Morgunblaðið - 09.11.1971, Side 27

MORGUNBLAÐŒ), ÞRŒUU’DAGUR 9. NÓVEMBER 1971
27
Bjami Sæmundsson
kannar veiðisvæði
við Austur-Grænland
BANNSÓKNASKIPIÐ Bjarni
Sæniundsson er nýlega komið úr
leiðangri til veiðisvaeða við Aust-
ur-Grænland, þar sem það stund-
aðl fiskiieit og almennar fiski-
rannsóknir. Lelðangursstjóri í
þessum leiðangrl var dr. Jakob
Magnússon. en skipstjóri Sæ-
mundur Auðunsson.
Meg-ináíherzla var lögð á karfa-
og þorskleit, svo og rannsóknir
á þessum teg'undum.
Yfirferðarsvæðið náði frá
Dohrnbanka og landleiðina til
Hvarfs og var reynt með botn-
vörpu á flestum þekktum fiski-
slóðum á þessu svæði. Afli var
einkum karfi, þótt surns staðar
gætti nokkurs þorsks í honum. 1
heiM var afli tregur, en bó voru
gerð sæmileg tog á nokkrum
stöðum. Mesitan afla var að fá á
A-homi Fyl'kismiða þar sem
meðalafli i 7 togum var um 1500
feg á togtima, en mestur afíi var
sem svarar til 4.800 kg á tog-
tftma.
Karfinn var vænn á þessu
svæði og stöðunum þar fyrir
sunnan, en hins vegar var all-
mikið um smáan karfa i aflanum
á norðanverðu yfirferðarsvæð-
imu.
Drengur
fyrir bíl
FJÖGURRA ára drengur slas-
aðist alvarlega, er hann varð fyr-
ir bifreið á ganigbrauitimi við
Grensásveg um kl. 16.30 i gær-
Ibvöldi. Bifreiðinni var ekið suð-
lur Grensásveg, en bifreið mun
hafa skyggt á útsýni ökumanns,
ag sá hann ekki drenginn í tíma.
Bifreiðin var á hægri ferð, er
dremgurinn varð fyrir henni, og
mun hann hafa lærbeins- og hand
Leggsbrotnað.
— Landgrunnið
Framhald af bls. 28
ríkin myndiu í framkvæmd virða
ráðstafanir Islendinga.
Þá gat ráðherra þess, að sam-
(kvæmt ýms-uim upplýsinigum frá
Bandarilkjunum vœri Ijóst, að
þaiu væru einnig að slaka tii í
sinni afstöðu gagnvart landhelg-
ismálinu. Sitórveidin hefðu ihins
vegar margvistegra hagsmuna
að gæta í sambandi við slik mál,
hemaðarlegra og hvað varðar
atvinnu og öflun fæðu. Þau ættu
erfitt með að falilast á útfærslu
fiskveiðilögsögu sem viður-
kennda regiu, hver svo sem hún
væri, en myndu nú vera tiileið-
amlegri en áður til að virða slilk-
ar ráðstafanir ; verki.
— Misþyrmt
Framhald af bls. 1
uir-írlands og sjá með eigin
augum hvað þar fer fram, en
halda síðan til Dublin til við-
ræðna við_ Jack Lynch, forsætis-
ráðherra írlands. Ekki er vitað
hvort hann ætlar að leggja ein-
hverjar tillögur fyrir þessa
menn eða hvort markmið hains
er eingöngu að kynnast ástand-
inu frá fyrstu hendi.
í nótt var mjög órólegt í Bel-
fast. Sprungu þar að minnsta
kosti 20 sprengjur og þrjár verzl-
anir í Carrydufn, rétt fyrir utan
Belfast, eyðilögðust af völdum
sprenginga.
í gær voru tveir menn drepn-
ir, brezkur hermaður og írsk
leyniskytta og í dag kom til
átaka á landamærum Irlands og
Norður-írlands, þegar hermenn
apmengdu upp vegarkafla við
landamærin. Var það liður i til-
raun tif að koma í veg fyrir
vopnasmygl yfir landamærin.
Rannsoknimar beindust eink-
um að karfa og þorski, er. rann-
sóknum á öðrum tegundum, svo
sem steinbít, var einnig sinnt.
Þannlg voru alls merktir rúm-
lega 600 fiskar, mest þorskur og
steinbitur, en um 16 þús. fiskar
voru aills athugaðir.
