Morgunblaðið - 20.10.1967, Qupperneq 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 20. OKT. 1967
AFMÆLISKVEÐJA:
Halldór Halldórsson
í Bolungavík 60 ára
VÍK er á milli vina og fjörður
milli frænda, stendur einhvers
staðar skráð, en eitt veit ég, sem
þessar línur rita, að aldrei verð-
ur vik á milli mín og minnar
fjölskyldu og Halldórs Halldórs-
sonar, skrifstofustjóra í Bolunga
vík, sem í dag heldur upp á
sextngsafmæli sitt, og ber þar
margt til.
I»egar ég kom til Bolungavikur
ungur að árum, fyrir réttum 14
árum, varð Halldór strax í upp-
hafi einn minn nánasti vinur og
allt hans fólk. Hef ég alla tíð
siðan reynt hann af fádæma
drengskap og kærri vináttu í
minn garð.
Og við áttum svo sem eftir að
bra-lla margt saman, og má þar
til nefna, þegar við hjónin höfð-
um Halldór og Ósk konu hans
að ferðafélögum á löngu ferða-
lagi um Evrópu, þvera og endi-
langa, sumarið 1955.
Við vorum þarna 4 á ferð, nut
um ekki hjálpar neinnar ferða-
skrifstofu. leituðum fvrir okkur
að kveldi að náttstað hverju
sinni, borðuðum þar sem bezt
lét, voru-m alla ferðina eins
frjáls og fuglinn fljúgandi. Ég
held, að maður kynnist irvað
bezt á svona ferðalögum, vinátt-
an styrkist Við það, að vera sam-
an svo langan tíma.
Freistandi væri að minnast at-
yiks úr reisu þessari, og skal ég
aðeins minnast á það eitt, þegar
svissneskir lífverðir Páfa, gerðu
Ósk afturreka úr Péturskirkj-
un-ni, af því að hún var í erma-
lausum kjól, en því var fljótt
bjargað með því að hlaupa út í
bílinn okkar á Péturstorginu og
sækja þangað íslenzka ullar-
peysu, og linuðust þá verðirnir
með atgeirina.
Halldór Halldórsson er í raun
og sannleika Bolvíkingur. Hann
elskar og virðir sína heima-
byggð og sem henni tilheyrir,
og þolir engum að tala illa um
hana í sinni viðurvist. Foreldr-
ar hahs voru Haildór Benedikts-
son. formaður í Bolungavík og
kona hans Guðríður Víglunds-
dóttir. Halldór iauk gagnfræða-
prófi frá Menntaskólanum á Ak-
ureyri 1926. Stunclaði síðan sjó-
mennsku með föður sínum. Var
um skeið saltfisksmatsnuaður, en
síðan verkstjóri við Hraðfrysti-
hús Bolungavíkur h.f. Árið 1955
gerðist hánn svo skrifstofumað-
ur og síðar skrifstofustjóri sama
fyrirtækis, og gegnir því starfi
enn af stakri elju og sam'vizku-
semi.
Halldór kvæntist árið 1939
Ósk Ólafsdóttur, dóttur Maríu
Rögnvaldsdóttur og Ólafs Hálf-
dánarsonar, sem bæði eru kunn-
ir Bolvíkingar. Ósk kona hans
hefur tekið mikinn þátt í félags-
málum, setið í hreppsnefnd, ver-
ið í framboði til Alþingis og
lengst af verið formaður kven-
félagsins Brautarinnar.
Bæði hafa hjónin tekið mikinn
þátt í leiklist á staðnum, og
minnist ég margra ánægjuíegra
stunda á því sviði þar vestra.
Þau hafa eignast 4 börn, Hall-
dór Ben, Hálfdán Ólaf, Baldur
Smára og Sólveigu, en eina dótt-
ir, Unu Dóru, átti Halldór fyrir
hjónaband sitt. Allt eru þetta
elskuleg börn, sem komin eru
vel til manns.
Halldór minn! Máski kannt þú
mér enga þökk fyrir að skrifa
þér þessa afmæliskveðju, en það
verður þá að hafa það.
Ég veit, að í dag munu vinir
þínir heima umlykja þig, og
mættum við, vinir þínir í fjar-
- UMRÆÐUR
Framhald af bls. 21
að því að leysa þann vanda sem
mestur væri, vandamál atvinnu-
veganna. Úrlausn þeirra mála
yrði að sitja fyrir öllum öðrum
og nauðsynlegt væri að sameina
þjóðina um þau úrræði er þar
þyrfti að grípa til.
