Alþýðublaðið - 02.06.1932, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Stykkisliólms - styrktarmaðHr
bosningarsjóðs fhaldslns.
KMæmamálInn fresM
Mý stjórn mjrndnð.
Fraimsókn og íhald eru nú bú-
Einn af þeim mönnum, er gátu,
að því er virðist, vaðiið í Istands-
banka og fengi'ð þar ár eftir ár
svo ótrúlega stórar upphæðir, að
með' öilu er óskiljaniegt, er Sæ-
mundur Halldórsson kaupmaður
í Stykkishólmii.
Fyrir liðlega 13 árum, eða 1.
jan. 1919, voru fasteignir og fast-
eignaréttindi Sæmundar sam-
kvæmt fasteignamati 38V2 þús.
fcr., en eru þó íaldar í efnahags-
reikningi 112i,4 'þús. kr. En eignir
þessar eru i Stykkishóikni, á
tSandi og í Grundarfirði). Er eign-
in á síðastnefnda staðnum
(bryggja og hú.s) bókfærð rnieð
tvöföldu fastedgnamatsverði,
Stykkishólimseignin með þreföldu
og Sandsieignin nær fjórföldu
f astdgniamat sver ði.
1 sama mund eru vörubirgðir
og sjóðseignir Sæmundar taildar
78 þús,. kr. og útistandandi skuld-
ir 36 þús., en eigndr aiils 298 þús.
kr.
1 Skuídir eru táldar II614 þus. kr.
og eignir ails umfram skuldir
liðl. 181 þús. kr.
Þrem árum sieinna, þ. e. 1.
jan. 1922, eru fasteignir Sæmund-
ar bókfærðar 151/2 þús. kr. hætrra,
e’öa samtals 128 þús. kr. Vöru-
birgðir og sjóðseignir hafa hæikk-
að um 341/2 þús. kr. á þessum
þrem árum, upþ í 112Vs þúsi. kr.
og útistandandi skuldir um 28
þús,. kr. upp í 64 þús. kr„, en
aðrar eignir Sæmundar háfa
lækkað. Eignaaukningin er samt
talin á þessum þrem árum hiema
nær 68 þús. kr., og eru eignirnar
taldar n,ær ,366 þús. kr. en skuld-
irn,ar 2O6V2 þús. kr. Hrein eilgn
talin 159 þús. kr. (Eigniarýrnun á
þessum árum 22 þú.s. kr.)
Sæmiundur hafði löngu fyrir
stxíð (með bréfi dags. 18. marz
1910) veðisiett Chr. Nielisen heiil d-
sala þeim í Kaupmianinahöfni, er
hann skifti við, aflar fasteignir
ísinar í StykkishóJlrui En í nóviem1-
ber 1922 hafði baniki'nn látiiö Sæ-
mund’veðsetja sér það, siem hann
átti óveðsett, og hitt mieð öðrum
(og sumpart þriðja) veðrétti, sem
áður var^veðsiett. En þar eð Chr.
Nielisien hafðd átt 44 þús. kr. hjá
NSæmundi í ‘byrjun þess áns mun
2. (og sumpart 3.) veðrétturinn
ekki hafa verið miikiis virði.
(Bankinn fékk að lokum allar
fasteignir Sæmundar fyrir 25
þús. kr. og þær eru öseldar enn; ,
enginn hefir enin villjað eiga þær
fyrir þa’ð verð).
Á áriniu 1924 verisn,ar hagur
Sæmundar all-mikið, og hafa
víst triegðast mikið váðskifti
hans við Chr. Nielisen. En áriö
eftir (1925) fara þrír fjármália-
spekingar og viðskiftasérfræðiing-
ar íhald'siins utan til Danmjerkur
ag siitja þ,ar á ráðstefnu með
dönskum fjármála-kaupsýsllu-
mönnum til þess að ræða um,
hvernig mætti auka viðsikiftasam-
band íslands og Danmefkur.
