Morgunblaðið - 19.12.1976, Blaðsíða 2

42
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 19.DESEMBER 1976
Kathryn Kuhlman
ÉG TPÚI Ú
KRRFTflVERK
Frásagnir af
lækningaundrum
vegna fyrlrbæna
★★★★★★★★★★★
Forvitnileg bók
★★★★★★★★★★★
VÍKURÚTGÁFAN^
Æfingagallar
Borötennis
BORÐTENNISSETT
BORÐTENNISSPAÐAR
BORÐTENNISNET
ÆFINGABÚNINGAR Allar stærðir
kr. 1.830,-
VerBfrá kr. 721,-
Ver8 frá kr. 4.335.
Ver8 frá kr. 1,200
KLAPPAHSTIG 44
SIMI 1 1 783.
LOUHOLUM 2 — 6
SIMI75020
VEUIÐ ÞAÐ BESTA
- Ljós mér skein
Framhald af bls.41
ekki bráðlega að drekka." María
var náföl:
„Láttu ekki líða yfir þig. Þeir
sparka í þig.“
Enn hækkaði sólin á lofti. Mér
varð hugsað til Mihai. Ég sá fin-
gerða mynd hans fyrir mér, mag-
urt, grátið andlitið. Kommúnistar
sækjast eftir að stela æskunni, og
þeir myndu stela honum. Hvað
skyldu þeir gera úr honum, þessir
menn, sem vissu ekki hvað góð-
vild var?
Þær voru ótaldar orðvana,
örvæntingarfullu bænirnar, sem
sendar voru i hæðir frá mæðr-
unum við þennan skurð. — Ég
var kölluó inn í veruleikann við
hróp og köll neðar í röðinni. Það
hafði liðið yfir konu. Verðirnir
voru að berja hana til að fá hana
til að standa á fætur. Hún slettist
til og frá i fangi þeirra eins og
fiskur.
María varð hrædd og hamaðist
enn meira.
„Maria, sjáðu. Vatnskerran.“
Dökkur dill hreyfðist á
veginum langt í burtu.
„Þegið þið. Haldið ykkur að
verki,“ geltu verðirnir.
Vagninn stóð í sólinni allan
morguninn. Vatnið myndi verða
langt frá því að vera svalandi,
þegar það kæmist til okkar. Nú
gátum við eygt gamla klárinn,
sem dró kerruna. Við störðum
eins og þetta væri hilling, sem
gæti horfið I titrandi loftið.
„Ég vildi fá tylft af ísköldum
vatnsglösum," sagði Zenaida.
„Feita svínasteik og hrúgu af
ávöxtum, appelsinur, vínber...“
„Hættu þessu,“ var hrópað.
Fangarnir voru sífellt að fara
svolítið afsíðis á sléttunni, til að
setja sig þar niður, undir eftirliti
varðanna. Niðurgangur var al-
gengur í þrælkunarbúðunum,
sem voru morandi af flugum og
pöddum. Fjöldamargir þjáðust af
þessu. Limir þeirra voru grannir
eins og prik og húðin grá og gugg-
in vegna lasleikans. Nú höfðum
við ekki fengið vott né þurrt frá
þvi um morguninn og það var
komið fram yfir hádegi á þessari
eldheitu sléttu. Átta klukkutimar.
Vörður gekk upp á veginn á móti
yagninum sem nálgaðist. Von
bráðar stanzaði hann og sneri við.
„Þetta er matarvagninn," sagði
Zenaida vonsvikinn. Konurnar
mögluðu reiðilega. Glæpa-
fangarnir, sem unnu næst
veginum, köstuðu frá sér verk-
færum sinum og fóru að hrópa.
Verðirnir munduðu byssur
sínar. Hópur hrópandi kvenna
ógnaði þeim. Ein vélbyssugusa í
hópinn hefði drepið tugi kvenn-
anna. María huldi andlitið við öxl
mína.
Mótmælin stóðu yfir í tiu
minútur. Konurnar neituóu
algjörlega að taka upp vinnu á ný.
„Vatn,“ sungu þær i kór. „Við
viljum fá vatn.“
Byssum var stungið I siður
okkar. Við vorum reknar i hóp
glæpakvennanna. Röð vopna úr
köldu stáli rak reiðan hópinn
aftur á bak. Ég náði Maríu til min.
Nú var vagninn alveg að komast
til okkar. Dauðskelkaður öku-
maðurinn starði á þennan hóp
uppreisnarseggja og gætti sín
ekki. Annað hjólið lenti á steini
og hnykkur kom á vagninn. öku-
maðurinn tók í öfugan taum,
hesturinn snerist og um stund
róst vagninn áfram á hliðinni.
Verðir hrópuðu og reyndu að
rétta hann við. Hesturinn
prjónaði. Blikkkassinn valt um
koll. Fimmtíu pund af soðnum
makkarónum fóru í skítinn.
