Morgunblaðið - 16.11.1991, Page 22

22
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. NÓVEMBER 1991
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. NÓVEMBER 1991
23

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 110 kr. eintakið.
Tilefnislaus
gagnrýni
að var áfall fyrir íslenzkt
efnahags- og atvinnulíf
þegar Jón Sigurðsson, iðnaðar-
ráðherra, tilkynnti sl. mánudag,
að Atlantsál-fyrirtækin hefðu
frestað byggingu álversins á Keil-
isnesi um óákveðinn tíma. íslend-
ingar höfðu bundið miklar vonir
við, að bygging þess og virkjun-
arframkvæmdirnar myndu
hleypa nýju lífi í þjóðarbúskapinn
einmitt í miðri aflaskerðingunni
og samdrættinum.
Viðbrögðin við áfallinu hafa
verið mjög einkennileg, að ekki
sé meira sagt. Iðnaðarráðherra
hefur mátt sæta hörðum árásum
frá samstarfsmönnum sínum í
síðustu ríkisstjórn, ekki síst þeim
Steingrími Hermannssyni og Ól-
afi Ragnari Grímssyni. Þeir hafa
fundið meðferð iðnaðarráðherra
á álmálinu allt til foráttu, m.a.
að hann hafi rekið það af meira
kappi en forsjá. Þeir segjast báð-
-ir hafa varað hann við því fyrir
rúmu ári, að svona kynni að fara,
en hann ekki tekið neitt mark á
því. Hvað eiga þeir við? Áttu við-
varanir þeirra að þýða, að iðnað-
arráðherra gæfist upp og hætti
viðræðum við álfyrirtækin? Að
sjálfsögðu voru engin rök fyrir
slíku.
Það kemur úr hörðustu átt, að
þeir Steingrímur og Ólafur Ragn-
ar hafa forustu um gagnrýni á
iðnaðarráðherra vegna frestunar-
innar. Alþýðubandalagið setti
sem skilyrði fyrir þátttöku í ríkis-
stjóm Steingríms Hermannsson-
ar haustið 1988, að ekki yrði af
álsamningum nema með sam-
þykki þess. Segja má, að átök
hafi alla tíð verið um málið í síð-
ustu ríkisstjóm.
Iðnaðarráðherra hefur sýnt
festu og harðfylgi í samningun-
um um álverið. Um vinnubrögð
má alltaf deila og hafa andstæð-
ingar hans m.a. sagt, að hann
hafi afvegaleitt þjóðina þegar
hann vísaði á bug spá vinnuveit-
enda um, að álver yrði ekki byggt
á næsta ári. En með sama hætti
má eins vel segja, að ummæli
hans þá séu sönnun þess, að hann
hafi haft fulla trú á því, að af
framkvæmdum yrði. í kjölfar
þess birti Morgunblaðið viðtal við
Paul Drack, stjórnarformann Al-
umax, og segir hann þar, að eng-
in áform séu uppi hjá forsvars-
mönnum Atlantsáls um frestun á
samningum og framkvæmdum í
framhaldi af þeim. Þessi gagn-
rýni fellur því um sjálfa sig.
Frestun álversframkvæmda
stafar af ástæðum, sem ríkis-
stjómin og iðnaðarráðherra hafa
ekkert vald yfír. Árásirnar á Jón
Sigurðsson eru því ómaklegar og
ódrengilegar. Höfuðmáli skiptir,
að íslenzkir stjórnmálamenn taki
höndum saman um að veijast
áfallinu, en geri ekkert sem spilli
því að álverið verði byggt á Keil-
isnesi þótt síðar verði.
Yandaðasta
heildarút-
gáfa Islend-
ingasagna
Hið íslenzka fornritafélag hef-
ur nú sent frá sér síðasta
bindið í fjórtán binda útgáfu sinni
á íslendingasögum. í útgáfunni
er að finna 38 sögur og 40
þætti, auk Landnámu og íslend-
ingabókar. í nýjasta bindinu eru
fjórar sögur: Harðar saga, Bárð-
ar saga Snæfellsáss, Þorskfirð-
inga saga og Flóamannasaga.
