Alþýðublaðið - 24.11.1930, Blaðsíða 2

2
▲ EÞYÐKSBbAÐIÐ
Sambandsþingið.
l>aö- verður sett á morgiui kl.
4 síðdegis í alþýðuhúsinu Iðnó,
salnum niðri.
Mæðra- og barna-vernd.
Bitt þeirra méla, er mikið var
tttn rætt á verkl ýðsráðstefnunni,
var hvensiu brýna nauðsyn verka-
lýðraum bæri til þess að hefta
jiú þegar þá svivirðingu, að börn,
mæður og barnshafandi konur
væru þrælkuð og arðrænd af
auðvaldi og atvinnurekendum.
Var að umræðum loknum sam-
þykt tillaga þess efnis, að verk-
iýðjssamtöki'n berjiist fyrir þvi,
aS barnshafandi verkakonur,
sem' eru í stöðugri vinnu, fái
fri og. fulla kaupgreiöslu 2
mánuði fyrir barnsburð;
ttö mæður fái frí og fulla kaup-
grei'ðslu 2 mánuði eftir
barnsbúrð;
áb reist verði dagheimili, þar
sem verkakonur sér að kostn-
aðariausu geti komið börnum
sinum fyrir undir eftirliti
hæfra k\æn.na rneðan þær
ganga að vinnu;
áb iaumavinna bama sé afnum-
jn;
áo reist verði og rekin á al-
mannakostnað mæðraheiimili
og upplýsihgastofur, þar sem
verkakonur fá hjálp og ráð-
leggingar ókeypis.
MiIIjóniroar nans Ciaessens.
Þegar Claessen kom heim úr
utanför siinni í síöastl. mánuði
var fullyrt af íhaldsmönnum, að
hann hefði útvegað 5 milljóna
króna lán' handa Fasteágnalána-
félaginu og það með ágætum
kjörum. Fylgdi þessu, að nú sæ-
fet bezt, hvað Claessen væri í
máklu áliti erlendis, að honrnn
hefði tekist betur en ríkisstjórn-
ínni og öllum hennar útsenduT-
um, sem væru að hlaupa land
úr landi tll að fá milljónalán, en
fengju ekki.
Af því ég er í vatndræðum með
hús, sem óg er nýbúinn að koma
mér upp, þá þaut ég í Fasteágna-
lánafélagið og ætlaði að grípa
þar lán. Nei. Engir peningar til.
En þeir koma bráðum, spurði. ég.
Um það var ekkert hægt að
segja,
Þegar ég svo sama daginn
rakst á kunningja minn, sem sagt
hafði mér frá milljónunum hans
Glæssens, þá gat ég ekki stilt
mig um að hreyta í hann ónot-
nm fyrir lygina.
Hvað er þetta, sagði hann, Þú
ert bara of seiinn. Það eT auövit-
að búið að lána það alt úit-
Frá ernni lygi til annai'ar til
að „forgylla" Claessen. Hann kom
með engar milljónir. Hann fékk
ekkert lán.
Húseigandi.
Spádómnr „Vísis“-rit-
stjórans.
„Vísi:r“, sem fyrverandi íhalds-
miðurjöfnunarnefndarmaður er
ritstjóri að, birtir i gær mjög
spaugilega vælugrein út af þvi,
að mú hafa tveír AlþýðufLokks-
meitn veriið kosnir í niðurjöfn-
unamefndina og íhaldið er kom-
ið í minni hluta í henni. Hefur
Páil upp feikilegan harmagrát af
hræðslu við það, að nú muni út-
svörin verða lögð á efnamennina
fyrst og fremst, en þeim ekki
hlíft við réttmætum gjöldum til
bæjarins þarfa á kostnað bláfá-
tækra bamafjölskyldna og eigna-
lausra vinnukvenna. Loks klikkir
hann út með þeirri vituriegu til-
gátu, að ef útsvör eignamann-
anna verði hækkuð að nokkru
ráði, þá muni brátt kam i Ijós,
að enginn viiji eiga neitt(!). Sam-
kvæmt þeirri speki afsala t. d.
