Morgunblaðið - 31.03.1990, Blaðsíða 2

2 B
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 31. MARZ 1990
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 31. MARZ 1990
B 3
Tónskáld,
stj ómandi og
sellóleikari
„Áleitinn draumur um lítið hús
á æskuslóðunum," segir Hafliði
Hallgrímsson tónlistarmaður
sem nú er staddur hér á landi.
þessari upptöku en einnig koma
þar fram Phillipa Davies, Virgina
Black og Pétur Jónasson.
Hafliði segist ekki hafa tölu á
tónsmíðum sínum en tekur þannig
til orða að trúlega séu verkin sem
hann viðurkenni 20-30 talsins. „Ég
hef dregið til baka ansi mörg verk
þannig að heildartalan er mun
stærri. Það er ekkert óeðlilegt við
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
„Eg er löngu búinn að
'akveða hvað a£ þessu
þreniru er mikilvægast,
segirHafliði Hallgrímsson
//
Hafliði Hallgrímsson sellóleikari
og tónskáld er staddur hér á
landi í því skyni að stjórna
Kammersveit Akureyrar á tón-
leikum nú um helgina og að þeim
loknum heldur Hafliði ásamt
Pétri Jónassyni gítarleikara í
tónleikaferð um Vestfirði. Hafliði
hefur um árabil verið búsettur í
Skotlandi og skipað sér þar í
fremstu röð tónlistarmanna, en
ávallt hefúr hugurinn leitað til
heimahaganna eða einsog Hafliði
segir sjálfur: „Mér finnst ég ein-
ungis hafa verið á löngu ferða-
lagi, alltaf á leiðinni heim.“
Allan sinn starfsferil í tón-
listinni hefur Hafliði búið
og starfað á Bretlandi,
allt frá því hann hélt utan til fram-
haldsnáms í sellóleik í London árið
1962. Ferill Hafliða sem einleikara
hefur verið glæstur en hann segir
að á seinni árum hafi hugurinn
hneigst æ meira til tónsmíða og
nú síðast hefur hann getið sér gott
orð sem stjórnandi, bæði á sínum
eigin verkum og annarra. Hann
kemur einmitt hingað til lands í
öllum þremur hlutverkum; sem
einleikari á tónleikum með Pétri
Jónassyni gítarleikara, sem stjórn-
andi Kammersveitar Akureyrar á
eigin verki, Fjöldi dagdrauma,
ásamt því að stjórna hljómsveitinni
í hinum þekkta gítarkonsert Rodr-
igues, Cocerto Aranjues, og einnig
verður á efnisskránni sinfónía eftir
Haydn og rúmensku dansarnir eftir
Bela Bartók. „Þetta verk, Fjöldi
dagdrauma, eru sjö lítil verk samin
og útsett fyrir Kammersveit Akur-
eyrar,“ segir Hafliði.
Hafliði kemur hingað beint frá
því að stjórna skosku Meadows
kammerhljómsveitinni þar sem leik-
ið var verk hans Poemi er hann
hlaut tónlistarverðlaun Norður-
landaráðs fyrir árið 1986. Einnig
stjórnaði Hafliði verkum eftir
Haydn, Brahms og Sibelius á þess-
um tónleikum. Umsagnir tónlistar-
gagnrýnenda voru allar á einn veg,
að hljómsveitarstjórn hans hefði
verið örugg og verk hans Poemi
með athyglisverðari tónverkum
síðustu ára. Það er augljóst að
Skotum finnst mikill fengur í Haf-
liða í sínum röðum og meta hann
mikils og nú síðast var hann skipað-
ur í Listaráð Skotlands sem er
mikill heiður þó Hafliði tali um
það af lítillæti. „Það er vonandi að
ég geti orðið þar til nokkurs gagns
en ég mun sitja í ráðinu næstu
þrjú árin.“ Þegar talið snýst að
störfum Hafliða blasir við að þau
eru þrískipt. Hann er tónskáld,
hann er sellóleikari og hann er
hlj ómsveitarstj óri.
