Morgunblaðið - 01.04.1973, Side 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. APRÍL 1973

Otgefandi
Framkvaemdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjóri og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald 300,00 kr.
I lausasðlu
hf. Árvakur, Reykjavlk.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, simi 10-100.
Aðalstraeti 6, sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
18,00 kr. eintakið.
að hefur verið bæði fróð-
legt og lærdómsríkt að
fylgjast með viðbrögðum
málgagns víkisst j órnarinnar
og málsvara hennar við þeirri
ákvörðun Húsmæðrafélags
Reykjavíkur að efna til mót-
mæla gegn þeirri dýrtíðar-
öldu, sem gengið hefur yfir
landið að undanförnu. Vart
hefur sá dagur liðið, að ekki
hafi verið veitzt að reykvísk-
um húsmæðrum í Tímanum
og Þjóðviljanum með fúkyrð-
um og illindum og reynt að
láta í það skína, að húsmæður
í Reykjavík séu af ein-
hverjum ástæðum verri
manneskjur, sem gegni
ómerkilegra hlutverki í þjóð-
félaginu en t.d. húsmæður í
Árnessýslu.
Ekki þurfa menn lengi að
velta fyrir sér hinum heift-
úðugu viðbrögðum stjórnar-
blaðanna til þess að komast
að raun um hvað á seyði er.
Ríkisstjórninni er fullljóst, að
mótmæli hinna reykvísku
húsmæðra beinast ekki gegn
bændum eða framleiðsluvör-
um þeirra, heldur er hér um
að ræða uppreisn gegn ríkis-
stjóminni sjálfri og þeim
aumingjaskap, sem einkennt
hefur meðferð hennar á efna-
hagsmálum. Það er ákaflega
sjaldgæft, að neytendum hér
á landi blöskri svo verðhækk-
anir, að þeir grípi til mót-
mælaaðgerða, en nú hefur
þessi óvenjulegi atburður
gerzt og þess vegna eru
stjórnarherrarnir hræddir.
Fúkyrði þeirra í garð reyk-
vískra húsmæðra byggjast á
hræðslu við þau samtök,
sem myndazt hafa meðal
óbreyttra borgara gegn verð-
bólgustefnu ríkisstjórnarinn-
ar.
Skriffinnar Tímans og
Þjóðviljans og ráðherrar í
ríkisstjórninni vita fullvel, að
það eru engar „íhaldsfrúr“,
sem hafa beitt sér fyrir mót-
mælum húsmæðranna. Það
eru konur, sem ekki hafa
skipað sér sérstaklega í raðir
ákveðinna stjórnmálaflokka,
sem þar hafa haft forystu á
hendi og þessi mótmæli hafa
ekki einskorðazt við húsmæð-
ur, sem veita stjómarand-
stöðuflokkunum stuðning í
kosningum. Þannig hefur
vakið athygli grein, sem birt-
ist í Morgunblaðinu í gær,
eftir Guðrúnu Sverrisdóttur,
hjúkrunarkonu, þar sem hún
segir m.a.: „Fyrstan af fræg-
um skal telja sjarmörinn Jón-
as Árnason, sem bauð kon-
urnar velkomnar og þó sér-
staklega „bændakonur, sem
ekki aðeins eru bundnar við
barnauppeldi og venjuleg
heimilisstörf, heldur og við
verk önnur margvísleg, sem
þær verða að vinna við
hlið eiginmanna sinna.“ Hvað
átti þingmaðurinn við? Var
það meiningin, að reykvískar
konur sinni engum störfum
utan heimilis? Hefur þing-
maðurinn aldrei komið í
frystihús, sjúkrahús eða
verzlanir borgarinnar? Var
það kannski ætlun hans að
etja saman húsmæðrum úr
sveit og við sjó?“
Og ennfremur segir Guð-
rún Sverrisdóttir: „Við lifum
á þeim peningum, sem eftir
eru í launaumslaginu, þegar
búið er að taka af okkur skatt
og útsvar. Fyrir afganginn
kaupum við fæði, klæði, hús-
næði, bensín, olíu, tóbak, vín,
greiðum síma, hita, rafmagn,
útvarp, sjónvarp o.s.frv. Og
öll hafa þessi gæði hækkað
svo gífurlega, að kauphækk-
anir fólks hafa ekki dugað.
