Morgunblaðið - 03.10.1992, Page 3

2 B
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. OKTÓBER 1992
EININGAR
MARGBREYTILEIKANS
„FÓLK SPYR mig stundum þegar það sér verk
eftir mig hvar ég hafi fundið þau,“ segir Jóhann
Eyfells myndlistarmaður en málmskúlptúrar hans
minna sumir hverjir svo sterkt á náttúruleg fyrir-
bæri að ekki er skrýtið að villst sé á þeim og
hraunstrýtum, kóralstönglum eða steinrunnum
trjábolum. Sköpunarkraftur náttúrunnar gegnir
einnig mikilvægu hlutverki í listsköpun Jóhanns
og því segist hann kunna því vel þegar fólk villist
á handaverkum náttúrunnar og skúlptúrunum
hans.
Jóhann hefur verið búsettur í Flórída í Bandaríkjun-
um undanfarin 23 ár, þar sem hann gegnir stöðu
prófessors í myndlist við University of Central Florida
auk þess að starfa við myndlist sína. Verk Jóhanns
hafa lítið sést hérlendis á þessum tíma og því er sýn-
ing sú í Listasafni íslands er nú stendur fyrir dyrum
kærkomin kynning á starfi þessa sérstæða myndlistar-
manns síðustu tvo áratugina.
Jóhann er fæddur 1923 og stundaði nám í Banda-
ríkjunum í byggingarlist, skúlptúr,
málaralist og keramík á árunum
1945-53. Fram til ársins 1969
starfaði hann sem teiknari, hönnuð-
ur, arkitekt, iistamaður og kennari
ýmist í Bandaríkjunum eða á ís-
landi.
Málmsteypuverk Jóhanns eru
byggð á yfirgripsmikilli þekkingu
og langri reynslu af samspili bráðinna málma við
ýmis náttúruleg efni, einnig innbyrðis viðbrögðum
bráðinna málmtegunda við hver annarri og því má
spyrja hvort Jóhann sé að vinna að nýrri túlkun á
hugtakinu natúralismi. Hann hermir ekki eftir náttúru-
legum fyrirbærum heldur beitir náttúrulegum aðferð-
um.
„Kannski hafa verk mín og vinnuaðferðir komið
af stað áhuga á að nota náttúruöflin til að skapa lista-
verk. Ég sé mína list meira sem efnafræði þar sem
efnin blandast á óráðinn náttúrulegan hátt. Minn
þáttur felst í því að stjórna því vali sem fram hefur
farið áður en mótun verksins á sér stað. Skúlptúrar
mínir eru ekki af neinu sérstöku og takmarkið er
ekki fólgið í endanlegu útliti heldur er það hugsunin
sem að baki liggur sem er takmarkið.“
Jóhann segist ekki sjá fyrir endanlegt útlit verk-
anna en hann verði þó sjaldan fyrir vonbrigðum. „Það
er oftar sem útkoman kemur mér á óvart og eitthvað
meira hefur gerst en ég bjóst við. Að einhveiju leyti
vil ég þakka mér það og þátt minn í þessari fæðingu."
Ein algengasta spurningin sem lögð er fyrir Jóhann
þegar fólk sér verkin hans er einfaldlega hvernig
hann geri þau? „Ég bræði málma, mest ál, í þremur
deiglum sem eru misstórar, sú stærsta tekur 300
pund af áli og ég eys því síðan upp í misstórum
skömmtum í formin sem ég nota.“ Öll þessi vinna fer
fram utandyra og því skiptir veðurlag miklu máli. Það
var ekki síst þess vegna sem Jóhann settist að í Flórída,
þar sem veðurfar er með þeim hætti að hann getur
stundað listsköpun sína utan dyra allt árið um kring.
„Hitastig, raki og annað í veðurfarinu skiptir mjög
miklu máli því málmurinn bregst misjafnlega við því
þegar hann kólnar.“
Þau form sem Jóhann talar um eru ekki fyrirfram
mótuð heldur er um að ræða ýmis náttúruleg efni,
s.s. sand, trjávið, jarðveg o.fl. „Það er grundvallarlög-
mál hjá mér að ekki sé hægt að fínna eða leita að
mótum. Þetta þýðir að maður er laus við allan til-
gang, alla útfærslu á fyrirfram mótuðum útkomum.
