Morgunblaðið - 13.06.1972, Qupperneq 4

4r MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. JÚNl 1972
Myndi eyða tímanum
í eitthvað þarflegra
— sagði Paavo Nurmi, hinn
heimsfrægi hlaupagarpur
Finna sem verður 7 5 ára í dag
Enn sem fyrr eyðir hann
íáum orðum að óþörfu
I>annig- minnast rnargir Nurmi, hann fór fremstur í flokki,
skrefléttur og úthald hans virtist takmaírkrulamst.
Fyrir utan OlympíuleSk-
vanginn í Heisinki stendur
forkunnarfögur r.tytta af
hlaupara, gerð atf eiinum
þekktasta höggmyndasmið
Finna. Styttan er af Paavo
Nurmi — hlaupairanum sem
telja vorði i r eitt sikær-
asita stirnið í sögu iþrótt-
anna. Á sínum tíma skráði
hann nafn sitt í sögu Olym-
píuleikamna, gullnum stöfum
og engum langhlaupara,
hvorki fyrr né síðar, liefur
tekizt að setja jafnmörg
heimsmet í langhlaupum, 27
talslns. Fegar Nurmi var
upp á sitt bezta stóð honum
enginn á sporði. Keppinaut-
ar hans stefndu að öðru sæti
í keppnlnni. Um sigurvegar-
ann þurfti ekki að spyrja.
Afrek Nurmis í langhlaupun
um voru það góð, að margir
spáðu því að þau yrðu seint
eða aldrei bætt. En þeir spá
dómar áttu ekki eftir að ræt-
ast. Núna þættu afrelk Nurm-
is tæplega frásagnarvefð, en
samt sem áður mun na.fn hans
lifa um ókomna framtíð, og
má til gamans geta þess að
Nurmi er einn af mjög fáum
íþróttamönnum sem getið er
um i almennum mann-
kynssögubókum.
1 dag, 13. júní á Paavo
Nurmi 75 ára afmæli. Hann
býr í lítilil.i íbúð sikamimit fyr-
ir utan Siibeláusargarðinn í
Helsinki, hljóðláitur og ein-
man.a eins og hainn hefiur alJt
af verið. Hvort sem það hef-
ur verið í tilefni afmælisins,
eðia einhve'rs anmars, brá þó
Paavo Nurmi tenúrar Olym-
píueldinn á leliíunum
í Hellsinki 1952.
Nurnii viana sinum á dögun-
u.m. Hann veitti blaðamanni
áheyrn, og var það í fyrsta
S'kiptið síðan 1929 sem siiíkt
gerðist. Sannlieikurimn' er
nefnilega sá, að Nurmi hefur
aldrei haft mlkla ámægju af
þvi að vera í siviðsljósiniu, og
þær þjóðsögiur sem um hann
ganga í Finnlandi, og víöar,
eru honum mjög á móti skapl.
NÍU GUUUVERÐUAUN
1 fórum sínuim á Paavo
Nurmi samitals níu gulliverð-
laun frá O'lymipíiú-eikuinium i
Anitwerpen 1920, París 1924
og Amsiterdam 1928 oig beztu
árangirar hans í hlaupagrein-
umuim vonu þessir: 1500 me'tra
hlaup: 3:52,6 miín., miíluhlaup:
4:10,4 míin., 2000 metira hlaup:
5:24,6 rraín., 3000 metra Kiaup:
8:20,4 min., tveggja mílina
hlaup: 8:59,6 miíin., þriggja
miina hlaup: 14:11,2 mín.,
5.000 metira hlaup: 14:28,2 m.,
sex miíilna hlaup: 29:36,4 m.,
10.000 metra hlaup: 30:06,2
mím., tíiu milna hlaup: 50:15,0
miín., 20.000 m hlaup: 1:04,38,4
klS't. og kliukikustiumdarhlaup:
19.210 metrar.
HINN VASKI HERMAÐUR
Sagam af því hvermig
ílþróttaije'riil Paavos Nurmi
hóifjst, er ví'ðifiræg. f>að va,r ár
ið 1919 er hann gagndi her-
þjómus'tu í he:m,alan'di símu,
að lagt var fyrir hermenndma
á æfingu að gamig-a 20 kffló-
metra vegaJengd og til þess
að reyna enn meira á þrek
henmamnanna var settuir 10
kg sandpokí á bak þellrra.
Farið var um vegi og veg-
leysur og máiítiu henmenmirn-
ir haga ferð sin.ni að vild,
hJaupa, skokka eða gamga.
Strax og þjálifarimin gaf
mierk.i um að nú skyldi lagt
af stað skar einn hermann-
anma sig út ú.r bópmuim og var
von bráðar hoirfl/nm Inn i skóg
inn. Melra S'ást eklki til hans
á leiðlnmi, en. hann kam að
endamarki röskiri hálfiri
kliukikust.undiu á umdan næsta
ma.nmi. Þótiti þessi hraði
mannsins það diularfullur að
rannsókn fór fra.m í miálinu.
Le:ddi hún í Ijós að maðu,r-
inn- hafð: farið framihjiá ölk
um vörðluim á leiðinni,
og hann gat á engan hátt
hafa notað sér fairartæiki.
Þess: gröngugiarpur var
Paavo Nurmi, sem þá var 22
ára að aldiri. Ha.nn hafði
keppt nokkruim sdnnum opin-
berlega í lanigMiaupum fyrir
göngu þessa, en ekki náð
neimuim sérstölk'U'm áirangri.
