Morgunblaðið - 16.03.1969, Qupperneq 3

MORGUNRLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. MARZ 196®
Dr. Sigurbjörn Einarsson, biskup:
bTXfra
ÖLLUM er kunnugt, að nú um þessa
helgi er verið að 'leita til almennings
um framlög til hjálpar hungruðu fólki í
Biafra. Landssöfnun hefur verið undir
búin og skipulögð að undanförnu og
ailur sá viðbúnaður hefur miðað að því,
að hver fús og góð hönd á íslandi fengj
sem greiðast tækifæri til þess að rétta
íram skerf sinn. Fjöldi sjálfboðaliða
starfar að þessu, aðallega ungt fólk.
Æskulýðsdagur kirkjunnar, sem venju-
lega er fyrsta sunnudag í marz, var
fluttur til að þessu sinni og er í dag.
Og öll dagskrá hans er tengd og helguð
þessu máli.
Biafra hefur stigið út úr sínum fjar-
læga myrkviði og orðið ímynd mannlegra
hörmunga, eins og þær geta orðið mest-
ar. Um tildrög eða orsakir þeirra hörm
unga tjóar ekki að ræða hér. Neyðar-
óp er ekki spurning um orsakir, heldur
hróp á hjálp. Og sá, sem heyrir slíkt
hróp og bregður ekki við og reynir
ekkert, gerir sig að minni manni.
Við höfum heyrt og séð. Það ákall sem
til okkar hefur borizt úr fjaskanum, sú
ímynd neyðar og skelfinga, sem Biafra
er orðin, birtist í myndum af börnum,
sem enu ekki annað en beinagrindur
og komast aldrei tiil manns, þó að þau
kunni að hjara af, skorturinn og skelf-
ingin hafa gert þau að vanviitum. Og
þessi örlög vofa yfir þúsundum og aft-
ur þúsundum barna, þetta vofir yfir
hverju barni í Biafra, ef nokkurt lát
verður á því hjálparstarfi, sem innt er
af hendi, og yfir miklum fjölda, ef ekki
verður hægt að auka hjálpina frá því,
sem nú er.
Manndauðinn í Biafra undanfarna
mánuði af völdum hungurs samsvarar
því, þegar dánartalan hefur verið lægst,
að allir fslendingar féllu úr hungri á
einum mánuði, en þegar hrunið hefur
verið mest í Biafra, er það sambærilegt
við það, að nálega hvert mannsbarn á
íslandi yrði hungurmorða á einni viku.
Hvilíkt hyldýpi af kvö'lum og ógnum
er á bak við þessar staðreyndir?
Biafra er neyðaróp augnabliksins.
íslendingar hafa ekki verið aðgerða-
lausir gagnvart þessu og ber vissulega
að meta og þakka þá björg, sem þegar
hefur verið send héðan. En þegar um
það er að ræða að bjarga úr lífsháska,
þá er ekki spurningin sú, hvað búið sé
að reyna eða hvað aðrir hafi gert. Það
er spurt um hitt, hvort meira þarf til og
hvort meira er hægt. Og hvort tveggja
er víst: Það eru margir enn í lífs-
háska í Biafra og við getum bjargað
mörgum fleiri. Lítill skammtur af fs-
lenzkri skreið nægir til þess að forða
barni frá því að verða hungurmorða
eða aumingi ævilangt. Og við eigum
mikið af skreið. Við þyrftum að geta
sent alla þá skreið, sem er óseld í
landinu, ti'l þessa soltna, dauðvona fólks.
Það mundi koma í veg fyrir miklar
hörmungar. Og það þyrfti kannski ekki
ríflegan skerf til jafnaðar frá hverju
heimili í landi okkar til þess að þetta
yr'ði unnt.
Þessi helgi á ekki að líða svo, að
nokkur hafi komizt hjá því að næta
spurningunni: Hefur þú gert þitt? Hefur
þú gert nokkuð til þess að lina þjáning-
una í Biafra? Hefurðu gefið sem svarar
andvirði eins bíómiða? Slík eða önnur
hefur þurft að vera svangur? Eða hef-
urðu gefið eins dag skammt af tóbaki,
andvirði eins bíómiða? Slík eða önnur
sambærileg „fórn“ gæti nægt til þess
að bjarga barni frá hungurdauða eða
ævilangri kröm.
