Alþýðublaðið - 20.01.1931, Blaðsíða 2

2
A£ÞSÐI8BiðAÐIÐ
AlWðDmentnn og ibaldsstefna.
Alkunna er, hvem hug þeir,
sem forgöngumenn vilja teljast í
íhaldsliðimi, hafa oft og tí'öum
sýnt að peir bera til alþýðument-
unar og þeirra stofnana, sem al-
þýðunni exu til mestrar menning-
ar. Hafa þess og sést tvö greini-
ieg merki fyrir fáum dögum.
Annað er frumhlaup Guðmunidar
Jöhannssonar, íhaldsfulltrúa í
bæjarstjórnínní, á hendur AI-
þýðubókasafninu, þar sem hann
vildi láta fella' ni'ður mikinn hluta
þeirrar fjárveitingar, sem fer til
bókakaupa safnsins. Hirtt er hróp
þaÖ um alþýðuskólana, er Ölafur
Thors, sem líka þykist vera há-
íkarl i íhaldsvöðunni, fléttar sam-
an við skrif sitt í „Morgunblað-
inu“ 11. þ. m. Veitist hann þar
sérstaklega með ósæmilegum orð-
um að Gagnfræðaskólanum i
Reykjavík og vill láta lesendur
sína halda, að námið í skólanum
sé lítils nýtt. Hitt ætla þó þeir,
sem báðum hafa kynst, skólan-
um og ól. Th., að Ólafur hefði
mátt hrósa miklu happi, ef hann
hefði getað notið uppeldisáhrifa
slíks skóla á meðan það var ekki
um seinan. Væri þess 'þá nokkuT
von, að hann kynni nú að haga
orðum sínum um ágætar stofnan-
ir prúðmannlegar en hann gerir.
Annars er það engin nýjung, að
þeir, ®em þykjast vera leiðtogar
íhaldsflokksins, — en hverjir það
séu helzt greinir þá sjálfa mjög
á um —, ygli sig gegn allri al-
þýðumentun og vilji helzt enga
skóla, nema mentaskóla með lat-
ínu að aðalnámsgrein og háskóla,
sem næstum engir aðrir en efna-
mannabörn geti komist i. Fyrir
nokkrum árum sagði kunnur 1-
haidsmaðu r, að því að eins væri
varið í að vera lærðíur ma'ður,
að lærðu- mennirnir væru fáir.
Þannig hugsa leiðtogar íhaldsins
yfirleitt. Mentun alþýðunnar er
þyrnir í augum þeirra. Þeir vita
sem er, að því betri og öflugri
siem mentastofnanir alþýðunnar
eru, því fleiri alþýðupiltar og al-
þýðustúlkur, sem fá þar góðan
undirbúning undir baráttu lifsins,
þeirn mun minni tangarhöldúm
nær íhaldsstefnan á þjóðinni,
þeiin mun meira ver'ður hrun í-
haldsins og þeim mun fljótar
kemur sá tími, að hákarlar þess
standa einir eftir og glápa eins
og nátttröll á sólaruppkomu, og
enginn sinnir framar blekkingum
þeirra.
Árshátíð „Hlifar.4
í grein hér í hlaðinu um 24 ára
afmældshátíð verkamannafélagsins
„Hlífar“ í Hafnarfirði hafði fallið
úr eftir farandi: „Enn fremur
flutti Bjar,ni M. Jónsson kennari af-
ar-fróðlegt erindi um hina gömlu
og nýju menningu og baráttu al-
þýðunnar fyrir nýjum og háleit-
um sjónarm,:ðum.“
Aðvðran til verkafólks.
Verkafóik á sjó og landi er varað við því að fara til Vest-
mannaeyja í atvinnuleit eða ráða sig þangað rneðan yfir stend-
ur k’aupdeiLa sú og atvi'nnuleysi, sem þar er.
Stjórn Alpýdusambands tslands.
Skóla- og uppeldís-
mál.
