Morgunblaðið - 15.02.1981, Page 27

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 15. FEBRÚAR 1981
27
YGGÖRasíH
balí of the aUíVv
^—^SpRmo of i
OtCARÖ
Cíta&cL of the G(int»
fðot unkeím. .Æff
of bfie \
Gímics -^ejúrtifpar
uTowrmjruianó
s. tht fT2idG6»d
\ S€RP€«L
Hei
Re&Lm. of the ðead
nífUieím.
UJonld of bkcdcA^
Ratatosh ^ U V - J
the SquipneL
u^mRð7tl:!;e'ífes
ii / lanA of thc Ik»K£ €íves
>^S^VAriAhefnxW k \
l»n> rrf fliAVAnÍB. tnfji€5lll \
S ppíno of
kveRcelrr
tfi€ ðftAtson M/dKocal
Uppdráttur að heimsmynd ásatrúarmanna.
ur að geyma 32 endursagðar
goðsagnir, og er sagan um
feigðardraum Baldurs, hins
hvíta áss, ein þeirra. Heimild-
in er aðeins til á einum stað, í
Snorra-Eddu. Eins og sjá má
notar Kevin Crossley-Holland
kvæðið einungis sem ramma,
sem hann fyllir síðan út í, en
sagan er ein hin stytzta í
bókinni.
Auk þess að vera skemmti-
leg aflestrar er þessi bók
fræðandi og mjög aðgengileg.
Það eykur gildi hennar hve
heimildir eru vandlega skráð-
ar, en um hverja sögn hefur
höfundur auk þess ritað sér-
staka greinargerð. Þá er að
finna nafnaskrá og orðalista,
auk formála sem rekur helztu
þætti heiðninnar, feril margra
sem koma við sögu í þeim
hugarheimi og áhrif ásatrúar
allt fram á þennan dag.
Útgefandi The Norse Myths
er Andre Deutsch, en bókin er
fáanleg í tveimur bókaverzl-
unum hér í Reykjavík, í Bóka-
verzlun Sigfúsar Eymunds-
sonar og Bókabúð Máls og
menningar.
bekki og hví er salurinn gulli
sleginn? Hvers er von hingað?"
„Ómengaður mjöður er Baldri
byrlaður og liggur skjöldur yfir
kerinu. Æsir munu örvænta.
Nauðug sagði ég þér. Nú segi ég
ekki meir.“
„Þú skalt tala, völva,“ sagði
Óðinn, „þú skalt segja mér allt
sem ég vil vita. Hver verður Baldri
að bana og sviptir son Óðins
lífsanda?“
„Höður hinn blindi ber viðar-
teinung banvænan. Hann verður
Baldri að bana og sviptir son
Óðins lífsandanum. Nauðug sagði
ég þér. Nú segi ég ekki meir.“
„Þú skalt tala, völva,“ sagði
Óðinn. „Þú skalt segja mér allt
sem ég vil vita. Hver kemur fram
hefndum á Heði? Hver kastar
Baldurs bana á bálið?“
„Rindur leggst með Óðni,“ sagði
völvan. „Þeirra sonur verður Váli,
borinn í Vestursölum. Næturgam-
all hefnir hann og mun hvorki
hendur þvo né hár kemba fyrr en
hann hefur borið Baldurs bana á
bálið. Nauðug sagði ég þér. Nú
segi ég ekki meir.“
„Þú skalt tala, völva,“ sagði
Óðinn. „Þú skalt segja mér allt
sem ég vil vita. Hverjar eru
meyjarnar er þá munu gráta og
kasta klútum sínum til himins?"
„Eigi ert þú Vegtamur, eins og
ég hugði,“ sagði þá tölvan. „Þú ert
Óðinn, hinn göldrótti, og ert
jafngamall tímanum."
„Þú ert engin völva,“ sagði
Óðinn, „og ekki ertu vitur, heldur
ertu þriggja þursa móðir.“
„Ríð þú heim, Óðinn, og hældu
þér af getu þinni“, sagði völvan.