Þannig má segja að ekkert sem
er þegar skapað taki þátt í mótun-
inni, heldur eru öll form í verkinu
áður óþekkt nema í samræmi við
eðli efnanna sem um er að ræða.“
Til að gefa nákvæmari hugmynd
um tilurð verkanna á sýningunni
má nefna útiverk sem gert er úr
þremur lóðréttum flekum er mynda
þríhyrning. Tilsýndar minna flekarnir á grófa, óunna
tijáboli með berki og kvistum, er hafa verið klofnir
eftir endilöngu og negldir saman hlið við hlið. Raunin
er reyndar önnur enda er verkið allt úr málmi - bræddu
áli. Jóhann segir þetta verk unnið með þeim hætti
að glóandi bráðnu álinu er helt ofan í morkna tijá-
boli, gamlar, aflóga brautarteinaundirstöður. Bráðinn
málmurinn smýgur síðan um allan viðinn og þegar
hann hefur storknað eru leifarnar af koluðum viðnum
hreinsaðar utan af. Við nákvæma skoðun ættu áhorf-
endur að geta fundið kolaðar viðarleifar í dýpstu skor-
unum. Inni í sýningarsal er annað minna verk gert
með sömu aðferð. „Ég geri yfirleitt sjö verk af svip-
uðu ætterni. Það er engin hjátrú á bakvið sjö, heldur
er þetta einfaldlega mjög góð tala, ekki lítil og ekki
stór.“
Jóhann staldrar við annað verk í salnum, hringlaga
skífur sem raðast hver ofan á aðra. í miðju hringsins
er opið niður í botn en brúnirnar innanverðar eru
Morgunblaðið/Júlíus
Jóhann Eyfells myndlistarmaður
við eitt verka sinna.
úfnar og óreglulegar. „Ég geri núorðið einingar í stað
skúlptúra. Ég kalla þetta einingar margbreytileikans.
Það tekur kannski dálitla þjálfun að sjá margbreyti-
leikann samsettan úr einingum. Þetta verk er gert
úr mörgum lögum og er mín hugmynd um innra og
ytra eðli hlutanna. Þessir hringir eru reglulegir að
utanverðu en þó ekki fullkomnir. Ytri form ná aldrei
fullkomnun nema í hugmyndaheimi okkar. Svo þegar
kafað er dýpra tekur við annar ómöguleiki sem er
án reglu.“
Bera Nordal listfræðingur hefur kynnt sér verk og
hugmyndir Jóhanns og segir eftirfarandi í sýning-
arskrá um list hans: „Þó þær kenningar sem hann
hefur sett fram virðist flóknar, eru verk hans einföld.
Þau flytja enga frásögn og hafa ekkert táknrænt gildi.
Þetta er út af fyrir sig ekkert nýstárlegt ef Jóhann
væri ekki að fást við reyna að skilja það sem erfiðast
er af öllu að túlka, sköpunina sjálfa, kjama myndlistar-
innar. Hann er með verkum sínu að skrásetja sköpun
listarinnar og þær forsendur sem liggja að baki henni,
endurskapa öll hugsanleg afbrigði hennar."
HS
SÝNING Á VERKUM
JÓHANNS EYFELLS
OPNUÐ í LISTASAFNI
ÍSLANDS í DAG
I LITROFI OPERUNNAR
elga Rún á dálítið sér-
stakan feril í bún-
ingabransanum;
byijaði fyrst sem
klæðskeri í Ævin-
týrum Hoffmanns,
samvinnuverkefni íslensku óper-
unnar og Þjóðleikhússins. Hún hafði
innritast í Iðnskólann að loknu stúd-
entsprófi frá MS og lagði þar stund
á klæðskeranám. Sem slíkur starf-
aði hún í tvö ár, eða þar til hún
hélt til Danmerkur og lærði þar
fatahönnun og hattasaum. Að því
námi loknu hélt hún til Lundúna,
þar sem hún innritaðist í „Wimble-
don School of Art,“ einn virtasta
listaskóla Englands og námsefnið
var „þrívíddar leikhússhönnun".
Námstíminn er Venjulega þijú ár í
faginu, en Helga Rún var tekin inn
á annað ár, vegna reynslu sinnar
og menntunar. Hún sá um útfærslur
á búningum í tveimur uppfærslum
íslensku óperunnar; Brúðkaupi
Fígarós og Töfraflautunni, hannaði
búningana í „M. Butterfly," í íjóð-
leikhúsinu í fyrravetur og er nú
aðstoðarbúningahönnuður í
„Lucia di Lammermoor.
Óperan er skrifuð eftir sögu Sir
Walter Scott og gerist í Skotlandi
um 1830. Byggingastíll, klæðaburð-
ur og skreytingar eru líklega æði
ólík því sem maður á að venjast í
óperusýningum — því algengast er
að þær fjalli um örlög fólks á suð-
lægari slóðum. Og til að forvitnast
um litaval, efnisval í búningunum,
skreytingar og skart, fékk ég Helgu
Rún til að setjast niður einn
morguninn, þegar allt var loksins
tilbúið og segja frá því hvemig hún
o g Lubos Hruza hugsuðu búningana
í þessari sýningu.
„Það er rétt að verkið er skrifað
um 1830, en það á að gerast á 17.
öld. Af ýmsum ástæðum ákváðum
við hinsvegar að færa sýninguna til
í tíma, hvað búninga varðar — eða
aftur til 1.300. Verkið gerist í há-
löndum Skotlands, svo það gefur
okkur vissan grunn til að vinna út
frá og það er allt í lagi að færa það
sviðsverk til í tíma, svo lengi sem
það kemur ekki fram í textanum
hver tíminn er.