Einnig eru þar níu íslendinga-
þættir. Aðalútgefandi bindisins
er Þórhallur Vilmundarson, pró-
fessor, sem jafnframt ritar viða-
mikinn formála. Jóhannes Nor-
dal, forseti Fornritafélagsins,
sagði m.a. í tilefni útgáfunnar:
„Útkoma þessa bindis er í
tvennum skilningi viðburður í ís-
lenzkri fræðiritaútgáfu. Með því
er fullgerð vandaðasta heildarút-
gáfa íslendingasagna, sem hing-
að til hefur séð dagsins ljós, og
er þá átt við frágang texta, skýr-
ingar og umfjöllun um sögurnar
í hinum mikilsverðu formálum,
þar sem gerð er rækileg grein
fyrir viðkomandi sögu eða þætti,
handritum, aldri og heimkynnum,
tímatali, bókmenntatengslum,
sögupersónum, hugsanlegum
höfundum o.fl., sem vera mætti
lesendum til glöggvunar og skiln-
ings.”
Hið íslenzka fornritafélag var
stofnað árið 1928 og hefur gefíð
út 20 bindi á starfsferli sínum.
Það vinnur nú að útgáfu Biskupa
sagna og hefst væntanlega handa
við Sturlungu og Eddurnar innan
skamms.
Ástæða er til að fagna þessu
framtaki og vekja á því alþjóðar-
athygli. Sögumar og þættirnir,
sem útgáfa Fornritafélagsins
geymir, hafa mikið bókmennta-
legt og bókmenntasögulegt gildi,
auk þess að geyma heimildir um
íslenzka menningarsögu, þjóðtrú
og þjóðhætti. Þær eru verðmætur
hluti jiess menningararfs, sem
gerir Islendinga að Islendingum,
sem fullveldi okkar og þjóðemi
eru reist á. Þær eiga af ýmsum
ástæðum jafvel enn ríkara erindi
við uppvaxandi kynslóð en for-
mæður og forfeður okkar.
Olíklegt er að orku-
útflutningur muni
borga sig á næstunni
Morgunblaðið/Úlfar
Vinna við Vestfjarðagöng tefst
Stórtjón varð á vinnuvélum gangagerðarmanna í
Botnsdal er snjóflóð féll á tækjakost þeirra, eins og
sjá má. Snjóflóðið ruddi yfir 30 tonna gijótbíl á
undan sér og staðnæmdist hann ofan á hjólagröfu.
Búizt er við að óhappið telji vinnu við jarðgöngin
um Breiðadals- og Botnsheiði um einhvem tíma.
„HAGKVÆMNI raforkuútflutnings er ekki eins mikil við núver-
andi aðstæður og ýmsir hafa látið í veðri vaka. Ég tel að mikil
óvissa ríki um veigamikil atriði í fyrirliggjandi hagkvæmnisútreikn-
ingum og því er of mikil áhætta samfara því að hefjast handa nú
þegar. I fyrsta lagi er um að ræða áhættu á fjármagnsmörkuðum.
I öðru lagi getur áætlaður kostnaður við lagningu sæstrengs hækk-
að og einnig er rekstrarleg áhætta talsverð,” sagði Jakob Björns-
son orkumálastjóri í samtali við Morgunblaðið en hann telur að
útflutningur á raforku frá íslandi verði ekki raunhæfur fyrr en
eftir tíu til fimmtán ár.