Skræk röddin hækkaði. „Enginn
mun vekja mig upp á nýjaleik fyrr
en Loki slítur af sér fjötrana og
myrkraöflin koma saman til að
leysa ragnarök úr læðingi."
Mynd vofunnar, hinnar fölvu,
bliknaði og seig í gröfina.
Þá sneri Óðinn sér undan og sté
harmþrunginn á bak Sleipni.
Fráleitt að hið
aða skólahald
það gamla af
segir kennslustjóri Háskóla íslands
Svo sem mönnum á að vera í
fersku minni, birti Mbl. í desem-
ber sl. töflu um árangur fyrsta árs
nemenda í Háskóla Islands skóla-
árið 1979—’80. Taflan var unnin
uppúr yfirliti sem kennslustjóri
Háskólans, Halldór Guðjónsson,
vann í því skyni að kanna árangur
nemenda frá hinum ýmsu fram-
haldsskólum í háskólanámi. Kom
þar m.a. fram, að stúdentar út-
skrifaðir frá hinum eldri og rót-
grónu framhaldsskólum höfðu
samanlagt betri einkunnir, heldur
nemendur frá hinum nýju fram-
haldsskólum. Birting þessarar
töflu vakti mikla reiði meðal
skólastjóra sumra þessara nýju
framhaldsskóla, t.a.m. var haft
eftir einum þeirra: „Það er til
skammar að Mbl. skuli birta þessa
töflu athugasemdarlaust ... Það
er ósvífni ... Mbl. ætti að sjá
sóma sinn í því að biðja nemendur
Fjölbrautaskólans í Breiðholti af-
sökunar á þessu.“ Sumir skóla-
stjóranna töldu könnun þessa
semsé í engu marktæka og nefndu
til, að fjöldi nemenda frá einstök-
um skólum væri mjög mismun-
andi í hinum ýmsu deildum Há-
skólans, og meðaleinkunn deild-
anna sömuleiðis mjög mismun-
andi. Nú hefur Halldór Guðjóns-
son „leiðrétt“ þennan mismun og
sett upp í töflu sem hér fylgir.
Mbl. átti spjall við Halldór útaf
könnun hans og þeim umræðum
sem um hana hafa spunnist.
Marktæk könnun
— Leiðréttingin felst í því, að
láta sem svo að meðaleinkunn
allra deilda Háskólans sé hin
sama og meðaleinkunn Háskólans
í heild — 6,29. Þetta þýðir að
mismunandi dreifing nemenda
framhaldsskólanna á deildir Há-
skólans veldur engri mismunun í
meðaleinkunn skólanna. I raun-
inni breytir þessi „leiðrétting"
samt litlu, röð skólanna riðlast
sáralítið, en einkunnirnar þjapp-
ast saman: Það verður minni
munui á meðaleinkunnum skól-
anna.
Þessi könnun er nákvæm grein-
argerð fyrir árangri nemenda í
Háskólanum þann tíma, sem
könnunin nær yfir, yfir skólaárið
1979—’80. Á hinn bóginn er þarna
einungis um eitt skólaár að ræða
og árssveiflur eru vel hugsanlegar,
án þess ég vilji nokkuð fullyrða,
hverjar þær kynnu að vera. Og
niðurstöðurnar eru marktækar:
Það er ekkert efamál. Það er
marktækur munur á skólunum ef
munur á meðaleinkunh er meiri
en 0,5. Það er sú sundurgreining
sem við höfum á einkunnagjöf hér
í Háskólanum. Við gefum í heilum
tölum og hálfum.
