Morgunblaðið - 06.10.1963, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLADIO
Sunnudagur 6. október 1963
Séð upp á söngloftið þar sem orgelinu hefur verið komið fyrir.
söngmálastjóri.

Við hljóðfærið situr
Pípuorgel „tekið út"
i litlu kirkjunni i Innri-Njarðvik
FYRSTA nýja pípuorgelið
sem sett er upp í kirkju á
Suðurnesjum, sunnan Hafn-
arfjarðar, var tekið í notkun
i Innri-Njarðvík fyrir
skömmu. Er það lítið sex
radda hljóðfæri, sérstaklega
hyggt fyrir kirkjuna, sem
er litil steinkirkja, hlaðin.
Blaðamaður Morgunblaðs-
ins átti leið um Innri-Njarð-
vík daginn sem hljóð-
færið var formlega tek-
ið út, sem kallað er,
og brá sér fyrir forvitni sakir
í kirkjuna að sjá og. heyra.
Þar voru fyrir orgelsmiður
frá E. F. Wacker-verksmiðj-
unni í V.-Þýzkalandi (stærsta
orgelverksmiðja Evrópu),
sem hljóðfærið er frá, dr. Rób
ert A. Ottósson, söngmála-
stjóri, Páll Kr. Fálsson, org-
anisti í Hafnarfirði, Geir Þór
arinsson, organisti, Guðmund
ur Finnbogason, formaður
sóknarnefndar Innri-Njarð-
víkur og móðursystir hans
Jórunn Jónsdóttir.
Orgelsmiðurinn þýzki, Kon
rad Kaltenhauser, hafði þá
unnið í tvo daga að því að
taka upp hljóðfærið, raða sam
an pípum og stokkum og
undruðust þeir, sem til sáu,
hin snöru og öruggu handtök
hans. Hljóðfæri þetta er með
minnstu gerð pípuorgela. Það
er sex radda, þ.e. eitt nótna-
borð með fimm röddum og
sjálfstæð pedalrödd, — og
hefur þann kost, sem fá lít-
il pípuorgel hafa, að því fylg
ir svonefndur „Schweller"
sem ætlaður er til að draga
úr hljóminum og styrkja
hann. Hljóðfærið er hið fyrsta
sem hingað kemur fyrir milli
göngu sérstakrar orgelnefnd-
ar þjóðkirkjunnar, sem bisk-
stemma og lagfæra hljóð-
færi.
Hátíðisdagur
—Það er mikill hátíðis-
dagur hjá okkur í dag, að
vera nú búin að fá þetta fall-
ega hljóðfæri, sagði Jórunn
Jónsdóttir, er við tókum tal
saman.
— Ert þú fædd hérna í
Innri-Njarðvík, Jórunn?
— Ónei, ég er fædd að
Hópi í Grindavík en fluttist
hingað árið 1903 og hef búið
hér síðan.
— Já þau eru orðin sex-
tíu árin hennar hér, segir
Guðmundur Finnbogason, og
allan þann tíma hefur hún
aðeins misst úr eina messu
—• var þá fjarverandi.
— Ójá einu sinni, segir
Jórunn, en það er ekki mér
að þakka, góða mín, —, það
er Guð, sem hefur gefið mér
svo góða heilsu. En viltu nú
ekki koma með mér inn og fá
svolítinn kaffisopa, þeir eru
allir í orgelinu, karlmennirn
glgggg
ir og mega víst ekkert vera
að því að fá sér sopa. -
Það er augljóst, að hún hef-
ur rétt að mæla, karlmönnun
um kemur ekki kaffi í huga,
þar sem þeir keppast við að
prófa hljóðfærið, einstakar
nótur og hljóma og eru harla
ánægðir að sjá. En ég stenzt
ekki hugsunina um gott kaffi
í þessum norðangarra, sem
ríkir hér á útnesjum og við
göngum £ hús Jórunnar, rétt
við kirkjuhliðið.
Kirkjan stendur afar fall-
ega. Hana ber við dimmblátt
hafið og snævi þakin fjöllin
í baksýn.
— Já hún er falleg kirkjan
okkar, segir Jórunn — og hún
er líka komin til ára sinna.
