Alþýðublaðið - 03.06.1931, Blaðsíða 3

s

Bezta Oiparettan i 20 stk. pðkknm,
sem ksta 1 krðnn, @r:
0
ander

j$jí Westmlnsíe?,
CigarettiBi?.

Virginia,
Fást i ðilum verzlunum.
E hveFfm pakka er yinlsfialleg fslenzh
mynd, on íær hver sá, «p safnað hefip 5®
rasf mdiæt, eina stækhaða mpd.
tim bæði beint og óbeint. Er það
mála sannast um isum af hinum
virðulegu kaupfélögum hins ís-
lenzka Co-operations-hrings, að
pau era verkalýönum engu parf-
ari en eyrarburgeisinn fyrrum,
nema síður sé, par sem pau eru
fJesit tækjalaus af vesöld. Aðfierð-
in, sem beitt er, virðist venjuilega
sú, að koma pví inn hjá fólki, að
af pví að verzlunarholan heitir
kaupfélag, pá sé hún nokkurs
konar pjóðnýtt starfsemd, sem
verkalýðurinn megi engar kröfur
gera tO. Á Flateyri fékk ég ti)
dcemis að heyria pann nýstárlega
sannleika, að þar væri enginn
atvinnurekandi og engir atvinnu-
rekenda-hagsmunir. Þetta er dá-
lítið kynlegt í bæ, þar sem
iera hundruð vexkamanna, enda
er petta kjarninn í félagsmála-
speki kaú pfélagsstjö rans par. Við
ölliun kröfum verkalýðsins er
sama svarið: atvinnureksturinn
Ieggisit niður, ef nokkuð sé hæyft
hagsmunamálum verkalýðsins,
auk pesis, sem pað sé stórhættu-
legt innbyrðis friði og einingu
manna á meðal í héraðinu!
Það iætur óneitanlega dálítið
ótrúlega í eyrum, að verkamenn
og sjómenn nú ‘á timum láti
blekkjast af slíku. Eigi að síður
eru allmikil brögð að pví. Vinnst
það meðal annars með látlausri
agitation og skipulagðri rang-
færslustarfsemi í allri fræðslu og
umræðum um stjórnmál. Vott-
ar fyrir því í sýslunni eins og
annars istaðar á landinu, að
„Framsóknar“-menn leitast við
að korna sínum mönnum í for-
manns- og trúnaðar-stöður í fé-
lögum verkamanna. Er peim pá
ætlað eitt af tvennu: annaðhvort
að teygja pau út af eðlilegum
starfsgrundvelli sínum og weikja
trúna á pau með pví að reka
starfið slælega eða neita aðstöðu
sinnar til pess að svæfa pau með
öliu. Til era í sýslúnni fyrv.
formenn verklýðsfélaga, sem hafa
brjóstheilindi til pess að mæla
hálfvegis gegn endurreisn verk-
iýð.s.samtaka á þeim stað, par
siem peir skyldu veita forustu.
Það, sem einkum skortir, er
fræðsla um stjörnmál, — bar-
áttu og viðfangsefni og markmið
alpýðusamtakanna. Með pví einu
móti er unt að rækta með mönn-
um glöggvan skilning pess, er
unnist hefir í peirri baráttu, fá
þá til að taka á þeirn viðfangs-
efnum,, er bíða úrlausna. Og með
pví eina mióti lærist 'peim !að
skijja hvar vegi skilur milli sín
og hinna borgaralegu flokka og
öðlast pá skapgöfgi að skipa sér
í sveit sinnar eigin stéttar, hve-
nær sem reynir á.
III.
