Morgunblaðið - 16.11.1986, Síða 3

MORGUNBLABIÐ, SUNNUDAGUR 16. NÓVEMBER 1986
B 3
„Þeir höfðu þegar ákveðið að
gefa út skáldsögu og ég var einfald-
lega svo heppinn að bjóða þeim
handrit á réttum tíma.“
— Erlendu nöfnin í bókunum,
hvaðan færðu þau?
„Rússnesku nöfnin tók ég nú
bara úr þessari bók um sovéska
herinn, ég fór í efnisyfirlitið og
notaði nöfnin þar. Islenska nafnið
Vigdís Ágústsdóttir kemur fyrir í
Rauða stormi og það varð þannig
til að ég vissi að Vigdís er konu-
nafn og að við Ágúst þurfti að
bæta “dóttir". Mér er meinilla við
villur sérlega að stafa nöfn vit-
laust, fólk er sífellt að stafa mitt
nafn vitlaust.
Heyrðu, ég man það núna að ég
sá mynd af Vigdísi forseta ykkar í
Washington Post fyrir nokkrum
árum. Hún er gullfalleg á fimm-
tugsaldri... á tvítugsaldri hlýtur hún
að hafa valdið umferðaröngþveiti!"
— Hún er mjög vinsæl...
„Það get ég vel skilið. Ef hún
er eins gáfuð og hún er falleg,
ætti hún að stjórna heiminum!"
— Varstu í flotanum?
„Nei, ég hef aldrei gegnt her-
þjónustu vegna lélegrar sjónar. Ég
hef aðeins verið til sjós í vikutíma
„Stundum óska ég þess, að hafa
aldrei gefið neitt út. Allt, sem ég
vil nú, er að fá að skrifa og fá að
vera algerlega í friði."
í skýrslunni, sem lögð var fram
I í Southem District-réttinum á Man-
hattan segir Salinger: „Síðustu tvo
áratugi hef ég af persónulegum
ástæðum kosið að hverfa úr sviðs-
ljósinu algerlega. Ég hef forðast alla
opinbera umræðu í yfir 20 ár og
þann tíma hef ég ekkert gefið út.
Ég hef orðið óbreyttur þegn í fullum
skilningi þeirra orða.
Ég hef krafízt lögbanns til að
koma í veg fyrir útgáfu á bók, sem
er ótvírætt brot á höfundarrétti
mínum á vissum bréfum, sem ekki
hafa áður verið birt.“
Þessi ákvörðun Salingers gæti
leitt til þess, að þriggja ára starf
Hamiltons væri fyrir bí. Utgefend-
umir og fulltrúar Hamiltons vilja
ekkert láta hafa eftir sér um málið,
meðan það er fyrir rétti. Fulltrúi
Hamiltons sagði þó, að skjólstæðing-
ur sinn teldi sig hafa notað bréfín
með sanngjörnum hætti. Hann væri
hins vegar að endurskrifa bókina í
ljósi andmæla Salingers. Áætlað er
að bókin komi úr í nóvember, komi
málaferlin ekki í veg fyrir það.
í greinargerð sinni fyrir réttinum
hafnar hann tillögu Hamiltons um
að endurskrifa bókina. Og í bréfí til
Hamiltons, þegar hann skrifar Sal-
inger og sagði honum af áformum
sínum um að skrifa ævisögu, sagði
hann: „ ... Ég held að ég hafi nú
þegar þolað alla þá áníðslu á ein-
kailfí, sem hægt er að þola á einni
mannsævi."
Ýmsir bókamenn í Bandaríkjun-
• um hafí orðið til að gagnrýna afstöðu
I Salingers í þessu máli.
■■
á freigátunni USS Gallery. Á hinn
bóginn hef ég kynnst mörgum bæði
í bandaríska og breska flotanum
og í næstu viku held ég ræðu á
svokölluðu Trafalgar-kvöldi hjá
breska flotanum í Norfolk."
— Hefurðu menn með í ráðum
þegar þú ert að skrifa?
