Alþýðublaðið - 12.04.1930, Page 2

2
AHPYÐDBtJAÐlÐ
Réttmæt kjðrdæmaskipun.
Krafa Alpýðuflokksins.
Alþýðuflokkurinn krefst rétt-
látrax kjördæmaskipunar. Það á
ekki að fara eftir því, hvar á
landinu menn eiga heima, hve
rniklu þeir geta hver um sig ráð-
ið með atkvæði sínu um skipun
alþingis. Þvi að eins er stjóríi-
arfárslegt jafnrétti í landinu, að
kosningarrétturinn sé jafn i
hverju bygðarlagi sem er; en
eins og kunnugt er skortir mjög
tnikið á að svo sé.
Fyrir þvi flytja þeit Héðinn
Fáheyrt.
Grein um vitavarðarmalið
eftir Olaf Sveinsson
vitavðrð.
(Vegna óvenjulegra þrengsla
hefir grein þessi ekki komist í
blaðið fyr en nú. — Ritstj.)
Mér þóttu það kindugar frétt-
ir er ég heyrði, að búið væri að
auglýsa vitavarðarstöðuna á
Reykjanesi, vissi ekki 'að hún
væri laus eða stæði til að visa
mér frá starfinu. En nú hefi ég
sannfrétt að svo sé, enda þótt
mér hafi ekki verið tilkynt það.
Orsakir eru mér með öllu ókunn-
ar, nema ef vera sk^ldu aðfinsl-
ur þær, er ég hefi fengið frá
vitamálastjóra þessi 5 ár, sem ég
hefi verið hér vitavörður, en sem
flestar eru- smávægilegar, og eng-
ar mér vitanlega valdið neinu
tjóni, enda aldrei verið haldið
fram. Þar að auk eru flestar þess-
ar aðfinslur gamlar. Til þess að
almenningi gefist kostur á að
dæma um sakir þær, ef sakir
skyldi kalla, sem valda brott-
rekstri mínum úr vitavarðarstöð-
unni, að svo miklu leyti sem mér
er kunnugt, leyfi ég mér hér með
að birta þær kærur, sem mér
hafa borist.
1. Bréf fró vitamálastjóra dag-
sett 29. ' dez. 1926. Skipstjóri
no/ékur, nafn hans hefi ég ekki
fengið að vita, kvartar yfir þvi,
áö kveikt hafi verið of seint á
vitanum í byrjun nóvember, lík-
legá 7.—8, (orðrétt úr bréfinu),
iTil skýringar þessu má geta þess,
að um þessar mundir gengu
miklir jarðskjálftar, svo oft var
erfitt og stundum ómögulegt að
hafa gott ljós á vitanum.
2. Júlí 17. 1928 fékk ég aðfinslu
um það, að rúðumar á ljóskerinu
hefðu ekki verið vel hreinsaðar.
Þá var veriö að mála vitann og
ekki að fullu lokið. Dálítil máln-
ing hafði ýrst á glerið, en svo
Htið, að það gat engin áhrif haft
á ljósin, enda þá svo björt nótt,
að vart gætti ljósa.
3. Ágúst 3. 1928 kveikt 16 mín.
of seint. Orsökin sú, að þegar
búið var að kveikja, sem gert var
Valdimarsson, Haraldur Guð-
mundsson og Sigurjón Á. Ólafs-
son svohljóðandi tillögu til þings-
ályktunar í sameinuðu alþingi
um undirbúning nýrrar kjör-
dæmaskipunar:
Alþingi felur rikisstjórninni að
undirbúa fyrir næsta þing breyt-
ingar á kjördæmaskipuninni, er
tryggi kjósendum jafnan rétt til
áhrifa á skipim alþingis, hvar
sem þeir búa á landinu.
