Morgunblaðið - 17.12.1987, Page 28

28 C
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. DESEMBER 1987
Laug endurfæðingar-
innar og réttlæti fyrir tru
eftir Raymond
John Cooper
Þann 11. nóvember sl. birtist
grein í þessu blaði eftir dr. Einar
Sigurbjömsson guðfræðing um
skímarskilning íslensku þjóðkirkj-
unnar. í henni berst hann kröftug-
lega fyrir kenningu þjóðkirkjunnar
um að „skímin veldur fyrirgefningu
syndanna, frelsar frá dauðanum og
djöflinum, og gefur eilífa sáluhjálp
^öllum^ sem trúa því__“ Hann vitn-
ar í Agsborgaijátningu til þess að
sýna að kirkjan hafi ekki horfið frá
kenningu lútherskra þegar um
bamaskím er að ræða, og tekur
orð Lúthers sjálfs úr bók hans
Fræðin minni til að leggja áherslu
á þessa staðreynd, en bók þessi er
trúaijátning íslensku þjóðkirkjunn-
ar. Hann vitnar líka í biblíuna.
Eitt af þessum versum sem
fínnast í grein Einars (Tt. 3:5) er
tekið úr nýjustu þýðingunni. Þegar
þetta vers er skoðað vel í hinum
ýmsu þýðingum, kemur í ljós, að
það sem stendur í þessari þýðingu
sem Einar hefur valið fínnst einung-
is í þeirri þýðingu. Þetta er ekki
Tr það sem stendur í grískunni. Orða-
röðin er ekki upprunaleg og gmnur
leikur á að einhver lútherskur mað-
ur hafí verið hér að verki. Hér
kemur versið frá eldri íslensku þýð-
ingunni sem enn er í algengri
notkun.
Þá frelsaði hann oss, ekki vegna
réttlætisverkanna, sem vér höfum
unnið, heldur samkvæmt miskunn
sinni fyrir laug endurfæðingar og
endumýjungar Heilags anda,
sem hann úthellti yfír oss ríkulega
fyrir Jesúm Krist, frelsara vom, til
þess að vér, réttlætir fyrir náð hans,
yrðum í voninni erfíngjar eilífs lífs.
Tt. 3:5-7.
í þessari þýðingu er endurfæð-
ingu lýst sem laug, þar sem syndir
eru þvegnar í burtu, og móttöku
Heilags anda er lýst sem endumýj-
ungu, þar sem Guð skapar okkur
að nýju. í þessari þýðingu er það
ekki laug sem endurfæðir, heldur
er það endurfæðing sem laugar, á
sama hátt og Heilagur andi' end-
umýjar. Náðarmeðalið sem veldur
endurfæðingu er orð Guðs.
Eftir ráðsályktun sjálfs sín fæddi
hann oss með sannleiksorði, til
þess að vér skyldum vera nokkurs
konar fmmgróði skepna hans. Jk.
1:18.
Þér ... eruð endurfæddir ekki
af forgengilegu sæði, heldur ófor-
gengilegu, fyrir orð Guðs ... Og
þetta er orð fagnaðarerindisins,
er yður hefír verið boðað. 1 Pt.
1.23,25.
Maður verður endurfæddur fyrir
boðun fagnaðarerindisins, þegar
orð Guðs sem sáð er nær rótfestu
í hjarta hans.
Hver sem ákallar nafnið Drottins
mun hólpinn verða. Hvernig eiga
þeir þá að ákalla þann, sem þeir
hafa ekki trúað á? Og hvemig eiga
þeir að trúa á þann, sem þeir
hafa ekkert heyrt um? Og hvem-
ig eiga þeir að heyra, án þess að
einhver prédiki? Rm. 10:13,14.
Enginn endurfæðist án trúar, en
til þess að geta trúað þarf maður
að heyra hveiju trúa skal. Einhver
þarf að prédika orðið til þess að
hann heyri, til þess að hann trúi,
til þess að hann ákalli nafn Drott-
ins, til þess að hann verði hólpinn.
Biblían kennir að menn réttlætist
fyrir trú, og til þess kemur orðið
fyrst, til að undirbúa og skapa þessa
trú í þeim sem lesa eða heyra þetta
orð. Enginn endurfæðist fyrir
það að vera vatni ausinn.
Þjóðkirkjan kennir berlega að
Heilagur andi komi yfir vatnið í
fontinum fyrir bæn prests, og fari
inn í hvert bam sem ausið er því.
En Kristur sagði:
Sá sem trúir á mig, úr hans
kviði munu, eins og ritningin hefír
sagt, renna lækir lifandi vatns. En
þetta sagði hann um Andann, er
þeir mundu fá, er gjörðust trúaðir
á hann. Jh. 7:38,39.
Enginn fær Heilagan anda án
trúar, eins og Páll postuli segir:
Um þetta eitt vil ég fræðast af
yður: öðluðust þér Andann fyrir
lögmálsverk? eða fyrir boðun trúar?