Það var byrjað að byggja
hana árið 1880, fyrir forgöngu
tengdaföður míns, Ásbjam-
ar Ólafssonar, sem hér var
hreppstjóri. En það tók ein
5-6 ár. Hún er, eins og þú
sérð, steinkirkja hlaðin úr
grjóti, sem var sótt í fjöruna
Framh. á bls. 15.
up íslands skipaði fyrir u.þ.
b. ári, með það fyrir augum,
að kunnáttumenn aðstoði við
val hljófæra í kirkjur lands-
ins. Nefndina skipa þeir dr.
Róbert A. Ottósson, formaður
Páll Kr. Pálsson og Guðmund
ur Gilsson, organisti á Sel-
fossi. Með góðri samvinnu
nefndarformannsins og starfs
manna E.F.-Walcker-verk-
smiðjunnar var orgelið sér-
staklega miðað við þær að-
stæður, sem í kirkjunni eru
og má sjá af meðfylgjandi
mynd hve vel hefur til tek-
izt. Orgelsmiðurinn, Kalten-
hauser, sem setti upp hljóð-
færið, hefur einnig sett upp
fyrir Bústaðasókn annað pípu
orgel, stærra, sem vígt var
við messu í Réttarholtsskóla
sl. sunnudag. En fyrir tveim
árum kom hann hingað og
setti upp hljóðfæri í Siglu-
fjarðarkirkju. Hann hefur og
víðar farið um landið til að
Jórunn Jónsdóttir.
Vaxandi frímerkja-
söfnun á Islandi
Samtal við Gisla Sigurbjönsson
SA ÍSLENDINGUR, sem fróð-
akstur er um frímerki
og frímerkjasöfnun, mun
sennilega vera Gísli Sigurbjörns
son, forstjóri. Hann er auk þess
ráðunautur Póststjórnarinnar um
útgáfu frímerkja. Morgunblaðið
sneri sér fyrir skömmu til Gisla
og bað hann að segja okkur
dálítið frá afskiptum sínum af
frímerkjum.
— Ég hef alltaf haft mjög
gaman af frímerkjum, sagði
Gísli. Ég byrjaði að safna þeim
þegar ég var 9 ára gamall, og
hef ætíð síðan haft af því gagn
og ánægju. Um skeið fékkst ég
einnig við frímerkjaverzlun.
— Ég fagna því, hve frímerkja
söfnun hefur farið í vöxt með
íslendingum á síðari árum. Áður
fyrr var lítið um safnara og
leita verður til útlanda til að
kaupa verðmætustu merkin, sök
um þess sinnuleysis.
— íslenzk frímerki eru frem-
ur sjaldgæf miðað við merki
annarra þjóða, þar sem upplag-
ið er smátt. íslenzku merkin
þykja yfirleitt falleg og hefur
útgáfa þeirra tekizt vel. Reynt
er að nota frímerki ekki aðeins
til landkynningar, heldur einnig
til að vekja áhuga þjóðarinnar
á ýmsum málum, t.d. Handrita-
málinu o.m.fl. Vatnsáfi er óvíða
meira en hér og var það því
engin tilviljun, að gefin voru
út frímerki með myndum af
nokkrum fossum og raforkuver-
um.
— Að sjálfsögðu er oft bent
á að tilhlýðilegt sé að gefa út
frímerki af ýmsu tilefni, sem
erfitt er að synja. En nauðsyn-
legt er að stilla út.gáfunni í hóf,
til þess að íslendingar fái ekki
á sig það orð, að þeir gefi út
frímerki aðeins í gróðaskyni,
eins og sum smáríki gera. Hætta
menn að safna frímerkjum frá
slíkum löndum. Fullyrða má, að
íslendingar hafi getið sér góðan
orðstír fyrir þetta, því söfnun
íslenzkra frímerkja eykst jafnt
og þétt, einnig erlendis.
„Ég er með dálítið af
frímerkjum“.
— Fyrir rúmlega 30 árum,
þegar ég rak frímerkjaverzlun
ásamt félaga mínum, Hugo
Proppé, sem látinn er fyrir
• mörgum árum, var lítið um frí-
Gísli Sigurbjörnsson
merkjasöfnun hér á landi. Eitt
sinn var bankað á dyrnar hjá
mér, og þegar ég lauk upp, sá
ég að fyrir utan stóð maður með
stóra ferðatösku. „Kaupið þér
frímerki?" spurði hann.