öskur og óhljóð glumdu við. —
Vatn, verðir, hiti — allt gleymd-
ist. Maturinn, dýrmæti maturinn
fór í skítinn. Konurnar ruddust
um, slitu hringinn, sem um-
kringdi þær og köstuðu sér yfir
makkaronurnar. Þær gripu hand-
fylli sína af þessum sleipu pípum
og tróðu upp í sig með báðum
höndum. Þær ýttu hvor við
annarri, hrintu, tróðust og börð-
ust um. Aðrar konur horfðu með
viðbjóði á þessa ógeðslegu sjón.
Allt i einu hló Janetta upphátt,
hræðilegum, leikrænum hlátri,
svo mapur líkami hennar skalf:
„Miðdagur framreiddur," stundi
hún upp og greip höndum um
höfuð sér.
Verðirnir voru ánægðir.
Hættan var liðin hjá. Klukku-
stund seinna gullu flauturnar og
við fórum aftur að vinna.
Þennan dag kom ekkert vatn.
En seinni hluta dagsins komu
tveir vagnar með öryggisverði i
viðbót. Þar sem ég vann fóru að
koma dökkir flekkir fyrir augu
min. Tungan í munninum virtist
afar stór. Ég minntist orða Jesú á
krossinum: „Mig þyrstir."
Það er ekkert vatn í helviti.
Ég mynntist dropahljóðsins i
upphafi þáttarins „Mig þyrstir“ i
óratoriu Haydns „Sjö siðustu
orðin á krossinum." Tónskáldið
vill nota þetta dropahljóð til að
láta okkur skynja að Kristur
krossfestur finni regndropa á vör-
um sér. Ég var sár yfir þvi að fá
ekki einu sinni notið þeirrar
blekkingar.
Um sólarlag röðuðum við okkur
loks upp á veginn til að hefja
gönguna i braggann. Mílu vegar
frá hliðinu fórum við framhjá
smá pollum i votlendisholum.
Konúrnar köstuðu sér hver af
annarri á hendur og kné til að
lepja skitugt, fúlt vatnið. Vörður
var settur á staðinn til að varna
þessu.
Næsta dag hófust yfirheyrslur í
búðunum. Uppreisn okkar var
refsað með nokkurra klukku-
stunda yfirvinnu næsta sunnu-
dag.
„Vinir. Fyrirhöfnin við endur-
menntun okkar er að ná tilgangi
sínum!" Paula dró að sér athygl-
ina með þessum orðum. „Nú eru
aðeins tvær stéttir eftir i
Rúmeníu," hélt hún áfram.
„Bjartsýnismenn og svartsýnis-
menn. Bjartsýnismenn álita að
allir rúmenar verði fluttir til
Síberíu, svartsýnismenn að þeir
muni verða að fara þangað gang-
andi.“
En brátt kom svo að fáum kom
lengur hlátur í hug. Konur féllu
daglega saman úti á sléttunni. Á
nóttum lágu þær hálfnaktar á
fletum sínum í kæfandi hitanum í
bragganum, örmagna af þreytu.
Okkur fannst það engin stund frá
þvi lagst var út af þangað til
glumdi i járnbútnum, sem vakti
alla. Heilar nætur ótruflaður
svefn var sjaldgæfur.
Eina nóttina vaknaði ég við að
Paula var að hrista handlegginn á
mér: „Þeir hafa lamið Díönu.
Komdu fljótt, hún er stórmeidd."
Stúlkan lá meðvitundarlaus á
gólfinu og andaði með erfiðis-
munum. Blóð rann úr nösum
hennar og hárið var klistrað. Var-
ir hennar voru bólgnar. Við
losuðum um föt hennar og við
blasti líkami hennar grimmilega
marinn.
„Hvers konar leik hafa þessir
verðir nú verið að leika?" sagði
Paula skjálfandi.
Díana stundi opnaði augun og
starði. „Þetta er allt í lagi. Ég lét
þá ekki gera það.“
Við gáfum henni að drekka.
Þegar hún hafði jafnað sig ögn
sagði hún okkur að tvær gleðikon-
ur hefðu lokkað sig frá braggan-
um þangað, sem nokkrir karl-
verðir biðu. Hún var nitján ára,
falleg, og yndisþokki hennar æsti
þá upp. Hún vildi ekki þýðast þá.
Loksins köstuðu þeir henni inn í
næsta bragga og hypjuðu sig
burtu.
Við breiddum teppi yfir hana
því jafnvel i þessum kæfandi hita,
skalf hún. Paula og ég sátum yfir
henni fram í dögun og töluðum
hvíslandi samán: „Hún hefur
gáfulegt andlit. Hún hefði getað
orðið kennari." Paula var alltaf
að líta I kringum sig eftir ein-
hverjum, sér andlega skyldum.
Hún var stúdent og hafði stundað
kennslu alla ævi.
„Mig dreymir um að kenna,"
sagði hún oft. „Ég sé röð af andlit-
um bíðandi eftir að ég tali. Ég sé
sjálfa mig gangandi gegnum
háreist anddyrin. Ég heyri öll
hljóðin, sem tilheyra skólanum."