„Ég er löngu búinn að ákveða
hvað er númer eitt af þessu þrennu
og það eru tónsmíðarnar. Ég vinn
að tónsmíðunum á morgnana og
fram eftir degi þegar ég á frí og
síðan æfi ég mig ef ég hef tæki-
færi til. Mér gengur ágætlega að
sameina þetta þrennt, því kosturinn
við hljómsveitarstjórnina er sá að
tónskrár er hægt að lesa alls stað-
ar, í flugvélum, upp í rúmi, í rútum
en það er ekki nokkur leið að
semja eða æfa sig undir slíkum
kringumstæðum. Undirbúningur-
inn fyrir hljómsveitartónleika getur
þannig farið fram hvar sem er og
þarf ekki að taka svo mikinn tíma
frá hinu. Reyndar hef ég dregið
úr spilamennskunni síðustu árin og
tónsmíðarnar og hljómsveitar-
stjórnin orðið veigameiri."
íslensk tónverkamiðstöð hefur
einmitt nýverið gefið út geisladisk
með einu af verkum Hafliða og
einnig er nýkominn út geisladiskur
á vegum Merlin hljómplötuútgáf-
unnar í London á verkum Hafliða.
Á fyrri disknum er að finna verð-
launaverk Hafliða sem áður var
nefnt og einleikari á fiðlu er þar
Sigrún Eðvaldsdóttir. Á seinni
disknum eru verkin Jakobsstiginn
fyrir einleiksgítar, Tristía sem
Hafliði segir að sé eins konar súrre-
alísk skissubók fyrir gítar og selló,
Strönd sem er verk fyrir sembal
og flautu, eitt verk fyrir selló og
einnig er þar að finna Fjölda dag-
drauma, sex lítil verk fyrir unga
tónlistarmenn, „ og hentar því vel
fyrir tónlistarfólkið unga á Akur-
eyri“, segir Hafliði. „Svona plötuút-
gáfa er auðvitað mjög kostnaðar-
söm og útgáfan var styrkt af
Akureyrarbæ og Menningarsjóði
SIS, en meginhluti kostnaðar var
greiddur af skoska listaráðinu sem
brást mjög vel við málaleitan okkar
því útgáfan reyndist dýrari þegar
farið var af stað en gert hafði
verið ráð fyrir í upphafi." Flytjend-
ur á þessum diski eru m.a. Skoska
kammersveitin sem Hafliði var
meðlimur í árin 1977-1983. Hafliði
stjórnar sjálfur hljómsveitinni á
það að draga verk til baka sem
maður er ekki ánægður með. Ég
veit kannski ekki fyrr en eftir
nokkurn tíma hvort ég hef hitt í
mark eða ekki og það þarf enginn
á slæmum tónverkum að halda.“
Þegar ég spyr hvort þetta sé ekki
merki um fullkomnunaráráttu segir
Hafliði stutt og laggott að í þessu
tilliti sé tónskáldinu líkt farið og
trésmiðnum sem veit hvenær hús-
gagn hefur heppnast og hvenær
ekki. „Það tekur langan tíma að
öðlast nægilega tæknilega leikni.
Stór tónverk þekkir maður ekki
nægilega vel í öllum smáatriðum,
en þau heyrast flutt. Áður en þau
eru leikin þekkir maður þau
kannski á svipaðan hátt og blindur
maður íbúðina sína.“
— Áttu þér uppháhaldshljóðfæri
að semja fyrir eða fellur þér betur
að semja fyrir einhveija ákveðna
hljóðfæraskipan?
„Nei, en það þarf að vera fyrir
hendi viss ástríða og sé þessi
ástríða fyrir hendi nálgast ég verk-
efnið af tvöföldum áhuga og fer
jafnvel að dreyma um að láta hljóð-
færið gera eitthvað sem það hefur
aldrei gert áður. Það kemur reynd-
ar afar sjaldan fyrir að manni takist
það.“
Þrátt fyrir nær þriggja áratuga
búsetu erlendis hefur Hafliði alltaf
haldið góðum tengslum við heima-
landið og segist gjarnan vilja að
þau væru meiri. „En nú er biðröðin
sífellt að lengjast því það er sem
betur fer komið svo mikið af góðu
tónlistarfólki og allir vilja komast
að og þess vegna kem ég kannski
ekki eins oft og ég vildi. Það eru
takmörk fyrir því hvað þessar stofn-
anir hér heima sem veita okkur
aðhald
geta tekið
oft við
manni. Allt
sem ég geri
miðast þó
við að vera
innlegg í
íslenskt
tónlistarlíf.