Menn hafa misjafnlega rúm ráð hér
á landi og það búa ekki allir við rífleg
kjör eins og stendur. En við tilheyrum
samt þeim þriðjungi mannkyns, sem hef
ur ekki af hungri að segja. Það, sem
kalla má skort á íslandi, væri ríkidæmi
í Biafra — á eðlilegum tímum, hvað þá
nú. Þú ert ekki beðinn um stóran
skerf. En ekkert er smátt, ef mannslíf
er í veði. Enginn skerfur er lítill, ef
hann nægir til þess að bjarga manni frá
dauða. Og hver faðir og móðir, sem hafa
ekki af því að segja að vita böm sín
soltin eða vannærð, á sína skuld að
gjalda. sína þökk að tjá, Nú er tæki-
færi til þess að minnast þessa og láta
það koma fram í verki, greiða örlít-
inn skatt af gæfu sinni til þess að
draga lítið eitt úr þeirri ógæfu, sem
grúfir yfir saklausum börnum og mæðr-
um í Biafra.
Jesús Kristur mettaði soltinn mann-
fjölda Frá því segir guðspjall þessa
dags. Hann gleymdi ekki líkamlegum
þörfum mannsins. Og hann bauð læri-
sveinum sínum að gefa svöngum að eta
og blessaði þau rýru föng, sem þeir
höfðu, svo að þau nægðu til þess að
metta mannfjöldann. Síðan minnti hann
á það í einni af sínum mestu ræðum,
að hann er sjálfur það brauð af himni,
sem gefur heiminum líf.
Enn kallar hann þá, sem vilja fylgja
honum, ti'l þess að bæta úr hverri nauð,
eftir því sem þeir megna. Enn blessar
hann hverja þá hönd, sem villl hjálpa,
og hverja viðleitni til líknar. Hann kall
ar í hverri bæn um hjálp, hann vakir í
öllum góðum vilja. Enn er hann sá,
sem gefur myrkum, dauðvona heimi ljós
og líf.
Þú, sem lest þessar línur, gleymdu
ekki að biðja hann að blessa það, sem
verið er að gera ti'l þess að bægja frek-
ari hörmungum frá langþjáðu fólki.
Minnstu Biafra í bæn þinni. Og legðu
þitt lið í nafni hans.Sigurbjörn Einarsson.
*
EFTIR EINAR SIGURÐSSON
REYKJAVÍK
Tíðin var sæmileg framan af
vikunni, ágæt um hana miðja, en
hvessti á suðaustan síðari hluta
vikunnar.
Aflabrögð hafa verið frekar
rýr hjá netabátunum fyrir norð-
an Reykjanes, en ágæt, þegar
kom suður fyrir. Netabátarnir
hafa vertið til og frá í Miðnes-
sjónum, en aðeins fengið reytings
afla, en hreint ekkert fengið fyrír
sunnan Jökul.
Lítið hefur verið um annan
veiðiskap nema loðnuveiði, sem
hefur verið mjög mikil, svo að
ja'ðrað hefur við löndunarbann.
Togararnir hafa einkum verið
á Selvogsbankanum og Eldeyjar
banka og aflað sæmilega, en
markaðurinn í Þýzkalandi lækk
aði, enda hefur verið mikill smá
ufsi í aflanum. Tvö skip veiddu
karfa í Víkurálnum, sem er norð
vestur af Látrabjargi. Einn tog-
ari landaði heima, Þormóður
goði 150 lestum.
Þessir togarar og síldarbátar
hafa selt erlendis sl. hálfan mán-
uð:
Þorkell máni
Mai
Egill Sk.gr.
Karlsefni
Júpiter
Ing. A.rnarss.
Víkingur
Úranus
Sigurður
Harpa
Eldey
213
260
170
168
167
228
254
190
226
.575.000
.937.000
.077.000
.142.000
.870.000
.609.000
.934.000
381.000
.461.000
12/09
15/14
12/22
12/75
17/19
11/44
11/55
7/27
15/32
Á línuna hefur aflinn yfirleitt
verið um 10 lestir og komizt upp
í 14 lestir. Krópp hefur verið í
trollið.
AKRANES
í netin hefur afli verið tregur
eins og oft er, þegar loðnan er
að ganga yfir, algengast 4—6
lestir eftir nóttina og komizt upp
í 13 lestir, en þá hefur aflinn
verið ufsablandinn.