Ein þessi hraðifierð hans sem
hermanns varð til þess að
liðlþjádiflinn í herdei.ld hans,
hafði samiband við iþrótta-
þjiátfara nok'kurn sem tók
Nurmi undir sinn verinid-
arvæng, og strax sama árið
hljlóp Niuirm.i 10 km á 32:56,0
món., sem trygig'ði horaum far
á Oliympliudelkama í Amtwerp
en 1920, þar sem hanm svo
vanm síina fyrstu stónsigra.
OLYMPÍUSIGRAR
NURMIS
Sem fyrr segir hlaut Nurmi
9 Olympíugull á ferli sínum.
Oftast var hann yfir-
burðasigurvegari. Hér á eft-
ir eru rakin úrslit í þeim
hlaupum sem Nurmi sigraðl í.
ANTWERPEN 1920:
10.000 metra hlaup:
1. Paavo Nurmi, Finn'landi
31:45,8 mín.
2. Jóseph Guillemot, Frakki.
31:47,2 mín.
3. J. Wilson, Bretlandi
31:50,8 mín.
Víða vangshlaup:
1. P. Nurmi,
27:15,0 mín.
2. Erik Backmann, Sviþjóð
27:17,6 mín.
3. H. Liimatainen, Finnlandi
27:37,4 mín.
Hin tvö stóru nöfn í finnsk-
um frjálsíþróttum. Ville Rit-
ola (nr. 800) og Paiavo Nmrmi
(nr. 97).
5000 metra hlaup:
1. J. Guillemot, Frakklandi
14:55,6 mín.
2. Paavo Nurmi
15:05,0 min.
3. E. Backmann, Svíþjóð
15 :13,2 mín.
PARÍS 1924:
1500 meitra hlaiup:
1. P. Nurmi,
3:53,6 min.
2. W. Scharer, Sviss
3 :55,0 mín.
3. H. Stallard, Bretlandi
3:55,6 mín.
3000 metra hlaup:
1. Paavo Nurmi,
8:32,0 mín.
2. V. Ritola, Finnlandi
3. B. MacDoina'Id Bret.l.
5000 metra hlaup:
1. Paavo Nurmi
14:31,5 máin.
2. V. Ritola, Finnlandi
14:31,4 mín.
3. Edvin Wide, Svíþjóð,
15:01,8 mín.
Viðavangshlí'. up:
1. Paavo Nurmi,
32:54,8 mín.
2. V. Ritola, Finnlandi
34:19,2 mín.
3. R. Johnson, Bandar.
35:21,0 mín.
AMSTERDAM 1928:
5000 metra blaup:
1. V. Rit'Ola, Finnlandi
14:38,0 mín.
2. Paavo Nurmi,
14:40,0 mín.
3. Bdviin Wid'e, Svílþjóð
14:41,1 mín.
10.000 meti;a hla.up
1. Paavo Nurmi,
30:18,8 min.
2. V. Ritola, Finulandi
30:19,4 mín.
3. Edvin Wide, Sviþjóð,
31:00,8 mín.
Auk þeirra gullverðiauna
sem hér eru talin, hlaut
Nuirmi tvö fyrir sveita-
keppni, er sveit Finn-
lands sigraði.
ÆU NGARNAR ERU
ORÐNAR PUÁGA
— Þegar menn enu kaminir
á mdntn aidiu.r, er það þeirn
litite virði að vera frægir,
sagðd Paavo Nurm', í vlðtal-
inu seim tekið va.r við hantn.
— Frægðln er hjóm. Húin er
sköpiuð af samitiimamuim, ag er
raunveruliega alditaf éinsk-
is v'rði.
Þegar Nu.rmi var svo að
því spurður, hvort íiþrótta-
menn. hefðu það of go'tt núma,
— hvart þeiir fengj'u af miik-
ið óikeypiis, svarað: Niuirmi:
— Ef ég tala eins ag mér
býir í brjósti, þá finmst mér
að svo sé. Iþrótitasaimband
Finnlamds greiðir t.d. uppihæð
sem svarair tll góðira árs-
laiuna til beztiu frjiá'silþráfcta-
mannanna. Þefcta eru látin
heita æfingagjöld ag ferða-
penintgat', til þess að skafcta-
yfinvöldin koimist ekki í
greiðslurnair. Mér finnst að
iþróttirnar séiu far'nar að snú
ast allt af mikið uim þá aug-
lýsingu sem viðikoimandi þjóð
ir fá þegar bezfcu iþrótta-
men.n þeirra stamda sdg ved i
keppini ag setja met. Þsgar
ég v,ar upp á mi'tt beata vioru
æfiingairnar alidired þamntlig, að
þær væiru plága. Nú eru þær
orðinar þanniig að íþrófcta
mennirn r enu nánast orðnir
verkfæiri í höndiuim þjálifar-
anna.
12 KÍLÓMETRAR Á DAG
Þótt Nuirml sé nú orðinni
75 ára að aldird og heilsan
farin að bnesta, þá gengiur
hann jafnam 12 kílómetira á
dag. Sex kii'.óimetra fyirir há-
degi og sex kiíilómetra effcir-
mdðdags. — Menn enu Mirax
dauðir, ef þeir hreyf a sig
ekki, sagði hamn, þegar hann
ge'kik urn i Sibel'íU'sarigairðiin-