^m Ég er
íslenskur
tónlistarmaður hvar sem ég fer og
hugsa mér alltaf að koma hingað
á endanum með allt mitt hafurtask
og öll mín tónverk svo þau liggi á
lausu fyrir þá sem fyrir þeim hafa
áhuga. Það skiptir reyndar ekki
öllu máli hvar maður er svo lengi
sem maður gerir hlutina vel.“
Og ekki verður annað sagt en
Hafliði hafi farið víða, hann hefur
leikið á hljóðfæri sitt, sellóið, í
löndum allra heimsálfa. Handtök
hans við hljóðfærið eru enda þannig
að augljóst er að sterk tengsl eru
þar á milli. „Ég er búinn að eiga
þetta hljóðfæri síðan 1969 og lagði
mikið á mig til þess að eignast
það. Mér hefur talist til að við
höfum ferðast saman til 45 landa
á þessum árum.“ Hann vill ekki
fjölyi-ða um verðgildi þess en segir
þó að sífellt erfiðara verði fyrir tón-
listarfólk að eignast góð og vönduð
hljóðfæri vegna ásóknar ríkra safn-
ara í þau. Hann segist gjarna vilja
sjá hljóðfærið sitt enda á íslandi í
eigu einhverrar stofnunar enda séu
íslendingar vel að slíku hljóðfæri
komnir. Hann segist geta hugsað
sér að hljóðfærið væri þá lánað
einhverjum óvenju efnilegum selló-
leikara meðan hann væri að koma
undir sig fótunum á tónlistarferlin-
um. „Það hefur komið fyrir að ég
hef haldið að ég væri búinn að tapa
því og þá heíur mér orðið ansi
órótt,“ segir hann og þegar við
fylgdumst að út að loknu viðtalinu
var ljóst hvað hann átti við, því
hljóðfærið skildi hann ekki við sig.
Hann segir þó að síðustu árin geri
hann sífellt minna af því að koma
fiam sem einleikari. „Áætlun mín
í upphafi var sú að vinna fyrir mér
með hljóðfæraleik til þess að geta
sinnt tónsmíðum. Nú er ég að vona
að hljómsveitarstjórnin geti smám
saman tekið við af sellóinu sem
matvinnungur en því er ekki að
leyna að ég hef afskaplega mikla
ánægju af hvorutveggja."
Mannlegi þátturinn virðist eiga
sterk ítök í Hafliða og mál hans
allt ber því vitni. Ég spurði hann
að lokum hvort ekki væri ánægju-
legt að koma á æskuslóðirnar á
Akureyri að nýju. „Ég er búinn að
spila oft á Akureyri í gegnum árin
en þetta er í fyrsta sinni sem ég
kem þangað sem stjórnandi. Ég
dvaldi síðastliðið sumar í Davíðs-
húsi ásamt fjölskyldu minni og leið
afskaplega vel. Það er gamall
draumur sem sífellt verður áleitnari
að eignast lítið hús á þessum slóð-
um. Ég hef fylgst vel með þróun
Tónlistarskólans á Akureyri og það
eru óendanlegir möguleikar þar
þegar kominn er svona góður tón-
listarskóli og nú síðast kammer-
sveit. Ég er mjög spenntur að vinna
með krökkunum því sum af þessum
stykkjum eru byggð á gömlum
minningum frá æsku minni á Akur-
eyri, björtum sumarkvöldum og
uppátektum á öskudaginn."
Tónleikar Kammersveitarinnar
verða á morgun, sunnudag, klukkan
17 en reyndar eru Akureyringar
þegar búnir að fá forsmekkinn að
þeim tónlistarkræsingum sem í boði
eru því síðastliðinn laugardag héldu
þeir Pétur Jónasson tónleika en
efniskrána þar munu þeir Hafliði
og Pétur flytja á tónleikaferð sinni
um Vestfirði sem hefst í næstu viku.
