Morgunblaðið - 24.03.1990, Síða 2

CÍICLA
í
& 8
2 B MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. MARZ 1990
■4
145 verk eftir 100 listamenn frá
öllum Norðurlöndunum."
Hvaða aðrar sýningar eru helst á
döfinni hjá Norrænu listamiðstöðinni
á næstunni?
„Það eru ýmsar sýningar í gangi
frá okkur, t.d. sýning sem nefnist
„Nordland", og stendur nú yfir í
Nútímalistasafninu í Oxford í Eng-
landi. Þar eru um það bil tveir full-
trúar frá hveiju Norðurlandanna,
sem sýna saman. Þetta er sýning
sem var gerð af okkur í samvinnu
við Nútímalistasafnið í Oxford.
Síðan fáum við fljótlega hingað á
Sveaborg sýningu á verkum finnsks
listamanns, það er sýning sem er
búin að ganga um Finnland í hinum
ýmsu borgum, en listamaðurinn heit-
ir Kalervo Palsa. M.a. var sýningin
í Rovaniemi, Koopio, Joensuu og
fleiri stöðum í Finnlandi, þannig að
þetta er farandsýning gerð í sam-
vinnu við okkur. Sýningin kemur
síðan hingað til Sveaborgar frá
Listasafninu í Lappeenranta í lok
febrúar.“ Til fróðleiks má bæta því
við að Lappeenranta er 50 þúsund
manna iðnaðarborg, staðsett við
stærsta stöðuvatn Finnlands,
Saimaa-vatnið, um 200 km austur
frá Heisinki, en þaðan eru aðeins
30 km til sovésku landamæranna.
Borgin er hin glæsilegasta og státar
af gömlum bæjarhluta frá því um
1600, en þar er einmitt listasafn
borgarinnar. Farandsýningin á mál-
verkum Kalervo Palsa endar þar
áður en hún kemur til Sveaborgar
en í stuttu máli sagt um Kalervo
Palsa (1947-87), þá var hann nokk-
uð umdeildur málari. Hugmyndir
sínar í málverkunum setti hann fram
á fremur kaldan og harðan „ex-
pressjónískan" hátt. Hann stundaði
nám í „Listaakademíunni“ í Helsinki
1973-1977.
„Eftir sýninguna á verkum Kal-
ervo Palsa fáum við sýningu hingað
til Sveaborgar sem hefur staðið yfir
í Borás í Svíþjóð, það eru sænskir
og danskir listamenn, myndhöggvar-
ar og málarar. Þessi sýning kallast
Neo-Scandia og er samsett af ungum
sænskum og dönskum listamönnum.
Eftir hana kemur sumarsýning sem
stendur mjög lengi, eða næstum
þrjá mánuði. Hún verður haldin í
stærra galleríinu okkar, sem kallast
„Strandkasernen" (Strandskálinn).
Þar er einn maður frá hveiju Norður-
landanna sem sýnir hér yfir sumar-
tímann. Galleríin hér í Sveaborg eru
tvö, annað um 400 m2, og hitt um
200 m2, og sýningarnar sem ég hef
nefnt hingað til verða allar í stærra
galleríinu. Síðan verða í sumar þijár
Unnið að undirbúningi sýningar
í galleríi „Agústu“ í Norrænu
listamiðstöðinni í Sveaborg. Hall-
dór Björn Runólfsson spjallar við
starfsmann listamiðstöðvarinnar
um komandi myndlistarsýningu
í galleríinu.