Það dylst engum, að ríkið
þarf mikið fé til reksturs bú-
inu, en það er ekki hægt að
blóðmjólka almenning svo
sem gert hefur verið. Ég veit
ekki hvað fæst út úr „bram-
bolti“ okkar, en það er ekki
nema sanngjörn krafa, að
ríkisstjórnin komi eitthvað til
móts við óskir okkar í stað
þess að mata okkur á sífelld-
um prósentutölum, kaup-
mætti, kjarabótum, launa-
hækkunum, viðbótarlauna-
hækkunum, verðlagsgrund-
velli, vísitölu og öðrum óskilj-
anlegum orðum. Hvorki við
né börnin okkar verðum fjör-
efnaríkari af þeim.“
Ráðherrar í ríkisstjórn
Ólafs Jóhannessonar vita
ósköp vel, að hér hefur ekki
verið vitnað til orða „íhalds-
frúar“ og þeir vita það líka
mæta vel, ef þeir eru ekki
gersamlega rofnir úr öllum
tengslum við fólkið í landinu,
kjör þess og hlutskipti, að það
er rétt, að kauphækkanir
fólks hafa ekki dugað gegn
þeim gífurlegu verðhækkun-
um, sem yfir hafa dunið. Og
þeir mættu líka minnast
þeirra orða ungu konunnar,
sem vitnað var til hér að
framan, að tölur um kaup-
mátt o.s.frv. duga skammt,
þegar raunveruleikinn er ann
ars vegar, sá kaldi veruleiki,
að „stjórn hinna vinnandi
stétta“ hefur gersamlega
misst þróun verðlagsmála úr
höndum sér, kjör almennings
fara versnandi og hinn al-
menni borgari rís nú upp til
mótmæla.
„AÐ BLÓÐMJÓLKA
ALMENNING“
Reykjavíkurbréf
-----Laugardagur 31. marz-
íbúðarhúsnæSis fyrir Vestmanna
eyinga í landi sem mest má vera.
Og auðvitað koma þger bygging-
ar öðrum að notum, þegar Vest-
mannaeyingar á ný geta horfið
heim. Að þeim verkefnum vinn-
ur Viðlagasjóður nú, og von-
andi tekst að fullgera
fjölda húsa innan fárra rnánaða,
svo að greitt verði fram
úr brýnasta vandanum.
bæta hag þelrra, þar til mestu
ógnimar voru hjá liðnar.
En nærvist Rauða hersins við
Vestur-Berlin varð ekki einung
is hvetjandi afl þeim, sem borg-
j ina byggðu, heldur Vestur-
Þjóðverjum öllum, sem lögðu sig
' fram um að endurbyggja land
sitt eftir eyðileggingu styrjald-
Óðinn 35 ára
Síðastliðinn fimmtudag varð
Málfundafélagið Óðinn 35 ára.
Það var stofnað á kreppuárun-
um, þegar þáverandi vinstri
stjóm hafði verið hér við völd
og mikið atvinnuleysi var og erf
iðleikar hjá alþýðu. Þá
voru launþegasamtökin líka ein
okuð af Alþýðuflokknum, og
engir aðrir en Alþýðuflokks
menn gátu verið fulltrúar á Al-
þýðusambandsþingi.
Málfundafélagið Óðinn hefur
á férli sinum beitt sér fyrir hin-
um margvislegustu málefnum,
bæði innan Sjálfstæðisflokksins
og út á við. Ekki hefur ætíð bor-
ið mjög mikið á störfum félags
iris, en engu að síður hafa áhrif
þess verið mjög mikil. Til dæm-
is má fullyrða, að það hafi ver-
ið fyrir baráttu sjálfstæðisverka
manna sem lýðræðislegra skipu-
lag var tekið upp i Alþýðusam-
bandinu og aðrir en Alþýðu-
flokksmenn fengu þar fulltrúa.
í gegnum Óðinn hafa forustu-
menn í Sjálfstæðisflokknum á
hverjum tíma haft náið samband
við verkamenn, sjómenn og þær
stéttir aðrar, sem við erfið-
ust kjör hafa búið. Þar hefur
verið mörkuð stefna í félagsmál
um, húsnæðismálum og öðrum
hagsmunamálum alþýðu og bor-
ið rikulegan ávöxt. Vonandi á
Málfundafélagið Óðinn enn eft-
ir að eflast og störf þess að bera
gifturikan árangur.