þeir Eggert Claess/én og Jón Þor-
láksson sér væntanlega öllum
eignum sínum, ef þeir þurfa að
öðrum kosti að greiða dálítið
hærra útsvar en verið hefLr, og
til þess að komast i sæluástand
verkalýðsrns ineð háa kaupið ger-
ist Olaessen þá að sjálfsögðu eyr-
arvinnumaður, en líklegast að
Jön fari í vegavinnu. Mun þá
varla standa lengi á, að Ólafur
Thors breyti eftix sinum elsku-
legu flokksbræðmm og njóti háa
kaupgjaldsins með þeim, en af
því að ftann hefir mjög haft á
orði, a. m. k. á alþingi, hve góð-
ar h'íldir séu á boínvörpungun-
um, þá velur hann' sér eðlilega
það hlutskdfti að verða togara-
háseti. Magnús Guðmundsson og
aðrar íhaldskempur, svo sem
guöfræðikennarinn nafni hans,
Játa þá sennilega ekki lengi á
sér standa að Ieita sælunnar á
sama hátt. öefað verður „Vísis“-
ritstjórinn sjálfur svo skynsamur
að bíða þess ekkí, að útsvara-
þunginn lendi á augiýsingaverzl-
un hans. Hann verður væntan-
lega svo forsjáll að nefna held-
ur við Knút í tím:a að ætia sér
rúm við bæjarvinnuna, i þvi
trausti, að þá verði útsvarið
hans ekki eins hátt og ella.
Við sjáum nú hvað setur og
hvað hann reynist spámannlega
vaxinn, hann Páll.
KaDpmannahafnarborg tehnr
ián.
Khöfin, 23. nóv.
United Press. — FB.
Borgarsitjómin hefir tekið til-
boði sænskra og danskra banka
um 30 milljóna króna lán. Vextir
em 41/2%. Lánið er tekið til 40
ára, en má greiðasit að fullu með
nafnverði eftir 10 ár.
Bíóauglýsingar eru á 4. síðu.
Frá Félagi útvarpsnotenda.
Á fundi Félags útvarpsnotenda
fyma föstudagskvöld var samþykt
áskoxun itil forráðamaima út-
varpsins að hlutast til um, aðvið-
tæki fáist keypt með hentugum
greiðsluskilmálum, svo almenn-
lingi verði fært að afla sér þeirxa.
Var það mjög eindregið álit fund-
armanna, að útvarpsstöðin kæmi
því að eins að tilætJuðum notum,
að meginþorri landsmanna gæti
notið útvarpsins, en það væri því
að erns mögulegt, að mönnum
yrði gert hægt fyrix að
eignast viðtæki, á þann hátt að
greiða andvirði þeirra smám
saman, á ekki skemri tíma en
einu ári.
Á fundinum voru mættir út-
varpsstjóri og forstjóri Viðtækja-
verzlunar ríkisrns. Töldu þeir, að
Viðtækjaverzlunin myndi gera út-
sölumönnum sínum mögulegt að
selja tæki með afborguinum, en
töldu annars að á meðan nú-
verandi samningar við útsölu-
mennina væru í gildi, þá lægi
mál þetta allmitóð í þeirra heindi.
Kváðust þeir allfúsir til að að-
stoða eftir megnd þá menn eða
félög, er viðleitni sýndu til að
leysa þetta vaindamál.
Bæiarráð Reyhjavlkor.
Á síðasta bæjarstjómarfundi
var gerð fullnaðarsamþykt um ný
ákvæði um stjóm bæjarmálefna
í Reykjavík. Samkvæmt þeim skal
vera bæjarráð, er í séu 5 bæjar-
fulltrúar, kosnáx með hlutfalls-
kosningu. Samkvæmt tilJögu frá
Sigurði Jónassyni, er var sam-
þykt, ,skal bæjarráðið kosið til
eins árs í senn. Mun hið fyrsta
bæjarráð Reykjavíkur verða kos-
ið í ársbyrjun 1931.