„Nei, það hefur verið stórum
ýkt. Ég sýndi kunnáttumönnum tvo
kafla í Rauða október til að vita
hvort þar væru villur og þeir sem
lásu sögðu mér að þetta væri rétt
hjá mér. En þá kafla sem innihalda
lýsingar á viðkvæmum þáttum her-
stjórnar sýndi ég ekki neinum,
vegna þess að ég hefði ekki fengið
nein svör hjá þeim sem vita betur.
Þá var ég kominn of nálægt leynd-
armálum. Ég hef aldrei haft aðgang
að leynilegum upplýsingum og ég
kæri mig ekki um slíkt.“
— Hversvegna kom ísland inn í
myndina í bókum þínum?
„Einhvers staðar í þessum skjala-
skápum mínum er að fínna
stríðsleik sem nefnist Keflavíkur-
skytterí. Þar er gert ráð fyrir því
að Rússar ætli að ráðast gegn
skipalest bandamanna með Back-
fíre sprengjuþotum. Við komumst
hinsvegar að raun um að banda-
Á stökkbrettinu
við sundlaugina:
Tom Clancy og dæturnar
Michelle 13 ára og Christine 12
ára.
rískar orrustuþotur og AWACS
radarvélar frá Keflavík og sams-
konar breskar flugvélar frá Ork-
neyjum myndu salla allar rússnesku
þotumar niður. Jafnvel þótt flug-
skeytin sem við reiknuðum með í
flugvélum bandamanna, næðu að-
eins helmingi árangurs mundu
Rússar samt sem áður tapa. Og ef
flugskeytin næðu fjórðungi árang-
urs, mundi helmingur flugflota
Rússa sleppa, en þeir yrðu teknir á
heimleiðinni.
Þá gerðum við okkur grein fyrir
því að ef Sovétmenn vilja hafa von
um árangur í orrustu um Norður-
Atlantshafíð, verða þeir að ráðast
á ykkur. Sumar af þeim hugmynd-
um um slík átök sem ég kynnti
mér eru verulega andstyggilegar,
okkar stríðsleikur er fremur mann-
úðlegur. Það em til dæmis uppi
kenningar um það að Rússar muni
ráðast á ísland méð efnavopnum..."
TEXTI OG MYND/
Jón Ásgeir
Sigurðsson,
Bandaríkjunum
— Það var frásögn um það í
Wall Street Joumal fyrir nokkm.
„Er það? Jæja, ég kýs nú að
ímynda mér að Rússar séu sið-
menntaðri en svo. Efnavopn mundu
ekki skaða bandarísku hermennina,
þeir em viðbúnir slíku. Óbreyttir
borgarar væm fómardýrin. Ég held
að Rússar séu pólitískt nægilega
skynsamir til að falla ekki í slíka
freístni.
En lega íslands er mjög mikil-
váeg. Ef Rússar hefðu þar tögl og
hagldir, gætu þeir gert öðmm lífíð
leitt í Norður- Atlantshafínu."
Tom seildist upp í hillu eftir bak-
poka sem var fullur af landakortum
bæði af íslandi, Þýskalandi, Rússl-
andi og fleiri stöðum. “Þetta kort
frá bandarísku leyniþjónustunni,
CLA, það er einskis nýtt,“ sagði
hann og kvaðst liggja yfír kortum
á meðan hann semur söguatburði.
— Hefurðu allan söguþráðinn í
huga þegar þú sest við að semja
bók, eða spinnurðu hann jafnóðum?
„Bæði og. Ég hef svona almenna
hugmynd um stefnuna en jafnframt
tekur atburðarásin völdin þegar
maður er kominn af stað. Stundum
taka persónumar upp á hlutum sem
maður bjóst alls ekki við, en ég læt
það þá gott heita. Ég hafði til dæm-
is ætlað að láta eina af persónunum
í Rauða stormi bíða bana snemma
í sögunni. Það var Sergetof majór,
sonur eins af meðlimum í fram-
kvæmdastjóm sovéska kommúni-
staflokksins. Hann reyndist of
klókur og lifði bókina satt að segja
af.“
— Hvenær ætlarðu til íslands?