sýningar að auki í litia galleríinu,
sem heitir „Ágústa“, og er til húsa
hér í þessari byggingu. Sem sagt
þegar komið er út úr skrifstofuhús-
næði listamiðstöðvarinnar, þá eru
dyr þar beint á móti inn í gallerí
„Ágústu“. Þar verður ívar Valgarðs-
son myndhöggvari með einkasýn-
ingu fyrst, eða í júní, síðan tekur
við sænskur listamaður sem heitir
Úlf Rollof, og síðan tveir ungir finn-
skir listamenn, Maija Ruosala og
Jyrki Sukonen sem munu sýna í
ágúst-september. Strax í haust verð-
ur hjá okkur norræn teiknisýning,
þar sem norrænir teiknarar verða á
dagskrá. Þetta er samvinnuverkefni
á milli okkar og tveggja safna,
þ.e.a.s. „Konstforeningen" í Bergen
og „Nord Jyllands Konstmuseum" í
Álaborg. Við munum hanna þessa
sýningu í sameiningu, en hún mun
síðan fara til þeirra á næsta ári,
eftir að hafa verið hér hjá okkur í
Sveaborg. Síðan endum við árið með
stórri vídeósýningu, sem er sýning
á svokallaðri vídeólist. Það er verið
að vinna að þeirri sýningu, og að-
stoðarmaður minn, Ingebjörg Astrup
frá Bergen, hefur fengið það verk-
efni að smala saman öllu því besta
sem til er af vídeólist innan Norður-
landanna. Þetta er einnig í samvinnu
við önnur söfn, m.a. í nánum tengsl-
um við „Moderna Muset“ í Stokk-
hólmi. Þetta er sem sagt prógram-
mið eins og það hljómar þetta árið.
Að öðru leyti gengur starfsemin sinn
vanagang. Yfirmennirnir hér á
stofnuninni koma frá hinum ýmsu
Norðurlöndum. Framkvæmdastjór-
Kalervo Palsa, „Sjálfsmynd",
1967.
inn er um þessar mundir sænskur,
Birgitta Lönnel. Hún lætur af störf-
um í maí, þannig að það er þegar
búið að ganga frá því að mjög fljót-
lega munu koma hér nokkrir um-
sækjendur, sem eru búnir að senda
inn pappíra. Þrír umsækjendur hafa
verið valdir úr, þar á meðál einn
íslendingur. Nýr framkvæmdastjóri
mun taka við í maímánuði.
Hér í Sveaborg er ég sýningar-
stjóri og mitt yfirráðasvæði eru allar
sýningar á vegum okkar, og eins
sýningar sem eru settar upp hér.
Það er því býsna stór staða, og eigin-
lega sú viðamesta hér á staðnum,
sem lýtur að öllu er viðkemur sýn-
ingarhaldi."
Hvað kom til að þú réðst þig hing-
að?
„Þannig var að ég hafði hitt frá-
farandi sýningarstjóra, sem er
finnsk kona og heitir Maaretta
Jaukkuri og er mjög vel kynnt hér
í listalífinu Finnlandi, nokkrum sinn-
um, m.a. heima á Islandi. Ég var
þá ritstjóri fyrir listatímaritinu sem
við gefum út, sem heitir „Siksi“, því
hafði oft komið til minna kasta að
skrifa um íslenska listamenn, og eins
hafði ég skrifað í ýmsar sýningar-
skrár sem gefnar voru út í listamið-
stöðinni. Þegar hennar tími var lið-
inn, jiá vildi svo til að hún átti leið
um Island og hvatti hún mig til að
sækja um, sem ég gerði upp á von
og óvon. Síðan fékk ég boð um að
Sýning á myndverkum finnska
listamannsins Kalervo Palsa í
listasafninu í Lappeenranta,
skipulögð af listamiðstöðinni í
Sveaborg. Um er að ræða far-
andsýningu á verkum lista-
mannsins, sem einnig kemur í
listamiðstöðina í Sveaborg, og
er sett upp í gallerí „Strand-
kasernen".
Kalervo Palsa, „Norðurstorm-
ur“, 1985.
koma hingað í yfirheyrslu, og tveim-
ur dögum síðar var gengið frá því
að ég fengi stöðuna. Eg byijaði hér
fyrsta september á síðasta ári.“
Hvað með vinnustofurnar hér í
Sveaborg?
„Hér eru starfræktar gestavinnu-
stofur fyrir listamenn frá öllum
Norðurlöndunum, m.a. hafa fjöl-
margir íslendingar verið starfandi
hér. Tíminn er frá tveimur mánuðum
upp í sex mánuði. Þessum vinnustof-
um fylgir íbúð með öllum þægindum.
