Alþýðublaðið - 10.02.1932, Blaðsíða 2

s
alpvwoblaðið
Þeir, sem svfkja
skyldur sfnar.
Dómurum landsins er falið veg-
tegt starf. Þeictn ber að þjóna rétt-
ketinu, gæta þesis, að eiigi sé
gengið á rétt hinna snauðu og
varna yfirgangi ofsto n amannanna.
Þetta er merkilegt starf og ekki
án ábyrgðar. Helgasta skylda
aómaTanna er að þjóna réttlæt-
kiu. Bregðist þeir þeirri skyldu,
hafa þeir drýgt höfuðsiök.
Þegar vitnaðist um hina síðari
Keflavikurför Magnúsar Jómsson-
ar bæjarfógeta í Hafnarfirði, mun
mörgum hafa orðið þungt í jsjkapi'
Mestu stillingarmienn og gætnuste
innan alþýðusamtakanna urðu
stórorðir. Réttlætistilfinning þeirra
sagði þeim, að nú hefðu yfirvöld-
in og dómstölarnir snúist á siveif
ofbeldis- og ráns-mannanna. Ann-
aðhvort væru lög og réttarreglur
á islandi einstæðar í siinni röð
eða þá, að sú óhamingja hefði
bent íslenzka þjóðfélagið, að
þjónn réttlætiisins hefði svikið
æðstu skyldu sína.
Og það skyldi engan undra, þó
margir hugsi þannig. Fróomtu
löfjjrœoingar pekkja engin dœmi
pessara úrskuroa hér í úlju. Þeir
þekkja engin dæmi þesis;, að fó-
getaréttur hafi; x eonu skyndi úr-
skurðað atvinnurekendum sjállf-
dæmí og sjálftöku í vmnudei'lu.
Þeár þekkja engi-n dæmá þesis,,
að ófyrirleitinn og illræmdur
„prökúrator" hafi tekið einn af
elztu dómurum landsiinis, flutt
ptrnnn í eimkabifreiö sinni til stað-
anins, þar seim vinnudeilan var,
og látiið hann á eiinjji augnabli'ki,
án nokkurs málflutnimgs né nokk-
urra réttra upplýsinga, kveða upp
úrskurð um það, að mannræn-
fangi úrskurði fógeti gegn xuót-
mælum skipstjóra, að fram skuli
fara gjörð, er bakað getur eág-
endum og útgerðarmönnum skips-
ius tuga eða jafnvel hundrað þús-
undia tjón og það án þesis, að
gjörðarbeiðandi sietji nokkra
tryggingu fyriir þesisu athæfi sínu.
Eða hvers viirði myndi eigendum
skipsins „Kongshaug“ vera skaða-
bótakrafa á Keflavíkurhrepp eða
Magnús Jónsson bæjarfógeta?
Þeir þekkja engin d,æmi þesis, að
dómari beiti valdi sínu að ó-
rannsökuðu og ranglega upplýstu
máli til þessi að fremja þá dóim-
araóhæfu, er vakið getur utan-
ríkisdeiilur.
Og svo er eitt enn. Visisi dóm-
arinn ekki það, er allir vita, siemi
sem nokkuð þ-ekkja tiil atburða
siðuistu daga, að það var alls
ekki Keflavíkurhreppur, er raun-
verulega átti saltfarmmn í
„Kongshaug“, heldur h.f. „Kveld-
úlfur“, sem notar sviknu sildar-
málin? Og hvar hafði Keflavik-
urhreppsinefnd fiengið leyfi ti!
sialtfarmskaupia? Og hvar hafði
hreppsnefndin fengið heimild til
að ábyrgjast fógetagjörð, sem
skiapað getur stórfélda skaða-
bótaskyldu.
Myndi ekki dómiaranum í Hafín-
arfirði hafa verið nær að athuga
þesisi almennu undiTstöðuatriði,
áður en hann framdi gerræði sitt
eftir kröfu eð;a skiipun Olaessens?
Gerræðisúrskurðuriinn í Kefla-
vík er áreiðanilega ömurlegt eins-
dæmi. Og emisdæmin eru verst.