Gylfi Þ. Gíslason, mennta-
málaráðherra, sagði m.a. í ræðu
sinni að nú blasti meiri vandi
við þjóðinni en um áratuga
skeið. Séð væri fyrir að útflutn-
ingstekjur ársins yrðu ajm. Vá
minni heldur en í fyrra og að
þjóðartekjur í ár mundu minnka
um 4—5%, Hver og einn gæti
og mundi gera sér grein fyrir
því að óhjákvæmiiegt væri að
slíkt kæmi við hvern einsbakl-
ing og hvert fyrirtæki. Augljóst
væri það mjög aðkallandi að
leysa þann vanda sem skapast
hefði á þann hátt, að óhjákvæmi-
leg kjaraskerðing skiptist sem
réttlátast niður á þegna þjóðfé-
lagsdns.
Um fleiri en eina leið væri að
ræða, og ríkisstjórnin héldi því
ekki fram að þær tillögiur er hún
hefði lagt fyrir væru þær einu
réttu, heldur væri fús til við-
ræðna og til að taka við skyn-
samlegum ábendingum. Það
mætti t.d. benda á að möguleiki
hefði verið til að hækka sölu-
skattinn, eða draga úr fjárfnam-
lögum ríkissjóðs. Slíkt hefði þó
ekki verið talin heppilegri leið
en sú er valin var.
Ráðherra sagði að kjaraskerð-
ingin væri vissulega tilfinnanleg,
en spyrja mætti hvort hún yrði
óbærileg. Mætti ætla að svo
væri ekki, ef gætt værj að því
hversu mjög kjör launastéttanna
hefðu breytzt á undanförnum ár-
um. Tók ráðherra sem dæmi að
árið 1965 'hefði kaupmáttur launa
hækkað frá 1960 um 16%, árið
1966 hefði hann verið 25% meiri
og 1. sept. sl. 28% meiri. Eftir
fyrirhugaðar efnahagsráðstafanir
mundi kaupmátturinn hinsvegar
rninnka um 4—5%, en verði eft-
ir sem áður meiri en hiann var
á árinu 1965.
Ráðherra sagði að eitt af meg-
inverkefnum ríkisstjórnarinnar
nú væri að draga úr samdrætti
á vinnumarkaðinum og miðuðu
fyrirhugaðar efnahagsráðstafanir
m.a. að því.
Lögbundin kjaraskerðing væri
ekki nýtt fyrirbæri á íslandi og
hefði slikt m.a. komið tvisvar
fyrir í stjórnartíð þeirra sem nú
væru í stjórnarandstöðu, eða á
árunum 1956 og 1957.
Að lokum sagði ráðherra að
nauðsyniegt væri að leysa þessi
má] á þeim gr-undvelli sem þjóð-
arheildinni væri fyrir beztu, og
þjóðin þyrfti að s'ameina krafta
sína í því að hleypa ekkj verð-
bólguhjólinu. sem væri versti ó-
vinur íslenzkt efnahagskerfis, á
stað aftur.
Að lokum tók Magnús Jónis-
son fjármálaráðherra aftur til
máls og svaraði atriðum er fram
höfðu komið í ræðuim stjómar-
'andstæðinga- Sagði hann að mál
efni þau sem til umræðu væru,
væru alvarlegri en svo að þau
yrði hægt að leysa með vafn-
inguim og áróðri eins og stjóm-
arandstæðingar hefðu haft í
frammi, Athyglisvert væri við
þessa umræðu sem og aðrar er
nú hefðu farið fram um efnia-
hagsmálin, að þeir forðuffust að
ræða uim þau á m'álefnalegum;
igrundvelli. Haldið væri fram aff
lægð, þá einnig fá að hylla þig,
samf^gna þér og þinni fjöl-
skyldu í tilefni þessara tíma-
móta. Það þarf ekki að segja
þér, hversu okkur langar til að
vera komin heim í Bolungavík
á þessum degi, þrýsta hönd þína
með þakklæti fyrir liðna tíð.