Mikii endurvörp fengust á dýp-
ismæla frá Ufverum miðsævis á
mestum hluta yfirferðarsvæðls-
ins. Vedðitilraunir með miðsjáv-
arvörpu sýndu, að endurvörp
þessi áttu að langmestu leyti
rætur að rekja til karfaseiða,
þótt ljósátu og annarra lifvera 1
sjónum hafi gætt nokkuð sums
staðar. Mjög mikið magn var af
karfaseiðum á svæðmu á þess-
um tírna, enda þau aðalfæða
þorsks og karfa þar um þesisar
n-undir.
Nokkrar tilraunir voru gerðar
til að veiða fisk með miðsjávar-
vörpu, en nær enginn fiskur
fékkist í vörpuna utan karfa-
seiða og kölrmrona á Dohm-
barfkasvæðinu.
Bjami Sæmundsson fer af sitað
í leiðangur lauigardaginn 6. nóv.
t41 almennra haf- og fiskirann-
sókna við SV- og V-land. Verður
þá m. a. haldið áfram tUraunum
til að veiða karfa í miðsjávar-
vörpu. Leiðangursstjóri i þeim
leiðangri verður dr. SSgfús
Sehopka og skipstjóri Sæmundur
Auðunsson.
(Fréttatilkynning).
— Kínverjar
Framhald af bls. 1
Mauritaníumenn tóku á móti
Kínverjunum og óku með þeim
til borgarinnar.
Að sögn talsmanna Air France
flugfélagsins eru nöfn komu-
manna þessi: Kao Liang, fyrr-
um starfsmaður Hsinhua frétta-
stofunnar, en hann hafði orð fyr-
ir þeim félögum, Lin Chia Sen,
Chia Tzu Cheng, Tien Jung Tsi-
en, Hsu Hsin Li og Liu Chen
Piao.
— Risasprengja
Framhald af bls. 1
né heldur hafi sprengjan valdið
geislun eða flóðbylgju.
• Var sprengjan sprengd í sér-
stöku byrgi rúmum 1.800 metr-
um fyrir neðan yfirborð jarðar.
Sprengjuorkan nam fimm mega-
lestum, og jafngildir það orku
fimm milljóna tonna af dýnamíti.
Var hún því 250 sinnum orku-
meiri en sprengjurnar, sem varp-
að var á japönsku borgirnar
Hirosima og Nagasaki í lok síð-
ari heimsstyrjaldarinnar fyrir
rúmum aldarfjórðungi.
í frétt frá Uppsölum í Svíþjóð
segir að hræringarnar frá spremg-
ingumni hafi mælzt á jarðskjálfta
mælum vísindastofnunarinnar
þar. Mældust hræringarnar 7.4 á
Richter-skala, og segir Markus
Baath prófessor, yfirmaður
stofnunarinnar, að það séu meiri
hræringar, en hainn hafi búizt við.
Sagðist hann ekki hafa búizt við
að hræringarnar mældust meiri
en 7.2 stig. Benti dr. Baath á I
því sambandi, að við tilraunir
sovézkra visindamanna með
sprengingar meðanjarðar hefðu
hræringarnar aldrei mælzt
meiri en 7 stig. Hræringarnar á
Amchitka komu fram á mælum
Uppsala 10 minútum og 58 sek-
úndum eftir að sprengjan var
sprengd.
James R. Schlesinger, formað-
ur bandarísku kjarnorkumefndar
innar, var staddur á Amchitka-
eyju ásamt fjölskyldu sinni þeg-
ar sprengjan var sprengd, og
sagði hann eftir á að allt hefði
gengið að óskum og eins og áætl-
að hafði verið. Hann benti á að
ekki hefði orðið vart neinnar
geislumar og j arðlhræringar arðið
litlar, þótt þær hefðu fundizt lítil-
lega í borginni Anchorage í Al-
aaka, 2.500 km frá Amchitka.
Tilgangur tilraunar þessarar
var að reyna kj arnorkusprengj u,
sewi ætluð er fyrix Spartan-eld-
fl*igar Bandaríkjainna, og sagði
Schlesinger að tilraunin hefði nú
þegar sýnt natagildi sprengjunn-
ar. Er sprengjan fyrst og fremst
ætluð til að granda árásarflaug-
um.
— Áfengi
Framhald af bls. 28
hækkun á áfengi og tóbaki.
Áfengishækkunin nemur 20%, en
tóbakshækkun 16% að jafnaði.
1 samræml við 3. gr. laga nr.