Á linuna hefur aflazt óvenju
vel, algengast 10 lestir í róðri og
allt upp í 14 lestir. Beitt er loðnu.
GRINDAVÍK
í netin hefur veri'ð ágætisafli,
algengt 15—25 lestir og komizt
upp i 30 lestir, allt þorskur, en
heldur hefur dregið úr aflanum
upo á síðkastið. Bátarnir eru
með netin allt frá Krísuvíkur-
brrgi og að Reykjanesi.
Hjá línubátum hefur aflinn
verið 10—15 lestir og komizt upp
í 17 lestir. Allir beita loðnu og
eins og kunnugt er fæst þá nær
eingöngu þorskur, en fyrir vest-
an steinbítur.
TrO'llbátarnir hafa aflað vel,
fengið upp í 18 lestir.
Gott útlit er með aflabrögð.
VESTMANNAEYJAR
Bátar hafa verið að fá upp í
35 lestir af boltaþorski í netin
eftir nóttina af svonefndum Eyja
þorski, en algengast hefur aflinn
verið 15—20 lestir.
Hins vegar hefur verið sára-
tregt í trollið, 5—10 lestir eftir
3ja daga útivist, þótt einstaka
bátur hafi hitt í fisk, jafnvel
komizt upp í 35 lestir.
Óhemju hefur borizt í land af
lo-'ðnu og báðar verksmiðjurnar
orðið að takmarka móttöku,
þrátt fyrir það að ekið hefur
verið út á jörðina, en mjög mikið
hefur verið af loðnu, óslitið allt
frá Skaftárósi og vestur að
Reykjanesi.
LOÐNAN OG
VERKSMIÐJURNAR
Þegar síldin veiddist mest hér
sunnanlands, .voru margar síldar
verksmiðjur byggðar á þessu
svæði. Svo þegar síldin hætti a'ð
veiðast, talaði margur um þetta
sem dæmi upp á óþarfa fjár-
festingu. En hvað finnst mönn-
um nú, þegar þessar verksmiðj-
ur bræða loðnu nótt og dag og
hafa hvergi nærri undan. Hefðu
t.d. hinar tvær stóru verksmiðjur
í Eyjum, sem bræða 1000—1200
lestir af loðnu á sólarhring, ekki
verið byggðar, hefðu þær ekki
greitt 1 milljón króna í vinnu-
laun á viku og unnið útflutn-
ingsverðmæti fyrir 2%—3 millj-
ónir króna á dag. Þær eru búnar
a'ð vinna og taka við útflutnings
verðmæti fyrir um 100 milljónir
króna þessar 3 vikur, sem liðnar
eru síðan verkfallinu lauk, sem
ýkjalaust hefði verið 50 millj.
króna meira, ef ekkert verkfall
hefði verið. Og það verður að
vona, að loðnan endist eitthvað
enn. Þessar tvær verksmiðjur
framleiða sjálfsagt tvöfalt kostn
aðarverð sitt á einu ári. Sama á
við um ’hinar tvær stóru verk-
smiðjur í Reykjavík.
Alveg sömu sögu er að segja
um aðrar verksmiðjur á suðvest-
urlandi, sem nú hafa verið að
bræða loðnu, þó loðnan hafi bor-
izt þeim nokkru seinna en til
Eyja.
Það getur vel verið, að loðnu
afurðirnar færi íslendingum í ár
allt að % milljarð króna ef hún
helzt út marzmánuð og góð verð
ur tíð, og það mætti sjálfsagt
margfalda þetta með auknum
verksmiðjukosti og þróarrými.
Ætli Norðmenn fái ekki í ár
loðnuafurðir fyrir 1 milljarð
króna, kannski meira, þeir eru
þegar búnir að fá fyrir 3/4 millj
arð króna.
ÞAÐ VERÐUR AÐ BJARGA
ÞJÓÐINNI
Það alvarlegasta í búskap þjóð
arinnar er ef til vill óhagstæður
verzlunarjöfnuður. Gjaldeyris-
sjóðurinn er genginn til þurrðar,
og talið er að erlendar skuldir
þjóðarinnar nemi orðið um 60.000
krónum á hvert mannsbarn og
vextir og afborganir 15% af út-
flutningi þjóðarinnar. Óhagstæð-
ur verzlunarjöfnuður getur ekki
gengið ti'l lengdar. Hækkun er-
lends gjaldeyris, gengislækkunin,
í haust átti að ráða hér bót á,
en haldi ver'ðbólgan áfram, er
vitað, að unnið hefur verið fyrir
gýg. Verðbólgan er versti vá-
gestur útflutningsframleiðslunn-
ar. Talið er, að rekstrarhalli á
fjárlögum stuðli að verðbólgu.