á réttum tíma, var ólag á ljósun-
um, og þurfti að slökkva til að
laga það. Vildi þá svo illa til
þegar aftur átti að kveikja, að
eidspíturnar lentu niður í olíu-
flát. Þetta alt tafði dálítið, en
þó var nær albjart og blíðviðri
þegar búið var að kveikja. Þess-
ar afsakanir skrifaði ég vitamála-
stjóra. Seinna meðtók ég svar frá
honum, sem ég geymi til menja
um hans frábæru fyrirmyndar-
kurteisi og hógværð, sem sam-
boðin er yfirmanni. En töfin staf-
aði þó af slæmum útbúnaði á
lömprun, sem hvað eftir annað
voru sendir vitamálastjóra til
viðgerðar, en komu oft jafngóðir
aftur.
' 4. Jan. 24. í vetur var ég stadd-
fur í Reykjavík. Lét þá vitamála-
stjóri tilkynna mér, að skip, sem
siglt hefði fram hjá Reykjanesi
á sjöundu stundu um kvöldið,
hefði kært yfir því, að dauft ijós
væri á vitanum.
Ég símaði samstundis heim og
spurðist fyrir um þetta, en öllu
fólki mínu bar saman um það, að
Ijósin hefðu verið í góðu lagi, en
gat þess jafnframt, að um það
leyti hefði gengið á með skúrir.
Ég skoraði þá á vitamálastjör-
ann að leita upplýsinga hjá skip-
um, sem þá voru í tugatali við
nesið, en hann færðist undan því
og hummaði það alveg fram af
sér. Þá fór ég.. fram á það að fá
að vita nafn skipsins, sem kært
hefði, til þess að geta sjálfur
leitaö upplýsinga hjá því, en því
neitaði hann algerlega.
Fleiri kærur hafa mér ekki ver-
ið birtar, og veit ég engar aðrar
sakir til brottrekstrar míns úr
stöðunni.
Þá er að gæta þess, að allar
kærurnar eru gamlar og sumar
margra ára, að undantekinni
þeirri síðustu. j
Ef hinar eldri kærur eru brott-
rekstrarsök, hvers vegna hefir þá
ekki þessi ráðstöfun verið tekin
iyr, og er þá ekki vitamálastjór-
inn vítaverður fyrir að hafa svo
lengi dregið að vísa öhæfum
manni úr þeirri stöðu, sem hann
telur svo vandasama?
Sé siðasta kæran rothöggið á
þessi raunverulegu eða ímynduðu
axafsköft mín, þá virðist hún
harla léttvæg og algerlega órök-
studd. Hvað gengur mannmum
til að Ieyna nöfnum kærenda? Er
ekki sanngjarnt að ég fái að vita
hverjir kæra mig? Hvað segir al-
menningur? Það er ekki líklegt,
• að vitamálastjórinn sé bæði kær-
andi íninn og dómari.
Hvers vegna alt þetta laun-
makk? Það gefur vondan grun.
Fáheyrt og nýstáxlegt fyrirbrigði
er það, að vera kærður og sök-
um borinn og vita ekki hver kær-
ir. Vera dæmdut og vita ekki
hver dæmir og fyrir hvað.
Ég læt hér staðar numið að
sinni og bíð nánari fregna. En ég
get glatt vitamálastjórann með
því, að við erum ekki skildir að
skiftum, þótt honum veitti svo
auðvelt aö bola mér úr stöðunni.
Að lokum þó þetta: Samkvæmt
fyrirskipun er mér falið á hend-
ur að halda dagbók fyrir vitann,
útgefinni af atvinnu- og sam-
göngumálaráðuneytinu. Þessa bók
yfirfer vitamálastjóri árlega, og
hefir alt af undirskrifað þær með
þessurn orðum: „Alt í igóðu Iagi!“
Þar með viðurkent, að ekkert
væri út á gerðir mínar að setja,
sem' snerta gæzlu vitans.
Reykjanesi, 20. marz 1930.
Ólafur Sveinsson.
Henri Misrtean.