Jakob telur að við núverandi
aðstæður muni íslensk raforka út-
flutt til Bretlands, kosta jafnmikið
og það kostar nú að framleiða slíka
orku þar ytra. Miðað við óbreytt
ástand borgi sig ekki fyrir íslend-
inga að leggja sæstreng til Bret-
lands eða meginlands Evrópu fyrir
tugi milljarða. „Ég bendi á að
óvissa er um margar forsendur sem
hafðar voru til hliðsjónar þegar
hagkvæmni raforkuútflutnings var
reiknuð út. Stofnkostnaður við
Frestun framkvæmda við álver:
Búast má við atvinnuleysi í
byggingariðnaði eftir áramót
ÁKVÖRÐUN um frestun fram-
kvæmda vegna nýs álvers á Keil-
isnesi hefur enn ekki leitt til at-
vinnuleysis meðal launþega í
byggingariðnaði. Þeir Magnús
Geirsson, formaður Rafiðnaðar-
sambands Islands, Grétar Þor-
steinsson, formaður Sambands
byggingarmanna og Vífill Odds-
Rafmagn kom-
ið á alla bæi
RAFMAGN er nú koinið á alla
bæi á Norðvesturlandi. Stafns-
hóll í Hofshreppi í Skagafirði
fékk síðastur rafmagn á fimmtu-
dagskvöld en þá hafði verið raf-
magnslaust þar frá þriðjudags-
morgni. Starfsmenn Rafmagn-
sveitunnar eru nú komnir vel á
veg með að leggja jarðstreng í
stað loftlína á 4-5 kílómetra kafla
sem reynst hafa viðkvæmastir
fyrir ísingarveðrum.
Að sögn Skarphéðins Ásbjörns-
sonar hjá Rarik á Blönduósi er jarð-
strengurinn lagður á kafla milli
Blönduóss og Skagastrandar, svo
og frá aðveitustöð á Skagaströnd
og út með Skagalínu. Einnig við
svokallaða vatnsveitulínu og á kafla
við Sleitustaði í Skagafirði.
son, varaformaður Verkfræð-
ingafélags Islands, eru sammála
um að útlitið sé dökkt framundan.
Að venju sé full atvinna fram að
áramótum en upp úr því má bú-
ast við að bera fari á atvinnuleysi.
Magnús Geirsson formaður Raf-
iðnaðarsambandsins, segir að
ákvörðun um frestun álversins hafi
verulega áhrif á atvinnuhorfur fé-
lagsmanna. Að undanfömu hafí
verulega dregið úr nýbyggingum
en reiknað hafí verið með að álver
og virkjanaframkvæmdir kæmu
jafnvægi á markaðinn. Atvinnuleysi
er eins og stendur innan við 1% í
stéttinni. „Verulegur hluti okkar
félagsmanna er í fastri vinnu við
ýmiskonar viðhald,” sagði Magnús.
„Það er þegar búið að byggja versl-
unar og skrifstofuhúsnæði umfram
markaðsþörf og það sama má segja
um iðnaðarhúsnæði. Það þarf því
eitthvað nýtt að koma til.”
Grétar Þorsteinsson, formaður
Sambands byggingarmanna, sagði
að næga vinnu væri að hafa eins
og væri, en nokkur brögð væru að
uppsögnum frá og með 1. desemb-
er. „Eftir því sem ég best veit er
ekki um atvinnuleysi að ræða á
landsvísu en það er komið los á
menn,” sagði Grétar. „Það er þann-
ig með okkar félagsmenn að þeir
leita fyrir sér hjá öðrum áður en
Þór Vigfússon um Helgn Novak:
Hitti Stasi þónokkr-
um sinnum í Berlín
ÞÓR Vigfússon, fyrrum eiginmaður þýsku skáldkonunnar Helgu Novak,
segir að hún hafi haft samskipti við Stasi þegar þau bjuggu saman í
Austur-Berlín í kringum 1960. Kom þetta fram í viðtali við Þór í frétta-
þættinum Kastþ'ósi í ríkissjónvarpinu í gærkvöld. Áður hafði Helga viður-
kennt í opnu bréfi til Der Spiegel að hafa skrifað undir samning við
austur-þýsku leyniþjónustuna haustið 1957 þar sem hún skuldbatt sig
til að gefa skýrslur um erlenda námsmenn i Leipzig, þ. á m. Islendinga.