En það gerir líka rekstrarhalli
útflutningsframleiðslunnar. Með-
airekstrarhalli frystihúsa og út-
gerðarinnar hefur undanfarin tvö
ár verið 10—15% árlega. Þarna
hefur í tvö, þrjú ár fjármunum
veri'ð kastað á bál verðbólgunn-
ar, sem hefur magnað hana og
aukið, jafnframt því sem sjávar-
útvegurinn er kominn að niður-
lotum og getur ekki endurnýjað
sig eðlilega.
Það sem þjóðinni ríður nú mest
á er að lifa ekki um efni fram og
auka útflutningsframleiðsluna
með öllum hugsanlegum ráðum.
1200 MILLJÓNIR
Fiskveiðibanki Norðmanna ger
ir ráð fyrir 1200 milljónum
króna nýjum útlánum í ár, og
er gert rá'ð fyrir aukningu frá
fyrra ári til verkunarstöðva, en
30% minna til nýsmíði skipa, sem
á rót sína að rekja tif erfiðleika
sjávarútvegsins þar eins og hér.
Alltaf eru samt Norðmenn að
smíða mikið af fiskiskipum.
RÍKISABYRGÐ A SKREIÐ
i NOREGI
Meirihluti í sjávarútvegsnefnd
stórþingsins hefur orðið ásáttur
um að veita ríkisábyrgð á sem
svarar 55000 lestum af hráefni,
sem færi til verkunar á skreið
árið 1969.
85 MILLJÓNIR í
AUGLÝSINGAR
Brezki sjávarútvegurinn gerir
nú ráð fyrir að ey'ða sameiginlega
85 milljónum króna til þess að
auglýsa fisk almennt í Bretlandi.
Þetta er mesta auglýsingaherferð,
sem nokkurn tíma hefur verið
fyrirhuguð í Bretlandi fyrir auk-
inni fiskneyzlu.
Framhald á bls. 24
110 1.688.000 15/34
100 1.683.000 16/83
KEFLAVÍK
Afli í netin hefur verið mjög
rýr upp á síðkastið, þó hefur
hann komizt hjá einstaka bát
allt upp í 25 lestir eftir nóttina,
en það er undantekning, algeng-
ast hefur verið 5—10 lestir.
Hins vegar hefur aflazt vel á
línuna, 10—15 lestir í róðri. Bát-
ar hafa orðið vel varir á hand-
tfæri, fengið 6 lestir yfir sólar-
hringinn.
Mikið hefur borizt að af loðnu.
SANDGERÐI
Sæmilegur afli hefur verið í
net upp í 12 lestir, en algengast
6—7 lestir.
Shíðoíeið til ísofjoiðar með Kiistni Ben 22.-29. mní « Shíðið með Kristni Ben ó shíðo vihuna d ísafirði yfir pdshano Skipulögð skiðaferð af Kristni Benediktssyni og Útsýn á skíða- vikuna á ísafirði.
Hvi ekki að slappa af í viku og njóta fjallaloftsins og útiver- unnar á Seljalandsdal. og læri á skiði hjá Kristni Bene- dikssyni? Flopið verður frá Reykjavik 1., 2., 3. apríl og til Reykjavíkur frá ísafirði mánudaginn 7. april.
Búið verður á hótelum og einkaheimilum.
Dvalizt verður i skiðaskálanum á Seljalandsdal. Verð frá 4.600 kr.
1250 m löng skíðalyfta, sú lengsta á íslandi. Fyrir þá sem þess óska verður séð fyrir skíðakennslu. Skemmtanir fyrir þátttakendur.
Allar nánari upplýsingar hjá Farmiðasala og allar aðrar upplýsingar hjá
* Feiðashrifstofnnni Utsýn Feiðashiifstofunni Útsýn
Austurstræti 17, sími 23510 og 20100. Austurstræti 17, sími 20100 og 23510.