Morgunblaðið - 28.07.1990, Blaðsíða 3

2 B
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28. JÚLÍ 1990
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28. JÚLÍ 1990
B 3
Listahátíðir í
FRANS
Víðs vegar um Frakkland eru listahátíðir
á þessu sumri. Ef til vill gætu íslenskir
ferðamenn á bílaleigubílum í sumarleyfinu
miðað við viðkomu á réttum stað og réttum
tíma. Er hér drepið á nokkrar, sem enn eru
í gangi.
I" Royaumont á Ile de France verður tónlistar-
hátíð fram til 29. september, þar sem á
dagskrá haustsins er m.a.tónlist eftir Schoen-
berg, Berg, Webem, kantötur Handels o.fl. í
hinni frægu miðaldadómkirkju í Chartres verð-
ur mikil orgelhátíð til septemberloka. 25. Sum-
arhátíðin í París með fjölbeyttum tónleikum í
frægum kirkjum og tónleikasölum stendur til
6. september. Alþjóðlega óperuhátíðin í Aix-
en-Provence verður fram í ágústbyijun og
Pablo Casals hátíðin í Prades í héraðinu Langu-
edoc Roussillon til 13. ágúst. 43. Alþjóðlega
tónlistarhátíðin í Besancon er frá 30.ágúst til
15. semptember. í klaustrinu í Ambronay í
Rhone-Alpes verður hátíð með tónleikum allar
helgar frá 22. september til 14. október.
Leiklistarhátíðunum er um það bil að ljúka
á þessu sumri, hinni þekktu Avignon hátíð
lýkur 1. ágúst. En listsýningar eru enn víða í
gangi, fyrir utan fastar sýningar. Má nefna
sýninguna Ferð til Parísar, verk 3000 amer-
ískra nemenda úr listakólunum í París 1868-
1918 í Chauny í Picardiehéraði til 15. október.
í Haguenau í Elsass er Evrópsk keramiksýning
til 26. ágúst með 350 verkum listamanna frá
25 Evrópulöndum. List sem endist nefnist sýn-
ing í Royan í Poitou-Charente og stendur út
ágúst. í dómkirkjunni í Rúðuborg verður fram
til 1. september mikil ljósa- og tónasýning um
krýnihgarathafnirnar sem þar voru gegn um
aldirnar. Þannig mætti lengi telja.
Margir íslendingar kaupa flug og bíl og
hefja ferðina í Luxemburg. Síðsumars eru þar
tónlistarhátíðir. Píanótónleikar í Bourlingster
22. og 30 september með klassískri tónlist. Og
í Bourglinster er listsýning á dýramyndum
eftir Weidinger 28. septembertil 14. október.
Fra Baskabnd
til tstands
Þau komu úr 40 stiga hita sunnan úr landi Baska til að haida tón-
leika á æskuheimili hans úti við sjóinn í Laugarnesi, flautuleikarinn
Freyr Sigurjónsson og kona hans píanóleikarinn Margarita Lorenzo
de Reizbal, en þau eru bæði einleikarar í Sinfóníuhljómsveitinni í
Bilbao, þar sem æskuheimili hennar er. Þau höfðu orðið að hætta
við tónleika hér íyrr á árinu vegna anna. En svo vel vildi til að í
þann mund sem forfoll urðu hjá móður hans, Birgittu Spur, á þriðju-
dagstónleikunum í þessari viku í Listasafhi Sigurjóns, þá brást eitt-
hvað á tónleikum sem Freyr átti að leika á að afloknu sumarnám-
skeiði í Burgos á Spáni, þar sem hann kennir alltaf flautuleikurum.
Þau hjónin tóku því flugvél, léku hér verk fyrir flautu og píanó
fyrir fullu húsi í safninu og voru á forum aftur þegar blaðamaður
Mbl. náði stuttu tali af þeim. Attu bæði að vera mætt 1. ágúst í Sin-
fóníuhljómsveitinni í Bilbao. Freyr á innan skamms að leika með
hljómsveitinni konsert Mozarts fyrir flautu og hörpu með frægum
hörpuleikara, Rosu Mariu Cafvo Manzano, en Margarita þarf að
hraða sér á annað sumarnámskeið, þar sem hún á að leika 30. júlí.
reyr hefur ekki búið heima
Fá íslandi síðan hann hélt
utan 1978 að afloknu
einleikaraprófi frá Tón-
listarskólanum í
Reykjavík, til fram haldsnáms í
London, en hér hafði hann hafið
flautunámið 7 ára gamall. Um það
leyti sem hann var að ljúka fjög-
urra ára einleikaranámi í London
var verið að prufuleika fyrir Sin-
fóníuhljómsveitina í Bilbao.
