Morgunblaðið - 01.04.1973, Side 1

48 SÍÐUR (Tvö blöd)
77. tbl. 60. árg.
SUNNUDAGUR 1. APRlL 1973
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Rómaborg;
Merkur handritafundur
Snorri Sturluson höfundur Njálu
FUNDIZT hefur í Vatikaninu í Róm mjög fornt handrit
Njálssögu, meira en hálfri öld eldra en þau handrit, sem
áður voru kunn. Sagan er í handriti þessu talsvert frábrugð-
in þeirri Njálu, sem við þekkjum. Merkilegast er þó það,
að hér kemur fram, að Snorri Sturluson er höfundur Njálu.
Niðurlag Njálssögu í Vatikanhandritinu eða Codex historicus Islandicus eins og það heitir í að-
fangaskrá bókasafns Vatikansins. Eins og sést. lýkur handritinu með þessum orðum: „Ok iýk ek
þar, Snorre Sturluson, brennu-N jálssögu.
Forseti Suður-Vietnams
heimsækir Bandaríkin
Tildrög þessa handritafundar
voru þau, að ungur íslenzkur
vísimdamaður, Stefán Þ. Sveins-
stm, hefur að umdanförnu verið
við nám í Rómaborg og vinnur
mú að doktorsritgerð úr miðalda-
sögu. Meðai anmars hefur Stefán
aðganig að hinum miklu hand-
ritasöfnum Vatikansims, sem
geyma merkilegar heimildir um
sögu Norðurlamda, eimkum frá
þeim tíma, er hér var kaþólsk
trú og páfimm þar með æðsti
yfirmaður kirkjunnar.
Svo viii til, að um þessarmund
ir er ummið af kappi að því að
skrásetja him miklu hamdrita-
söfn í Páfagarði, en til þessa
hafa þau ekki verið fullkomlega
könmuð og skráð. Yfirbókavörð-
ur miðaidadeildar safnsins, dr.
Marco di Falcietti, hefur yfirum-
sjón með þessu verki. Fyrir
skömmu bar svo við, að di Falci
etti fékk í hendur fomfálega
skinnbók, bundna í tréspjöld og
ritaða á eimhverju ókenmilegu
tungumáli. Fyrsta siðan er máð,
en þó tókst di Falcietti að lesa
IJr. Jónas Kristjánsson, for-
stöðiimaður Stofnunar Árna
Magmússonar á íslandi.
í TILEFNI af þessum
merka handritafundi sneri
Morgunblaðið sér til for-
stöðumanns stofnunar
Árna Magnússonar á Is-
landi, dr. Jónasar Kristjáns
sonar og leitaði álits hans.
— Hvað viljið þér segja um
þennam hamdritafund, dr.
Jónas?
— Ég get nú ekki mikið
sagt um þetta að svo stöddu.
Ég bið þess að fá nánari
fregnir af máiinu.
— Kom þetta yður ekki
fyrstu setninguna og skal lest-
ur hans birtur hér til gamans:
„Morpr het mapi es kalapi vas
gigia.“
Dr. Falciettd kom til hugar að
handrit þetta væri ísdenzkt og
þegar hann sýndi Stefáni áður-
greimda setnimgu, sá Stefán þeg-
ar að hér var komin upphafs-
setming Njálu: „Mörþr hét
maþr es kallaþr vas gigja.“ Brá
hann þegar við og tók að rann-
saka handritið nánar. Fer hér
á eftir stutt greinargerð Stef-
áns Þ. Sveimssonar, sem Morg-
unbiaðinu hefur borizt:
„Handritið virðist skrifað á
fyrri hluta 13. aldar og er þvi
miklu eldra en öranur handrit
sögunnar. Elztu handrit, sem áð-
ur voru kunn, eru talin frá upp-
hafi 14. aldar. Einnig er hér um
að ræða sérstaka gerð sögumnar,
nokkurs konar frum-Njálu, sem
er styttri og gagnorðari en sú
Njála, sem við þekkjum. Merki-
legast er þó, að hér stendur
nafn höfundar við lok sögunnar,
og sést, að hann er enginn ann-
ar en sjálfur Snorri Sturluson.
1 Möðruvallabók, hinu mikla
safnhandriti Islendingasagna,
endar Njála á þessum orðum:
„Ok lýk ek þar brennu-Njáls
sögu.“ Þetta eru sýnilega orð
Snorra, en sá sem skrifaði Vati-
kanhandritið hefur bætt nafnimu
við.
Samkvæmt gamalli aðfanga-
skrá Vatikansafnsins hefurhand
rit þetta komið þamgað á árun-
um 1230—1240. í skránni
stendur: „Codex historicus Is-
landieus" og hlýtur það að eiga
við þetta handrit. Leiða má
sterkar Mkur að því, hvemig
handritið hefur orðið til og
hvemig það hefur borizt til Róm
ar. Milli Snorra Sturlusonar og
frænda hans Sturlu Sighvatsson
ar var lömgum óvinátta, en um
hríð var þó góð fræmdsemi með
Framhald á bls. 2
mjög á óvart?
— Jú, vissulega, en það er
vitað, að í Vatikaninu eru
miikil handritasöfn, sem ekki
eru fullkönnuð og meðam
svo er hefur maður alltaf
leyfi til að vona, að þar finn-
ist einhverjir merkilegir hlut
ir, sem varða okkur íslend-
irnga.
