Morgunblaðið - 26.03.1992, Page 9

MORGUNBLAÐIÐ VIÐSKIPTI/ATVINNULÍF FIMMTUDAGUR 26. MARZ 1992
B 9
hann eru ekki eins og búist var
við, því er sjóðurinn strax lentur í
vandræðum. Samkvæmt skilgrein-
ingu er sjómannaafsláttur einnig
styrkur sem rennur þá til sjávarút-
vegs.
Þó að þessir óbeinu styrkir séu
teknir með inn í dæmið þá tel ég
að samanlegt sé líklega ekki meira
um opinbera styrki til atvinnulífsins
hér á landi en annars staðar. Hins
vegar er mjög erfitt að meta þetta.
Styrkirnir eru mestir til landbúnað-
arins og sjávarútvegsins, einnig t.d.
til ferðaþjónustunnar, en þetta eru
sömu greinarnar og eru mikið
styrktar í nágrannalöndunum. Það
er ofsagt þegar íslendingar segjast
ekki styrkja sinn sjávarútveg þar
sem það er gert í gegn um milli-
færslukerfið, en það er þó alltaf
minni en á hinum Norðurlöndunum.
Það sem e.t.v. er einnig hægt að
kalla óbeina styrki eru mismunandi
aðstöðugjöld á fyrirtæki. Aðstöðu-
gjöld hjá sjávarútvegi og landbún-
aði eru lægri en á verslun- og þjón-
ustu, samkvæmt hinni almennu
skilgreiningu er mismunurinn ríkis-
styrkur þar sem einn nýtur betri
kjara en annar.
Gengisfelling í stað styrkja
Séu Norðurlöndin borin saman
við önnur ríki Evrópu þá er umfang
ríkisstyrkja mjög sambærilegt og
margt bendir til þess að Norður-
löndin séu með lægri styrki en
ákveðin lönd í Evrópu. Niðurstaða
nefndarinnar er sú að styrkir á
Norðurlöndum hafi almennt dregist
saman á árunum frá 1986 til 1990.
Það má túlka þannig að þjóðirnar
hafi almennt verið að laga sitt efna-
hagskerfi að reglum EB um styrki.
Nefndin leggur til ákveðnar breyt-
ingar á styrkjum en þær athuga-
semdir sem gerðar eru við kerfið á
íslandi eru svo litlar að þær skipta
ekki máli.
Enn ein ástæðan fyrir því hvers
vegna beinir styrkir eru lægri á
íslandi er vegna þeirra efnahags-
stjórnar sem hér hefur verið. Þegar
gengisskráningu og jafnvel vaxta-
stigi er stjórnað eins og gert hefur
verið þá kemur það í stað beinna
styrkja . Gengisfelling getur haft
mun meiri áhrif á atvinnulífið en
umfangsmiklar styrkveitingar.
Slíkt er ekki takið með í skýrslunni
þegar umfang styrkjakerfisins er
reiknað út og m.a. vegna þess eru
styrkir á íslandi enn lægri en þeir
eru á hinum Norðurlöndunum. Við
SKJALASKAPAR
H0VIK*
SKUFFUSKAPAR
2JA, 3JA OG 4RA SKÚFFU
TEIKNINGASKAPAR
SKÁPAR MEÐ RENNIHURÐUM,
VÆNGJAHURÐUM, TVÖFALDIR
SKÚFFUSKÁPAR O.FL.
HF.OFNASMIflJAN
HÁTEIGSVEGI 7, S: 21220
3,38 mrð.kr.
3
milljarðar kr.
Ríkisstyrkir til atvinnuiífs
á Norðurlöndum 1986-90
3,51 Noregi
(Sem hlutfall af vergri landsframleiðslu)
'86 '87 '88 '89 '90
NORÐURLÖNDIN: Hér sést hversu miklum styrkjum Norðuriöndin veita til atvinnu-
lífsins. ísland er greinilega með lægst hiutfall af vergri þjóðarframleiðslu á tímabilinu
en Norðmenn með það hæsta. Almennt virðist hlutfallið hafa farið nokkuð minnkandi
en athyglisverðust er þróunin í Sviþjóð þar sem styrkir til atvinnulífs fóru úr 1,6% af
vergri þjóðarframleiðsiu árið 1986 í 0,6% árið 1990.
726,5
millj.kr.
Ríkisstyrkir á Islandi 1986-90 til:
Iðnaðar (Á verðlagi í mars 1991)
465,4 millj.kr.
Annars
atvinnureksturs
179,9 m.kr.
Sjávarútvegs
ISLAND: Líkt og a hinum Norðuriöndunum eru styrkir
til landbúnaðar á íslandi yfirgripsmestir. Hér á landi
voru þeir um og yfir 80% af heildarrikisstyrkjum til at-
vinnulífs á 1986-1990 þrátt fyrir að niðurgreiðslur til
iandbúnaðar væru ekki teknar meö í reikninginn, en
þær hafa verið um 4,5 milljarðar króna ártega.
