Morgunblaðið - 14.09.1980, Page 1

Sunnudagur
14. september
Bls. 41—72
Islenska flugmntýrié
Þegar Loftleiöir hófu flug yfir
Atlantsála á lægra veröi en
önnur flugfélög var þaö ör-
þrifaráð stjórnenda fyrirtækisins til
aó mæta samkeppninni. Félagiö
hafói yfir aó ráöa mun ófullkomnari
og hægfleygari flugvélum en stóru
flugfélögin og samkeppni var
óhugsandi á jafnréttisgrundvelli.
Fyrirtækiö haföi í skjóli gagnkvæms
flugferðasamnings íslands og Banda-
ríkjanna lendingarleyfi í Bandaríkj-
unum og naut í raun stuönings
áhrifamikilla ráðamanna í Washing-
ton, þegar boóin voru lægri fargjöld
en hjá fyrirtækjum innan Alþjóöa-
sambands flugfélaga, IATA. Loft-
leiöir voru ekki meðlimir í þeim
samtökum og margir voru andvígir
einokunarstefnu Alþjóöasambands-
ins.
Árum saman var fyrirtækiö
ódýrasta flugfélagiö á Atlantshafs-
flugleiöinni og efnaminna fólki var í
fyrsta sinn gert kleift að feröast milli
Bandaríkjanna og Evrópu. Áður
var þaö einungis á færi auðmanna.
Jafnframt uröu umsvif félagsins meiri
og meiri og þúsundir manna höföu
viöurværí sitt, beint og óbeint, af
vexti þess og viögangi.
En skjótt skipast veöur í lofti.
Olíukreppan 1973 olli fyrirtækinu
nokkrum búsifjum, en þaö sama ár
var endanlega gengiö frá samein-
ingu Loftleiöa og Flugfélags ís-
lands, sem veriö höföu samkeppnis-
aðilar allt frá fyrstu tíö. Eftir valdatöku
Jimmy Carters í Bandaríkjunum
1976 var tilkynnt um nýja stefnu
Bandaríkjanna í flugsamgöngum,
sem nefnd hefur veriö „free skies“.
Samkeppní fór harönandi á flugleið-
inni yfir Atlantshafið og félögin
fóru aó bjóöa niöur fargjöldin. Þegar
á árinu 1977 varö Ijóst að Flugleiðir
gátu ekki lengur boöiö ódýrustu
fargjöldin á þessari flugleið.
Miklar deilur hafa verið innan
Flugleiöa allt frá sameiningu Loft-
leiða og Flugfélags íslands 1973 og
flugmenn félaganna hafa til dæmis
aldrei náó saman. Innri óeining í
fyrirtækinu hefur ekki auöveldaö
forráöamönnum þess baráttuna út á
viö, þar sem sífellt
hefur sigiö á
ógæfuhlióina.
Fyrirtækiö varó aó
segja upp stórum hópi starfsmanna
á miðju ári 1979 og til sömu örþrifa-
ráöa var enn gripið í ágúst 1980. Nú
er svo komið aö fáir eygja von um
þaö, aö Atlantshafsflugið, sem veriö
hefur stórkostleg gjaldeyristekjulind
íslendinga, veröi nokkurn tíma aftur
sú gullkista sem það var. Flugleið-
ir standa á miklum tímamótum, eins
og svo oft áóur í sögu íslenskra
flugfélaga. Mestu máli skiptir aó viö
veröi brugóist meö sömu hug-
kvæmni og dirfsku og réöi geröum
manna í upphafi ævintýrsins. Nú ríóur
á aó finna frumlega og óvænta
útleiki sem snúa vörn í sókn.
Vafalaust finnast þeir, ef gengið
veróur aö verkinu í anda frumherj-
anna.
Morgunblaöiö hefur nú upprifj-
un á sögu Flugleiða og stöóu
fyrirtækisíns i dag. Fyrsta greinin
fjallar um upphafið, næsta grein um
sameiningu Loftleiöa og Flugfé-
lags íslands og sú þriöja um vanda
fyrirtækisins og framtíóarhorfur.