„Hljómsveitin var að stækka, er
núna með 94 hljóðfæraleikara,“
útskýrir hann. „Þar eru fjórar
flautur og sami íjöldi annarra
blásturshljóðfæra. Ég er þar só-
listi, síðan er aðstoðarsólisti og svo
2. og 3. flauta. Mig langaði til að
sjá mig um í heiminum fyrst þetta
bauðst. Og hefi verið í Bilbao síðan
1982.“ Og þarna suðurfrá var
Margarita Lorenzo de Reizabal,
sem lék með sinfóníuhljómsveitinni
á píanó, sembal, „celesta" og orgel.
Þegar Freyr þurfti aðstoðarmann-
eskju við undirbúning fyrir konsert
eftir Carl Nilsen, kom hún til skjal-
anna. „Eftir tónleikana giftum við
okkur. Og hún hélt áfram að und-
irbúa með mér allt sem við ger-
um,“ segir Freyr.
Þau hjónin eru bæði mjög önnum
kafin. Auk starfsins í sinfóníu-
hljómsveitinni kennir Freyr á vetr-
um á flautu í tónlistarháskólanum
í Bilbao. Þau taka líka bæði mikinn
þátt í flutningi kammertónlistar.
Vinna þar mikið saman og með
öðrum félögum úr sinfóníuhljóm-
sveitinni. Þau segja að í Bilbao, sem
með útborgum er tveggja milljón
manna borg, sé fjörugt tónlistarlíf.
„Alls staðar á Spáni er að verða
gífurleg vakning í tónlistarlífinu,
þótt það sé mest í stórborgunum
Madrid, Barcelona og Bilbao,“ út-
skýrir Margarita.
Margarita er ekki við eina fjölina
felld. Hún er læknir og tónskáld
og kennir tónsmíði og hljómfræði
við tónlistarskólann í Bilbao. „Ég
Margarita Lorenzo de Reizabal
og Freyr Sigurjónsson með hljóð-
færi sín í Listasafni Sigurjóns.
byrjaði fimm ára gömul að læra á
píanó og lauk því námi 15 ára. Á
þeim árum var ekki hægt að lifa
á tónlistinni á Spáni, svo ég fór í
háskóla og lauk þar prófi í læknis-
fræði. Vann í eitt ár sem skurð-
læknir á spítala. En hætti því svo
vegna þess að ég elska músík,“
útskýrir Margarita. „Og nú er ég
bara læknir fyrir fjölskylduna,"
bætir hún við. Á Frey er þó að
heyra að hann sæki iítið til þessa
læknis. Hvort hún ætlar sjálf að
taka á móti þeirra fyrsta barni, sem
hún gengur með, látum við liggja
á milli hluta.
Þau hjónin eru vel þekkt í Bilbao.
Freyr er þar eini íslendingurinn.
Skipaferðir eru milli íslands og
Bilbao og þegar íslenskt skip er í
höfn kvaðst hann fara um borð,
sníkja sér íslensk blöð og skipveijar
gefa honum gjarnan saltfisk, sem
hann gæðir spönskum vinum og
fjölskyldu á. Hann kveðst þó eiga
hálfsystur á Spáni, Steingerði Sig-
uijónsdóttur, sem býr í Salamanca
og á tvær indælar dætur. Svo hann
er ekki einn úr fjölskyidunni á
Spáni. Raunar koma þau hjónin
næstum árlega til íslands í frí og
þegar Listasafn Siguijóns var vígt
1988 fluttu þau þar konsert Beet-
hovens og Petruska eftir Stra-
vinski.
Freyr kveðst hafa kunnað vel
við sig í Bilbao frá fyrstu stundu.
Hélt þá að hann væri að fara á
einhvern ferðamannastað. „En svo
var ég kominn á stað sem líktist
mest Noregi, í fagurgrænt land
með tijám og fjölium. Þar eru að
vísu fallegar baðstrendur, en nær
engir ferðamenn. Og hægt að fara
ótruflaður út í þorpin og njóta ein-
stakrar matargerðar Baskanna.