— Þegar ég svaraði þessu ját-
andi, kom maðurinn inn, fór úr
frakkanum og sagði: „Ég er
hérna með dálítið af frímerkj-
um“.
— Þrátt fyrir þessa hógværu
yfirlýsingu, tók það okkur tvo
daga að komast gegnum þetta
„smáræði", sem í töskunni reynd
ist vera. Hafði maðurinn farið
víða um hérað sitt og keypt
frímerki vægu verði. Fyrir þessi
merki greiddi ég honum stór-
fé, sem nægði honum til kaupa
á framleiðsluvélum, er hann not
aði til að koma á fót iðnaði. Hon
um vegnaði mjög vel. __
— Stundum er ég spurður
ráða, hvernig hagnast megi á
kaupum og sölu frímerkja. Til
þess þarf þekkingu eins og á
flestu öðru, en ég vil aðeins
gefa þetta ráð: Seljið ekki frí-
merki, þótt ykkur vanti peninga
í svip. Geymið þau heldur, því
að þau hækka alltaf 1 verði.
— Þegar ég byrjaði að kaupa
frímerki, auglýsti ég í blöðum
og fólk kom með merkin til
mín, en þegar það kom ekki,
þá fór ég til þess. Þá eignaðist
ég mörg sjaldgæf frímerki, sem
betra væri að ég hefði ekki selt
aftur. T.d. væri gaman að eiga
dálítið af Balbo umslögum og
merkjum, sem í gamla daga
kostuðu 16 kr. en nú yfir 10
þúsund.
Áhugi á frímerkjum glæðist
— Frímerkjasöfnun hefur auk
izt mjög á síðustu árum hér á
íslandi, enda hefur margt ver-
ið gert til þess að vekja athygli
á frímerkjum. Frímerkjasýning
var haldin fyrir nokkrum árum.
Frímerkj aþáttur er í Ríkisút-
varpinu og í tómstundaheimil-
um, sem risið hafa að undan-
förnu, eru frímerkjaklúbbar.
Safnarafélög starfa og víðs veg
ar um landið. Blað um frímerki
hefur öðru hverju verið gefið
út, auk þess sem greinar um
frímerki og söfnun þeirra birt-
ast öðru hverju í viku- og dag-
blöðum.
— Margt mætti eflaust gera
til að glæða áhugann enn meira,
t.d. hafa sérstakan frímerkjadag,
I eins og tíðkast víða erlendis.
Mundi þá minnt á frímerki I
útvarpi, blöðum og skólurn.
Þetta hefur verið reynt hér á
síðustu árum og er spor í rétta
átt.
— Söfnun frímerkja er ekkl
aðeins tómstundagaman, heldur
og menntandi, fræðandi og vek-
ur athygli manna á smámunum,
en það leiðir til áhuga á því,
sem stærra er.
— Það eru ekki einungis
drengir og stúlkur, sem ættu
að safna frímeirkjum, heldur
fullorðnir líka. T.d. hafa menn,
sem komnir eru á eftirlaun, góð-.
an tíma til þess. Margir þeirra
segja þá: „Hefði ég aðeins safn-
að alla tíð, og ekki látið frí-
merkin, sem ég átti í æsku.“
Þá kosta frímerkin, sem þeir
hafa gefið eða látið fyrir lítið,
stórfé.
Safn Póststjórnarinnar
— Gott er til þess að vita,
að íslenzka Póststjórnin á eitt
bezta safn íslenzkra frímerkja,
sem til er í heiminum. Er það
því að þakka, er Guðmundur
Hlíðdal póst- og símamálastjóri
ákvað að kaupa safn Hans Hals,
Hals bjó í Stokkhólmi og safn-
aði íslenzkum frímerkjum af
lífi og sál. Lagði hann svo fyrir
í erfðaskrá sinni, að íslenzka
Póststjórnin skyldi hafa forkaupa
rétt að safninu, sem er mjög
verðmætt og merkilegt. Væntan
lega verður öllum heimilt að
skoða safnið, áður en langt um
líður, en það er mjög hentugt
til að auka þekkinf"' okkar á
eigin írímerkjum.