Alþýðublaðið - 19.09.1930, Page 2

w
:
AEÞÝÐUBLAÐIÐ
Vatnsstrfðlð f Kaplaskjólf.
Húsnæðisleysið 1, októ-
ber.
Á bæjarst jóraarfiin dinum í
gærkveldi flutti Haraldur Guð-
mundsson svolátandi tillögu:
„BcEjurstjórn sampykkÍT að fela
borgarstjóra og húsnæðisnefnd
að gera ráðstafaniT til pess að
liðsinna því fólki, sem verður
húsnæðislaust 1. október.“
í vor 14. maí voru 30—40 fjöl-
skyldur húsnæðislausar og gekk
afar-örðugt og tók langan tíma
að útvega þeim inni. 1 haust
verður húsnæðisleysið afskap-
legra en nokkru sinni fyrr.
Stöðugt fjölgar í bænum.
Minna var byggt í ár en í fyrra.
17 kjallaraíbúðir hafa verið bann-
aðar. Yfir 230 íbúðir eru hættu-
legar heilbrigði íbúanna, þar af
um 60 beinlínis heilsuspillandi.
Fjöldi fjölskyldumanna hefir
enga von um húsnæði. Bama-
fólkið situr alt af á hakanum.
Einhleypingar og barnlaust fólk
er látið ganga fyrir.
Bæjarstjórn veróur fyrst og
fremst að tryggja sér bráða-
birgðahúsnæði fyrir pað fólk,
sem ekki kemst inn 1. október.
Hún verður að leggja pessu fólki
til ókeypis rámgott geymsluhús
fyrir húsgögn og innanstokks-
muni, par sem það getur geymt
dót sitt þangað til úr raknar með
húsnæði. Undanfarin ár hefir
fjöldi fólks verið í hreinustu
vandræðum með dót sitt um far-
dagana, pótt pað hafi sjálft get-
að fengið að sofa hjá vinuui og
kunningjum.
Bæjarstjórnin verður einnig að
vera við pví búin að gera frek-
ari ráðstafanir. Ekki er ólíklegt
að svo geti farið, að pað sýni
sig, að óhjákvæmilegt verði að
skamta húsnæðið. Verður bæjar-
stjórn pá að krefjast pess af rík-
isstjórninni, að hún gefi út bráða-
birgðalög, er veiti bæjarstjórn
eða húsnæöisnefnd heimild til að
takmarka íbúðastærð og ákveða
hámarksleigu.
íhaldið í bæjarstjóm hefir fyrr
og síðar drepið allar tiílögur Al-
þýðuflokksfulltrúanna um að
bæta úr húsnæðisleysi verka-
fólksins með því að láta bæinn
byggja. Nú verður pað að vera
við pyí búið að taka afleiðingun-
um.
l>ess parf varla að geta, að í-
haldið drap tillögu Haralds, Pót-
ur Halldórsson andmælti fyrstur,
og síðan var Guðmundur kaup-
maður Jóhannsson látinn flytja
dagskrártillögu um að visa mál-
inu til fátækrafulltrúanna og
borgarstjóra, og sampykti íhald-
ið hana.
Veðrið.
KI. 8 í imorgun var 8 stiga hiti
í Reykjavík. Otlit hér um slóðir:
Norðan- og austan-gola. Úrkomu-
laust.
Barnaheimili.
Á bæjarstjómarfundinum i
gærkveldi var sampykt eftirfar-
andi tillaga frá meiri hluta fjár-
hagsnefndar:
„Nefndin leggur til, að bæjar-
stjómin heimili borgarstjóra að
kaupa húseignina Grund við
Kaplaskjólsveg (gamla elliheim-
ilið) með tilheyranda landi fyrir
alt að 45 000 kr., í þeim tilgangi,
að húsið verði lánað barnaheim-
ilinu „Vorblóminu“. Jafnframt
gredði elliheimilið Grund 30 000
kr. upp í skuld sína við bæjar-
sjóð.