Hún hafði skrifað sögur, sem
höfðu unnið henni sess i rithöf-
undafélaginu. Hún gekk I félagið
þann 23. ágúst, daginn sem
„frelsisins" var minnst. Hún
þekkti suma af frægustu höfund-
um Rúmeníu eins og til dæmis
skáldið Mihai Beniuc, smásagna-
höfunda, þekkta höfunda, sem
sneru sér að því að skrifa bækur
til lofs og dýrðar kommúnisman-
um og niðra Vesturlöndum. Eftir-
litið sá um það, að allt sem hún
skrifaði studdi frekar sósialisma.
Maður framleiddi annað hvort
hrein áróðursrit eða maður
skrifaði um efni, sem var víðs
fjarri nútímanum.
Paula var mér sammála um það,
að ljóð full af lofgjörð um Stalín
væru heimskuleg. „En allir þessir
baráttusöngvar, sem stílaðir eru
til Guðs, eru alls ekki ólikir
þessu,“ bætti hún við.“
Ég sagði: „Mismunurinn er sá,
að i sálmum kristinna manna er
skapari alheimsins lofsunginn, en
hin ljóðin hefja sjúkan mann upp
til skýjanna, mannhund, sem
hefur drepið milljónir saklausra
manna.“ Siðan spurði ég hana
hvers vegna hún hefði verið
fangelsuð.
„Ég gerði óviturlega athuga-
semd um fölsun í sögukennslu-
bók,“ svaraði Paula. „Þeirvoru að
velja fólk til að endurrita söguna
á þann hátt, sem rússum líkaði."
„Allar mýsnar eru í hlekkjum."
„Ö, það er farið vel með rithöf-
unda. Við höfum ýmis sérréttindi,
miklar tekjur og sumardvalar-
heimili...“
„En þessar háu tekjur — sem
teljast aðeins háar á mælikvarða
Rúmeníu, þær eru aðeins trygg-
ingafé fyrir því, að rithöfundarn-
ir skrifi ekkert, sem stjórnvöldum
mislikar. Listir og trúarbrögð eru
hvort tveggja jafn miskunnar-
laust og takmarkalaust ofsótt. Það
lifir aðeins í felum.“
Þannig rökræddum við fram og
aftur alla nóttina og töluðum i
lágum hljóðum. Fangarnir muldr-
uðu og grettu sig i svefninum eða
hrópuðu upphátt á börnin sin,
feður, elskhuga, vini. En oftast
heyrðist þó orðið „mamrna" eða
„móðir min“. Aldur og stétt höfðu
misst gildi sitt, þar sem konurnar
lágu og dreymdu, og í sálarneyð
sinni hvísluðu þær gamla, kæra
nafnið. Þetta nafn risti dýpra en
til eigin foreldra. Það var hróp
eftir tlifum kvenlegum kærleika
og bliðu og móðurlegri umhyggju,
sem bíður okkar á himnum. Ég
minnist sýnar heilags Jóhannesar
postula, sem hinn krossfesti
Drottinn fól á hendur helga
móður sína. Honum var leyft að
sjá mikil undur á himni — konu,
klædda sólinni með tunglið undir
fótum sér.
Einn daginn var ég færð fram
fyrir fulltrúa yfirmanna þræla-
búðanna, rauðbirkna konu með
þunga, kraftalega handleggi og
stórar, hvitar tennur. Einkennis-
búningur hennar virtist vera
henni farg eins og hringabrynja.
„Þú hefur verið að predika um
Guð við fangana. Þvi verðurðu að
hætta," sagði hún skipanöi.
Ég svaraði að ekkert gæti
fengið mig til að hætta því.
Hún kreppti hnefana og ofsa-
reið ætlaði hún að berja mig. Allt
í einu hætti hún í miðju kafi og
starði: „Af hverju ertu að brosa?“
spurði hún með flekki I andlitinu
af ofsa.
„Ég var að brosa að því, sem ég
sá í augum þinum,“ svaraði ég.
„Nú, hvað er það?“
„Ég sjá sjálfa mig. Hver sem
kemur nærri öðrum manni getur
séð sjálfan sig i augum hans. Ég
var líka bráðlynd. Ég var vön að
reiðast og lemja frá mér, —
þangað til ég lærði hvað það er að
elska í raun og veru. Þannig
verða þeir, sem geta fórnað sér
fyrir aðra. Siðan það skeði get ég
ekki steytt hnefa gegn öðrurn."
Hönd hennar seig.
„Ef þú lítur í augu mín getur þú
séð sjálfa þig eins og Guð getur
gert þig.“
Hún virtist hafa breytzt í stein.
„Farðu," sagði hún hæglátlega.
Ég hefi oft velt þvi fyrir mér,
hvort Pílatus hafi ekki horft í
augu Jesú og séð í þeim þann
stjórnanda, sem hann hefði getað
verið,J konungi gyðinganna, sem
konan hans benti honum meira að
segja á, að væri saklaus og réttlát-
ur. Þessi tvö nöfn hafa orðið sam-