Bæjarráðið framkvæmir á-
kvaTðanár bæjarstjórnarinnar á-
samt borgarstjóra, en fram að
þessu hefir borgarstjóri einn haft
stjórn framkvæmda bæjarins á
hendi. Eftir breytinguna getur
hann síður hagað framkvæmdun-
um eftir eigin geðþótta eingöngu,
og er með stofnun bæjarráðs
stefnt að því að bæla niður ein-
ræðisbrölt hans.
Jafnframt kemur bæjarráðið í
stað fastra nefnda í bæjarstjórn-
inni, nema þeirra, sem ákveðn-
ar eru sérstaklega í lögum, en
slík sérákvæði em um bruna-
málanefnd, byggingarnefnd, hafn-
arnefnd, niðurjöfnunamefnd,
skólanefndir (barnaskólanna og
gagnfræðaskólaris) og heilbrigðis-
pefnd.
Nú er erfitt fyrix bæjarfulltrúa,
sem eru störfum hlaðnir, aó
fylgjast vel með öllum málum,
sem koma fyrir bæjarstjómJína.
Hver um sig fær að eins fult yf-
irlift yfir það, sem gerist í þeim
nefntíum, er hann á sjálfur sæti
í. Hins vegar fá bæjarráðsmenn
tækifæri til að fylgjast með mál-
unum yfirleitt. Þeir eiga að fá
þóknun fyrir starf sitt, og því'
verður þeim hægra um að verja
talsverðum tíma til þess að at-
huga hvert mál um sig og fylgj-
ast með málefnum bæjarfélagsins
yfirleitt Á þann hátt fá fleiri en
borgarstjórinn einn aðstöðu til ac
fá yfirlit yfir bæjarmálin, enda er
mikil nauðsyn á að svo sé.
Er breyfíng þessi því tvimiæía-
laust til bóta.
Fyrirspnrn.
Mér hefir verið falinn toi
geymsu arfur tveggja bama
þar til þau verða myndug, Nú
hefi ég komið eignunum í pen--
inga og ætla mér að leggja þá
inn í banka við tætófæri. Er mér
ekki heimilt að leggja þá inn. á
mitt nafn og nota rentumar ti.
minna þarfa, ef ég segist ekki
gera það í eiginhagsmunaskyni
og skila svo höfuðstólnum á sin-
um tíma?
Mér skilst að svo muni vera:
ef fara má eftiir úrskurði hæsta--
réttar í „vaxtatökumáli" Jóhann-
esar fyrmm bæjarfógeta. Er það
misskílningur ? Fávis.
t1 ’ :
Fyiinspumiinni vísast til hæsta-
réttar.
Átaald tíi að mæla saitmagff
sjávar.
Washimgton í nóv.
Uniíed Press,. — FB.
Með nýju áhaldii, sem dr. Frank
Wenner hefir fundið upp, er aúð--
velt að mæla fljótt og nákvæm-
iega isaltmagn. sjávar. Uppfundn-
ingin er talin mjög þýðingarmik-
il, þvi að ætlað er, að áhald þetta
komi :að meiri notum við haf-
rannsókndr en áhöld þau, sem til
þessa hafa verið notuð. M. a. eru
slík áhöld sem þessi nauðsynleg
þegar skip sigla á þeim slóðum,
þar isemi hætt er við að þau lendi
innan um borgarísi. Áhald þetta
er lítið fyrirferðar. StrandAmmar-
liðdð og Camegiestofnunin í
Washington hafa- gert tilraunir
með það með ágætum árangri.
Geðveibi magnast i Banda-
ribjnnnm.
Chioago í nóv.
United Press. —- FB.
Samkvæmt skýrsltum Rod'ney H.
Brandon, heilbrigðísmálastjóra í
Illinois-ríki, voru fyrir 50 árum
36 af hverjum 100 000 íbúum rík-
isins í sjúkrahúsum fyrir geð-
bilað fólk, en n.ú 298 af hverujm
100 000. Aukningin er svipuð í
öðrum fylkjum Bandaríkjanna.
Skipafréttir. „Botnia“ kom frá
lútlðmdum í gær og „Island“ í
gærkveldi.