Viðtal: Hávar Sigurjónsson
Tímamót og nýir áfangar
Fagnað með Stefáni Herði
Bókmenntir
Jóhann Hjálmarsson
Islensku bókinenntaverðlaun-
iu liefðu varla getað byrjað betur
en lenda hjá Stefáni Herði
Grímssyni fyrir Yfir heiðan
morgun (1989).
Yfir heiðan morgun er enn til
vitnis , um nýja en ekki
breytta tíma á ferli skáldsins.
Við getum sagt með nokkurri ein-
földun (eins og stundum er raunin
í fræðum) að þessir tímar hefjist
með Farvegum (1981) og þeir nái
hámarki í Tengslum (1987). Yfir
heiðan morguh er svo verðugt fram-
hald og enn ávinningur.
Hliðin á sléttunni (1970) má ekki
heldur gleymast í þessu samhengi.
Kynslóð Stefáns Harðar, svo-
nefnd atómskáld, hefur löngum
mætt andstöðu, en er nú viður-
kennd. Vegur Stefáns Harðar hefur
verið einna mestur.
Mörg ár eru liðin síðan við Stefán
Hörður hittumst fyrst og ræddum
um ljóðlist og líka heimspeki sem
er ekki óþekkt í skáldskap hans. Á
þeim tímamótum sem sjötugsaf-
mæli skálds hlýtur að vera er enn
ánægjulegra að geta fagnað áföng-
um í skáldskap. Það getum við nú
sem fyrr með Stefáni Kerði
Grímssyni.
Myndir, litir, hljómur, dul. Hvað
af þessu er mest einkennandi fyrir
skáldskap Stefáns Harðar? Erfitt
er að gera upp á milli.
í Svartálfadansi (1951) er lítið
ljóð, Á kvöldin:
A kvöldin þegar sólinni blæðir
á eggjar fjallanna
og dimmgrænn skugginn leggst til hvíldar
við fætur bergsins
og víkin bláa
.verður að rauðu víni
kemur lítil stúlka út og segir:
hver vill eiga mig?
Hver hrífst ekki af þess-
ari látlausu mynd. Ekki
ætti að reynast torvelt að
skijja hvað skáldið á við.
I Yfir heiðan morgun
er að finna ljóðið Þau sem
vefst ekki fyrir þeim sem
vel les, en opinberast
líklega ekki strax. En það
er um margt dæmigert
fyrir bókina, yrkisefni
hennar sem mörg eru um
ástina:
Það var heiðan morgun.
Það var fyrir mörgum árum.
Þau gengu tvö eftir gangstétt-
inni
og héldust í hendur móti rísandi
sól.
Á móti rísandi sól
og þótti sinn veg hvoru.
Nú ganga þau sinn veginn hvort
og haldast í hendur.
Stefán Hörður Grímsson
Haldast í hendur
yfir, heiðan morgun.
Grimmd mannsins og græðgi
eru líka yrkisefni í Yfir heiðan
morgun og fleiri bókum Stefáns
Iiarðar, ekki síst Tengslum þar sem
lögð er mikil áhersla á vernd nátt-
úru og mannlegra tilfinninga.
Stefán Hörður hefur alltaf verið
gagnrýninn og jafnvel óvæginn
þegar það á við. Hinum ljóðræna
tóni hafa stundum fylgt aðrir tón-
ar. Þetta geta lesendur kynnt sér
með lestri verka hans, til dæmis
Eindaga í Hliðin á sléttunni og
Verðmiða í Yfir heiðan morgun.
Farvegir er ekki stór bók, en
efnisrík. Hún boðar margt af því
sem síðar átti eftir að koma frá
Stefáni Herði. Þar er greint frá
því fjalli sem við sofum ekki lengi
vært á, ort um langar heiðríkjur
og hana sem þekkir ein litinn á
vatni.
Stefán Hörður kallar ljóðin í
Farvegum og Tengslum samtengd
ljóð, enda er það veigamikill þáttur
ljóðlistar hans að birta hugsanir
sínar í ýmsum tilbrigðum þótt hann
verði ekki kallaður einnar bókar
skáld fyrir bragðið. Eins og í öllum
góðum skáldskap er samhengi áber-
andi í verkum hans, jafnvel Glugg-
inn snýr í norður (1946) stendur
ekki alveg einn sér.