Hörmungarnar
í Eyjum
Þegar þetta er ritað er útlitið
i Vestmannaeyjum iskyggilegra
en nokkru sinni áður, og menn
famir að gera ráð fyrir hinu
versta, þ.e.a.s. að öll mannvirki
fari undir hraun. En þótt útlit-
ið sé nú slæmt, má ekki missa
móðinn. Jafnvel þótt svo hörmu
lega færi, að hraun flæddi yfir
meginhluta bæjarins eða
hann allan, verða Vestmannaeyj
ar byggðar upp að nýju, aðeins
ef höfnin eyðileggst ekki,
og jafnvel þótt eitthvert hraun
kæmist í hana má með nútíma-
tækni áorka furðu miklu.
Raddir heyrast um, að hæpið
sé að leggja á sig þá fyrirhöfn
og fjárútlát, sem samfara er bar
[ áttunni við hraunrennslið,
j enda hafi þær aðgerðir borið
j takmarkaðan árangur.
Bréfritari er á þveröfugri
skoðun, og það munu áreiðanlega
flestir vera. Sannazt hefur, að
kæling hraunsins ber talsverðan
árangur, þótt vatnsmagn það,
sem dælt hefur verið fram að
þessu, hafi verið takmarkað.
Menn gera sér vonir um, að sá
stórvirki dæiubúnaður, sem nú
hefur verið fluttur frá Banda-
ríkjunum, muni gefa góða raun
og í öllu falli tefja fyrir hraun- i
rennslinu, en enginn veit, hve- !
nær gosinu linnir. Og þótt enn
sé ekki á því lát, getur það hætt, j
er minnst varir, og þá hefur j
vissulega ekki verið unnið fyr- !
irgýg-
Kjarkur og
þrautseigja
En jafnvel þótt hið versta
henti, hefði verið ófyrirgefan-
legt að reyna ekki öll þau úr-
ræði, sem hugsanleg voru til
þess að bjarga þvi sem bjargað
yrði. Við þurftum vissulega á
því að halda að sýna þann kjark
og þá þrautseigju, sem samfara
hefur verið baráttunni í Vest-
mannaeyjum, baráttu, sem rétti-
lega hefur verið nefnd skipulegt
undanhald. En oftsinnis hafa
j þeir herir sigrað að lokum, sem
látið hafa undan síga um sinn
fyrir ofurefli.
Ef við hefðum gefizt upp að
, óreyndu, hefði það haft
mjög lamandi áhrif, en auk þess
i hefðu menn æ síðar nagað sig
í handarbökin fyrir að hafa
ekki reynt allt, sem unnt var,
til að bjarga byggðinni.
Ljóst er nú, að lítil sem eng-
in búseta verður í Vestmanna-
eyjum næstu mánuði, og raun-
ar mun taka allmörg ár að end-
urreisa byggðina. Þess vegna er
nauðsynlegt að hraða byggingu
• •
Ogrun —
hvetjandi afl
Náttúruöflin hafa nú ögrað ^
okkur Islendingum. Þau hafa i
gert það fyrr. Og þegar j
þau skora okkur á hólm, hljót- j
um við að taka áskoruninni. Við
eigum ekki annarra kosta völ.
Baráttan, sem hafin er í Vest-
mannaeyjum, mun verða lang-
vinn, en henni mun Ijúka með
sigri. Og nýja byggðin í Eyjum j
á að verða hin glæstasta á landi j
hér og fiskvinnslustöðvarnar j
hinar fullkomnustu i viðri ver- j
öld. Ekkert minna dugar í því j
stríði. j
Atburðirnir í Eyjum eiga að j
vera íslenzku þjóðinni allri
hvetjandi afl til atorku, athafna
og uppbyggingar. Auðvitað þarf
einhverju að fórna, en þær fórn
ir eru léttvægar á móti því
þreki, sem þessi barátta á
að geta eflt.
Þegar Vestur-Berlin var um-
lukt óvinaherjum á árunum eft-
ir styrjöldina og hótanir voru
uppi hafðar um að undir-
oka hana hvern dag sem vera
skyldi, var óhemju fjármunum
og fyrirhöfn varið til að byggja
borgina upp. Vestur-Þjóðverj-
um og bandamönnum þeirra
datt ekki í hug að gefast upp
fyrir ógninni, heldur mæta
henni með þessum hætti. Þannig
tókst að efla þor borgarbúa og