Raunar finnst okkur þetta vera
ósannindi í kirkjubókufn, að þú
sért að komast á sjötugsaldur,
því að við þekkjum þig ekki
öðruvísi en síungan, skrafhreif-
inn og skemmtilegan.
Að síðustu, kæri vinur, hjart-
anlegustu hamingjuóskir til þín
á þessum degi. Lifðu heill um
langa framtíð.
Friðrik Sigurbjörnsson.
ríkisikassinn kæmi þjóðinni ekk
ert við, heldur væri einihvert
einkamál ríkisstjórnarinnar. All-
ir sem um mááin hugsuðu vissu.
hinsvegar að þær efnahagsað1-.
gerffir sem ríkisstjórnin hygði
nú á, til að afla ríkissjóði tekna,
væru eingöngu til kommar
vegna erfiðleiika atvinnuveg-'
amna og beinlínis þeim tii'
styrktar.
Talað væri um að viðreisnar-
stefraan væri nú að sliga at-
vinnuvegina, en spyrja mætti
hvað hefði veiðst mikil síld i
sumar ef það hefðu ekiki ein-'
mitt verið skipin sem keypt hafa
veriff inn í laradið á viffreisn-
artámamum, sem sóttu haraa norð
uir í haf.
Ráðherra sagði að það væri
alltaf hægur vandi að tala til
tilfinninga mann um óhóflega
eyðslu ríkissjóðs og sparnað í
rekstri þjóðarbúsins. Alþýðu-
bandalagið hefði ár eftir ár flutt
sömu sparnaðartilxögur við af-
greiðslu fjárlaga, en sannleik-
urinn væri sá að þótt hver og
ein einasta þeirra væri tekin til
greina væri þar aðeins um að
ræða mjög litla upphæð, sem
litlu mundi breyta í afkomu
ríkissjóðs. Þá hefði og verið
rætt um innheimtu skatta og
skattsvik og sagt að lítið hefði
verið gert í sikattrannsóknarmál-
um. Spyrja mætti þá að því hvort
mikið hefði verið gert í þeim
málum fyrir valdatíma núver-
andi ríkisstjórnar? Þeir þing-
menn sem mest töluðu nú um
slíkt, hefðu hafa aðstöðu til þess
að koma málum sínum fram
þegar þeir xoru í rikisstjórn, en
þá hefðu framkvæmdirnar farist
fyrir.
Þá hefðu stjórnarandstöðu-
flokkarnir einnig haft tækifæri
til að koma fram sínum efna-
hagsúrræðum, sem ætla mættu
að hefðu verið á annan veg en
nú eftir því sem þeir töluðu.
Meðan þeir réðu í reynd hefði
það verið fyrsta verk þeirra
með bráðabirgðalögum að fella
bótalaust mður 6 vísitölustig,
sem hefðu þýtt 3% kjanaskerð-
íngu. Jólagjöf þeirra til þjóðar-
innar fyrsta vaidaár þeirra hefði
verið 238 millj. kr. álögur, sem
mundu samsvara til 1100 millj.
kr., nú. f mai 1958 hefðu þeir
svo kamið með álögur að upp-
hæð 344 millj kr., sem mundi
svara til 1280 milij. kr. nú, og
lokaverk þeírra hefði svo ver-
ið sú fyrirætlun að skerða kaup-
gjaldavísitölunina um 17 stig.
Nú virtist hins vegar fyrri saga
þeirra vera þeim gleymd og
þeir teldu sig umkomna að for-
dæma efnahagsaðgerðir ríkis-
stjórnarinnar.
Vandinn yrði ekki leystur
með innihaldslausum hugleiðing
um og áróðri. Staðreyndin væri
sú að þjóðin hefði orði'ð fyrir
1500 millj. kr. tekjumissi og
750 millj. kr. vantaði til þess
að hægt væri að leysa úr vanda-
málum atvinnuveganna. Nauð-
synlegt væri því fyrir íslenzku
þjóðina að bregðast rétt við örð-
ugleikunum. Horfast með raun-
sæi á við þá, forðast áróður og
moldvi'ðri, en reyna í fullri al-
vöru, hvar sem menn væru í
flokki og hvar í stétt, að láta
ekki við það eitt sitja að mót-
mæla, heldur reyna að gera sér
grein fyrir því að það er fram-
tíð þjóðarinnar, sem er hér í
veði, ef ekki tekzt að leysa
þessi mál á giftusamlegan hátt.