Hljómlistarvinum mun víst
þykja tíðindi, að fi'ðlumeistarinn
fraklmeski, Henri Marteau, er
væntanlegur hingað til landsins
eftir nokkra daga. Undanfarin ár
jhefir hann ætlað sér hingað, en
tími Irans heíir ávalt verið of
naumut' tii þess, að úr yrði. Fyrir
ári síðan var hann að eins ófar-
inn af stað, en þá breyttust á-
ætlanir hans og gat hann því
ekki komið. Nokkrar vikur und-
anfarnar hefir hann verið á Norð-
urlöndum og' haldið hljómleika
og þótti honum þá ráð að bregða
sér til íslands.
Marteau er fæddur í Reims,
stundáði nám hjá Léonard í Par-
ís og aö honum látnum við
hljómlistaháskólann þar í borg
undir handleiðslu Garcins. Tæp-
'lega tvítugur hóf hann starfsemS
sína. Feröaðist hann víða um
lönd, bæði í Norðurálfu og
Vesturheimi, og gat sér hvar-
vetna hinn mesta orðstír, enda
hefir hróður hans vaxið ávalt síð-
an. 26 ára gamall varð hann pró-
(fessor í Genf og 36 ára eftirmað-
ur meistarans inikla, Joachims,
við hljómlistaháskólann í Berlín.
Er það tll marks um snild hans
og gáfur, að Joachim óskaði.
sjálfur að hann yrði eftirmaður
sinn, og var það tekið til greina
af öllum, enda þótt Marteau væxi
maður frakkneskur, en hatur þá
djúpt milli Þjóðverja og Frakka.
Hann er nú rektor þýzka hljóm-
listaháskólans í Tékko-Slóvakiu.
Marteau er án efa frægasti
tónlistamaður, sem til íslar.ds
hefir komið.
Alþltigi.
Mngsályktun um lækkun vaxta.
í gær gerði neðri deild alþing-
is svofelda þingsályktun.
Neðri deild alþingis ályktar að
skora á stjómina að koma því tíl
leiðar, að vextir bankanna og
annara lánsstofnana verði lækk-
aðir hið bráðasta.
Log.
Skráning skipa.
Tvenn lög voru afgreidd í gær
(í n. d.). önnur eru um skrán-
ingu skipa. Skráningin verði eft-
irleiðis framkvæmd í skrifstofu
skipaskoðunarstjóra, en hingað til
hefir hún farlð fram í fjármála-
ráðuneytinu og verið að miklu
leyti ígripa- og auka-vinna.
Breytingin er gerð til þesS, að
skráningin komist í viðunandí
horf. — Lögin öðlast gildi 1. júli
n. k. '
Laun Ijósmæðra.
Hin lögin, er afgreidd voru í-
gær, eru um laun ljósmæðra. Var
frv. stjórnarinnar samþykt ó-
breytt. Samkvæmt því verða
launin frá næstu áramótum þann-
ig: I umdæmum, þar sem íbúar
eru 300 eða færri, 300 kr. byrj-
unarlarm. Þar, sem íbúarnir eru
fleiri, hækki launin um 10 kr.
fyrir hverja 50 menn, sem era
fram yfir 300. t kaupstöðum, þar
sem ljósmæður eru tvær eða
fleiri, skal deila íbúatölunni jafnt
milli þeirra og reikna launin þar
eftir, en byrjunaxlaunin mega þó
aldrei fara fram úr 1000 kr. á
ári. Laun ljósmóður hækki um
50 kr. eftir 5 ár og um aðrar 50
eftir önnur 5 ár. Á launin sé
greidd dýrtíðaruppbót eftir sömu
xeglum og gilda um starfsmem*
ríkisins. Sé hún greidd af "sömu
aðiljum og launin. — Lengra.
varð ekki urn þokað til hækk-
unar launanna.
Sameinað þiug,
Forsætisráðherra flytur þíngs-