Stefán Hörður Grímsson er
staddur í miðri sköpun og ekkert
að hugsa um að setja lokapunkt.
Ljóð hans vaxa sífellt og dýpka.
Hann er ungum skáldum gott for-
dæmi, ekki síst fyrir þær ströngu
kröfur sem hann hefur jafnan gert
til sín fyrir hönd ljóðlistarinnar.
Morgunblaðið/Bjarni
Jónas Sen píanóleikari
PÍANÓTÓNLEIKAR:
Jónas Sen leikur
í Bústaðakirkju
Jónas Sen píanóleikari leik-
ur á þriðju tónleikum á
vegum EPTA, Evrópusam-
bands píanókennara, í Bú-
staðakirkju mánudaginn 2.
apríl kl. 20.30. Á efii-
isskránni eru verk eftir
Skrjabíns, Brahms og Liszt.
3Tónas Sen lauk einleíkaraprófi
| frá Tónlistarskólanum í
_ eykjavík árið 1980, þar sem
Árni Kristjánsson- ar aðalkennari
hans. Á skólaárum sínum hér
kom Jónas oft fram opinberlega,
meðal annars sem einleikari með
Sinfóníuhljómsveit íslands og
einnig með hljómsveitum í
Bandaríkjunum. Jónas fór til
Parísar til framhaldsnáms, þar
sem hann stundaði nám hjá
Monique Deschaussées í þrjú ár.
Á hennar vegum kom hann oft
fram á tónleikum, þar á meðal á
Spáni. Fyrir tæpum tveimur
árum hélt Jónas tónleika hér í
Reykjavík sem vöktu mikla at-
bygli-
Á tónleikunum á mánudags-
kvöld ætlar Jónas að leika tvær
rapsódíur eftir Brahms, þriðju
sónötu Skijabíns, Vallée d’Ober-
man, Paysage og Dante-sónöt-
una eftir Liszt. Tónleikarnir
verða síðan endurteknir í Kirkju-
hvoli í Garðabæ 9. apríl á sama
tíma, en þar hefur nýlega veri
keyptur nýr konsertflygill af
gerðinni Fazioli.
Halldór Haraldsson
31. MARZ-6. APRIL
Frönskkrik-
myndaveiskí
Regnboganum
Frönsk kvikmyndahátíð hefst í Regnboganum
í dag, laugardaginn 31. mars, og stendur til
6. apríl. Sýndar verða átta myndir sem allar
eru gerðar á síðustu tveimur árum. Von er á
tveimur leikstjórum í heimsókn í tilefni hát-
iðarinnar, þeim Alain Jessua og Jean-Pierre
Rawson, og leikkonunni Annie Girardot. Alain
Jessua verður viðstaddur sýningu myndar
sinnar I mesta sakleysi á morgun og Jean-
Pierre Rawson sýningu sinnar myndar, Ástar-
gamanleikur, ásamt Annie Girardot, sem leik-
ur aðalkvenhlutverk myndarinnar. Allar
myndirnar eru með enskum texta.
iranska kvikmyndahátíðin hefst með
sýningu myndarinnar Kvennamál
(Une affaire de .femmes; 1988) í
leikstjórn Claude Chabrol. Myndin gerist í heimsstyij-
öld inni síðari og fjallar um Marie, leikna af Isabelle
Hubert, sem hjálp ar nágrannakonu sinni að losa sig
við óvelkomna þungun í upphafi
stríðsins. Hún heldur þessari
„hjálpsemi" áfram við aðrar
konur, en það á eftir að verða
henni að falli. Frakkland Vichy-
stjómarinnar metur gildi fjöl-
skyldunnar mikils og því er hún
dæmd til dauða í júní 1943 þeg-
ar upp um hana kemst. 31. júlí
Isabelle Huppert féll á hana fallöxin, og var hún
ein af þeim síðustu sem teknir voru af lífi í Frakklandi.