Skömmu eftir að hafa skrifað und-
ir samninginn 1957 flúði Helga land
og fluttist til íslands. Þar hafði hún
ekki lengi viðdvöl í það skiptið held-
ur sneri aftur til Austur-Þýskalands
og settist að í Austur-Berlín þar sem
hún vann í verksmiðju. „Mér er alveg
kunnugt um það að þá var hún í
sambandi við leyniþjónustuna.
Hún hitti þá þónokkrum sinnum
þann tíma sem við bjuggum í Berl-
ín,” segir Þór í samtali við frétta-
mann Sjónvarpsins. „Eftir því sem
mér skildist þá var um það að
ræða að hún var beðin um að segja
frá samstarfsfólki sínu í verk-
smiðjunni. Sem hún gerði nánast
ekki.”
þeir skrá sig atvinnulausa. Þá má
ekki gleyma tíðarfarinu, sem alltaf
hefur veruleg áhrif og þegar á heid-
ina er litið þá sýnist mér ástandið
vera skárra en á sama tíma í fyrra.”
Vífill Oddsson yaraformaður
Verkfræðingafélags Islands, sagði
að atvinnuhorfur væru dökkar með-
al verkfræðinga. Það hafí verið
þokkalegt ástand til þessa þrátt
fyrir að verkfræðistofur hafi verið
tregar til að ráða menn til vinnu
nema rétt til að halda í horfinu.
„Það má búast við að nú fari stærri
verkfræðistofur að fækka við sig
starfsfólki,” sagði hann. „Þessi
frestun kemur verst við þá í fyrstu,
sem hafa einbeitt sér að stærri verk-
efnum. Þarna sáu menn. fram á
mikla vinnu við hönnun og aðstoð
við verktaka, sem ekkert verður
af.” Að sögn Vífíls hefur ekki verið
atvinnuleysi í stéttinni en nú geti
komið til þess upp úr áramótum
þegar venjulegur þriggja mánaða
uppsagnarfrestur er liðinn.
mannvirki vegna raforkuflutnings-
ins er aðeins áætlaður og gæti
hæglega reynst annar og hærri
þegar upp verður staðið. Til dæmis
gæti þurft að leggja strenginn
lengri vegalengd en nú er talið og
grafa hann niður vegna ófyrirséðra
aðstæðna á hafsbotni. Einnig tel
ég að nokkur fjármögnunarleg
óvissa ríki um þessa framkvæmd
en ekki er ljóst á hvaða vöxtum
hugsanlegt fjármagn fæst þar sem
ástand á fjármagnsmörkuðum er
síbreytilegt.
Jakob segir að íslendingar verði
einnig að huga vel að rekstrarleg-
um þáttum raforkuútflutningsins
og nefnir bilanir í því sambandi.
„Áður en farið er að leggja sæ-
streng til Bretlands eða meginlands
Evrópu verður að reikna út hvort
hætta sé á að strengurinn bili. Sé
hætta á bilunum verður að reikna
út hugsanlega tíðni þeirra og kostn-
að af þeim sökum en að vetrarlagi
gætu liðið margar vikur áður en
viðgerð gæti farið fram vegna veð-
urs en á meðan yrði að sjálfsögðu
ekki hægt að selja neina orku. Á
meðan óvissa ríkir um þessi atriði
tel ég að íslendingar verði að halda
að sér höndum í raforkuútflutn-
ingi. Það getur hins vegar vel ver-
ið að eftir tíu til fímmtán ár verði
ódýrara að flytja íslenska raforku
til Bretlands en að framleiða hana
þar og þá er mun líklegra að lagn-
ing raforkustrengs borgi sig,” sagði
Jakob Björnsson að lokum.
Morgunblaðið/KGA
Erró við málverk Kjarvals af honum, en.hann hafði sjálfur aldrei séð þetta verk áður.