Þessi könnun var meðal anhars
gerð til að ganga úr skugga um
hvort merkjanlegur væri munur á
hinum ýmsu og ólíku fram-
haldsskólum í deildum Háskólans,
hvað einkunnir áhrærir. Fram-
haldsskólarnir hafa oftlega spurt
okkur, hvort við gætum ekki gert
eitthvað í þessa veru, og ennfrem-
ur hefur verið uppi, meðal ýmsra
háskólakennara, vaxandi gagn-
rýni á undirbúning nemenda til
háskólanáms. Könnunin var því
löngu tímabær.
Gott tilefni
í umræðu!
Að gefnu tilefni vil ég taka það
fram, að það var ekki ég sem lét
þessar upplýsingar í Mbl. En það
getur nú varla skipt máli hver
hefur komið þessu á framfæri,
þetta hlaut að koma fyrir almenn-
ingssjónir: Upplýsingar sem þess-
ar skipta svo miklu máli fyrir
skólana, nemendur og kennara
þeirra, svo og foreldra og forráða-
menn nemenda. Það væri fráleitt
að fara með þessar upplýsingar
sem trúnaðarmál, ég hefði hik-
laust gefið fjölmiðlum þessar upp-
lýsingar með eðlilegum skýring-
um, hefði þess verið farið á leit við
mig.
En menn ættu að vara sig á því,
að upplýsingar sem þessar mega
aldrei vera það nákvæmar eða
þannig sundurgreindar, að hægt
sé að lesa útúr þeim árangur
einstakra nemenda. Skólastjóri
eins framhaldsskólans fullyrti á
sínum tíma í Mbl., að það væru
nokkrir fyrrum nemendum skól-
ans í einni ákveðinni deild háskól-
ans, sem hann tilgreindi, sem
drægju niður heildar meðaltal
skólans. Þarna er verið að vega að
ákveðnum einstaklingum. Menn
verða að vara sig á slíku, og gefa
aldrei það nákvæmar upplýsingar
í þessum efnum, að það sé auðvelt
að lesa út hvaða einstaklingar eigi
í hlut í hverju tilviki.
Vitaskuld ber að álykta varlega
af upplýsingum sem þessum. Þær
eru ekki það tæmandi. En það er
jafnframt alger fásinna að taka
ekki tillit til þeirra: Við getum
sagt, að upplýsingarnar úr þessari
könnun séu ekki mikið efni til
umræðna, en afturámóti ágætt
tilefni. Og því tilefni eiga menn
ekki að sóa í stóryrði og stríðsyfir-
lýsingar.
nýmót-
leysi
hólmi!
Ilalldór Guðjónsson
Ég vil gera orð Tryggva Gísla-
sonar að mínum: „Mér þykir
mikilsvert, að Mbl. skuli nú sem
raunar oft áður, vekja umræðu um
skólanám.“
Skólamál ættu sífellt að vera í
brennidepli opinberrar umræðu,
en oft héfur verið hljött úm þau,
þegar síst skyldi. Það er mikill
ljóður á íslensku skólakerfi, þetta
að gera ekki skipulagðar tilraunir
áður en ráðist er í róttækar
breytingar. Það má lesa það,
jafnvel úr þessari einföldu könnun
í Háskólanum, sem aðeins tekur
til eins skólaárs, að það sé fráleitt
að stefna að því, að hið nýmótaða
skólahald leysi það gamla og
rótgróna að fullu af hólmi, voru
lokaorð Halldórs Guðjónssonar í
þessu spjalli.
Rétt Rétt (lagfærð) Upphafleg meóaleink.
