Morgunblaðið - 15.02.1981, Síða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 15. FEBRÚAR 1981
fMtogtt Útgefandi ttltlafrift hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthfas Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guömundsson, Björn Jóhannsson.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aðalslræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 70 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 4 kr. eintakiö.
Jakob Björnsson, orku-
málastjóri, ritaði grein
hér í blaðið í síðustu viku
um horfur í alþjóðlegum
orkumálum og 11. alþjóð-
legu orkumálaráðstefnuna,
sem haldin var í Miinchen á
síðasta ári. Orkumálastjóri
gerir grein fyrir niðurstöð-
um orkusparnaðarnefndar
þessarar alþjóðaráðstefnu
og segir meðal annars:
„Orkuframtíð mannkyns-
ins, séð til lengri tíma, er
talin björt. En ódýr olía og
gas, meginorkulindir dags-
ins í dag, eru á þrotum, og
framundan eru miklir
breytingatímar, þar sem
orkukerfi heimsins þarf að
laga sig að breyttum að-
stæðum. Vandinn er ekki
sá að orkulindir skorti,
þegar á heildina er litið.
Vandinn er fólginn í sjálf-
um breytingunum. Orku-
kerfi heimsins er tregt, og
þegar það byrjar að taka
stakkaskiptum er vandi að
stýra því. Tregðan er mesti
vandinn. Mest hætta er á
að aðlögunin að nýjum að-
stæðum gangi ekki nægi-
lega fljótt fyrir sig og upp
komi tímabundið misvægi
milli framboðs og eftir-
spurnar á orku. Vegna mik-
ilvægis orkunnar nú á tím-
um geta slíkar truflanir,
þótt tímabundnar séu,
valdið stórvandræðum;
efnahagskreppum, félags-
legu umróti og jafnvel
stefnt friði og öryggi í voða.
Það er meiri skortur á tíma
til að koma nauðsynlegum
breytingum í kring nægi-
lega snemma heldur en á
orkulindum."
Þessi niðurstaða er
markverð og þótt einkenni-
legt kunni að virðast við
fyrstu sýn er auðvelt að
staðfæra hana þannig, að
hún lýsi nákvæmlega
ástandinu í orkumálum
okkar íslendinga. Að vísu
stöndum við ekki frammi
fyrir því, að orkulindir
okkar, fallvötnin og jarð-
varminn, séu á þrotum. Við
erum hins vegar í þeim
sporum, að til lengri tíma
litið er orkuframtíð okkar
björt. Við þurfum að laga
okkur að breyttum aðstæð-
um, að því leyti að nauð-
synlegt er aö huga að
stórvirkjunum utan Þjórs-
ársvæðisins. Við vitum hins
vegar að sú breyting krefst
nákvæms undirbúnings,
samkomulags um Blöndu-
virkjun og ákvörðunar um
stóriðju á Austurlandi eða í
Eyjafirði í tengslum við
Fljótsdalsvirkjun. Af af-
stöðu núverandi iðnaðar-
ráðherra er ljóst, að tregð-
an er mesti vandinn. Aftur-
haldssöm stefna kommún-
ista í orkumálum og á
öðrum sviðum hefur í för
með sér óeðlilega tregðu.
Nú lýsir hún sér í því
ofurkappi, sem iðnaðarráð-
herra leggur á það að skapa
alls konar „konsúlentum"
atvinnubótavinnu á vegum
ráðuneytis síns.
Mest hætta er á, að of
seint taki ný stórvirkjun til
starfa, eftir að Hrauneyja-
fossvirkjun hefur raforku-
framleiðslu undir lok þessa
árs. Tímabundið misvægi
milli framboðs og eftir-
spurnar hefur á þessum
vetri og þeim síðasta valdið
hér vandræðum. Almenn-
ingur hefur ekki þurft að
búa við orkuskömmtun
vegna þess, að hér eru
starfrækt stóriðjufyrirtæki
og þau hafa tekið skellinn á
sig. Alverið í Straumsvík
og járnblendiverksmiðjan á
Grundartanga hafa dregið
úr framleiðslu sinni og þess
vegna hefur ekki þurft að
skammta rafmagn til al-
menningsnota. Þar með
hefur verið unnt að komast
hjá stórvandræðum, efna-
hagskreppu og félagslegu
umróti hér á landi vegna
almenns orkuskorts. Nú
þegar raforkukerfið er
samtengt um allt land
hefði slík skömmtun á
orkunotkun almennings
hæglega getað leitt til
átaka milli einstakra
byggðarlaga. Raunar finn-
um við smjörþefinn af þeim
árekstrum í umræðum um
það, hver eigi að bera
kostnaðinn af framleiðslu á
raforku með olíu.