Framsöknarmenn leggja afar-
mikla vinnu í það að halda kjör-
dæminlí, og er ekki trútt um, að
sumum finnist það persónuleg
móðgun, að aðrir flokkar hafi
þar menn í kjöri. Eiga þeir fieiri
A » P "5 3 ?T
og ötulli srnala par en víðast
hvar annars staðar. Ein af aðal-
brellum peirra gegn kosningu
minni er sú, að telja verkamönn-
um trú um pað, að ég eigi svo
yfirgnæfandi mikið fylgi í öðr-
um bæjum í sýslunni, að verka-
mienn megi ýera við pví búnir
að íhaldið sigri, ef ég fái eitt ein-
asta atkvæði á staðnum. Undir-
skriftaliistar tii handa frambjóð-
anda Framsóknarflokksins hafa
verið á ferð um alla sýslu, og
einn prestur lét sér sæma að
halda að mönnum einu slíku
plaggi eftir guðspjónustu. Er pað
í fyrsta sinn, sem ménn víta til
að kirkjan hafi verið notuð fyrir
kosningaskrifstofu, og gæti jafn-
vel frú Guðrún í Ási iært hér af.
En alt bera menn petta þar
vestra með stakasta jafnaðargeði,
þótt vitanlega brosi menn að pví
sín á anilli eins og öðrum af-
káraskap.
Annars væri pað vel farið, að
frambjóðendur Alpýðuflofcksins
héldi til haga því, sem helzt ein-
kennir hið pólitíska trúboð
stjörnarflokksins á hverjum stað.
Gæti það orðið allgott til yfirlits
um pann þroska kjósendanna í
sveitum, sem nú á að gera að
helzta ásteytingarsteini gegn
sjálfsagðri próun í stjórnarfaii
landsins, p. e. fullkomnu réttlæti
í kjördæmaskipun og kosninga-
aðferð. Er búið við að pá kæmi
í Ijós, að form,ælendur hins hund-
rað ára gamla ranglætis byggja
von sína um sigur engu síður á
fáfræði og hLeypidómum en hin-
um marglofaða proska.
»
IV.
En bærinn á eyrinni — hin
vestfirzka sjávarsíða — er pjóð-
félagslegt viðfangsefni í miklu
ríkara mæli en ráða m,ætti af
kosningahjali „Framsóknar“-
manna, enda par um stærri verð-
mæti ,að tefla heldur en pað,
hvort núverandi stjórn tekst að
ná meiri hluta við kosningarnar.
Það er ákaflega mikið undir því
komið fyrir heill allrar pjó'ðar-
innar, að pessi landshluti beri
giftu til að ráða svo fram úr
atvinnumálum sínum, að pau fái
skapað varanlegt öryggi alþýð-
unnar. Eins og nú standa sakir
verður engan veginn sagt að svo
sé. Rústir einstak’lingsafglapa og
einstaklingshyggju blasa þar víða
við augum, syndir, sem safnað
er yfir höfuð alpýðunnar meðan
félagshyggja hennar sefur í á-
lagahami fornrar og úreltrar
venju. Sums staðar hefir nálega
öllum framleiðslutækjum verið
sópað á burt í útfiri gjaldpxot-
anna og brasksins. Annars ’ stað-
ar er lóðabraskið að gera fram-
tíðina uggvæna á stöðum með
úrvals náttúruskilyrði. Lendur og
Xóðir eru einkaeign, veðsettar eft-
ir glæfralegu handahófsmati, og
afborganir greiddar með því að
bæta nýju giæframati ofan á hin
eldri. Bolmagn ti! verulegra á-
taka í umbótaáttina er lítið, og
enn pá minna stuðlað að sam-
hug manna og skilningi á hinum
stórkostlegu hagsbótum, sem fé-
lagsleg samtök fólksins á pess-
um stöðum mættu skapa. Og pað
er svo langt frá pví að pað sé
gert, að engu er líkara en að pað
sé beinlínis að því miðað, að
hagnýta á skipulegan hátt við-
námsleysi hinna dreyfðu og ó-
samtaka alpýðumanna til póli-
tískrar fylgispektar og andvara-
leysis um eigin hag.