Þær eru flestar af sömu stærð, utan
ein sem er helst ætluð fyrir mynd-
höggvara eða ef svo vill til að í sömu
fjölskyldunni eru tveir listamenn sem
sækja um, þá geta þeir skipt vinnu-
stofunni á milli sín. í þessum vinnu-
stofum eru listamenn allt árið. ís-
lendingar sækja mest í sumartím-
ann, þess vegna eru sjaldan Islend-
Það er kannski til marks um það hve tónlistarlífið í landinu hefur
dafnað á undanförnum árum og áratugum, að fyrir aðeins þrjátíu
árum skuli ekki hafa verið til í landinu kór sem var nógu stór og
öflugur til að geta flutt viðamikil kórverk. En það eru einmitt rétt
um þrjátíu ár síðan að þeir hinir sömu og höfðu verið í forsvari fyr-
ir stofnun Sinfóníuhljómsveitar íslands fengu áhuga á að koma á fót
öflugum kór sem gæti flutt kórverk ásamt hljómsveitinni. Þetta voru
þeir Ragnar Jónsson, Þorsteinn Hannesson og Jón Þórarinsson og
fengu þeir í lið með sér stjórnandann, dr. Róbert Abraham Ottósson,
sem hrinti hugmyndinni í framkvæmd og var aðal driffjöðurin í starfi
kórsins næstu fimmtánárin, eða þar til hann lést árið 1974.
við Sinfóníuhljómsveit íslands, eða
þar til fyrir nokkrum árum. Núver-
andi formaður stjómar sveitarinnar
er Guðmundur Örn Ragnarsson, en
hann er búinn að vera í kómum í
fimmtán ár. Hann segir um aukið
sjálfstæði Söngsveitarinnar frá Sin-
fóníuhljómsveitinni: „Markmiðið
með stofnun Söngsveitar Fílharm-
óníu var í upphafi að flytja stærri
kórverk með hljómsveit og auka þar
með verkefnaval Sinfóníuhljóm-
sveitarinnar. Á síðustu árum hafa
aftur á móti komið til fleiri kórar,
sem einnig hafa sungið með hljóm-
sveitinni, þannig að forsendurnar
hafa breyst. Og þótt við höfum ekk-
ert nema gott eitt um samstarfið
við Sinfóníuhljómsveitina að segja
þá langaði okkur til að starfa meira
sjálfstætt, á eigin vegum, en áður
var verkefnaval Söngsveitarinnar
alfarið í höndum stjórnar sinfóní-
unnar.“ Það er heldur ekki þar með
sagt að Söngsveitin hafi sagt skilið
við Sinfóníuhljómsveitina, því flestir
þeirra 45 hljóðfæraleikara sem leika
með á tónleikum hennar í Lang-
holtskirkju í apríl eru í Sinfóníu-
hljómsveitinni, þó þeir komi ekki
fram undir hennar nafni. Og það
liggur reyndar fyrir samstarfsverk-
efni með Sinfóníuhljómsveit íslands
á næsta ári, en þá ætlar Söngsveit-
in að flytja ásamt henni c-moll
messu eftir Mozact
Afmæli Söngsveitarinnar
Fílharmóníu er miðað við fyrstu
tónleika hennar, sem haldnir voru í
Þjóðleikhúsinu 23. apríl 1960. Þá
frumflutti kórinn verk Carls Orffs,
Carmina Burana, á íslandi, sem nú
er verið að syngja á sviði Islensku
óperunnar. Á þijátíu ára afmælis-
tónleikum sínu, sem haldnir verða
6. og 7. apríl í Langholtskirkju ætl-
ar Söngsveitin hins vegar að flytja
Þýska sálumessu eftir Brahms und-
ir stjóm Ulriks Ottóssonar.
Fílharmónía varð fljótlega sjálf-
stætt starfandi félag, Söngsveitin
Fílharmónía, með eigin stjórn, en
starfaði lengi vel í nánu samstarfi
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Söngsveitin Fílharmónía á æfingu í Melaskóla í vikunni, en þar hefur kórinn haft aðstöðu til ælínga
frá upphafi.
Morgunblaðið/Þorkell
Rætt við
Guðmund Örn
Ragnarsson
formann
í tilefni af
30 ára afmæli
Söngsveitarinnar
Fílharmónía
Að sögn Guðmundar Arnar eru
að jafnaði um 80-100 manns í kórn-
um, en síðustu árin sem dr. Róbert
A. Ottósson starfaði moð honum
voru félagarnir 120. Flestir munu
þátttakendurnir þó hafa verið þegar
9. sinfónía Beethovens var flutt árið
1970, en þá voru þeir 156 og 150
I