Morgunblaðið - 10.02.1991, Blaðsíða 4

4 G
MGRGUNBLAÐIÐ. BUNNUÐAGUR 10. FEBRÚAR 1991
Schwarzkopf:
„Réttur maður
á réttum stað.“
Norman Schwarzkopf hers-
höfðingi spáði stríði við Persa-
flóa fyrir átta árum og mótaði
hernaðaráætlun bandamanna
Snurðulaus samvinna: Hershöfðinginn ásamt Fahd Saudi-Arabiukonungi.
ATHYGLISVERÐ breyting
hefur orðið á Norman
Schwarzkopf hershöfðingja
síðan hann tók við yfirstjórn
bandaríska herliðsins í
Saudi-Arabíu í fyrra. Þegar
fyrstu bandarísku hermennirnir
komu þangað var hann rogginn
og herskár og fór háðulegum
orðum um íraska herforingja,
sem hann kallaði „samsafn
þorpara“. Hann lét í Ijós þá
skoðun að flestir hermenn Iraka
væru „ömurlegir“, talaði
digurbarkalega um skotgetu
Bandaríkjamanna og sagði að
sérhver árásaraðili tnundi fá
„makleg málagjöld“.
egar óveðursskýin hrönn-
uðust upp varð hann æ
alvarlegri í tali. Hann
ræddi um þær hörmung-
ar, sem af því gæti hlotizt
ef barizt yrði í marga
mánuði, talaði um „böl
styijalda“ tveggja aðila, sem
„reyndu að gera út um ágreining
sinn með því að drepa eins marga
úr liði andstæðingsins og þeir gætu“,
og hvatti George Bush forseta til
þess svo að lítið bar á að veita her-
liði Bandaríkjamanna og banda-
manna þeirra nokkurra vikna frest
í viðbót til þess að gera því kleift
að Ijúka undirbúningi sínum.
„Ef valið stendur á milli þess að
deyja eða að þrauka í sólskininu
fram á næsta sumar er síðari kost-
urinn ekki slæmur," sagði hann
nokkrum vikum
áður en stríðið
hófst og virtist
varkárari en emb-
ættismenn í vam-
armálaráðuneyt-
inu, Pentagon,
sem vildu skjóta lausn. „Ég flana
ekki út í orrustu; ég er enginn Cust-
er hershöfðingi," bætti hann við og
vitnaði þar með til herforingjans,
sem bar ábyrgðina á ósigrinum fyrir
Sioux-indíánum við Little Bighom
1876.
Skapbráður
Schwarzkopf er ekki aðeins æðsti
yfirmaður herliðs Bandaríkjamanna
og bandamanna þeirra við Persaflóa
heldur sannfærandi talsmaður þess
í sjónvarpssendingum, sem sjást um
allan heim. Hann er þekktur fyrir
að vera skapmikill og tala tæpitung-
ulaust, en er sagður hæfur skipu-
leggjandi, stjómmálamaður og
stjómandi. Þótt hann sé oft ómyrkur
í máli hefur hann forðazt lausmælgi
á borð við þá sem varð herráðsfor-
seta bandaríska flughersins, Michael
Dugan hershöfðingja, að falli í haust.
Dugan hafði talað óvarlega um
loftárásir á
Bagdad.
Aður en Sch-
warzkopf fór til
Persaflóa sagði
hann við systur
sína að hann
mundi „framkvæma allar skipanir,
en tryggja að mannfall yrði eins lít-
ið og mögulegt væri“. í haust kvaðst
hann hvorki vera „dúfa“ né „hauk-
ur“, en gæti ef til vill talizt „ugla
... það er nógu vitur til að skilja að
gera verður allt sem í mannlegu
valdi stendur til að afstýra styijöld,
en sýna fulla hörku þegar stríð hef-
ur verið ákveðið og beita öllum til-
tækum ráðum til þess að leiða það
til lykta eins fljótt og auðið er með
sigri.“
Fáir af æðstu yfirmönnum banda-
ríska heraflans eru eins litríkir og
Schwarzkopf, sem er hár og þrek-
inn, og sagt er að miklar andstæður
séu í fari hans. Hann er 56 ára
gamall og einn reyndasti herforingi
Bandaríkjamanna. Hann barðist tví-
vegis í Víetnam, var talinn herskár
og óragur við .að taka áhættu og
var annar æðsti yfirmaður innrásar-
innar í Grenada á Karíbahafi 1983.