Mynd Alain Jessua, / mesta sakleysi (En toute
innocence), segir frá iðjuhöldinum Paul Duschene sem
Nathalie Baye og Michel Serrault í „/ mesta
sakleysi".
lifir rólegu miðstéttarlífi með
syni sínum Thomas og tengda-
dótturinni Catherine. Gildi Ijöl-
skyldunnar er honum mikilvægt
og því verður það honum mikið
áfall þegar hann kemst að því
að tengdadóttirin á elskhuga.
Hann lendir í glysi og lamast og
þaðan í frá á hann í leynilegri
baráttu við Catherine. í aðal-
hlutverkum eru Michel Serrault, Nathalie Baye og
Suzanne Flon.
Alain Jessua
Leiðarlýsing dekurbarns
(Itinéraire d’un enfant gáaté) í
leikstjórn Claude Lelouch verður
einnig sýnd í dag. Þar er Jean-
Paul Belmondo í aðalhlutverki
tilfinningaríks 50 ára gamals
manns, sem er forvitinn, opinn
fyrir tækifærum og tilbúinn í
hvaða ævintýri sem er. Dag einn
fær hann fáránlega hugmynd, paul Belmondo
sem hann verður að framkvæma.
Sögusvið Maniku (Manika, une vie plus tard) er
lítið strandþorp við Indlandshaf fyrir 20 árum. Tíu
ára stúlka, Manika, sér undarlegar sýnir sem fátæk-
ir foreldrar hennar hafa miklar áhyggjur af. Þau
skilja ekki hvernig hún getur talað við þau um líf
hinna ríku, líkt og hún hafi sjálf kynnst því. Þau
ákveða því að halda orðum hennar leyndum. Leik-
stjóri er Francois Villier og aðalhlutverk leika Julian
Sands, Ayesha Dharker og Jean-Philippe Ecoffey.
Skírn (Baptöeme) leikstjórans René Féret er saga
ástar Aline og Pierre. Þau hittast fyrst árið 1935
þegar Aline er ung og falleg og dreymir um að hitta
mann sem svarar til þarfa hennar og hugmynda um
hamingjuna. Hún verður ást-
fangin af Pierre, þau giftast og
hann gerii' allt til að gleðja Al-
ine. Þau missa fyrsta barnið sitt,
en eignast síðan tvo stráka.
Þeir komast á legg og allt virð-
ist ganga þeim í haginn. En þá
grípa örlögin inn í. Aðalhlutverk:
Valérie Stroh og Jean-Yves
Berteloot. René Feret
Jean-Pierre Rawson og Annie Girardot verða við-
stödd sýningu á Ástargamanleik (Comédie d’amo-
uij á miðvikudaginn. Myndin fjallar um undarleg
tengsl Léautauds við Marie Dormy, sem hefjast árið
1933 og haldast allt til dauða hans. Og einnig um
samband hans við aðra konu, Anne Cayssac, sem
hann kallaði „Pláguna".
Sérherbergi (Chambre á part) leikstjórans Jacky
Cukier segir frá hjónabandi Martin og Gert sem
gekk áfallalaust fyrir sig; engin vandræði, engin
ást. Hann var franskur, hún ensk. Þau bjuggu í
London og lifðu einföldu og hversdagslegu lífi, allt
fram til gamlárskvöldsins þegar hjónin Francis og
Marie komu inn í líf þeirra. Martin varð yfir sig
ástfangin af Marie og þau urðu fljótlega elskendur.
Eftir því sem samband þeirra þróaðist urðu Gert og
Francis nákomnari. Martin og Gert áttu í djúpstæðu
sambandi við Francis og Marie og til þess að fram-
lengja þetta „náðarástand" ákváðu þau fyrrnefndu
að hitt parið skylda flytja inn á þau . . . Aðalhlutverk
Lio, Michel Blanc, Jacques Dutronc og Frances Barb-
er.
Loks verður myndin Ungdómsvilla (Erreur de
jeunesse) í leikstjórn Radovan Tadic sýnd á kvik-
myndahátíðinni. Leikarar í henni eru Francis Frapp-
at, Muni, Géraldine Danon, Patrick Bauchau og Isa-
belle Weingarten. Þessi mynd er nú sýnd við miklar
vinsældir í París.