Það er skortur á tíma til
að virkja Blöndu eða á
Austurlandi en ekki orku-
lindum, sem veldur því, að
nauðsynlegt er að huga að
öðrum kostum, áður en í
þær virkjanir verður ráð-
ist. Sem betur fer höfum
við slíkan kost. Það er
svonefnd Sultártangavirkj-
un í Þjórsá. Væri á þessu
ári tekin ákvörðun um að
ráðast í hana, yrði unnt að
hefja starfrækslu þar í
kringum 1985 og hún
mundi brúa bilið, þar til
ráðist yrði í Fljótsdals-
virkjun og Blönduvirkjun.
Nauðsynlegt er, að tregðu-
lögmálið sé yfirstigið í
orkumálunum. Eins og Jak-
ob Björnsson, orkumála-
stjóri, bendir á eru miklir
umbrotatímar framundan.
Stórum fjárfúlgum er og
verður varið til að finna
nýja orkugjafa, á meðan
virðist þurfa heilan her-
skara „konsúlenta" til að
fjalla um það hér á lajidi,
hvort ráðast skuli næst í
virkjun á þeim stað, þaðan
sem fyrst er unnt að fá
orku. Hlálegast er þó, að
orkuráðherrann skuli vera
dragbíturinn.
Tregðan í
orkumálunum
| Reykj avíkurbréf
Laugardagur 14. febrúar
Samsæris-
kenningar
I bókinni Ófriður í aðsigi birtir
dr. Þór Whitehead kafla úr grein í
Verkalýðsblaðinu, málgagni
kommúnista, frá 25. júlí 1931. Þar
segir, að styrjaldarundirbúningur
erlenda auðvaldsins sé vel á veg
kominn hér á landi og til dæmis
um það nefnir blaðið olíustöð
Shell í Skerjafirði. Annað mann-
virki er þó talið enn hættulegra,
Sænska frystihúsið á milli Skúla-
götu og Sölvhólsgötu í Reykjavík.
Telur Verkalýðsblaðið, að með
dálitlum breytingum á aðferðum
og efnasamblöndun, sé á 24 tímum
hægt að breyta frystihúsinu í hina
fullkomnustu eiturgasverksmiðju.
Síðan segir málgagn kommúnista:
„Islenski verkalýðurinn þarf einn-
ig að berjast gegn stríðshættunni
og leggja fram til þess sína krafta,
þó fámennur sé hann, að hindra
árásarstríð auðvaldsins á Ráð-
stjórnarríkin, föðurland verka-
lýðsins."
Bók Einars Olgeirssonar, ísland
í skugga heimsvaldastefnunnar,
einkennist af því samsærishugar-
fari, sem fram kemur í Verkalýðs-
blaðinu, enda Einar einn af for-
ingjum Kommúnistaflokks ís-
lands. I bók Einars og Jóns
Guðnasonar má finna dæmi um
samsæri auðvaldsins á næstum
hverri síðu. Eitt þeirra er
náskylt eiturgasverksmiðjunni í
Sænska frystihúsinu. Einar
Olgeirsson fjallar um Áburðar-
verksmiðjuna og segir: „Annað
þótti og athugunarvert: Vélar
verksmiðjunnar möluðu áburðinn
svo smátt að ami var að, en okkur
grunaði, að það ætti rót sína að
rekja til þess, að fyrirhugað væri
að breyta verksmiðjunni í púður-
verksmiðju, ef þörf gerðist, en þá
voru Bandaríkjamenn með stríðs-
undirbúning í fullum gangi."
Síðan þessar óttalegu kenningar
um Sænska frystihúsið og Áburð-
arverksmiðjuna voru settar fram,
hafa málsvarar varnarleysisstefn-
unnar í þeim flokki, sem rekur
uppruna sinn til Kommúnista-
flokksins, Alþýðubandalaginu,
verið iðnir við að halda margvís-
legum samsæriskenningum á loft.
Kjarnorkukafbátar áttu að fá
bækistöð í Hvalfirði ef ekki Njarð-
víkunum, kjarnorkusprengjur
áttu áð vera á Ke'flavíkurflugvelli,
starfsemin hjá varnarliðinu á að
miða að því að þaðan verði
stjórnað stórkostlegri kjarnorku-
árás, í Helguvík á að vera kjarn-
orkukafbátalægi og nú hafa hin
óttalegu flugskýli bæst á listann.
Sprengjan
„ekkert
stórmár*
Með atferli sínu í varnarmálum
eru kommúnistar sjálfskipaðir út-
lagar í alvarlegum umræðum um
íslensk stjórnmál. Hvalablástur
einstakra manna í þeirra liði og
belgingur í sambandi við aila
þætti varnarmálanna, stóra og
smáa, er beinlínis • hlægilegur.