Schwarzkopf hefur aldrei skort
sjálfstraust og sjálfstraust hans hef-
ur aukizt og haft góð áhrif á baráttu-
þrek hermanna hans síðan Persaf-
lóadeilan hófst fyrir sex mánuðum.
Að þessu leyti hefur hann þótt minna
á Patton og Montgomery. Hann er
kröfharður og oft hefur verið kvart-
að yfir bráðlyndi hans, en flestir
æðstu menn bandaríska heraflans
eru sammála um að hann sé manna
hæfastur til að stjóma stríðinu.
„Dugleysi og meðalmennska era eit-
ur í hans beinum," segir Robert
Sennewald hershöfðingi. „Hann er
rétti maðurinn til að stjórna átökun-
um.“
Björninn
Haft er fyrir satt að Schwarzkopf
kunni betur við sig meðal hermanna
sinna á vígstöðvunum en við skrif-
borð sitt. „Hann lætur sér annt um
hermenn sína og vill komast hjá
miklu mannfalli," segir William S.
Carpenter hershöfðingi, yfirmaður
Bandaríkjahers í Kóreu sem barðist
með Schwarzkopf í Víetnam. Hann
talar við þá á máli, sem þeir skilja,
og það þótti lýsa hlýhug þegar
óbreyttir hermenn veittu honum við-
umefnið „Stormin’ Norman“ á sín-
um tíma.
Schwarzkopf hefur einnig verið
kallaður „bjöminn“ og er sagður
kunna betur við það auknefni. Vinir
hans segja að hann hafi fengið það
þegar hann gegndi herþjónustu í
Alaska og stundaði veiðar af kappi
einn síns liðs, oft í 10 tíma á dag.
Hann er einnig góður sjónhverfinga-
maður og var eitt sinn félagi í alþjóð-
afélagi töframanna. Hann talar
frönsku og þýzku reiprennandi og
greindarvísitala hans hefur mælzt
170 stig. Hann hefur unun af hljóm-
kviðum Tsjaikovskíjs og er hreykinn
af nýjum stígvélum, s.em hann hann-
aði fyrir hermennina í eyðimörkinni.
Tveir vopnaðir, óeinkennisklæddir
lífverðir era alltaf í fylgd með Sch-
warzkopf, þegar hann þrammar um
götur Riyadh og heimsækir herbúðir
í auðninni. Hann ber tvö armbands-
úr, því að hann vill ekki aðeins vita
hvað klukkan er á vígstöðvunum við
Persaflóa heldur einnig hvað hún er
á heimavígstöðvunum í Washington.
Hershöfðingjastjörnur Schwarz-
kopfs eru orðnar fjórar og hann sezt
í helgan stein í sumar eftir 35 ára
þjónustu. Gamall vinur hans segir
að hann hafi keppt að því frá barn-
æsku að ná lengra en faðir hans og
nafni, sem var einnig hershöfðingi.
Norman Schwarzkopf eldri var yfir-
maður ríkislögreglunnar í New Jers-
ey og rannsakaði ránið og morðið á
syni flugkappans Charles Lind-
berghs. Seinna fól Franklin D. Ro-
osevelt forseti honum að hjálpa keis-
aranum í íran að koma á fót ríkislög-
reglu.
Gömul tengsl
Ahugi Schwarzkopfs yngra á Mið-
austurlöndum hófst þegar hann bjó
í Teheran hjá föður sínum 12 ára
gamall. H. Norman Schwarzkopf,
eins og hann heitir fullu nafni, fædd-
ist 22. ágúst 1934 í Trenton í New
Jersey. Eftir Teherandvölina dvald-
ist hann í Sviss, Þýzkalandi og á
Ítalíu og árið 1956 brautskráðist
hann frá herskólanum í West Point.
Hann varð 42. af 485 foringjaefnum,
sem útskrifuðust um leið og hann,
gerðist foringi í fótgönguliðinu og
ERLEND
HRIMCSfA
eftir Gudmund Halldórsson