Gl. 3:2.
En til þess að trúa þarf maður
að skilja fagnaðarerindið.
I honum (Kristi) emð og þér,
eftir að hafa heyrt orð sannleik-
ans, fagnaðarerindið um sáluhjálp
yðar og tekið trú á hann og verið
merktir innsigli Heilags anda,
sem yður var fyrirheitið. Ef. 1:13.
Postulinn segir enn fremur:
Þar eð ritningin sá það fyrir, að
Guð myndi réttlæta heiðingjana
fyrir trú, boðaði hún Abraham
fyrirfram þann fagnaðarboðskap:
Af þér skulu allar þjóðir blessun
hljóta........Kristur keypti oss
undan bölvun lögmálsins, með
því að verða bölvun fyrir oss, því
að ritað er: Bölvaður er hver sá,
sem á tré hangir, til þess að heið-
ingjunum hlotnaðist blessun
Abrahams fyrir samfélagið við
Krist Jesúm, og vér öðluðumst
fyrir trúna fyrirheitið um And-
ann. Gl. 3:8,13,14.
Þetta þýðir að Heilagur andi er
gefínn mönnum vegna réttlætingar
fyrir trú, en ekki fyrir það að vera
vatni ausinn.
Mörgum hefur verið kennt að
þeir hafi orðið börn Guðs vegna
þessarar athafnar þjóðkirkjunnar
sem Einar kallar skím. En Kristur
sagði ekki að menn gætu orðið
böm Guðs fyrir það að vera vatni
ausin. Jóhannes guðspjallamaður
sagði um hann:
Hann kom til eignar sinnar, og
hans eigin menn tóku ekki við hon-
um. En öllum þeim, sem tóku við
honum, gaf hann rétt til að verða
Guðs böm: þeim sem trúa á nafn
hans, Jh. 1:12.
Þeir einir verða Guðs börn,
sem sjálfviljugir og sér meðvit-
andi festa trú sína á Krist, og
taka með þeim hætti við honum.
Hvergi í biblíunni lesum við um að
trú annarra geti veitt manni inn-
göngu í guðsríkið. Einar bendir þó
á nokkur kraftaverk þar sem trú
annarra varð til þess að fólk lækn-
aðist. Frá orði Guðs er það ljóst að
fyrir trú annarra læknaðist fólk.
En ég skora á Einar Sigurbjömsson
eða einhvem annan kennimann
þjóðkirkjunnar að sýna út frá biblí-
unni, svart á hvítu, að trú annarra,
geti leitt til þess að maður fái fyrir-
gefningu fyrir syndir sínar.
Biblían segir að ranglátir muni
ekki guðsríki erfa. Þjóðkirkjan seg-
ir að þegar bam er vatni ausið í
kirkjunni, fái það synda fyrirgefn-
ingu. Sennilega velta fáir því fyrir
sér, hvort það sé rétt, að þeir hafí
fengið syndafyrirgefningu fyrir
bamaskím. Ef til vill varpa þessi
vers úr Postulasögunni ljósi á málið:
Hann bauð oss að prédika lýðnum
Raymond John Cooper
„Orð Guðs er náðar-
meðal, og í því er allt
sem þarf til frelsunar.
Menn heyra orðið, trúa
orðinu, fá hreinsun
vegna orðsins, endur-
fæðast fyrir orðið, fá
andlega fæðu úr orðinu
(Mt 4:4), og fá styrk til
að sigra syndina í orð-
inu (1. JH 2:14, Sl.
119:11).“
og vitna, að hann (Kristur) er sá
af Guði fyrirhugaði dómari lifenda
og dauðra. Honum bera allir spá-
mennimir vitni, að sérhver, sem á
hann trúir, fái fyrir hans nafn
syndafyrirgefning. Meðan Pétur
var enn að mæla þessi orð, féll
Heilagur andi yfir alla þá, er
orðið heyrðu, og hinir trúuðu, sem
umskornir vom, urðu forviða — all-
ir þeir sem komið höfðu með Pétri
— að gjöf Heilags anda skyldi einn-
ig vera úthellt yfír heiðingjana; því
að þeir heyrðu þá tala tungum og
mikla Guð. Þá tók Pétur til máls:
Getur nokkur vamað þeim vatns-
ins, að þeir fái skím, er þeir hafa
fengið Heilagan anda eins og vér?
Og hann bauð, að þeir skyldu skírðir
verða í nafni Jesú Krists. P.
10:42-48.
Hér sjáum við að menn fengu
syndafyrirgefningu og Heilagan
anda án skímar. Þeir heyrðu orð-
ið, trúðu því og öðluðust fyrirheitin.
Þá létu þeir skírast. Grundvöllur-
inn fyrir fyrirgefningu syndanna
er syndafórn Krists á krossinum,
og allir þeir sem trúa á blóð
hans fá fyrirgefningu allra
synda.