Hvaða tilgangi þjónar það, þegar
menn nota hin sterkustu orð um
eittvert málefni og segjast gera
það að úrslitaatriði, en fara síðan
strax í kaf aftur og aðhafast
ekkert frekar?
Reynslan frá 1971, þegar AI-
þýðubandalagið átti fyrst ráð-
herra í ríkisstjórn síðan 1958,
sýnir, að ráðherrar kommúnista
eru ekki tilbúnir til að fórna
völdum sínum vegna aðgerða á
Keflavíkurflugvelli. Fyrsta opin-
bera dæmið er frá 4. apríl 1972,
þegar þeir Lúðvík Jósepsson og
Magnús Kjartansson létu bóka
andstöðu sína við að þverbraut á
Keflavíkurflugvelli væri lengd
fyrir fé frá Bandaríkjamönnum.
Auðvitað var ráðist í þá fram-
kvæmd. Skipting kostnaðar við
byggingu nýrrar flugstöðvar á
Keflavíkurflugvelli milli íslend-
inga og Bandaríkjamanna stendur
í Alþýðubandalagsmönnum að
eigin sögn. Ætli þeir naflajónarn-
ir Ragnar, Svavar og Hjörleifur
verði fastari fyrir en Lúðvík og
Magnús, þegar á reynir?
Það er ekki einungis mann-
virkjagerð í þágu varnarliðsins,
sem ráðherrar kommúnista hafa
kokgleypt fyrir stólana sína. Tök-
um dæmi síöan þrímenningarnir
settust í ríkisstjórn 1. september
1978. Hinn 21. mars 1978 hófst
endurnýjun á orrustuþotum varn-
arliðsins á Keflavíkurflugvelli.
Þann dag lentu tvær fyrstu Mc-
Donnell Douglas F 4E Phantom-
þoturnar á vellinum, en þær á nú
að fara að byggja yfir viðunandi
flugskýli. Á næstu þremur mánuð-
um bættust 10 vélar af sömu gerð
í hópinn og endurnýjuninni lauk
með komu 13. vélarinnar hinn 14.
desember 1978, sem sé þremur og
hálfum mánuði eftir að ráðherrar
Alþýðubandalagsins settust í rík-
isstjórn.
23 dögum eftir að þrímenning-
arnir settust við kjötkatla kerfis-
ins í fyrra sinn, þ.e. 23. september
1978 lenti fyrsta Boeing E 3A
Sentry (AWÁCS), óvopnaða rat-
sjárþotan á Keflavíkurflugvelli, og
sú síðari kom fjórum dögum síðar.
Þessar fullkomnu vélar hafa síðan
haft hér bækistöð en voru vegna
spennunnar í Póllandi sendar til
Vestur-Þýskalands í byrjun des-
ember sl. Þá komu fjórar ratsjár-
vélar af E-2C gerð til Keflavíkur-
flugvallar og hafa þær verið hér
síðan og munu vera þar til AW-
ACS vélarnar koma aftur.
Dagana 23. til 28. febrúar 1979
komu til Keflavíkurflugvallar níu
Lockheed P-3C Orion kafbátaleit-
arflugvélar af nýjustu gerð, sem
nefnd hefur verið „Update II".
Allt hefur þetta gerst, á meðan
ráðherrar Alþýðubandalagsins
hafa setið -- í ríkisstjórn. Tekur
nokkur mark á þeim lengur? Eða
hinum, sem hrópa hæst um yfir-
vofandi sprengjuárás á ísland?
„Sprengjuárásarkenningin" er
langlífasta kenning herstöðvaand-
stæðinga, en sjálfir eru þeir jafn-
vel farnir að efast um hana. Árni
Sverrisson félagi í Fylkingunni
segir í nýjasta tölublaði af Dag-
fara, málgagni herstöðvaandstæð-
inga: „Nú byggist andstaða okkar
við herinn ekki á því að við séum
svo hrædd við að fá einhverjar
vítisvélar í hausinn, þó það sé
kannski punktur í málinu ... Ann-
ars finnst mér áherslan á sprengj-
una verst ... þetta er allavega
ekkert stórmál fyrir mér á þennan
eða hinn veginn, það er alltaf
verið að gera feila."
Tvískinnungur
Hjörleifur Guttormsson, iðnað-
arráðherra, stundaði nám í
Austur-Þýskalandi og menn geta
lesið það í Rauðu bókinni, hve
mikill áhrifamaður hann var með-
al námsmanna fyrir austan tjald
fyrir um það bil tuttugu árum.
Þeir höfðu þá með sér samtök til
að stuðla að útbreiðslu marxism-
ans og voru þrýstihópur innan
Alþýðubandalagsins, Sósíalistafé-
lagsins og Æskulýðsfylkingarinn-