Ævisaga Errós og
myndlistarsýning
MÁL og Menning hefur sent frá sér bók Aðalsteins Ingólfssonar,
Erró - Margfalt líf, og er hún ævisaga myndlistarmannsins Guð-
mundar Guðmundssonar, Errós. Hún er sögð af Erró sjálfum,
en einnig hefur Aðalsteinn rætt við fjölmarga vini og samferða-
menn hans, bæði íslenska og erlenda. Bókin var kynnt við opnun
myndlistasýningaF í listasalnum Nýhöfn, sem nefnist „Erró og
vinir hans”.
Sýningin „Erró og vinir hans”
er sýning á grafíkmyndum eftir
Erró og listamenn, sem komið
hafa við sögu á ferli hans. Sýning-
in er sölusýning og er opin virka
daga, nema mánudaga, kl. 10-18
og um helgar kl. 14-18. Henni
lýkur miðvikudaginn 4. desember.
Að sögn Aðalsteins Ingólfsson-
ar kviknaði hugmyndin að bókinni
um Erró vegna þess að lítið sem
ekkert hafí verið vitað um Erró,
hann hafí verið hálfgerður huldu-
maður í íslensku menningarlífí.
„Fyrsta hugmynd hans var að
hafa í bókinni eingöngu myndir
til að segja sögu sína, en okkur
fannst það kannski helst til of
mikið eins og fjölskyldualbúm,”
segir Aðalsteinri. „Frásögn hans
er ævintýralegri en Islendinga
grunar. Hann hefur ekki bara átt
líf á íslandi, heldur mörg líf í út-
löndum og tilgangur bókarinnar
er að draga það fram í dagsljósið.”
Bókin er byggð á viðtölum við
Erró og um fimmtíu vini hans og
samferðamenn. I henni eru um
fjögur hundruð svart hvítar mynd-
ir úr einkasafni hans. Auk þess
er sérstakur litmyndakafli þar
sem birtar eru myndir af 76 verk-
um listamannsins.
Landssamband iðnaðarmanna:
Fyrirmynd að árangursríkri sam-
vinnu iðnfyrirtækja sótt til Italíu
NÝLEGA fór hópur fulltrúa frá Landssambandi iðnaðarmanna til N-ítal-
íu í þeim tilgangi að kynna sér samstarf fyrirtækja í héraðinu Emilia
Romagna. Að sögn Haraldar Sumarliðasonar, forseta landssambands-
ins, hefur þar náðst árangur á sviði samvinnu, sem vakið hefur mikla
athygli víða um heim á undanförnum árum. Um er að ræða samvinnu
meðal annars á sviði rannsókna og markaðsmála sem tekin var upp
milli tiltölulegra smárra fyrirtækja með þátttöku samtaka vinnuveit-
enda, launþega og sveitarfélaga, og hefur leitt til þess að á svæði þar
sem áður voru lægst laun á Italíu er nú best útkoma fyrirtækja og lang-
hæstu launin. Mikið er lagt upp úr öflugu þjónustuneti til að miðla
upplýsingum, en þjónustunetinu hafa systursamtök L.I. komið upp í
héraðinu. Haraldur segir að svo virðist sem íslensk fyrirtæki geti dreg-
ið mikinn lærdóm af þessari þróun.
Haraldur sagði í samtali við Morg-
unblaðið að ástæðan fyrir því að far-
ið var í ferðina til ítah'u hafí verið
sú að Landssamband iðnaðarmanna
teldi það vera hlutverk sitt við þær
aðstæður sem nú væri búið við hér
á landi að leggja aukna áherslu á
að skapa íslenskum iðnaði betri
rekstrarskilyrði. Vonin um að iðnað-
urinn tæki við auknum hluta vinnu-
aflsins hefði brugðist, og einnig
hefðu dvínað draumamir um að at-
vinnulífíð rétti við á öðrum sviðum,
og þá sérstaklega á sviði fískveiða.