Enn fremur sé pað skilyrði
fyrir kaupunum, að Thorvald-
sensfélagið framlengi frestinn til
pess að reisa ' barnaheimili fyrir
gjafafé pess um 4 ár.“
Bærinn á nú í 2 sjóðum, sem
ætlaðir eru til að reisa fyrir
barnaheimili, um 110 pús. krón-
ur. Er annar peirra gjöf frá Thor-
valdsensfélaginu og fylgdi pað
skilyrði gjöfinni, að bærinn reisti
barnaheimili fyrir lok ársins 1931.
Alþýðuflokksfulltrúarnir lögðu
pví til, að bæjarstjórn frestaði
að taka ákvörðuu um tiilögu
fjárhagsnefndar og legði fyrir
nefndina að athuga til næsta
fundar, hvort eigi væri réttara
að bærinn kæmi sér sjálfúr upp
barnaheimili.
Bentu peir á, að þegar einstak-
ir menn eða félög reka slík hæli
fyrir eigin reikning, pá er bær-
inn jafnan látinn borga reksturs-
hallann sem styrk, en hefir enga
íhlutun um stjóm eða rekstur
þessara afar-nauðsynlegu fyrir-
tækja. Svo hefir pað verið um
Elliheimilið og einnig um barna-
hæli Þuríðar.
í hæli hennar hafa undanfarið
dvalið frá 12—15 böm. Upplýsti
borgarstjóri, að daggjald fyrir
hvert barn hefði verið 2 krónur.
En auk pess hefir Þuríður notið
2500 króna styrks úr bæjarsjóði,
eða sem nemur um 200 krónum
fyrir hvert barn. Hefir pví kostn-
aður fyrir hvert barn numið um
930 krónum á ári. Erlendis, par
sem bæir og ríki reka barna-
heimili svo fullkomin, sem mest
má verða, hefir rekstur peirra
ekki orðið svipað því svona dýr,
og enginn efi er á pví, að bær-
inn gæti rekið forkunnar vandað
barnaheimili með minni kostnaði
fyrir hvert barn, — En hér parf
stórt hamaheimili, miklu stærra
en ungfrú Þuriður getur komið
upp. Þar á að vera hægt að '
koma fyrir mmiaðarlausum börn-
um, börnum mæðra, sem veikj-
ast, og par eiga mæður, sem
vinna utan heimilisins, að geta
komið bömunum fyrir á daginn.
Ihaldsmenn vilja ekki að sliku
hæli sé komip upp. Þeir vilja
ekki, að bærinn eigi hæli handa
bömum eða gamalmennum. Þeir
drápu því umsvifalaust tillögu
Alpýðfuflokksfulltrúanna.
Eins og sagt var frá í blaÖinu
í gær höfðu nokkrir Seltirningar
í óleyfi lagt vatnsæð úr Kapla-
skjólsvatnsveitunni yfir að landa-
mærum Seltjarnarhrepps. En peg-
ar bæjarverkfræðingur sendi menn
til pess í gær að taka þessa
nýju vatnsæð úr sambandi, pá
urðu peir frá að hverfa, af pví
þeim var hótað ofbeldi ef þeir
snertu á verkinu.
Þetta skeði um klukkan hálf-
níu í gærmorgun.
Alpýðublaðið hitti í morgun að
máli Guðmund Markússon skip-
stjóra á „Hannesi ráðherra".
Spurði blaðið hann tíðinda af
ferð skipsins til Bjarnareyju og
um það óhapp, er pað varð fyrir.