Stórt á litáö er pað samspii
hinna starfandi afla og !gagn-
kvæm hagnýting náttúmskilyrð-
anna til lands og sjávar, isem
mest skortir á. Ræktarsvæðin í
pessum landshluta munu sakir
legu sinnar og aðstöðu jafnan
eága erfitt um að hagnýta sér
hina beztu markaði. JafnveX
vegaleysið innan héraðs er isums
staðar allmikil hindrun þesis, að
full not verði að sjálfum heims-
markaðinum. En par sem svo
illa og ótryggilega er um búið
framleiðslu og efnalega afkomu
aimennings i sjávarhæjunum, er
kaupgeta lítil hjá pví, sem verið
gæti. Þessir . tveir samherjar,
verkamaðurinn á jörðinni og
verkamaðurinn við sjóinn, eiga
pess engan kost að skiftast á
verðmætum til hagsmuna fyrix
báða. Þeir búa við skipuXag, sem
knýr pá til þess að skoða sig
sem fjendur, þar sem annar
lcrefst rneira kaups en hinn getur
goldið, ef pað væri siður að
krefja. Og petta getur stundum
tekið á sig hina sorglegustu
mynd. Ég hefi á þessum slöðum
séb verkamenn ikaupa útienda
dósamjólk til heimaneyzlu, en í
næsta nágrenni er böndi, sem
berst í bökkum, en getur ekki
hagnýtt sér mjólkurpörf bæjar-
ins sakir vegaleysis.
Bæirnir vestfirzku verða að
eignast landið, sem þeir standa
á. Þetta er fyrstá krafan. Al-
pýðan verður að láta sér skiljast,
að pað eru engin lög tii, sem
knýja hana til pess að lifa eymd-
aríifi meðan gras grær og sjór-
inn ekki bregst, né vera óviðbúin
og varnarlaus, ef svo tekst tiL
Hún verður sjálf að mynda sín
framleiðslufélög og leita par full-
tingis og ásjár, sem stefnt er að
pví að láta veltufé pjóðarinnar
verða arðskapandi til handa fólk-
inu sjálfu. Hún verður að efla
til áhrifa þann þingflokkinn, sem
miðar ÞjóðmáXastarfsemi sína við
pað, að skapa börnum landsins
slíkan réttargrundvöll. Alt annað
eru vanefndir og undansláttur
við sjálfan sig, stétt sína og
pjóð. Og aðgerðir borgaraflokk-
anna í hagsmunamáXum sjávar-
bæjanna, tilraunum með sölu á
kældum fiski og ti'yggingu síld-
arframleiðslunnar sýna, að par
er engum að treysta nema Al-
pýðuflokknum. Héruð eins og
Vestur-ísafjarðarsýsla mega sízt
af öllu við pví að eiga pingfull-
trúa, sem telja pað skyldu sína
að róa undir einkahagsmunum
spiltasta hlutans af kaupsýslu-
stétt landsins, eða menn, 1 sem
hika ekki við að leggja byrðarnar
af sukki peirr’a og afglöpum yfir
á herðar almiennings um kom-
andi ár, í stað þess að láta þá
dauðu grafa sína dauðu, en rétta
þar hjálparhönd, sem vaxtar-
brodidar þjóðlífsins teygja sig í
ljósið, þar sem verkamaðurinn
skapar verðmætin, sem við lif-
um á, í glímu sinni við toninna
náttúru.
Rvik, 26. maí.
Sigurdur Einarsson.
TollmáL
Stórþingið norsika hefir nú
sampykt fyrir sitt Xeyti, að 'ekki
verði auknir tollar á vörum fra
Danmörku, Svípjóð, Hollandi’ éða
Belgíu, með pví skilyrði, að þau
ríki leggi heldur ekki aukna tolla
á norskar vörur. Þetta er sam-
kvæmt áður gerðu samkomulagi,
er gildi fyrst u:m sinn, en ef éitt-
hvert ríkið vilji gera breytingii
þar á, pá verði málið fyrst rætt
af báðum aðiljum áður en breytí
er.