Samantekt: M E O
BÓKMENNTADAGSKRÁ í LISTASAFNISIGURJÓNS ÓLAFSSONAR
Ekki spurt hvort verk
Jónasar Hallgrímssonar lifa
LISTASAFN Sigurjóns heftir í
vetur staðið fyrir bókmennta-
dagskrám fyrsta sunnudag
hvers mánaðar og hefúr hver
dagskrá verið tileinkuð
ákveðnu þema eða ákveðnuin
listamanni. Síðasta bókmennta-
dagskrá vetrarins verður í
Listasafiiinu á morgun, sunnu-
dag kl. 15, og verður hún helg-
uð Jónasi Hallgrimssyni skáldi.
Veg og vanda að undirbúningi
dagskrárinnar hafa haft, þeir
Guðmundur Andri Thorsson og
Páll Valsson.
Við ákváðum, frekar en
vera með fyrirlestra
sjálfir, að fá valinkunna
menn og konur til að velja uppá-
haldskvæðin sín eftir Jónas og
sýna okkur þannig fram á snilld
hans,“ sögðu þeir Guðmundui'
Andri og Páll í samtali við Menn-
ingarblaðið. „En ekki segja okkur
hversu stórkostlegt skáld hann
er, það er búið að gera það svo
oft. Ætlunin er að það spretti
síðan upp vangaveltur um Jónas
út frá kvæðunum, sem geti gefið
allgóða mynd af honum.“
Þeir sem fengnir hafa verið til
að velja kvæði eftir Jónas eru
Bergljót Kristjánsdóttir kennari
og bókmenntafræðingur, Kristján
Árnason skáld og bókmennta-
fræðingur, Silja Aðalsteinsdóttir
bókmenntafræðingur og Þórarinn
Eldjárn rithöfundur.
Rætt við Pál
Valsson og Guð-
mund Andra
Thorsson
— Hversvegna þetta fólk?
„Þau hafa öll fengist við Jónas
á einhvern hátt, hafa öll lesið
mikið af honum og geta velt hon-
um fyrir sér frá ólíkum sjónar-
hornum. Jónas varð fyrir miklum
áhrifum af bókmenntum 19. ald-
arinnar og Kristján Árnason er
sérfræðingur í 19. öldinni, einn
menntaðasti íslendingurinn í
klassísum skáldskap og fagur-
fræði þessa tímabils. Hann er
þess vegna fær um að bregða ljósi
á Jónas sem aðrir geta ekki.
Silja aftur á móti var beðin um
að fjalla um ljóð Jónasar út frá
nútímaljóðlist. Hún hefur skrifað
mikið um bókmenntir, þar á
meðal töluvert um nútímaljóðlist,
auk þess sem hún var lengi rit-
stjóri bókmenntatímarits og hefur
sem slík séð meira magn af íslensk-
um nútímaljóðum en margir aðrir.
Við vissum síðan að Bergljót
Kristjánsdóttir hefur verið hand-
gengin Jónasi frá barnæsku, en
hún hefur einnig skrifað um Jónas
út frá öðrum sjónarmiðum en
aðrir hafa gert.
Við vildum einnig hafa eitt
skáld í hópnum og þá lá beinast
við að tala við Þórarin Eldjárn.
Hann heldur mikið upp á Jónas
og í ljóðum hans og sögum er
krökt af vísunum í hann.“
— Nú hefur mikið verið ritað
og rætt um Jónas Hallgrímsson
um dagana og á síðasta ári kom
út heildarútgáfa á verkum hans.
Er endalaust hægt að tala um
hann?
„Já, það má endalaust velta
honum fyrir
Páll Valsson og Guðmundui' Andri Thorsson,
bókinenntafræðingar.
ser. Því eins og
Halldór Laxness
skrifaði þá er
hann besta skáld
sem ísiand hefur
alið; í ljóðum hans
kristallast íslensk
vitund. Það er
þess vegna ekki
spurt að því hvort
hann lifi sem
skáld, heldur af
hverju. Og þess
vegna höfum við
fengið þetta fólk
til að skoða kvæð-
in hans og draga
ályktanir út ft'á
þeim,“ sögðu
Guðmundur Andri
Thorsson og Páll
Valsson.
MEO
Jónas Hallgrímsson.