Þessir þrír fjármála- og viðskifta-
frömuðir, sem íhaldið gerði út af
örkinni, voru Gísli Johinsen úr
Vestmanniaeyjum, Sigurður Egg-
jerz bankastjófi í íslandsbanka og
Sæmundur Halldörsson í Stykk-
ishölmi.
En urn sama leyti er Chr.
Nielsen orðinn leiður á viðskift-
unum við Sæmiund og vill ganga
að honumi. Sæmundur fer þá fram
á það við bankann, að hann á-
byrgist skuldina fyriir sig hjá Chr.
Ndeisien.
Og nú gerir bankinn það fjár-
máláliega meiisitarastryk, að hanin
(14. maí 1925) tekur að sér að
ábyrgjast fyrir Sæmund ailt að
150 þús. kr. skuld hjá danska
heilidsalanium, þótt Sæmundur
stæðá' þá þega’r í á þriðja hundr-
a’ð þúsund króna skuild við hank-
ann. Fyrir þetta fékk bankinn tíl
aflýsinigar veðbréf Chr. Nielsen
í StykM'shóihnisieignisníni (er síðar
reyndist 13 til 14 þús. kr. virði)
off 150 púsund króna eigin víxil
frá Sæmundi Halldórssyni. —
Alt í lagi!
Hefði banikinm þetta ár látið
staöar numið um viðskiftiin við
Sæmund, hefði hann siloppið með
um 200 þús. króna tap, í stað
þess sem varð, að halda áfram,
svo að ofan á þetta tap kom
mieira en i/2 milj. kr. tap í viiföibót.
Hér verður nú að stytta nokkuð
söguna og hiaupa yfir næstu
fimm árin, ag segja hvernig þietta
stóö 1. jan. 1927. Þó má geta
þess, a’ð skuld Sæmiundar við Is-
landsbanka vax í ársbyrjun 1923
190 þúsi. kr. I ársbyrjun 1926
hefir hún hækkað um 44 þús. kr.
og er þá 234 þús. kr. Fasteignir
eru þá taldar töluvert lægri en
1922, vörubirg'ðir og sjóðseiígn er
líka tali'ð nokkru lægra, svo og
útdstandandi skuldir. Eignir alls
eru samt taildar eitthvað 12 þús.
kr. hærri, eöa samtalis 387 þús.
kr. Skuldir Sæmundar hafa á
þesisum árum vaxið um 327 þús.
kr., e'ða úr 2O6V2 þús. kr. í 533
þús. kr., þar af skuldar Sæmund-
ur Mandisbanka 342i/2- þúsi. kr.
Eignarýrnun befir orðið yfir 305
þús. kr. á þessium árum, og hann
á þegar hér er komið 145 680 kr.
og 54 aurum minna en ekki neitt,
þó gengi'ð sé út frá að eigniirnar
séu taldar með samwirði, siem
langt frá var, svo sem síðar kom
á daginn.
Á árunum 1927 og 1928 óx
sfcuild Sæmiundar í íslandisbanka
um liði. 126 þús. kr. hvort árið.
Var hún í árslok 1927 orðin 469
þús.. kr. oig í ársiok 1928 595
þús. kr.
1. janúar 1929 eru vörubingðir
og sjóðseign taldar um 60 þús,
in að kama sér saman um nýja
stjórn ag er hún skipuð þannig:
Áisgeir Ásgeirsson
forsætis- og fjármála-ráð-
herra.
Þorsteinn Briem prestur
kr. útístandandi skuldir um 70
þús. kr., en eignimar alls um 8
þús. kr. minni en tvedim árurn
áður, eða tæpar 380 þús. kr,
Skuldir Sæmundar eru þá taldar
hafa aukist uim 158 þús. kr. og
eru þá samtals 691 þús. kr. Eigna-
rýrnun á síðustu tveim árum 166
þús. kr., og er Sæmundur talinn
þá í íslandsbanka ■ að eiiga um
312 þús. kr. mítina en ekkert.
Á þessu ári eru eignir Sæmiund-
ar taldar aukast um 43—44 þús.