Yður sé því vitanlegt, bræður
mínir, að yður er fyrir hann (Krist)
boðuð synda-fyrirgefning, og hver
sá er trúir, réttlætist í honum
(Kristi) af öllu því, er þér gátuð
eigi réttlæst af við lögmál Móse.
P. 13:38,39.
Menn réttlætast fyrir trú, en
þessi trú er trú á Krist og hann
krossfestan (1. Kor. 1:18) en ekki
trú á athöfn sem ekki er greint
frá í Nýja Testamentinu.
Stærstu mistök lútherskra
manna vom þau að mgla saman
vatni og orðinu. Þau sjást í setning-
unni sem Einar vitnaði í: „Vatn
gerir það sannarlega ekki, heldur
orð Guðs, sem er með og hjá vatn-
inu, og trúin, sem treystir slíku
orði Guðs í vatninu." Hér reynir
lútherskur maður að útskýra hvað-
an vatn hafí fengið kraft til þess
að valda fyrirgefningu syndanna,
frelsa frá dauðanum og djöflinum
og gefa eilífa sáluhjálp. Spyija má,
hvar í biblíunni getum við lesið
um, að vatn geti orðið hlaðið
orði Guðs fyrir krossmark
prests.
Eins og prestar þjóðkirkjunnar
vita, verður sumt í orði Guðs ekki
túlkað bókstaflega. Kristur sagðist
vera dyr, ljós, brauð, vegur, vínvið-
ur, og hirðir. En við vitum að Guð
íklæddist holdi í Jesú Kristi og sagði
meðal annars dæmisögur til þess
að lýsa á jarðneskan og skiljanlegan
hátt því sem er himneskt og óskilj-
anlegt. Sömuleiðis talar orð Guðs
um sjálft sig sem sverð (Ef. 6:17)
lampa (Sl. 119:105) og hamar (Jer.
23:29). Orðinu er líka líkt við vatn
í biblíunni, og hefur það hreinsun
í för með sér. Kristur sagði við
lærisveina sína:
Þér emð þegar hreinir vegna
orðsins, sem ég hefi talað til yðar.
Jh. 15:3.
Það em nokkur dæmi um þessa
líkingu í Nýja Testamentinu, og hér
er eitt sem tekið er úr þýðingunni
frá 1866:
Kristur elskaði söfnuðinn og gaf
sig sjálfan út fyrir hann, svo að
hann helgaði hann og hreinsaði
hann með vatnslauginni í orðinu:
til þess að hann útvegaði sjálfum
sér dýrðlegan söfnuð, sem hefði
ekki blett né hmkku, eða neitt þess-
háttar, heldur væri heilagur og
lýtalaus. Ef. 5:25—27.
4
HVALVEIÐAR
VIÐÍSLAND1600-1939
Trausti Einarsson
Höfundur bókarinnar, Trausti Einars-
son sagnfræðingur, hefur viðað að sér
bestu fáanlegum heimildum íslensk-
um, dönskum, norskum, breskum,
bandarískum, þýskum, spænskum,
batneskum’og frönskum um sögu hval-
veiða á Norður-Atlantshafi, einkum
umhverfis ísland, frá því á ofanverðum
miðöldum og fram til 1940. Hvalveiðar
við ísland 1600-1939 er áttunda bindi í
ritröðinni Sagnfræðirannsóknir-Studia
historica sem Sagnfræðistofnun
Háskóla íslands og Menningarsjóður
standa að.
MJÓFIRÐINGASÖGUR
Vilhjálmur Hjálmarsson
Svo langt sem séð verður aftur í tíma er
15 heimili og 100 manns ekkert fjarri
meðallaginu í Mjóafirði. Fyrir 140 árum
eða svo hófst breytingaskeið á þessum
slóðum, og brátt var allt komið á ferð og
flug í sveitinni: þorskveiðar margföld-
uðust, Norðmenn komu í síldina, fyrsta
frosthúsið á landinu var byggt, Norð-
menn komu á ný og stofnuðu hvalveiði-
stöðvar. Og fólkinu fjölgaði úr 100 í 400
við síðustu aldamót. Síðan er margt
breytt-og íbúum Mjóafjarðarhrepps
hefur fækkað í 35. Frá öllu þessu greina
Mjófirðingasögur Vilhjálms á Brekku,
fyrrum alþingismanns og ráðherra.
LANDAMÆRI
Heiðrekur
Guðmundsson
Þetta er áttunda ljóðabók skáldsins og
kvæðin ort á árunum 1980-87. Heiðrek-
ur fer hér víða nýjar brautir í listsköpun
sinni en heldur þó tryggð við fyrri sjón-
armið og vinnubrögð. Yfir ljóðunum
vakir karlmennska og baráttuhugur
þessa lífsreynda skálds er kemst gjarn-
an að tímabærri og athyglisverðri
niðurstöðu.
IIEIIÓQEKUD