Alþýðublaðið - 07.09.1920, Blaðsíða 1

Alþýðublaðið
Greíið tit af Alþýðuflokknum.
1920
Þriðjudaginn 7. september.
204. tölubl.
Tvent að gera.
Ekki ber ennþá á því, að lands-
stjórnin sé tii, í hinu svonefnda
fulivalda fslenzka ríki. Væri hér
Sandsstjórn, mundi hún tafarlaust
setja nefnd til þess að stjórna sölu
fslenzku afurðanna, til þess að við
kæmumst sem fyrst úr peninga-
kreppunni, sem nú ríkir, og sem
skaðar landsmenn á marga vegu,
meðal annars með því, að hún
skapar hér óeðlilega dýrtíð, sem
almenningur verður að þola um-
Iram dýrtíð þá, sem skapast af
ástandinu í umheiminum.
Aliir vita, að það eru í raun
®g veru fiskispekúlantar þeir, sem
í fiskhringnum eru, sem nú, sökum
óheyrðs ræfilsháttar landsstjórnar-
innar, ráða stefnunni í brýnasta
aauðsynjamáli þjóðarinnar, sem
er það, að ráða fram úr peninga-
kreppunni. En sú stefna, , sem
fiskspekúlantarnir helst kjósa, er
það, að þeir séu látnir vera í friði,
«g þurfi ekki að selja fyr en þeim
þykir gott verðið, sem býðst fyrir
fiskinn. Sú stefna, sem almenningi
er fyrir beztu í þessu máli, er
aftur á móti, að fiskurinn sé seld.
ur sem fyrst, eða jafn snemma og
hægt er að fá fyrir hann það verð,
sem svarar til framleiðslukostnaðar
hans, eins og hann er nú, en það
verður vitanlega ekki gert nema
ráðin séu tekin af fiskhringnum.
Alt skraf um »gengi* íslenzkrar
krónu er þýðingarlaust til þess að
bæta úr peningakreppunni, enda
algerlega aukaatriði. Orsök pen-
ingakreppunnar er það, að íslands-
banki hefir lánað fiskhringnum
of mikið af veltufé sínu ti! þess
að braska með, og úr því þarf að
bæta með því, að taka völdin um
söluna á fiskinum af fiskhringnum
og setja þau í hendur manna,
sem eru óháðir hringnum og ó-
báðir íslandsbanka.
Þetta er það sem fyrst og fremst
>Þ»rf að gera.
Það, sem í öðru lagi þarf að
gera, er að taka seðlaútgáfurétt-
inn at fslandsbanka og láta landið
taka við viðskiftum hans, svo sem
áður hefir verið sýnt fram á hér
í blaðinu, en hlutafé bankans má
borga eigendum út að nokkrúm
árum liðnum, ef það sýnir sig þá
að hlutaféð sé eftir, þegar búið
er að borga eigendum sparisjóðs-
fjár inneignir sínar, og bankinn er
búinn að innleysa alla pappírs-
bankaseðla sína.
í gær í Danmörku.
Dagurinn í gær var í sambands-
ríki voru allmerkur dagur, því þá
fór þar fram þjóðáratkvæðagreiðsla
um grundvallarlögin nýju, er sam-
þykt voru í sumar, en mjög er
óvíst hvernig farið hefir um at-
kvæðagreiðslu þessa, því samkv.
grundvallarlögum þeim, er gilda
nú, öðlast hin nýju lög ekki gildi
fyr en farið hefir fram um þau
þjóðaratkvæðagreiðsla, enda taki
þátt í atkvæðagreiðslunni minst
45 af hverjum 100 kjósendum.
Síðast þegar breyting var gerð
á dönsku grundvallarlögunum
komu afturhaidsmenn þessu á-
kvæði inn í lögin, og hugðust
með því að setja þverslá fyrir það,
að jafnaðarmenn gætu fengið
breytt Iögum í frjálslyndari átt
fyrst um sinn. En nú virðist sem
ákvæði þetta ætli að koma þeim
sjálfum i koll.
Þessi síðustu árin hefir skeð
svo margt, og breyzt svo margt,
að jafnaðarmenn álitu nauðsynlegt
að gera ýmsar breytingar á grund-
vallarlögunum, um leið og breyt-
ing sú var gerð á þeim, sem fram
þurfti að fara, vegna sameiningar
Suður-Jótlands við Danmörku. En
hinir ráðandi auðvaldsflokkar,
hægrimenn og vinstrimenn, tóku
því afar /jarri, og höfðu enga
samvinnu við jafnaðarmenn, en
neyttu algerlega aflsmunar við at-
kvæðagreiðsluna, þó jafnaðarmeno
lýstu þvf yfir, að þeir tækju eng-
an þátt í þjóðaratkvæðagreiðslunni,
ef svoa ætti að fara með þá. En
það er samkvæmt þeirri yfirlýs-
ingu að dönsku jafnaðarmanna-
blöðin minnast engu orði á at-
kvæðagreiðslu þá, sem fram fór f
gær, hvorki með eða móti, og
verður gaman að sjá hvort at-
kvæðin hafa orðið nógu mörg án
aðstoðar þeirra, en til þess þarf
að greiða 581,286 atkvæði, þar
eð kjósendur eru alls í Danmörku
1.291,745.
Fáist ekki hinn tiltekni atkvæða-
fjöldi, eru hin nýsamþyktu grund-
vallarlög fallin úr gildi, og hinir
ráðandi auðvaldsflokkar verða
neyddir til þess að leyta sam-
komulags við jafnaðarmenn.
Rússnesk-pólska stríðið.
Khöfn, 5. sept.
Símað er frá Varsjá, að Pól-
verjar stöðvi framsóknina 10—15
km. austan við þjóðernislanda-
mæri þau, er bandamenn voru
búnir að ákveða þeim.
Símað er frá Krakau, að eftir
þriggja daga orustu, hafi Rússar
beðið ósigur hjá Lemberg, og sé
nú suðurher þeirra lamaður alt tíl
Karpatafjalla.
»STOna ðiga sýsiumenn a*
vera!« Lfklega er hvergi á Is-
landi jafn röggsamleg lögregla og
í Snæfellsnessýslu. Morgunblaðið
4 sept. segir, að þar hafi tveir
álftarungar >komisí undir man?ia-
htnduri í sumar, og hafa þeir þá
varla gert mikið ilt af sér litiur
greiin. (Aðsent).