!kr. upp í 422i/o þús. kr., en jafn-
framit aúkast skuldirnar upp í
828 þús. kr. Eignarýrnun er á ár-
inu 93 þús. kr. Skuld Sæmuindar
vi'ð Isiandsbaraka er þegar þjóð-
hátiðarárið hefst
718585 kr. 91 eyrir,
en Sæmundur á þá eftir efna-
hagsreikningi, er hankinn hafði
fenigið,
405350 kr. 44 aur.
minna en ekfeert, en raunvemlega
mun hann þá hafa átt að minsta
kostí 650 þús. kr. minna en ekk-
ert, og var bankiinn þó það ár
búinn að gefia honum eftír 40
þús. kr. rentur af eldri víxlum.
Þiegar bú Sæmundar, eftír að
Islandsbanki var liðinn undir lok,
var teMð til gjaldþrotameðferð-
ar, var skuldin við bankann
766591 kr. 08 ccumr.
!En upp í það fékk bankinn fast-
eignirnar, siem þá vora áætlaðar
25 þús. kr. viröi. skipin, siem voru
taldn 18 þús. kr. virði, og úti-
standandi skuldir, sem voru metn-
ar á 4 þúis. kr. eða lítið eitt meira
en bankinn var áður búimn að
giefa honum eftir.
Tap bankans á Sæmundi er því
eitthvað líkt og öll upphæðim, er
hanin skuldaði, þegar búið var
gert upp, eða næstum 8/4 uiillj.
króna.
Síðar verður skýrt hér í
biaðinu, hoers vegm Sænmndur
fékk féð svona tkmarkáliaust úr
bankanum.
Veðrio. Háþrýstisvæði er fyrir
noirðan ísland, en grunn lægð fyr-
ir suÖvestan. VeðuTútlit: Faxa-
flói, Breiðafjörður og Vestfirðir:
Hægviðri. Orkomulaust.
Magnús Guömundsson
dóirism álaráðberra.
Hafa flokkarnir einniig komið
sér sarnan um að ljúka nú þimg-
inu, samþykkja fjárlög með nið-
urskurði verMegra framkvæmda,
en fresta kjördœmamálinu til
næsta þings. Þar með er íhalds-
Almenaiur
borgara~
fundur
verðrar haldiran i hvöld
kl. S í Barnaskóla-
portinra við Fs’íkirkja-
veg að tilhintnn AI-
pýðnfiokksins.
Umræðuefni:
Stlórnarmyndnn
ihaldsflokkanna o§
svikin I k|ördæma-
skipnnarmálinn.
Vmmibrðpiii
á alþingi.
Eina málið, sem tekið vár éo
dagslkrá neðri deildar alþingis f
gær, var frumvarp um ríáiftóíru-
friðun, friðun sögustaða o. fl.,.
sem Magnús Jónisson flytur að
tílhlutun Náttúrufræðifélagsins.-
Flutningsmaður hafði lýst yfir
því við 1. umræðu málsins, að
það væri flutt á þessu þingii j þyí
skyni eingöngu að kynnia þing-i
mönnu.m og öðrum það, svo áð
það gæti fiengið þeiim muin gieið-
ari afgreiðsilu síðar. Var máiliimr
ekki vísiað til nefnidar a'ð því
sinni, þar eð fiutningsnm'öufiim
ætliaðjst ekki til, að þáð kæmi.
aftirr til umræðu á þessu .þingi.
I gær var það samt teki'ð til 2.
umræðu, til þesis einis að vísa.
því í niefnd til málamyhdia. Þó'
kastar fyrst tólfunum í dag, því
að eina málið, sem nú er á dag-
skrá neðri deiildar, er o,rðið aö
lögum. Einis og kunnugt er flutti
Héðinn Valdimarssoin frumvarp á«
þessu þingi um endurbætur á lög-
unum um hafnarstjörn Reykja-
víkur. Frumvarp þétta var svo.
af Akranesi
atvininiumálaráðherra.
flokkurinn runninn frá stefnu.
sinni í kjördæmamálinu.