Baskar eru nokkuð ólíkir því sem
maður átti von á. Þeir eru i útliti
ljósir á hörund og bláeygir. Opið
fólk með stórt hjarta og einstaklega
elskulegt í viðkynningu. Þegar þeir
vissu að ég væri íslendingur tóku
þeir mér eins og einum úr fjölskyld-
unni. Kalla mig gælunafninu
Txomin. Mér leið strax eins og
heima hjá mér. Ég talaði enga
spönsku, en til þess að læra baska-
málið fór ég að vinna í eldhúsi á
veitingahúsi. Allir tala því við mig
á því máli. Baskar eiga sína sér-
stöku menningu. Tunga þeirra og
menning var bönnuð svo lengi, svo
þeir urðu að stunda hana í felum
á Francotímanum. Goðafræði
þeirra minnir mig á norræna goða-
fræði og þjóðbúningarnir á kiæðn-
að Norðurlandabúa. Þeim fylgja
meira að segja sauðskinnsskór.
Þeir eiga líka sinn rímnakveðskap
og efna stundum til keppni í að
botna vísur.“
Fyrr en varir erum við farin að
tala um samskipti Baska og íslend-
inga fyrr á öldum, þegar þeir á 17.
öld stunduðu hvalveiðar hér norður
frá. Freyr segir frá því að hann
hafi fyrir nokkrum árum lent í því
að aðstoða Elsu Huxley, dóttur-
dóttur Aldous Huxleys, við þýðing-
ar úr íslensku á heimildum varð-
andi þessar hvalveiðar. Hún vann
í mörg ár að rannsóknum á hval-
veiðum frá Kanada, þar sem m.a.
hafði fundist gamall hvalbátur. En
nú hefur hún í 30 ár búið í Bilbao
og hefur kynnt sér hvalveiðar það-
an norður í höf. Segir Freyr að
þetta hafi verið mjög áhugavert
viðfangsefni.
í lokin er farið að forvitnast um
hvað sé á döfinni hjá þeim þegar
til lengri tíma er litið,_ hvort þau
muni leika hér heima á íslandi. Það
kemur í ljós að Frey hefur verið
boðið til Mississippi í Bandaríkjun-
um á næsta ári til að leika „Nætur
í Spánargarði" eftir de Falla. Einn-
ig að leika verk eftir Carl Nilsen i
Bandaríkjunum, en hann kvaðst
vera orðinn dálítið leiður á því að
vera alltaf beðinn um það verkefni
þar sem hann er Norðurlandabúi.
Þá hafa verið orðaðir einleikstón-
leikar í Odessa í Rússlandi. Hann
er tregur til að tala um framtíðina,
bindur enda á spurningar um það
með því að segja: „Við vonumst til
þess að fá að leika aftur á íslandi.
Það er svo ánægjulegt að leika hér
í salnum í safninu. Það má heyra
saumnál detta meðan spilað er.“
Texti: Elín Pálmadóttir
\ i mA
áMii
\ \ i
’j
SvvlifW: U/
r/MSvb -
Brennandi þyrnirunni. Steindur
gluggi eftir George Meistermann
Svana-
sðnp
Meister-
safninu „Musée Suisse du
IVitrail" í bænum Romont
í Sviss stendur nú yfir
sýning á steindum glugg-
um eftir tvo af elstu og
þekktustu listamönnum
Þjóðveija í þeirri grein,
George Meisterman og
Ludwig Schaffrath. Stendur sýn-
ingin fram til 28. október. Skömmu
eftir að sýningin var opnuð með
viðhöfn í maí í vor, lést George
Meisterman, 79 ára að aldri. Birtum
við hérmeð mynd af einum af
síðustu steindu gluggunum sem
hann gerði.
Allir steindu gluggarnir á sýn-
ingunni í Sviss, 27 talsins,
eftir báða listamennina, era fram-
leiddar á Glei’verkstæði • Dr.
Heinrichs Oidtmanns í Linnich í
Þýskalandi, sem unnið hefur mikið
af steindum gluggum á íslandi.
En sá háttur er á að listamennirn-
ir gera ekki upp við framleiðand-
ann fyrr en um leið og þeir selja
verkin, enda stóð verkstæði Oid-
tmanns að sýningunni með safn-
inu. Við lát Meistermanns var
strax farið að bjóða tvöfalt verð í
gluggana hans, en Oidtmanns-
bræður höfðu brugðist skjótt við
og stöðvað alla sölu á verkunum.