— En hvað sagið þér þá
um þau tiðindi, að Snorri
Sturluson sé höfundur Njálu?
— Þetta er nú ekki ný hug-
mynd, segir dr. Jórnas og bros
ir. Helgi á Hrafnkelsstöðum
Saigon, 31. marz. AP—NTB.
FORSETI Suður-Vietnams,
Nguyen Van Thieu, hélt i dag til
Bandaríkjanna í opinbera heim-
sókn og er það í fyrsta sinn frá
því árið 1958, að vietnamskur
forseti fer þangað, en þá var
Ngo Dinh Diem gestur Eisen-
howers.
Thieu mun eiga viðræður við
Nixon, forseta, í San Clemente
í Californiu og er talið víst, að
hann fari fram á stóraukna fjár
hagsaðstoð Bandaríkjanna og lof
orð um hernaðarstuðning, ef N-
Vietnamar hefja árásaraðgerðir.
Frá Bandaríkjunum fer Thieu til
Bretlands, Italíu, S-Kóreu og
Formósu.
Alþjóðlega friðargæzlusveitin i
hefur lemgi haldið þessu
fram. Fyrir nokkrum árum
lét hann svo um mælt i blaða-
grein, þegar talað var um, að
Þorvarður Þórarinsson væri
höfundur Njálu, að Rangæ-
ingar hefðu ekki þurft að
sækja illmenni austur á Fljóts
dalshérað til að skrifa Njálu,
þegar þeir áttu annan eins
fósturson og Snorra Sturlu-
son.
Morgunblaðið reyndi í gær-
morgun ítrekað að ná í Stefán
Þ. Sveinsson, sem enn er í
Róm, en sakir ástandsins í
Vestmannaeyjum og bilana á
sæsímaköplum, tókst það
ekki.
Vietnam hefur sakað Þjóðfrelsis
hreyfinguna um að koma í veg
fyrir rannsókn á ásökunum í
garð kommúnista um, að þeir
hafi rofið vopnahléð í iandinu.
Fulltrúi Kanada bar fyrstur
fram þessa ásökun og fulltrúar
hinna þriggja ríkjanna í nefnd-
inni, Indónesíu, Ungverjalands
og Póllands hafa tekið undir
hana.
Ásökun þessi beinist að til
teknum atriðum, meðal annars
árás á s-vietnamska hersveit,
er brytjuð var niður í flotastöð-
inni Cua Viet í norðurhluta lands
ins í janúarlok, skömmu eftir
að vopnahléssamningarnir tóku
gildi og atviki frá 16. febrúar,
þegar óvopnuð bandarisk þyrla
var skotin niður um 90 km frá
Saigon. Þessa atburði hefur ekki
verið hægt að rannsaka vegna
afstöðu Þjóðfrelsishreyfingarinn-
ar. Ásökun friðargæzlusveitarinn
ar fer nú til vopnahlésnefndar
hinna striðandi aðila, en þareru
einungis eftir fulltrúar Saigon-
stjórnarinnar og Þjóðfrelsis-
hreyfingarinnar — fulltrúar
Bandaríkjanna og N-Víetnama
eru farnir þaðan.
Þjóðfrelsishreyfingin hefur
sakað Bandaríkjamenn um að
hafa áfram í S-Víetnam milli tíu
og tuttugu þúsund bandaríska
hermenn sem hernaðarráðgjafa
Saigonstjómarinnar, undir þvi
yfiirskini, að þeir séu óbreyttir
borgarair. Þessu hefur banda-
ríska utanríkisráðuneytið vísað
á bug og staðhæfir fulltrúi þess,
Charles Bray, að eftir séu í S-
Víetnam 8.500 óbreyttir borgar-
aæ við ýmis störf og 224 her-
menn. Þar af eru 160 hermenn,
sem eiga að halda vörð um
bandariska sendiráðið í Saigon
og ræðismannsskrifstofurnar I
Danang, Bien Hoa og Can Tho,
50 hermenn starfa við hermála-
skrifstofu bandaríska sendiráðs-
ins og 14 herforingjar verða eft-
ir til þess að reyna að hafa upp
á bandariskum hermönnum sem
týnzt hafa í bardögum. Af ó-
breyttum starfa um 5000 við ým-
is kaupsýslufyrirtæki, 1200 starfa
við hermálaskrifstofu sendiráðs-
ins, sem sérfræðingar á ýmsum
sviðum, um 1000 starfa við sendi
ráð og ræðismannaskrifstofur
Bandaríkjanna i landinu og
1500 hjá bandarísku hjálpar-
stofnuninni — AID.
Kosygin
til Sví-
þjóðar
Stokkhólfmi, 31. marz, NTB.
ALEXEI Kosygin, forsætisráð
herra Sovétríkjanna, fer í op-
inbera heimsókn til Svíþjóðar
og ræðir aðalleiga viðskipti við
sænska forsætisráðherrann,
Olof Palme. í heimsókninni
verða undirritaðir samningar
um siglingar og menningar-
mál og hugsanlegt er að sam-
komulag takist um björgun
mannsi, sem lifa af flugslys
á E vst ra.salti.
Uetta kemur á óvart
— segir dr. Jónas Kristjánsson,
forstöðumaður Árnastofnunar