■I 99,tm.kr. 111,6 m.kr. 84,1 m.kr.
.rnmmWm ..............■■■■
Niðurgreiðslumar hér á landi em ekki flokkaðar með
ríkisstyrkjum til atvinnulífs vegna þess að umdeiit er
hvort um styrki til bænda eða neytenda er að ræða.
Þetta sýnir m.a. hversu flókin umræða um ríkisstyrki er
og hversu erfitt að bera saman styrki á milli atvinnu-
greina og á milli landa.
höfum beitt öðrum aðferðum við
stjórn efnahagsmála og uppbygg-
ingu atvinnulífs.
Aukið vægi beinna styrkja
Við óbreytt ástand á umfang
beinna ríkisstyrkja líklega eftir að
aukast þar sem markmiðið er að
gera styrki sýnilega. Þegar við
tengjumst hinu evrópska umhverfi
nánari böndum verður vægi ríkis-
styrkja meira þar sem þeir verða
virkara stjórntæki en hingað til.
Beinar fjárveitingar munu taka við
hlutverki óbeinna styrkja og hins
miðstýrða efnahagsumhverfis sem
hingað til hafa verið ráðandi. í
samningnum um hið Evrópska
efnahagssvæði er skilgreint hvaða
styrkir eru heimilir og hverjir ekki.
í styrkjakerfi Evrópu þurfa einstak-
ar þjóðir að fá styrkjaáætlanir sínar
samþykktar og uppfylla þarf vissar
kröfur til að fá samþykki. Það er
fyrst og fremst skilyrði að styrkirn-
ir séu sýnilegir og að hægt sé að
mæla um hversu miklar fjárhæðirn-
ar eru. Fyrirfram verður að vera
hægt að segja hvað eigi að styrkja
og hvaða áhrif það eigi að hafa.
Ríkisábyrgðir verða að mestu úr
sögunni þar sem óljóst er í hvaða
tilfellum ábyrgðin kemur til með
að verða notuð.
Það er mjög erfitt að bera saman
styrki á milli Islands og annarra
landa þar sem forsendur á íslandi
eru allt aðrar en annars staðar. Því
er erfitt að fullyrða nákvæmlega
um hversu umfangsmikið styrkja-
kerfið er hérlendis. Þetta mun þó
væntanlega breytast í náinni fram-
tíð,“ segir Guðmundur Rúnar Guð-
mundsson.
ÁHB
Svik
Ósvífin
sölumennska
VÍÐA UM Evrópu hefur að undan-
förnu borið mikið á tilboðuni til
fyrirtækja og einstaklinga um
skráningu í ýmis konar mynd-
sendaskrár, það er eins konar
símaskrár. Tilboðin sem berast í
póstinum eru svo lík símreikning-
um að margir borga í þeirri ti-ú
að þeir séu að greiða símreikning-
inn.
í flestum löndum er hér um að
ræða fullkomlega lögleg tilboð, þó
svo að engum dyljist að uppsetningu
og útliti bréfanna sé ætlað að villa
um fyrir viðtakanda. Bréfin líta ná-
kvæmlega eins út og reikningarnir
frá símfélaginu, þar til kemur að
smáa letrinu. Tilboðin hljóða uppá
að boðið er upp á skráningu mynd-
sendis í sérstaka skrá gegn um það
bil 20.000 kr greiðslu, en í flestum
iöndum er slík skráning hjá símafé-
laginu ókeypis.
Fyrstu reikningarnir birtust fyrir
um 3 árum. í Frakklandi hefur þeg-
ar einn einstaklingur verið dæmdur
í skilorðsbundið fangelsi og til að
greiða háa sekt vegna sambærilegs
máls. Málin em þó sjaldnast einföld
því yfírleitt er ekki um það að ræða
að allar upplýsingar komi ekki fram
á reikningnum ef vel er að gáð.
Ekki er með góðu móti hægt að
áætla hversu miklar fjárhæðir er um
að tefla. Franski ríkissaksóknarinn
sem hefur hafið rannsókn á málinu,
hefur skráð um 500 kvartanir aðila
sem greitt hafa reikninga af þessu
tagi. Ef hver reikningur er upp á
20.000 kr gerir það um 10 miljónir
króna, og svo má búast við að þeir
séu umtalsvert fleiri sem ekki kvarta.
Líkiegt er því að óprúttnir bréf-
sendarar geti hagnast bæði fljótt og
vel með þessari aðferð.
\Zterkurog
kJ hagkvæmur
auglýsingamióill!
W&*

vvna
Borðpantanir og upplýsingar í síma 28470.
Veistur og martnfiujnaðir
í fiöjðingtegu umhvetýi
L