Ætlunin að tryggja áformuðu
glerlistasafni, Das Deutsche Glas-
malereimusem T Linnich, úrval
verka þessa aldna meistara.
Þetta safn verður eina safnið í
Þýskalandi, sem sérhæfir sig ein-
göngu í steindum gluggum, allt
frá miðöldum og fram á okkar
daga. Hefur Oidtniansverkstæðið
gefið kjarna verka, gömul og ný.
Og þar sem þar hafa verið unnin
verk eftir íslenska listamenn í
íslenskum kirkjum, er reiknað með
að þar eigi verk íslenskra lista-
manna sinn sess. Búið er að kaupa
gamla byggingu í miðjum bænum
og teikna viðbyggingu, en unnið
að því að fjármagna byggingar-
framkvæmdirnar, m.a. með
styrktarmannakei’fi.
ÁHUGINN EYKST
JAFNT OG ÞÉTT
Ávextir jarðar. Þessa mynd hefur
ítalskur listaverkasafhari hug á
að fá.
Annars hefur hann á undanf-
örnum árum verið hjá föst
um galleríum í Þýskalandi, Sviss
og á Norðurlöndum. „Þetta hef-
ur verið að aukast rólega í nokk-
ur ár. Haft eðlilega framvindu.
Ég hefi á seinni árum verið með
2-3 einkasýningar á ári og átt
FRÁ FENEYJUM EINAR GUÐMUNDSSON
La Biennale de Venezia
Evgeny Mitta; USSR: „Fyrsta
skrefið í listinni."
A A alþjóðlega myndlistarsýning
T"T" Bíenalisins í Feneyjum“ heit
ir fyrirtækið fullu nafni á íslenzku,
oftast nefnt Feneyjabíenailinn (og
stundum er líka talað um tvíæring)
til hægðarauka. í ár fór opnun fram
mánuði fyrr en venja er til, vegna
heimsmeistarakeppninnar í knatt-
spyrnu; fótboltinn er nefnilega guð á
Ítalíu, sem allt verður að víkja fyrir.
— Á tveggja ára fresti leiða hátt í
fjörutíu þjóðir saman gæðinga sína í
myndlist og keppa til verðlauna; nýlið-
ar að þessu sinni eru Afríkuiöndin
Nígería og Zimbabwe, og Ástralía
sýnir í eigin skála í fyrsta skipti. All-
ir heiztu myndlistarblaðamenn heims-
pressunnar mæta til forskoðunar;
safnstjórar, gallerífólk og ýmsar stór-
stjömur eru þama á vappi — það er
farið úr einni veizlunni í aðra: þarna
fæðast hugmyndir að sýningum, kom-
ið er á samböndum og ráðið er ráð-
um. Heyra mátti hvíslað að málverkið
væri víkjandi. Hvísli þessu til staðfest-
ingar kom svo verðlaunaafhendingin.
Gullna ljónið fyrir málverk ientu
óvænt hjá ítalanum Giovanni Ans-
elmo. — Verðlaunaverkið hentaði því
miður ekki til ljósmyndatöku; lista-
maðurinn festi granítflögur á málara-
striga þannig að minnti á lágmynd
en til hliðar var móníkróm rétthym-
ingsflötur á veggnum, liturinn últra-
marín, djúpblár.
Sýningar Bíenalsins fara fram á
ýmsum stöðum, en aðalsjónarspilið
er í Kastalagörðunum, Giardini di
Castello, þar sem þjóðaskálarnir
standa. Stærstur er ítalski skálinn;
framhliðin grænmáluð í ár. Þarna var
til húsa ítalska framlagið er til verð-
iauna vann, auk sýningarinnar „Berl-
in Ambiente.“
Hugmyndin að Berlínarsýningu í
ítalska skálanum varð til í
veizlusamræðum síðasta Bíenals. Þá
óraði engan fyrir því, að múrinn ætti
eftir að falla. I ljósi stjórnmálaþróun-
arinnar þykir því vel til fundið, að
forráðamönnum, að Bíenalin skrái
með sínum hætti gang heimsmálanna
með því að sýna verk eftir listamenn
frá báðum hlutum borgarinnar. En
þessi sýning olli vonbrigðum, m.a.
vegna þess að „villta málverkið" sem
átti uppruna í Vestur-Berlín kom
þama hvergi fram og myndin því
ekki rétt, sem gefin var. Kannski olli
fjármagnsleysi einhveiju þarna um.