„A næsta ári, ef ég get komið
því á dagskrá. Mig langar til ís-
lands, íslenskir aðilar hafa boðið
mér í heimsókn og einnig hafa þeir
hjá NATO-stöðinni í Keflavík beðið
mig að koma. Ég býst við að ég
slái tvær flugur í einu höggi. Það
eina sem heldur aftur af mér er
tímaskorturinn, ég hef svo mikið
að gera að ég verð að skipuleggja
tímann mjög vel. En mig langar svo
sannarlega að vita hvort ísland er
jafn fallegt og allir yilja vera láta.“
— Islandi virðist hætta búin
samkvæmt skrifum þínum, hvaða
tilfínningar berðu til íslendinga?
„Ég þekki einungis jákvæðar til-
fínningar í garð þjóðarinnar. Þeir
sem ég þekki og hafa komið til ís-
lands, hafa tekið landið ástfóstri
og hafa gott eitt um land og þjóð
að segja. Þið eigið þúsund ára sögu
sem lýðræðisþjóð og gengur flest í
haginn. Ég býst ekki við að ég
geti sagt ykkur til.“
— Áttu þér uppáhalds höfunda?
„“Þeir eru nú nokkuð margir,"
segir Tom hlæjandi og bendir á
bókahillumar. „Nei, þeir em of
margir í uppáhaldi hjá mér til að
ég nefni einhveija. Ég er álæta á
bækur, les um flest efni sem hugs-
ast geta.“
— Telurðu líkindi á að það sem
þú lýsir í Rauða stormi hendi í raun
og vem?
„Ég vonast til að þetta sé ólíkleg
þróun. Tilgangur Atlantshafs-
bandalagsins er nú einu sinni sá
að koma í veg fyrir slíkar uppákom-
ur. Ef aðildarríkin sinna sínum
verkefnum, þá ættu Rússar að
sannfærast um að það sé óskyn-
samlegt að heíja átök. Á meðan
Sovétríkin búast ekki við að sigra,
hætta þau ekki á stríð. Þetta er
tilgangurinn með Atlantshafs-
bandalaginu.“
— Telurðu ísland mikilvægt fyrir
Atlantshafsbandalagið?
„Island er mjög mikilvægt ef til
átaka kæmi í Norður- Atlantshafí.
Aðild landsins og þátttaka í NATO
skipta miklu máli.“
— Stjómmálamenn ættu sem-
sagt að lesa bækur þínar?
„Ég skrifa fólki til afþreyingar.
Ég er hvorki að skrifa kennslubæk-
ur né sögubækur, ég vonast til að
fólk hafí fyrst og fremst gaman af
að lesa bækumar mínar."
Þýska bókmenntatímarítíð
„die horen“ gefur ót sérstakt
heftí um ísland
VESTUR-ÞÝSKA bókmenntatímaritið
„die horen“ gaf 1. október út sérstakt
Islandshefti sem Franz Gíslason, Sig-
urður A. Magnússon og Wolfgang
Schiffer sáu um. Heftið er 224 blaðsí-
ður og í því er að finna smásögur, Ijóð
og útdætti úr leikritum eftir íslenska
nútímahöfunda, greinar um íslenskar
bókmenntir og nútímagrafík. Sýnis-
horn eru af verkum graf iklistamanna
í heftinu og fjölmargar ljósmyndir af
íslensku mannlífi.
Tímaritið „die horen" er gefið út í Bre-
merhaven og er eitt af sex stærstu og
virtustu bókmenntatímaritum í Vest-
ur-Þýskalandi. Það er gefíð út í 5500
eintökum og hefur komið út ársfjórð-
ungslega í 31 ár. Einn af ritstjórum „die horen“,
Johann P. Tammen, var hér á landi til að kynna
bókina, ásamt Uwe Bechmeyer formanni þýsk-
íslenska félagsins í Bremerhaven og Reinhard
Meiners varaformanni félagsins, en það félag
styrkti útgáfu íslandsheftisins með því að greiða
ritlaun til þeirra höfunda sem eiga verk í bók-
inni. Félagið kostar einnig ferð Tammen til
íslands.