63/1969 um verzlun ríkisins með
áfengi, tóbak og lyf, hækka smá-
vindlar ekki i verði.
Hækkunin er gerð vegna veru-
legra hækkana á innkaupsverði
og til að tryggja að nettó-
tekjur Á.T.V.R. nái þeirri fjár-
hæð, sem fjárlög ársins 1971
gerðu ráð fyrir. Loks var höfð
hliðsjón af mjög áberandi aukn-
-um drykkjuskap undanfarið."
1 fréttatilkynningu ráðuneytis-
ins er þess getið, að smávindlar
hækki ekki og er það samkvæmt
sérstökum lögum frá Alþingi.
Lög þessi voru samþykkt eftir
að Pétur heitirm Benediktsson,
alþingismaður, bar fram frum-
varp um að halda bæri verði á
smávindlum niðri vegna minni
óhollustu við reykingar þeirra.
Smávindlar hækka af þessum
sökum ekki, en samkvæmt upp-
lýsingum Ragnars Jónssonar,
skrifstofustjóra Á.T.V.R., er að-
eins um að ræða hækkanir á
smávindium, hafi irmkaupsverð
þeirra hækkað. Um hækkanir á
áfengi og tóbaki gaf Ragnar eft-
irfarandi upplýsingar:
Algengasta verð á viskí nú er
um 830 krónur flaskan, en fyr-
ir hækkunina kostaði sams kon-
ar flaska 695 krónur. Islenzkt
brennivin kostar nú 565 krónur,
en kostaði 470 krónur. Genever
kostaði eftir tegundum frá 715
til 725 krónur, en kostar nú eft-
ir hækkun 850 til 870 krónur.
Gin-flaskan kostar nú 785 krón-
ur, en kostaði 660, Bacardi-
romm kostar nú 850 krónur, en
kostaði 730 krónur, Wyborowa-
vodka kostar nú 720 krónur, en
kostaði 600 krónur, íslenzkt
Tindavodka kostar nú 690 krón-
ur, en kostaði 625 krónur og al-
geng tegund af vermouth kostar
nú 375 krónur, en kostaði 310
krónur.
FlestalMr bandariskir vindlinga
pakkar kosta nú 64 krónur, en
kostuðu áður 57 krónur. Camel
vindUngar kosta nu sama og filt-
ervindUngar, enda á sama verði í
innkaupi. Camel hefur því hækk-
að hlutfallsiega meira en aðrir
vindMngar. Filterlausir Raleigh
vindhngar og Cool-vindUngar eru
ódýrari en aðrir bandarískir
vindlingar — kosta nú 62 krón-
ur. Brezkir vindlingar eru yfir-
leitt á 59 krónur, en kostuðu áð-
ur 52 krónur.
Samkvæmt upplýsingum Gísla
Blöndal, hagsýslustjóra, má gera
ráð fyrir því, að sala áfengis og
tóbaks minnki eitthvað að magni
til fyrst í stað a_m.k., og við
hækkanir áður hefur það sann-
azt, auk þess sem salan stend-
ur einnig í sambandi við almenna
velmegun í þjóðfélaginu. Síðasta
hækkun var 15% og var fram-
kvæmd um svipað leyti og verð-
stöðvunarlögin tóku gildi. Þó
má geta þess, að þessar vöruteg-
undir eru yfirleitt nefndar í hag-
fræðikennslubókum sem dæmi
um vörur með óteygna eftir-
spurn, þ.e. verðlag hefur mjög
óveruleg áhrif á sölumagn.
- S.U.F.
Framhald af bls. 28
ur gengur undan nierkjum
málefnasamningsins í mikil-
vægum málum, þar sem
stefna hans flokks og stefna
ríkisstjórnarinnar eru sam-
hljóöa“. Þessi haröa árás
stjórnar SUF á Jón Skaftason
er ekki sízt athyglisverS
vegna þess, að Einar Ágústs-
son, utanríkisráðherra, lýsti
því yfir á fundi Varðbergs
sl. þriðjudag, að hann væri
sammála túikun Jóns Skafta-
sonar á ákvæði málefnasamn-
ingsins inn varnarmálin.