Það var alveg komið að seinustu
stundu er tókst að fá þýzka aðila til
að styrkja. Sjálfur er Bienalinn í Fe-
neyjum nánast ávallt gjaldþroti næst
og má hveiju sinni flokka tilveru hans
undir kraftaverk. Stjórnmálamennirn-
ir á Ítalíu eru svo erfiðir; það heyrast
jafnan raddir meðal þingmanna, að
leggja beri þetta þjóðarstolt niður.
Þær þjóðir fyrir utan sjálfa gest-
gjafana, sem hafa verið í topp-
baráttunni á undanförnum þremur
Feneyjabíenölum eru Bandaríkja-
menn, Bretar, Frakkar og Vestur-
Þjóðveijar. — Að þessu sinni tóku
Frakkar ekki þátt í verðlaunabarátt-
unni; þeir sendu hvorki myndhöggv-
ara né inálara. í stáð myndlistar-
manna sendu þeir þijá arkitekta. Það
sem arkitektarnir sýndu voru líkön
og tillögur að nýjum sýningarskála.
Frakkarnir sögðu að núverandi sýn-
ingarskáli þeirra hefði verið teikaður
af ítölskum arkitekt; þeim hefði aldr-
ei liðið vel þarna. Vilja þeir rífa gamla
skálann og reisa nýjan á sama grunni;
og fái þeir vilja sínum framgengt þá
gæti vel hafizt stórveldabarátta á
þessu sviði.
Fulltrúi Bandaríkjanna vr Jenny
Holzer. Óhætt er að segja, að
hún hafi verið" stjarnan á þessum
Feneyjabíenal. Framlag hennar flokk-
ast þó hvorki undir skúlptúr eða mál-
verk og hlaut hún verðlaunin óbeint
með því að Bandaríkin hrepptu Gullna
ljónið fyrir bezta skálann. Þar sem
salarkynnin amerísku voru rökkvuð,
var ekki hægt að ná birtingarhæfum
ljósmyndum; verður því lýsing á verk-
um listakonunnar að koma í staðinn.
Jenny Holzer vinnur með orð, texta
— skilaboð. Þessum textum kemur
hún gjarnan fram á almannafæri,
með plakötum, límmiðum, T-skyrtu-
bolum og auglýsingatöflum. Hún not-
ar sérstakar ljósstafabrautir, þar sem
stafirnir renna áfram með hjálp raf-
eindatækninnar. Á flugvellinum við
Feneyjar, járnbrautarstöðinni; í
Arthur Watson, SC: „Yfir hafíð.“
síkja-bátum var að finna skilaboð J.
Holzer; skyrtuboli með áletrunum
hennar var hægt að kaupa hér og
þar. í verðlaunaskálanum voru staf-
irnir, orðin og setningarnar ýmist á
fleygiferð eftir ljósstafabrautum á
veggjum eða fastgrafnir í dýrindis
ítalskan marmara á gólfi. Ljósorðin
voru í þremur Iitum, fimm tungumái-
um og finna áhorfendur líkamlega
fyrir verkunum því þeir verða hrein-
lega dasaðir af flöktandi ljósinu. Sem
handahófslega valin dæmi um texta
listakonunnar lesin upp af marmara-
gólfinu: Valdníðsla er engin ný bóla
— Það er glæpsamlegt að borða of
mikið — Orðum hættir til að vera
ófullnægjandi.
Isýningarhúsi Vestur-Þýzkalands
voru listamennirnir Reinhard Muc
ha og Hilla og Bernd Becher. Sameig-
inlegt er þeim að koma frá Diisseld-
orf og bakgrunnur verka þeirra er
„þýzkt iðnaðarbandalag.11 Þýzkir
blaðamenn voru fremur niðurdregnir
út af framlagi ianda .sinna. — Frá
sjónarmiði myndefnisins voru ann-
markar, svipað og í amersíska skálan-
um. Saga virðist vera sjón ríkari:
Mucha lét byggja sérstakt rými inni
í aðalsýningarsalnum. Utveggirnir
voru hlaðnir úr samskonar marmara
og er í gólfinu. Að innan voru á veggj-
um gólfplankar úr vinnustofu lista-
mannsins. Vinnustofa listamannsins
er gamals iðnaðarhúsnæði við hliðina
á járnbrautarstöðinni í Dússeldorf,
þar sem forðum var gert við eim-
vagna. Að auki voru á veggjum aðal-
salarins 40 grá-svartir sýningarskáp-
ar; undir gleri hvers og eins var fóts-
kemill úr tré og bronzafsteypa sama
skemils. „Deutschlandgerát" kallar
listamaðurinn verk sitt. Hann kvað
sér ekki hafa komið það á óvart að
vera boðið að sýna á Bíenalnum, en
hins vegar sagðist hann hafa orðið
hissa er hann þáði boðið. Er hér á
Mucha minnst, að honum voru veitt
sérstök aukaverðlaun, sem voru þó
ekki skilgreind nánar, og hann tók
aldrei við.
