Morgunblaðið - 15.07.1988, Qupperneq 2

2 C
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 15. JÚLÍ 1988

koi\iur :ofv koimur .
Lífínu er ekki
lokið um fímmtugt
Hrefna Lúðvígsdóttir Morgunblaðið/KGA
Haft hefur verið á orði
að æskudýrkun
undanfarandi ára sé
orðin úr öllu hófi, nóg
sé komið af því að allir
eigi að vera ungir og
Ijómandi til að teljast
gildir og haefir.
Kannski hefur þó þessi
tískusveifia orðið
sumum, ekki hvað síst
konum, hvatning að láta
sér ekki standa á sama
um útlit sitt þó árin
færist yfir. Þær hafa í
auknum mæli komist að
raun um að offt er unnt
að halda ferskleika,
bæði andiega og
ilkamlega býsna iengi
ef viiji og ákveðni til að
ástunda heilbrigða
háttu og hlúa að útlitinu
eruífyrirrúmi.
Vissulega líður fólki mis-
jafnlega þegar það kemst
á miðjan aldur. Og við
hvað á að miöa? Fer-
tugt? Fimmtugt? Er ekki
aldur afstæður? Sé tekið mið af
meðalaldri liggur beinast við að miða
við fertugt. Því má segja að fólk um
fertugt eigi einfaldlega það sameigin-
legt að hafa gengið lífsleiðina til
hálfs. (miðað við meðaltal!) Skyndi-
lega er það statt miðja vegu og get-
ur bæði litið til baka og fram á við.
Óhjákvæmilega gerir það sér grein
fyrir því að lífið að baki hefur lengst
og lífsleiðin framundan styttist. Sú
uppgötvun getur verið sársauka-
full...“ segja þær Þuríður Pálsdóttir
og Jóhanna Sveinsdóttir í bókinni Á
besta aldri, en sú bók liggur gjarnan
sem uppflettirit á náttborði margra
íslenskra kvenna. Þær stöllur segja
einnig: „Hafið hugfast að það að
vera miðaldra þýðir ekki að við séum
hálfnaðar með fullorðinsárin. Við er-
um komnar miðja vegu, ekki að leið-
ariokum og því er mikilvægt að gera
þau ár sem í hönd fara eins ánægju-
leg og framkvæmdasöm og frekast
má verða, að rækta líkama og sál á
einn eða annan veg.“
í tísku að
vera miðaldra?
Ýmsir telja að einskonar vakning
í þessum efnum eigi sér stað. Mál-
tækið sem segir fertugum allt fært
má kannski fara að endurskoða og
segja að allt sé fimmtugum, sextug-
um og sjötugum konum fært ef
marka má þá stefnu sem málin hafa
tekið í Kaliforníu að«ndanförnu. Eft-
ir því sem næst verður komist þykir
það heillandi og spennandi að kom-
ast á miðjan aldur á þeim bæ. Að
sögn Hrefnu Lúðvígsdóttur sem er
þar búsett á það sér eðlilegar skýr-
ingar. Hún segir að flestar konur sem
eru áberandi og mjög þekktar í
bandarísku þjóðlífi þessa stundina
séu konur á miðjum aldri. Það er
sama hvort verið er að tala um falleg-
ustu og kynþokkafyllstu konur
Bandaríkjanna, eftirsóttar leikkonur
eða konur í áhrifastöðum.
Þetta hefur, segir Hrefna, orðið
konum í Kaliforníu mikil hvatning,
þær hugsa sem svo að fyrst stall-
systur þeirra geti þetta, komnar á
miðjan aldur, þá hljóti þær að geta
það líka.
Hrefna hefur verið búsett í Banda-
rikjunum undanfarin átján ár og
síðastliðin ellefu ár átt heima rétt
fyrir utan Los Angeles í Kaliforníu.
Hún er kona, liðlega fertug, sem ber
aldurinn ótrúlega vel. Það er ekki
einungis það sem er áberandi í fari
Hrefnu, heldur geislar af henni
lífsorkan og fjörið. Hún segist vera
að hefja nýtt skeið í lífi sínu. „Að
verða miðaldra er hugtak sem í Kali-
forníu er ekki til lengur. Ég tala hins-
vegar einungis um Kaliforníu og það
má vel koma fram að í sumum fýlkj-
um Bandaríkjanna hefur lítil breyting
til batnaðar átt sér stað. En á þess-
um slóðum þar sem ég er búsett
skiptir aldur kvenna litlu máli. Þær
eru eins gamlar og þær vilja vera.
Það ýtir kannski undir þessa þró-
un hvað varðar starfsmöguleika að
í Bandarikjunum er það bannað með
landslögum að spyrja um kynþátt,
litarhátt, aldur, trú og uppruna. Þess-
vegna spyrja vinnuveitendur aldrei
um aldur, heldur hæfni og getu ein-
staklingsins."
Að sögn Hrefnu er það tiltölulega
auðvelt fyrir konur að fá vinnu sem
hentar eftir að börnin eru flogin úr
hreiðrinu. „Ég var heimavinnandi á
annan áratug á meðan börnin voru
minni. Það reyndist mér alls ekki
erfitt að fá vinnu við hæfi þegar ég
fór á stúfana. Ég fékk vinnu sem á
vel við mig, er fasteignasali og mjög
ánægö í því starfi. Konur á miðjum
aldri eru eftirsóttur starfskraftur í
Kaliforníu. Þetta eru konur sem eru
að byrja nýjan kafla í lífi sínu. Þær
eru áhugasamar í starfi, með hugann
allan í vinnunni og eru að leita sér
að starfi til frambúðar. Þetta eru
þroskaðar konur sem hafa reynt
ýmislegt, þær hafa engin lítil börn
sem þarf að sinna í vinnutima eða
fá frí þegar þau veikjast.