I samtali við Morgunblaðið sagði Johann P.
Tammen að tildrögin að útgáfu heftisins hefðu
verið þau að fyrir þrem árum sá Wolfgang Schif-
fer um útgáfu sérstaks heftis „die horen“ um
andspymu gegn nazistum í Vestur-Þýskalandi.
Schiffer, sem hafði komið til íslands og hrifíst
mjög af landinu, lýsti yfír áhuga á að taka að
sér að hafa umsjón me’ð hefti um ísland. Schif-
fer hitti Franz Gíslason sem þá dvaldi í Vestur-
Þýskalandi og saman ákváðu þeir að vinna heftið.
Franz hafði samband við Sigurð A. Magnússon
og þá var hafist handa við að velja höfunda,
efni og þýðendur. Tammen sagði að útgáfa ís-
landsheftisins hefði síðan borið upp á alþjóðlegu
bókasýninguna í Frankfurt í október. Á sýning-
unni í ár var Indland aðalþemað en ísland var þá
í heimsfréttunum vegna leiðtogafundarins í
Reykjavík. íslandshefti „die horen“ var eina bók-
in um ísland á þýsku sem fannst á bókasýning-
unni og sagðist Tammen hafa verið spurður að
því hvort hann hefði sambönd hjá CIA og þann-
ig vitað af leiðtogafundinum fyrirfram, svo
ótrúleg þótti þessi tilviljun.
Tilviljanimar vom raunar fleiri því Johann P.
Tammen las fyrir tilviljun um stofnun þýsk-í
slenska félagsins í Bremerhaven fyrir einu og
hálfu ári, og setti sig í samband við það. Þetta
nýja félag. sem stofnað var til að auka og styðja
samskipti íslands og Vestur- Þýskalands m.a.á
sviðum vísinda, rannsókna, menningar og æsku-
lýðsmála, svo eitthvað sé nefnt, ákvað að styrkja
útgáfu íslandsheftisins.
Tammen sagði að „die horen“ hefði lengi haft
fomstuhlutverk í Vestur-Þýskalandi í kynningu
bókmennta frá lftt þekktum menningarlöndum.
Tímaritið leggur áherslu á að setja bókmenntir
þeirra landa sem það kynnir í félagslegt og
pólítískt samhengi og reynir þannig að gefa les-
endum heildarmynd af landinu. Tammen sagði
að tímaritið teldi það vera hlutvek sitt að láta
þýða bókmenntaverk úr öðmm þjóðtungum bæði
til að auðga þýskar bókmenntir og til að kynna
fyrir Þjóðvetjum það sem fer fram í löndunum
í kringum þá; að kynna þeim sál þessara þjóða.
Talsverður áhugi er að vakna fyrir íslenskum
bókmenntum í Vestur-Þýskalandi og verður
þessu íslandshefti „die horen“ fylgt eftir með
víðtækri kynningu. Meðal annars verður ísland-
svika í Dusseldorf í desember þar sem Steinunn
Sigurðardóttir rithöfundur verður sérstakur gest-
ur, og fleiri Islandskynningar em fyrirhugaðar
í framtíðinni. Þá er einnig í undirbúningi að
auka kynningu á þýskum bókmenntum á íslandi
og er m.a. væntanleg bók um þýska nútímaljóð-
list á íslensku.
Tammen var að lokum spurður hvort ísland
raunvemleikans hefði að hans mati komið heim
og saman við þá mjmd sem tímaritið dró upp í
íslandsheftinu. Tammen sagðist aðeins hafa ve-
rið á Islandi í tvo daga og vegna kuldans hefði
hann að mestu haldið sig innivið, en af því sem
hann hefði séð, og af kynnum sínum við íslend-
inga, sagðist hann geta slegið því föstu að hann
ætti eftir að koma oft aftur til íslands og skoða
það í sumri og sól. Og raunar hefði hann ekkert
á móti því að koma aftur til íslands að vetri og
verða hér veðurtepptur í nokkrar vikur!