í hliðarsölum þýzka skálans sýndu
hjónin Hilla og Bernd Becher svart-
hvítar ljósmyndir. Þau hafa í þijátíu
ár verið að taka ljósmyndir víðsvegar
um heiminn af iðnaðarmannvirkjum,
kæliturnum, bræðsluofnum, gastönk-
um, kolasílóum, verksmiðjum og hús-
um. Fyrir þetta ljósmyndainnlegg,
sem er ekki hvað sízt fróðlegt vegna
heimildagildis, féll þeim hjónum í
skaut Gullna ljónið . .. fyrir skúlptúr.
Þar sem skúlptúr aftur á móti var,
í Brezka skálanum, töldu vettvangss-
érfræðingar að þangað mundi Gullna
ljónið fara á myndmótunarsviðinu.
Én nei — myndhöggvarinn Anish
Kapoor, 36 ára gamall fékk í staðinn
ungdómsverðlaunin, „Premio 200,“
sem ætluð eru listafóiki undir 35 ára
aldri.
Anish Kapoor er Indveiji og starfar
sem listamaður í Bretlandi.
Meginverk hans í brezka skálanum,
„Void Field,“ byggist á 16 einingum
úr bleiklitum sandsteini; hver um sig
um 100 x 100 x 120 cm að rúmmáli.
Það má ganga á milli steinanna, sem
eru grófir hið ytra, eins og nýteknir
úr námu. Að innan hefur listamaður-
inn holað steininn og þakið bláu litar-
efni. Utan og ofan frá er hringlaga
gat þar sem hægt er að horfa inn í
holrúmið. Þar sem birta kemst ekki
að litnum verður allt svart.
Um Sovétríkin, Ungveijaland,
Tékkóslóvakíu og Austur-Þýskaland
er það að segja, að svonefndri austan-
tjaldsmenningarþoku virðist tekið
iétta. Greinilegt er að einangrun hefur
verið rofin og opnaðir hafa verið
möguleikar fyrir grósku.
Sovézki skálinn hafði nú vaknað til
nýs lífs og hlaut fyrir vikið eina
af sérviðurkenningum Bíenalsins.
Stjarna sovétmanna var bandaríski
popplistamaðurinn Robert Rauschen-
berg, sem mætti þarna í eigin persónu
með kvikmyndagengi frá BBC á hæl-
unum. Rauschenberg mun hafa verið
fyrstur vesturlandalistamanna til að
sýna í Moskvu eftir að komin var
valdatíð Gorbasjovs, sem gerði það
mögulegt. Hann kynntist þá ungum
sovézkum myndlistarmönnum er ráku
sitt eigið „óháða“ gallerí í Moskvu;
sjö kornungir iistamenn og aðstand-
endur First Gallery voru sem sagt
valdir til bíenalþátttöku þessa árs.
Kalla sovétmenn sýningu sína á
ensku: Rauschenberg to Us, We to
Rauschenberg. — Aldrei þessu vant
iðaði sovézki skálinn af gestagangi
og jforvitni blaðamanna, sem á und-
anfórnum árum hafa vart ómakað sig
á að stíga inn fyrir þröskuld þessara
húsakynna. — „They’re just beginning
to learn how much trouble freedom
is,“ sagði Rauschenberg ...
Aperto, sýningin á vegum Bíenals-
ins, sem eingöngu er ætluð lista
mönnum undir 35 ára aldrei, var sem
fyrr haldin utan Kastalagarðanna, í
Corderie dell’Arsenale. Sérstök nefnd,
óháð þjóðskálastjórum valdi þátttak-
endur, 86 listamenn frá 27 löndum.
— Það er gremjuleg staðreynd fyrir
JefT Koons, USA: „Made in heaven“ (aperto).