Sú þróun hefur einnig átt sér stað
að fólk sem komið er á eftirlaun er
í auknum mæli ráðið í vinnu eins og
á skyndibitastöðum. Roskið fólk er
semsagt frekar ráðið en táningar
sem mæta miklu verr í vinnu, sérs-
taklega um helgar.
Aðspurð segir Hrefna þær
íslensku konur sem hún þekki og
hafi farið út á vinnumarkaðinn í
Bandaríkjunum spjari sig mjög vel.
„Það er konum mikil hvatning að
fylgjast með stallsystrum sínum á
miðjum aldri sem eru áberandi í
bandarísku þjóðlífi, fegurstu og kyn-
þokkafyllstu konur landsins eru á
miðjum aldri, færustu leikkonur, kon-
Elizabeth Taylor
ur í stjórnmálum og sem eru í for-
svari fyrir hin ýmsu félagasamtök.
Hún segir að með vinsældum
kvenna á borð við Liz Taylor Joan
Collins, Lindu Gray, Jane Fonda og
Undu Évans séu konur á sama aldri
orðnar meðvitaðri um útlit sitt og
að halda sér til. Ótal bækur eru eru
gefnar út með ráðleggingum og leið-
beiningum hvernig halda eigi sér í
góðu formi fram eftir aldri.
„Þær konur sem ég þekki hugsa
vel um útlitið. Þær eru í eróbikk,
ganga mikið, hlaupa, synda eða
stunda leikfimi og eru snyrtilega og
smekklega til fara.“
Hrefnu finnst þetta að sama skapi
mjög eðlilegt því þetta eru eins og
hún segir konur á besta aldri sem
gefst nú bæði tími og fjárhagur til
að eyða í útlitið, fara reglulega í
handsnyrtingu, til hárgreiðslumeist-
arans, þær hafa efni á að kaupa
fallegan fatnað og svo framvegis.
Auk þessa segir Hrefna að undan-
farin ár hafi „heilsuæði" gripið um
sig á þessum slóðum og víðar í
Bandaríkjunum. „Ameríkanar fóru að
verða meðvitaðir um hvað þeir settu
ofan í sig og hamborgaramenningin
fór þverrandi. „Fólk er farið að huga
að heilsunni og fæði á þar stóran
þátt að máli. Nágrannakonur mínar,
vinkonur og starfssystur hugsa mjög
vel um það sem þær borða. Það er
ekki einungis að það sé vegna hita-
eininganna heldur kemur það fram
Jane Fonda
á öllum líkamanum hvernig fæðu
fólk borðar. Ef kona lifir á óhollu
fæði sést það til dæmis á óhreinni
húð.
Það er óhætt að segja að það sé
í tísku að borða hollan mat, neyta
léttmetis, borða gróft brauð og -
grænmeti og allt sem er hitaeining-
snautt." Sem dæmi um heilsuher-
ferðina segir Hrefna að hefðbundinn
ís sé á algjöru undanhaldi. „Jógúrtís-
inn hefur tekið við. Hann er mikiu
hollari og ekki eins fitandi og hann
hefur náð yfirhöndinni." Hún segir
að heilsubylgjunni fylgi herferð gegn
reykingum. „Af þeim tugum kvenna
sem með mér vinna er það aðeins
ein kona sem reykir og hún fer út
þegar hún kveikir sér í sígarettu."
Hrefna segist ekki í vafa um að
það að halda sér vel, vera sjálfsör-
ugg og aðlaðandi hjálpi mikið til þeg-
ar farið sé aftur út á vinnumarkað-
inn. „Það er engin kona sem ég
veit um i nágrenni við mig í Kali-
fomíu sem s'rtur bara heima og ger-
ir ekkert eftir að bömin eru uppkom- ■
in. Ef þær fara ekki út á vinnumark- 1
aðinn, þá sinna þær góðgerðarstörf-
um, fara í háskóla og afla sér mennt-
unar eða vinna í hinum ýmsu félaga-
samtökum," segir Hrefna að lokum.
AA hugsa
um útlitið
Óneitanlega er það ákjósanlegt
að líta vel út og vera heilbrigð og
það á við ungar konur jafnt sem á
miðjum aldri. En svo vitnaö sé aftur
í bókina „Á besta aldri": „Kannski
ur líkami ykkar hingað til verið ykkur
eftiriátur möglunarlaust. Nú er aftur
á móti tímabaert að hlua vel að hon-
um og taka líkamsrækt og matar-
ræði til gaumgæfilegrar íhugunar.
Skynsemi í þeim efnum getur skipt
sköpum fyrir alhliða vellíöan ykkar á
því æviskeiði sem í hönd fer - gert
ykkur kleyft að njóta þess aðvera á
besta aldri. Hún getur og verið ykkar
sterkasta vopn í baráttunni við ein-
kenni breytingaskeiðsins sem vissu-
lega geta verið erfið viðureignar."
Og þetta er einmitt málið. Konur
þurfa að vera vakandi fyrir því að líta
vel út og hugsa um sig þegar þær
eru komnar á miðjan aldur. Útlit
hefur allaf mikið að segja og viðmót
við fyrstu kynni og það á ekki bara
við konur á miðjum aldri heldur um
alla. Útlitið er nokkuð sem ekki má
hætta að hugsa um þó konur séu
komnar á miðjan aldur og jafnvel
orðnar ömmur. Nú gefst líka tíminn
Linda Evans
KONUR Á 8ESTA ALDRI