röð: Skóli: meðaleink.. Prófafjðldi: röð:
1. Samvinnuskólinn, Bifröst. 6,74 (63) 6,75 2
2. Menntaskólinn á Akureyri 6,68 (610) 6,67 4
3. Kennaraskóli íslands 6,46 (133) 6,77 1
4. Verzlunarskóli íslands 6,40 (408) 6,47 6
5. Menntaskólinn í Reykjavík 6,36 (825) 6,41 7
6. Menntaskólinn á Laugarvatni 6,32 (273) 6,30 9
7. Menntaskólinn við Hamrahlíð 6,32 (939) 6,29 10
8. Menntaskólinn við Sund 6,32 (707) 6,28 11
9. Menntaskólinn við Tjörnina 6,27 (161) 6,52 5
10. Menntaskólinn í Kópavogi 6,23 (277) 5,86 13
11. Menntaskólinn á ísafirði 6,18 (152) 5,82 14
12. Erlendir nemendur 6,18 (173) 6,68 3
13. Fjölbrautaskólinn í Flensborg 6,15 (273) 6,08 16 i
14. Tækniskóli íslands 6,00 ( 49) 5,40
15. Ótilgreindir nemendur 5,91 (100) 6,36 8
16. Fjölbrautaskóli Suðurnesja 5,44 (101) 5,56 15
17. Fjölbrautaskólinn í Breiðholti 5,09 (181) 4,95 17
Meðaleinkunn: 6,29 (5.425) 6,29
Mikilsvert
> að Mbl. veki
umræðu um
I skólamál
I - setcir skólameisiari M.\
| „MÉR ÞÓTTI inAiiliA nij<>K
I v«-nl um aA »já þ*"ar lnlur."
I s«Kði TrvitK'i GiMlanun. nkula-
I meislarí MrnnU-kolariN a Ak-
I ureyri: -þo -k- kkjan i þrim
1 a-Ai mikil ok aA a*AaltaÍMlt
I rríkninaur a( þrwu
IveriA mjoK villandi.
Iskal hvort >kull rr K<
I Raunar cr þaA þrlta
lir mrxtu mall: ViA h
IþrKar talaA rr um k
IuK «A hvrrju hrr m>
r þvkir mikil-v
ili nu. xrm rryr
Ivrkja limrrAu um
■ Mrnntaakolinn
Ihynor á Kamall1
|faalmotaAur vkoli.
á rkki við hyrjur
PttriAa. rina ok iui
Kramhaldmkolan
■aAir hafa vrriA
„Látum vrra |
atofnun. rn þarna rrl
rga vrriA aA vrga aA fulki. u
(Alki. xrm rr «A hrfja háskóiæ
Þraaar upplyamxar komu fram
á lokuAum fundi ■« r« hrlt þmr
vmru trúnaAarmal Rk trúi þvi
rkki «A þaA hafi vrnA krnnalu-
atjAri Háakolana. Ilalldor GuA-
jAniaon. nrm kum |itmu til Mhl .
ok þaA rr luali-trt aA ala-rata blaA
landaina akuli birta þrtta frá
rinhvrrjum úti i bm uk *n viAhlil
^tfn/að
h’nH hf,,,
athuf,™** -
rru aA hyKKI«
mjOK rrfiAar
vrKja rkki
Nemendur
eldri skól-
anna betur
búnir undir
háskóianám
- segir skólastjóri VÍ
-Þ\l) KR I rauninni mjoK
rrfitt aA tulka þniKar tdlur."
saKAi ÞorvarAur Kllamwa.
vkoiau-tjori V rrzlunarskula 1»-
lanCn
„Samt virAisl mrua draxa þ>
ályktun. «A nrmrndur rídri
-kolanna -ru brtur þunir undir
há-kulanám. hrldur rn nrm
mdur ynKrí -kolanna VIAríkj
andi V rrsilunar-koU 1-land-
vll rít IrKKja ahrr-lu a. aA n
„ fZ *'* «u*(J
F- ann. JJ* Ji' 1
•»— • i«ai i
““drntJ
Verðmætar
upplýsing-
ar fyrir
skólana
- segir rektor MR
„ÞKSSXR upplv-iiiKar
auAvitaA af-kaplrva Krufar uk I
urKja raunar rkki nrma hluta j
siiKunnar.- saxAi t.uAni t.uA
rrktor Mrnnta-kol I

vardar
sesrir ..... 1' -
.Z«írrcktorT.Í