„Við höfum verið að velta því fyr-
ir okkur hvort hægt væri með ein-
hveijum ráðum að skapa iðnaðinum
betri aðstæður, til dæmis í skatta-
málum og öðrum rekstrarskilyrðum,
þar með töldum gengismálum. Allt
þetta höfum við verið með í huga,
og ekki síst það að við erum að verða
þátttakendur í meiri samkeppni en
áður ef evrópska efnahagssvæðið
verður að veruleika. Menn hafa velt
því fyrir sér hvemig á því standi að
okkur gangi ekki betur en raun ber
vitni, og þá gjaman komist að þeirri
niðurstöðu að við séum með svo lítil
fyrirtæki, og hyrfum einfaldlega þeg-
ar aukin erlend samkeppni kæmi til.
Landssamband iðnaðarmanna hefur
bent á að á níunda áratugnum sköp-
uðu lítil fyrirtæki í heiminum um það
bil 8 af hveijum 10 nýjum störfum.
Könnun hér á landi hefur leitt í ljós
að 99% af öllum fyritækjum á ís-
landi em með færri en 60 starfs-
menn, en samkvæmt skilgreiningu
Evrópubandalagsins flokkast fyrir-
tæki með færri en 500 starfsmenn
sem lítil og meðalstór fyrirtæki. Því
velta menn þeirri spurningu fyrir sér
hvort þessi litlu fyrirtæki eigi ein-
hveija framtíð, og með hvaða hætti
væri hægt að hafa áhrif á framvind-
una,” sagði Haraldur.
Hann sagði að ferðin til Ítalíu
hefði leitt í ljós að smáfyrirtækjum
með allt niður í örfáa starfsmenn
hefði tekist að gera ótrúlega hluti
með aukinni samvinnu, og þeim hefði
tekist að halda uppi arðbærri starf-
semi sem gengi mjög vel bæði varð-
-andi útflutning og framleiðslu fyrir
innanlandsmarkað. „Þetta gerist með
þeim hætti að samtök atvinnulífsins,
bæði vinnuveitenda og launþega, svo
og sveitarfélög, hafí sameinast um
það að hjálpa þessum fyrirtækjum
til þess að koma samvinnu af stað,
en það kostar vissulega peninga.
Einstök fyrirtæki hafa ekki bolmagn
til þess að stunda þær rannsóknir
sem þarf, afla upplýsinga urn mark-
aði og jafnvel ekki að koma þessum
vörum sínum á markað. Okkur sýn-
ist eftir þessa skoðun, að þarna sé
eitthvað sem við virkilega gætum
lært af, vegna þess að fyrirtækin
þama eru alls ekki ólík okkar fyrir-
tækjum að stærð. Þessi fyrirtæki
vinna sjálfstætt, en tengja sig saman
og vinna þannig í rauninni hvert fyr-
ir annað. Þeim gengur vel vegna
þess að þau eru aðstoðuð við þá
þætti sem lítil fyrirtæki ráða almennt
ekki við, og við þekkjum afskaplega
vel hér heima. Fyriitæki með 5-til
25 menn í vinnu eiga erfítt með að
markaðssetja sig, það kostar pen-
inga, eða standa fyrir rannsóknum
á því sem þau eru að gera. Ef þetta
er hins vegar gert í sameiningu þá
er þetta hægt, og afrakstur af svona
smáfyrirtækjum virðist allsstaðar í
heiminum hafa orðið miklu meiri en
hjá risunum á síðasta áratug.”
Haraldur sagði að ef árangur á
þessu sviði ætti að nást hér á landi,
þá væru ákveðnar kerfisbreytingar
nauðsynlegar. Ein væri sú að viður-
kenna það þjóðfélagslega að það
þurfí að breyta fiskveiðistefnunni.
Það teldi hann gerast með því að
gengisskráningin yrði ekki eingöngu
miðuð við sjávarútveginn eins og hún
hefði almennt verið, en það hefði
þýtt það að allar aðrar greinar hefðu
haft mjög erfíða rekstrarafkomu, og
grípa þyrfti til almennra aðgerða þar
sem allar atvinnugreinar ættu svip-
aða möguleika.