Eins og Alþýðublaðið hefir áð-
ur getíð um var síðasti fundur
Jafnaðarmannafél. íslands helg-
aðúr skóla- og uppeldis-málum
Reykjavíkur. Frummælandi var
Arngrímur Kristjánsson kennari,
er flutti errndii um börnin og
þjóðfélagið. Drap hann fyrst á
hvað mennirnir félagslega og
skipulagsbundið gera fyrir börn-
in, en dvaldi síðan aðallega við
hvað þjóðfélagið gerir ekki, hvað
vanrækt er. Taiáði ræðumaður í
því samhandi um sendisveinamál-
Ið og benti á* hvað miiril þörf
væri á löggjöf um takmarkanir á
vinnu bama, þar sem dæmi væru
til aÖ jafnvel 8 ára böm væru í
erfiðum sendiferðum löngu eftir
þann tíma, sem væri eðlilegur og
sjálfsagður svefn- og hvíldar-tími
slikra barna. Einnig talaði ræðu-
maður um útivemr barna langt
fram eftir kvöldum og að brýn
nauðsyn bæri tii að herða á á-
kvæðum reglugerðar um útiverur
þeirra. Enn fremur taiaði hann
um sælgætisát barna og unglinga
og sýndi ítarlega fram á skað-
semi þess í ýmsum myndium, svo
sem það, að börn vendust á að
eyða hverjum eyri, sem þau eign-
uðust, og lærðu þvi ekki að fara
með peninga, og enn frernur yrði
óhóflegt „gotteríis“-át til þess að
ala upp í börnum löngun í
nautnir og fíkn í óhollustu- og
eitur-efni, ,sem væru stórskaðleg
andlegri og líkamlegri heilsu
barna; ýrð'i sú fíkn síðan alt of
oft upphaf vindlingareykinga og
víndrykkju, er svo væri undkrót
ýmsra þeirra afbrota og glæpa,
er haft geta æfilanga óhamingju
í för með sér. —
í lok ræðu sinnar gaf ræðu-
maður uppiýsingar um ýmsa
isjóði, er til væm og stofnaðir
hefðu verið böxnum til hjáipar
og með þeirra hagsmuni fyrir
augum. Þessir sjóðir eru;
Barnahælissjóður
Thorvaldsensfél. kr. 61 000,00
Barnahælissjóður
Reykjavikur — 45 000,00
Styrktarsjóður Ingibj.
Hansen — 19 000,00
Samtals kr. 125 000,00
Þessi upphæð væri öll í vörzl-
um bæjarsjóðs, er sumpart hefði
lagt þetta fé í ýms fyrirtæki sín,
er ekkert kæmi börnunum eða
þeirra málum við, sumpart lægi
paö í bankavaxtabréfum, en síð-
an lánuðu bankamir fé þetta til
alls konar „brasks“, en ekkert
væri gert fyrir börnin.
Að erindinu Íoknu urðu miklar
umræður um þessi mál. Töluðu
þar meðal annara Sig. Thorlacius
skólastjóri nýja barnaskólans,
-Hallgr. Jónsson yfirkennari við
Miðbæjarskólann og Hallbjörn
Halldórsson, annar fulltrúi Al-
þýðuflokksins í skólanefnd, sem
öllurn hafði verið boðið að s-itja
fund þenna. Einnig töluðu séra
Sig. Einarsson, Sigurjón Á. Ól-
afsson alþingism., Ingimar Jóns-
son skólastjóri og ýmsir fleiri.
Hnigu ræður manna mjög að því
að benda á margt, sem ábótavant
ier í þessum efnum, og sem sjálf-
sagt væri að krefjast hið bráð-
asta umbóta á. Þótti þó mörg-
um ræðumönnum þunglega horfa
með allar slikar kröfur meðan
íhaldið sæti í meiri hiuta í iskóla-
nefnd og hæjarstjórn og notaði
það vald sitt til þess að drepa
allar þær umbótatillögur, sem til
þess kasta kærnu. Ýmsum ræðu-
mönnum þótti. þó ekki vonlaust.
að einhverju mætti þoka áleiðis
þrátt fyrir mótspyrnu íhaldisins,
ef almenningur hefði nógu bnenn-
andi áhuga á þessum efnum og
væri nógu sameinaður um að
hamra á kröfunum. —
Tiliögur þær, er samþyktar
voru á fundinum, hafa áður verið
birtar hér í blaÖinu, og verður ef
til vill rætt nánar um þær síðar.
Fundarmadur.
íslanrt og Þjóðabaodalagið.
Genf, 20. jan.