UMMÆU
JÖNS SKAFTASONAR
Þau ummæli Jóns Skaftasonar,
sem eru tilefni samþykktar SUF,
eru svohljóðandi skv. frásögn
Tímans þriðjudaginn 2. nóvem-
ber sL:
„Hann ‘minnti á, að deilt væri
um ákvæði málefnasamningsins
um brottför varnarliðsins. Sumir
vildu túlka ákvæðið þannig, að
það þýddi að vamarUðið skyldi
hverfa burt á kjörtímabilinu,
hvernig sem málin þróuðust í
heiminum og hvernág sem endur-
skoðuninni lyktaði. Aðrir teldu,
að hér væri aðeins um stefnuyf-
irlýsingu að ræða og að endan-
leg niðurstaða um veru vamar-
liðsins hér hlyti að ákvarðast
fyrst þegar niðurstöður endur-
skoðunar varnarsamningsins
lægju fyrlr, ank þess sem atburð-
ir úti i heiml gætu haft áhrif á
nlðurstöðurnar, likt og gerðist
1956, er Rússar réðust inn i Ung-
verjaland og vinstri stjórnin,
sem þá var, drð til baka uppsögn
varnarsamningsins.
Jón sagði, að hann áliti síðari
skýringuna þá réttu. Hann
kvaðst telja fráleitt, að á þess-
ari stundu væri fortakslaust
hægt að fullyrða, að varnarliðið
skyldi fara úr landinu fyrir lok
kjörtímabilsins. Stjórnarsamn-
ingurinn segði aðeins, að að þvi
skyldi stefnt en ekld að það
skuli og á þvi væri miklll mim-
ur. Jón sagðist ekki vera einn
um þá skoðun i þingflokki
framsóknarmanna, að óheimiR
væri samkvæmt stjórnarsáttmál-
antim að staðhæfa í dag, að varn-
arliðið ætti að vera farið fyrir
lok kjörtímabilsins. Honum hefði
einnig verlð tjáð án þess að hafa
staðreynt það sjálfur að þeir
væru líka til i þingllði Samtaka
frjálslyndra og vinstrl manna,
sem túlkuðii þetta ákvæði stjórn-
arsamningsins á sama hátt og
hann. Eðli málsins samkvæmt
væru engar fullyrðingar langt
fram í tímann hæpnari en þær,
er kvæðu á um, að í öryggismál-
um smáþjóðar skyldi eitthvað
standa svo og svo á ákveðnum
tíma í framtiðinni. Stefna okkar
í utanríkismálum hlyti að taka
tiUit til þeirrar þróunar, sem
ætti sér stað í heimsmálunum
eins og glöggt mætti greina af
reynslu undanfarinna áratuga.
Það þyrfti að framkvæma stöð-
ugt mat á aðstæðum og breyta
eftir því. Þetta hefðu íslendingar
gert allt frá lokum síðustu
heimsstyrjaldar og þvi ætti að
halda áfram."
YFIKLÝSING UTANRÍKIS-
rAðherra A FUNDI
VARÐBERGS
Á fundi, sem Varðberg efndi
til þriðjudaginn 2. nóvember, las
Hörður Einarsson, hdl., upp þann
hluta af ofangreindri frásögn
Tímans, þar sem Jón Skaftason
ræddi um að ákvæði málefna-
samningsins væru skilin með
tvennum hætti og beindi þeirri
fyrirspum til Einars Ágústsson-
ar, utanrlkisráðherra, hvora
skýringuna hann aðhyUtist. Ut-
anrikisráðherra svaraði:
„Þa3 má vel vera, að það sé
misjöfn tiilkim á málefnasamn-
ingnnm og mismunandi langanir.
Mín skoðun er sú, að ákvörðun
verði ekki tekin fyrr en að aflok-
inni könnun. Ef það em tvær
línur er ég á þeirri síðari.“
Af þessum ummælum utanrík-
isráðherra er ljóst, að hann að-
hylUst þá skoðun Jóns Skafta-
sonar að „hér væri aðeins um
stefnuyfirlýsingu að ræða og að
endanleg niðurstaða um veru
varnarliðsins hlyti að ákvarðast
fyrst, þegar niðurstöður end-
urskoðunar vamarsamningsins
lægju fyrir, auk þess sem at-
burðir úti í heimi gætu haft áhrif
á niðurstöðurnar ... hann kvaðst
telja fráleitt, að á þessari stundu
væri fortakslaust hægt að fuU-
yrða, að varnarUðið skyldi
hverfa úr iandinu fyrir lok kjör-
tímabiisins. Stjómarsamningu*v
inn segði aðeins, að að þvi skyldi
stefnt, en ekki að það skuli, og
á því væri mikiU munur".