„Annar mjög nauðsynlegur þátíúr
er sá, og ég geri mér vonir um að
menn fari nú loksins að vinna í því
núna í vetur, að samhæfa rekstrar-
skilyrði íslenskra atvinnuvega við
það sem gerist í Evrópubandalaginu.
Verðum við komnir inn í þetta í árs-
byijun 1993, þá gengur það ekki
lengur að við séum með eitthvað
annað heldur en þeir ef við yfírleitt
ætlum að lifa í þessu landi. En það
gengur auðvitað ekki að gera bara
kröfu til annarra, heldur verða þessi
Haraldur Sumarliðason, forseti
Landssambands iðnaðarmanna.
tiltölulega smáu iðnfyrirtæki okkar
einnig að leggja í einhveija alvarlega
vinnu til að skapa sjálfum sér stöðu,
jafnvel á heimsmarkaði. Heimurinn
er jú alltaf að minnka, og stefnir í
að líta megi á hann sem heimamark-
að,” sagði Haraldur.
Hann sagði það hafa vakið at-
hygli þeirra sem í Ítalíuferðina fóru
að framleiðsla fyrirtækjanna væri á
vissan hátt svæðisbundin. Þannig
væri til dæmis framleiðsla á vélum
og tækjum á einu svæði, fataiðnaður
á öðru o.s.frv., en fyrirtækin teldu
það kost að vera í nábýli hvert við
annað. Þau legðu mikið upp úr því
að skapa sér ákveðna sérstöðu, og
sú sérstaða hefði að þeirra mati
hjálpað þeim þannig að samkeppnin
hefði ekki orðið eins hörð, heldur
hefði samvinnan vegið þyngra á
metunum.
Haraldur segir að í tilefni af því
að hér átti að fara að byggja álver,
hafí verið komið á fót því, sem hann
viil kalla fyrirtækjanet. „Það byijaði
með fyrirtækjum í málmiðnaði, sem
stofnuðu sérstakt félag sameinaðra
iðnverktaka utan um hugsanlega
þátttöku í uppbyggingunni. Sama
hefur gerst hjá rafverktökum og píp-
ulagningamenn hafa verið í þessari
mynd. Hjá rafverktökum hefur svona
fyrirtækjanet reyndar lengi verið
varðandi innkaup á efni og sölu, og
einnig hefur Landssamband bakara-
meistara verið með innkaupasam-
band, en þetta eru fyrirtækjanet í
ákveðnum skilningi. I tengslum við
álverið ætluðu menn virkilega að
fara að vinna saman og ná ákveð-
inni vinnu í þessari uppbyggingu,
sem hvert fyrirtæki fyrir sig hafði
kannski ekki bolmagn til að gera.”
Að sögn Haraldar tekur Lands-v.
samband iðnaðarmanna nú þátt í
verkefni ásamt öðrum samtökum
atvinnulífsins, sem miðar að því að
örva fyrirtæki til samstarfs. Verkefn-
ið, sem nefnt hefur verið Fyrirtækja-
net 1992, mun að öllum líkindum
fara af stað fljótlega eftir áramótin.
„Landssamband iðnaðarmanna
hefur í sinni stefnumörkun lagt
áherslu á samstarf fyrirtækja sem
góðan kost fyrir lítil fyrirtæki, og
mun á næstu misserum leggja mikla
áherslu á að efla vitund aðildarfyrir-
tækja sinna um gildi þess. Á iðn-
þingi fyrir stuttu skoraði ég í ræðu
á samtök atvinnulífsins að taka upp
samvinnu, og ræða það meira í sam-
einingu hvemig við getum unnið að
meiri hagkvæmni í atvinnulífínu inn-
an frá. Eg er ekkert að gefa ríkis-
stjórninni frítt spil, en það gengur
ekki alltaf að hrópa á aðra ef eitt-
hvað er að. Þess vegna þurfum við
að gera þetta með þeim hætti að líta .
á allar hliðamar og breyta hjá okkur
sjálfum líka,” sagði Haraldur.
- segir Jakob Björnsson orkumálastjóri
í