ÖM alþýða þessa lands gerir þá
ákveðnu kröfu, að þetta sorglega
dæmi íslenzks réttarfars geti ekki
ángjarnir í Keflavík mættu gegn ; endurtekið sig. Hún gerir þær
viija sMpstjóra og skápshafnar • kröfur, að þeir, sem svíkja skyld-
taka vörur úr útíendu stópi og ' ur sinar, taki' afleiðingunum.
leggja þær á land. Þeir þekkja ! n. n.
engiu dæmi þess, að í 'einu vet- |
Frá sléifflia'ianaSélagsSiuBdimniiB
f gærkveMi,
Á fundi Sjömannafélags
Reykjavíkur í gærkveldi vorii
þessar tilLögur samþyktar:
Þar sem litlar líkur eru á því,
að samningar takist sem stend-
ur við félag ísi. línuveiðaraeig-
enda, þá samþykkir Sjómanna-
félag Rvíkur að heimila fékigs-
niönnum að lögskrást fyrir það
kaup og kjör, er fólust í fyrra
árs samningi við línuveiðaraeig-
endur. Einnig s-amþykkir félagið,
að kaupgjald á línugufuskipum,
er stunda ísfiskiveiðar eða ein-
göngu eru notuð t-il flutniinga á
jsfiski til útlanda, sé:
Hásetar: Kr. 250,00 á mánuði og
'frítt fæði.
Matsvemar: Kr. 300,00 á mán-
uði og frítt fæði.
Aðstoðarmáðuir í vél: Kr. 450,00
á mánuði og fæði sig.
Auk þesis fái hásetar, matsiveiin-
ar og aðstoðarmenn í vél lifrar-
þó-knun úr fiskí, sem veiðist, er
reiknast kr. 28,50 pr. fat (165
lítrar), á þeiim s-kipum, er ísfisk-
veiðar stunda.
Sjómannafélag Rieykjavíkur' tel-
ur, eins og nú standa sakir, mjög
varhugavert, að félagsmenn taki
á leigu línubáta tiil þorsikvei'ða
einna, meðan á samnlingú'm stend-
ur, enda er félagsmönnum skyit
að gera engan leiigusam'niing,
nema samþykki félagsms e'ða
stjórnar þess sé fengið.
Efnahagur
Reykjavikur.
Á síðasta bæjarstjórnarfundx
voru lag'ðiir fram til úrskurðar
reáikningar bæjarsjóðs Reykjavík-
ur fyrir árið 1930. Reikningun-
um fylgdi 'efnahagsreikniingur
bæjarius fyrir sama ár. Út a:f
þessum rei'kningum fóru fram
nokkrar uniræður uau fjárhag
bæj-arins. Fer hér á eftir örstuttur
útdráttur úr ræðu frummælanda.
Steján Jóh. Stefánsson: Efna-
hagsreiikningur Reykjavíkurkaup-
staðar 31. dezember 1930 er þes;s
verður, að um hann sé farilð
nokkrum orðum. Þar eru meðal
annai's taldar upp sem eignir bæj-
arins:
Þvottalaiigarniar á-
samt borholum . kr. 166 151,09
Holræsi .......-— 448,000,00
Púkklagðax og
malbiikaðar göt-
ur . . . . . . — 1095 000,00
Ekki veit ég, hversu milkilis virði
þessar „borboIur“ kunna að vera,
en ólíklegt þyMir mér, að hægt
væri að selja þær háu verði.
Sama og ekki síður má segja um
malbikuðu göturnar. Hér er ekki
að eims um algerlega óarðber-
andi eignir að ræða, heldur eru
það eimnig eignir, er tæplega hafa
nokkurt s ölugiildiii. Og margt fieira
rnætti telja, sem á efnahagsreiikn-
iugi þesisum er talið sem eign
bæjarins, virt háu verði. Og það
mun vart vafa undirorpið, að slík-
ir efnahagsreikniugar sem þesisir
þættu engiu fyrirmynd, ef siamd-
ir væru af einstaklingum eða fé-
lögum. I þvi sambandi rná og
biendia á það, aö verðmæti margra
eáignanna virðist vera sett alveg
út í bláirnn. Þannig eru sumiar
fasteignir taldar fasteignamats-
verði og aðrar meö kostnaðar-
verði eða kaupverði og enn aðrar
mieð einhverju mati borgarstjóra,
t. d. Austurvöllur (5000 kr.) og
Skólavarðan (1000 kt ). Yfiirleitt
er efnahagsrieáiknxinigurdnn allur
mjög ófullikomi'nn og óábyggiileg-
ur og til lítils sómia fyrir höfuð-
stað landsins. En það verður að
1 Reykjavík er skuldlaus <
1 Hafnarficrði - —
Á Isafitrði - —
Af þessu er augsýniiegt, að
efnahagur Hafnarfjarðar og Isa-
fjarðar er betri en höfuðstaðiar-
ins, og hefir íhaldi'ð því sannar-
liega yfir litlu að státa og ætti að:
sjá sóma síinn í því að haetta rógi
sínum um fjárhag Hafnarfjarðar
og ísafjarðar, þar sem jafnaðar-
menn fara með stjórn bæjamiál-
anna.