Uniited Press. — FB.
Undirnefnd Þjóðabandalagsins,
sem hefir til athugunar hugmynd
BriandiS um viðskiftabandalag
mieðal Evrópuríkja, ákvað í lok
þriggja klukkustundá leynifund-
ar í gærkveldi að bjóða
íslandi, Rússlandi og Tyrklandi
þátttöku í undirbúningi og vænt-
anlega i stofnun viðskiftabanda-
Jagsins.
Henderison utan.rikÍHmálaráð-
herra Breta hefir lagt það til, að
umræbur um nefndartillöguna
fari fram opinberiega, og var.
það samíþykt. Umræður fara fram
í dag.
Veðrið.
KÍL 8 í imorgun var 2 stiga hiti
í Reykjavík. Útlit hér á Suðvest-
urlandi: Sunnan- og suðvesitan-
kaldi og skúrir í dag, en senni-
lega vaxandi norðaustanátt í
nótt.
CmbúDaðar á Iestaropara á
Mlskipnm.
Nú er verið að framkvæma
hina áriegu stópaskoðun. Vil ég
því fara nokkrum orðum um frá-
gang á lestaropum á togurum
'og öðrum smærri fiskiskipum. Ég
ætía ekki að fara að segja frá
hvemig sá umbúnaður er, þvf
hann þekkja ailiir sjómenn. En
ég ætla að benda á, hvemig ég
viL láta vera búið um þau. Þegar
skip hreppir illviðri á liafi úti,
þá er það eiitt af því, sem mest á
riður tíil öryggis skipi og mönn-
um, að vel sé búið um lestarop-
in. En þvi miður hefir hiingað
tiil verið mjög ábótavant með
þaði. Þó að ýmsar lcröfur hafi
verið gerðar til bóta frá þvi, sezn
á.ður var á skipum, þá hefir eng-
um af þeim, sem samið hafa
reglur um útbúnað skipa, getað
dottið í hug að hægt væri a.Ö
finna upp fullkomnari uinbúnaö
á lestaropum en var fyrir 20
—30 árum. Ég vil því leyfa mér
að spyrja hina háttvirtu skipa-
skoðunarmenn, hvort þeim finnist
ekki tími til kominn að gera ein-
hverjar umbætur á þessu. Það,
sem ég vil láta gera, er að skylda
hvert fisiriskip til að hafa járn-
kassa yfir hverju iestaropi, s-em-
festur er við þilfarið með þar tíl
gerðri járnslá. Þessi útbúnaður
er á öllum þýzkum fistóskipum
og hefir fylgt þeim skipum, sem
hingað hafa verið keypt frá.
Þýzkalandi, en því miður ekki
notaður á þeim öllum. — Á mót-
orbátum og línuveiðurum vil ég
útbúa smáop ofan á kassanum,
15 cm. á hvern veg með járn-
dragloki yfir. Þar er hægt að
láta fistónn niður um þegar svo
er slæmt veður, áð ekki er hægt
að hafa hann á þilfari. Þó svo
að bxotsjór komi á skipið, er
ekki nema augnabliiks verk aö
ýta lokinu yfir, og væri þá sú
hætta úr sögunni, sem stafar af
því, aö hafa opna lest meðan
línan er dregin. Sá, sem þessar
linur iskrifar, hefir tvívegis verið
með .að fá áfall á skipi á hafí
úti, og í bæði skiftin biiaði um-
búnaður lestaropanna, þó ekki
svo, að það yrði skipi eða mönn-
um að granidi. Ég vonast til að
þessar línur verðji til þess, að á
næsta alþingi verði þessu bætt
inn x reglugerðina um útbúnað
skipa, sem hér er bent á með
umbúnað á lestaropum.
Gumall skipstjóri.
y ____________
V erdlaunadpœtti Hl jódfœra-
hússins. Tveir af eikarfónunum
hafa verið sóttir af vinnendum,
sem voru á sieðil nr. 1780 Jó-
hann Einarsson, Austurgötu Í6,
Hafnarfirði, og á seðil nr. 1599
Hallfríður Nikulásdóttir, Stóra-
Seli, Framnesvegi, Rvík. Eigandi
seðilsins nr. 1804 hefir ekki gef-
ið sig fram enn þá.