íslendinga, að þarna hefur aldrei bo-
rið neitt á íslenzkum myndlistarmönn-
um, og ætti landinn að spyija sig að
því hveiju það eiginlega sætir. Ástæð-
an kann að vera, að hingað til hafa
svefnvélar unnið að málum? —
Samkvæmt Aperto er hreint mál-
verk alveg að hverfa út úr myndinni;
það sem tízkan býður upp á eru
skúlptúrverk, uppstillingar og ljós-
myndir. „Listin á þröskuldi tuttugustu
og fyrstu aldarinnar er megininntak
þessarar sýningar," sagði prófessor
Giovanni Carandente, stjórnandi
myndlistarsviðs Bíenalisins í Feneyj-
um í samtali. ítalska pornódrottning-
in, Ilona Staller, öðru nafni Cicciolina,
sem æsti á á þingi og vafalaust hefur
verið sagt frá í slúðurdálkum Morgun-
blaðsins, vappaði þarna um í fylgd
með Jeff Koons, fyrrum verðbréfasala
í Wallstreet, sem snerist yfir til mynd-
listar. Þau skötuhjúin leiddust um
sýningarsvæðið eins og kærustupar,
eða a.m.k. alveg eins og geiwikær-
ustupar. Jeff Koons hefur látið gera
myndir af þeim saman í graðrænum
stellingum; á Aperto stálu þau at-
hygli fréttamanna — annað verður
ekki sagt, verkin og fyrirmyndirnar.
Sagðist Koons gera list sem miðlar
ást.
Það sem einkenndi þennan Fen-
eyjabíenal var kannski það, að mati
undirritaðs, að hlutirnir voru kallaðir
allt öðrum nöfnum en sínum réttu.
Vera má að markaðssetningarsjónar-
mið hafi sums staðar verið fagur-
fræðihugmyndum mikilvægari. —
Talað var um að sýning Jenny Hoizer
hafi kostað 8 milljónir dollara. Sagt
var líka, að Galerie Max Hetzler í
Köln hafi lagt 800 þúsund mörk í
sinn mann, Mucha. Ékki er ólíklegt
að ætlazt sé til að fjárfestingar þess-
ar eigi að skila sér aftur. ..
I”'lokin er rétt að gera þess, að ísland
var með sinn eigin skála á meðal
skálaþjóðanna. Helgi Þorgils Frið-
jónsson var þar með málverkasýn-
ingu; framlag hans var „afar
íslenzkt". Ekki verður sama sagt um
framlög annarra þjóða ...
myndir á nokkrum samsýning-
um. Ég vinn því nokkuð jafnt
og þétt.“ Þó segist hann finna
fyrir auknum áhuga. Ekki að-
eins við að fleiri gallerí bætast
við, sem hafa áhuga á að hafa
myndir hans á boðstólum, heldur
engu síður að honum bjóðist
betri staðir úr að velja. „Þetta
eru myndir sem krefjast mikillar
vinnu og því skiptir miklu máli
að vera ekki að rembast við allt-
of margar sýningar“, segir
hann.
Helgi Þorgils er að undirbúa
einkasýningu í Zurich í
haust og aðrar tvær á sýningar-
árinu, í Malmö og í Tretó, auk
þess sem hann verður með verk
á nokkrum samsýningum í Evr-
ópulöndum, venjulega 1-3
myndir á hverri sýningu. Oft eru
þetta sömu myndirnar sem eru
fluttar á milli, koma frá stöðun-
um sem hafa þær á boðstólum,
en verk á allar einkasýningar
sendir hann frá Islandi, sem er
mikið umstang. „í það heila sel
ég samt ekki mikið erlendis, og
nánast ekkert hér heima, nema
helst að söfnin hafa keypt af
mér, Kjarvalsstaðir, Listasafnið
og Háskólasafnið“, segir Helgi
Þorgils þegar við erum að
kveðja.
Mjög vel hefur verið vandað
til sýningarskrárinnar á þessari
sýningu Helga Þorgils í íslands-
skálanum á Bíenalnum í Feneyj-
um í ár. í henni eru litmyndir
af verkunum og grein eftir
Helga Þorgils um verk hans.
Islensku sýningarnefndina skip-
uðu Gunnar B. Kvaran, formað-
ur, Bera Nordal og Ragna Ró-
bertsdóttir.
Viðtal: Elín Pálmadóttir
Helgi Þorgils