SAMÞYKKT STJÓRNAR SUF
Samþykkt stjórnar SUF, sem
birtist í Tímanum sl. sunnudag
á sérstakri siðu er SUF hefur
umráð yfir, er svohljóðaodi:
1 tilefni af ummælum Jóns
Skaftasonar á fundi í Keflavík
sl. sunnudag, sem birtust i Tím-
anum sl. þriðjudag, telur stjói'n
SUF nauðsynlegt að leggja.
áherzlu á eftirfarandi:
1. Það hefur verið stefna Fram*
sóknarflokksins siðan á flokks-
þinginu 1967, að varnarUðið ætti
að hverfa úr landi i áföngum. Á
flokksþinginu 1967 var ákveðið
að gera ætti „fjögurra ára áætl-
un um brottflutning varnarUðs-
ins“. Það hefur því verið skýr
og ótviræð stefna Framsóknar-
flokksins siðan 1967, að herinn
ætti að fara úr landi á fjórum
árum. Þessi stefna var ítrekuð
á síðasta flokksþingi.
2. 1 málefnasamningi rilds-
stjómarinnar er skýrt tekið
fram, að markmið endurskoðun-
ar vamarsamningsins eigi að
vera brottför varnarliðsins i
áföngum og stefna eigi að þvi,
að sú brottför eigi sér stað á
kjörtímabilinu, þ.e. á fjórum ár-
um. Stefná ríkisstjómarinnar í
vamarmálunum er þvi i beinu
og ótviræðu samræmi við stefnu
Framsóknarflokksins eins og
hún hefur verið mótuð á tveim-
ur siðustu flokksþingum.
3. Það er nauðsynlegt, þegar
st jómarands taðan gerir harða
hrið að þessum atriðum í stefnu
Framsóknarflokksins og rilds-
stjórnarinnar, og ræðst sérstak-
lega á varaformann flokksins,
Einar Ágústsson, utanrikisráð-
herra, að aUir framsóknarmenn,
einkum og sér i lagi þingmenn,
haldi fast við stefnu flokksins
og standi ótrauðir með málefna-
samningi ríkisstjómarinnar.
4. Það er mjög óviðeigandi að-
dróttun að halda þvi fram opin-
berlega, að í þingflokki Fram-
sóknarflokksins séu menn, sem
ekki styðji stefnu flokksins og
ríkisstjómarinnar, án þess að
skýra frá þvi um leið, hverjir þeir
þingmenn séu. Það er ódrengi-
legt að láta alla þingmenn
flokksins Uggja undir grun í
þessum efnum. Slik yfirlýsing
krefst þvi nánari skýringa.
5. Það getur ekki reynzt væn*
legt til samheldni irman ríkis-
stjómarinnar, ef stjórnarþing-
maður gengur undan merkjum
málefnasamningsins í mikilvæg-
um málum, þar sem stefna hans
flokks og stefna ríkisstjómarinn-
ar eru samhljóða.
6. Það hlýtur að vera megin-
hlutverk allra þeirra, sem kosnlr
eru til forystu og trúnaðarstarfa
á vegum Framsóknarflokksins,
að standa ákveðið með stefnu
flokksins og styðja við bakið á
ráðherrum hans, forystumönn-
um þessarar rikisstjórnar.
Samkvæmt áreiðanlegum upp>
lýsingum, sem Morgunblaðið hef-
ur aflað sér, er frumkvöðullinn
að yfirlýsingu stjórnar SUF einn
af fyrrverandi forystumönnum
samtakanna, Ólafur Ragnar
Grímsson, lektor. Ólafur Ragnar
Grímsson gerði ákveðna tilraun
til þess, er framboð framsókn-
armanna i Reykjaneskjördæmi
var undirbúið fyrir siðustu al-
þingiskosningar, að fella Jón
Skaftason frá framboði, en mis-
tókst það gersamlega og hlaut
ekki sæti á framboðslistanum.
Eins og Morgunblaðið skýrði frá
fyrir nokkru, hefur hann leitað
eftir þvi að verða skipaður ráð-
herraritari í utanrikisráðuneyt-
inu, þ.e. eins konar aðstoðarráð-
herra Einars Ágústssonar. Fyrir
nokkrum vikum var hann á
ferð erlendis með bréf frá utan-
ríkisráðuneytinu, þar sem mælzt
var til þess við sendiráð íslands,
að þau veittu honum fyrir-
greiðslu til þess að kanna
ákveðna þætti i starfsemi sendl-
ráðanna.