íhaldinu í bæjarstjórninni var
mjiög illa vi'ð þessar umræður og
atjiugasemdiiir. Reyndu þeir Knút-
ur, Pétur Halldórssion og Jakob
Möller að malda í móinn og af-
saka bæ'ði reikningsfærsluna og
efnahagshlutfölli'n samanborið við
telja harla nauðsynilegt, að efna-
hagsreikninguTÍnai sé þannig gerö-
ur, að hann geji rétta hugmynd:
um fjárhag bæjarins. Ekki sázt
er þess þörf, er sýna þarf efna-
hagsreiikninginn erlendis, þegar
bæriinn leitar þar lána. Vil ég:
því mjög alvariega skora á borg-
arstjóra að gera hér á bragar-
bót og semj-a fullkomiinn og á-
byggilegan efnahagsreiikndng fyr-
iir bæinn, svo að sú sanán verði
ekkái lengur við líði, að höfuðstað-
ur landsius láti frá sér fara slíka
reikninga exins og þann, er hér
liggur fyrir.
EJn í saxnbandi við þennan efna-
hagsreikning er fróðiegur saman-
burður á fjárhag Reykjavíkur og
sumra annara bæja hér á landi.
Ég hefi átt kost á að athuga efna-
hagsreilminga Hafniarfjarðar og:
.ísafjarðar og bera þá saman viið
reikning þennan. Skal ég þá fyrst.
og íremst geta þess um efnahags-
reikning Hafnarfjarðar, að allar
eignir, sem þar eru færðar upp,
að barnaskólanum undantieknum,.
gefa bænmu beinan, árlegan arð,.
og virðist virðingarverði eignamxa
allra vera mrjög í hóf stilt. Aftur
á móti eru á efnahagsreikningi
Reykjavíkur, eins og ég hefi áður
sagt, allmargar eigniir taldar, er
lengan arð gefa, og sumar þeiirra,
og þá einna helzt göturnar, siem
alls ekki ættu að teljast með á
efnahagsreikningi. Mætti því í
raun og veru búast við, að skuld-
lausar eignir Reykjavíkur væm
ekki jafnmiklar eins og efnahags-
reákni’ngurinn sýnir, ef hana væri.
rétt færður. En ég hefi þó i i,slalmL
anburði þeim, er ég mun nú sikýra
fra, lagt efnahagsreikning Reykja-
víkur til grundvallar, eins og
hann er, og þar ekM dregið frá
þá rúmu millj. kr., sem göturnar
eru taldar að verðmæti. Hefi ég
gert sámanburð á efnahag kaup-
staðanna þriggja: Reykjavíkur,
Hafnarfjarðar og ísafjarðar, og
þar miðað við fólksifjölda í Jxeim
bæjum, eins og hann var í dez.
1930, og borið saman efnahag
allria bæjanna samkvæmit reiikn-
ingum þeirra fyrir árið 1930. Og
útkoman hefiir orðið þessi:
gn bæjarins 408 kr. á rnann.
— 431------—
— 758 -----—
ísafjörð og Hafnarfjörð. En þess-
um málssvömm íhaldsinis varð Llt .
tffl varnar, því að staöreyndum
þeim, er St. J. St. hafði bent á,
tjáði ekki að afneita. Þær em til
staðar jafnt fyrir því, hversu ilt
sem íhaldsliðinu þykir, að þær
séu dregnar fram; í dagsljósdö.
Útparpm í kvöld: Kl. 18,15: Há-
skólafyrirlestur (Ágúst H. Bjarna-
son). Kl. 19,05: Þýzka, 1. fl. Kh
19,30: Veðurfregnir. Kl. 19,35:
Enska, 1. fl. Kl. 20: Erindi: Frá
útlöndum (síra Sigurður Einars-
son). Kl. 20,30: Fréttir. Kl. 21:
Söngvélarhljómleikar.