Fórust skipstjóranum orð á
pessa leið: Við dvöldum við
Bjarnareyju í 12 daga og fiskuð-
um. Fiskur var frekar tregur, en
góður. Við fengum um 90 tn.
lifrar, og fiskurinn, sem við feng-
um, var aðallega porskur, upsi
og ýsa. Mikill fjöldi fiskiskipa
var við eyjuna um pessar mundir
og mest bar par á Þjóðverjum,
Englendingum og Frökkum. Eftir
veruna þarna héldum við til Har-
stad í Noregi og vorum pá á
leið að fá okkur kol til heim-
ferðar, því að útgerðarfélagið
hafði sent okkur skipun um að
koma heimleiðis. Þegar við kom-
um til Harstad flögguðum við
eftir leiðsögumanni, því að á
kortiruu, sem við höfðum og út er
Þá flutti Páll Eggert pá tillögu,'
að bærinn keypti Grund og starf-
rækti þar barnaheimili frá 1. okt.
næstkomandi. Einnig þá tillögu
drápu íhaldsmennirnir. Þeir vilja
ekki að bærinn eigi barnaheim-,
ili, ekki einu sinni Gmnd.
Smyfllamr til Englands.
Lundúnum (UP). 19. sept. FB.
Frá Lundúnum er símað: Menn
ætla, að ei'turl y f j asmygl un og
gimsteinasmyglun inn í England
sé framkvæmd á stórum stíl, og
mun ýmislegt hafa verið gert til
pess að grafa fyrir rætur máls-
ins. Talið er að öflugt félag á
meginlandi álfunnar standi á bak
við smyglunina og sé forstöðu-
maður pess kona. Við smyglunina
hafa verið notaðar flugvélar,
hraðskreiðir vélbátar og skemti-.
snekkjur. (FB.)
Brakandi purkur var í gær á
ísafirði.
Um tvö-leytið í gær kom Val-
geir Björnsson bæjarverkfræðing-
ur vestur í Kaplaskjól. 1 för með
honum voru 2 eða 3 verkamenn
og tveir lögreglupjónar. Lét Val-
geir grafa niður að leiðslunni,
par sem hún hófst við Kapla-
skjólsvatnsveituna, og taka hana
í .sundur og innsigla endann.
Er par irieð í bili lo'kið þessum
landamæraófriði Reykvikinga og.
gefið á pessu ári, stóð, að þar
væri leiðsögumaður. Eftir nokkra
bið komu tveir menn um borð.
Kynti annar sig sem leiðsögu-
mann, en hinn kvað sig vera rík-
isverkfræðing. Siðan tók leið-
sögumaðurinn við stjórn skips-
ins; gekk svo í nokkra stund, en
alt í einu hljóp skipið á gmnn
við svonefndan Kroksnæsbue. Við
skipsmennirnir fómm ekki úr
skipinu, enda sáum við pegar, að
engin hætta var á ferðuin. Við
lágum parna. í 24 klst. og fór
næsta vel um okkur. Síðan kom
björgunarskip á vettvang og dró
skipið af grunni, en hvergi sá á:
pví. Hingað komum við í gær-
kveldi kl. 7 og höfðum þá verið
5 sólarhringa á leiðinni. Atburður
pessi vakti töluverða athygli f
Noregi, og voru blöðin mjög
gröm yfir honum. Ýmsar rang-
færslur voru í því, er pau sögðu.
Pistlar
frá Ólafi Þ. Kristjánssyni.
5.
22. ágúst s. 1. var útvarpað
frá Lundúnum merkilegri kapp-
ræðu um alpjóðamál.. Dr. A. L.
James, kunnur hljóðfræðingur,
deildi par við L. N. Newell, rit-
stjóra málgagns brezka espe-
rantofélagsins, Intemational Lan-
guage. Fundarstjóri var W. E..
Collinson, prófessor i málfræði
við háskólann í Liverpool. Hér
fer á eftir stuttur útdráttur úr
röksemdum ræðumannanna.
Collinson spurði James, hvort
pörf væri yfirleitt á hjálparmáli,
og kvað hann nei við því; ensk-
an væri töluð nærri pví alls stað-
ar. — Newell sagði, að hún væri
víða lærð, en sárfáir útlendingar
gætu flutt góða ræðu eða pýtt
bók á ensku. Auk pess væm lítil
líkindi til, að Frakkar, Þjóðverj-
ar og aðrar pjóðir vildu taka.
við enskunni sem alpjóðamáli,
pví þar með játuðust peir undir
Seltirninga.
Hannes ráðherra.
Viðtal vlð skipstjárann.