Skosku sjölin eru gegnumgang-
andi í sýningunni. Það eru flestir
með þau. Þau eru þó ekki skreyt-
ing, heldur notuðu Skotar þau sem
hlífðarfatnað, vegna þess að það er
kalt í Skotlandi. Ullarfatnaður er
auðvitað þar af leiðandi mikið notað-
ur, svo og skinnfatnaður. Það má
segja að föt hafi ekki verið neitt
sérstaklega „fín“ í Skotlandi á þess-
um tíma — ekki eins og sunnar í
Evrópu. Til dæmis er kórinn í sýn-
ingu almúgafólk og til þess tókum
við tillit þegar við hönnuðum þá
búninga. Það á að vera ljóst að þetta
fólk hefur átt fötin sín lengi, þau
eru snjáð og litimir eru mjög nærri
sauðalitunum okkar, auk þess sem
við bætum dálitlu af rauðbrúnu við.
En til að lyfta myndinni dálítið upp,
er kvennakórinn með sjöl sem eru
í bláum og blágrænum litum. Það
er ekki endilega raunsæislegt, en í
svona vinnu hefur maður leyfí til
að taka sér svokallað „listamanns-
leyfi,“ vegna þess að sýningin verð-
ur að vera lifandi fyrir augað. Karl-
arnir í kórnum eru vopnaðir, því
þeir eru í aðra röndina veiðimenn
og hermenn.
Einsöngvararnir em af hærri
stétt en hinir. Þar bindum við okkur
ekki bara við tímabilið, heldur eru
búningarnir hannaðir til að túlka
hvern „karakter“. Með efnis- og
litavali reynum við að undirstrika
hvernig hver og einn er innréttaður,
vegna þess að búningar eru hjálpar-
tæki leikara til að túlka persónuna,
fremur en það sé verið að eltast við
tímabil.
Ef við tökum til dæmis Enrico,
bróður Luciu, sem hrindir atburða-
rásinni í verkinu af stað, þá er hann
aðalsmaður og því dálítið fínn í tau-
inu. Hann er kaldur og slægur og
gengur mjög langt í að halda vissri
stöðu. Hann er í dimmrauðum litum,
út í dimmfjólublátt — og brúnt til
að undirstrika vald. Við notum litina
til að setja hann aðeins yfir aðra,
vegna þess að hann hefur vald yfir
öðru fólki. Það er mikið skinn í
búningum hans og skreytingar eru
úr kopar — sem er mikið notað í
skreytingar almennt og það er raun-
sæislegt. Enrico hefur mikla og
valdsmannslega kraga, miklar axlir
og ermar og það er töluverð vídd í
slánum sem hann notar. Búningarn-
ir hans eru dálítið ýktir, auk þess
sem maður velur ríkari efni fyrir
svona persónu.
Arturo er sá sem Enrico þvingar
Luciu til að giftast. Hann er auðug-
ur maður og af aðalsættum. Hann
hefur aðra tísku en hinir, því hann
hefur verið meira erlendis. Hann er
því í dálítið öðruvísi litum en aðrar
persónur og sker sig úr, þótt við
höldum sömu „silúettu". Það er
augljóst um leið og maður sér bún-
inginn að þetta er ekki sá sem Luc-
ia vill. Hann er í bláum silkikyrtli
og bláu flauelsvesti, með miklum
loðkanti. Skreytingarnar á búningn-
um hans eru líka frábrugðnar öðr-
um; hann notar gull. Ef við skoðum
persónuna, þá er hann alls ekki
vondur maður eða neikvæð persóna
— hann er bara, því miður, ekki sá
sem Lucia vill. Arturo
veit það ekki, hann er
blekktur af Enrico og því
jafn mikið fórnarlamb hans
og Lucia. Enrico er bara að
sækjast eftir auði hans. En
þótt búningur hans sé rík-
mannlegur, ber þess að geta,
að þetta tímabil er almennt
mjög stílhreint og einfalt og
ekki mikið um skreytingar,
þannig að þótt hann sé
skreyttur með gullmálmi, er
það í litlu magni.
Normanno, liðsstjóri Enricos, er
almúgamaður sem hefur náð sér
nokkur völd. Hann er hægri hönd Enricos
og sér um brúðkaup Luciu og Arturos. Liturinn
í búningnum hans er dimm— vínrauður. Normanno
er líka í leðurvesti með loðkraga úr sauðagæru, en
hann er almúgalegri en hinna. I brúðkaupinu er hann
í vínrauðri, dálítið valdsmannslegri slá, til að undir-
strika þátttöku hans í valdbeitingunni á Luciu.
Raimondo, sálusorgari Luciu, er munkur. Hann er
mjög nálægt því að vera eins og raunverulegur munk-
ur og búningurinn hans er í brúnum litum, en við
höfum gert nokkrar stílbreytingar á honum vegna
þess að í verkinu er hann sambland af munki og presti.
Síðan eru þijár seiðkonur — eða konur sem sjá
meira en aðrir. Þær eru ekki venjulega í óperunni
en við hugsum þær sem sambland af skógardísum
og seiðkonum og þær eiga að vera örlagaþráður í
gegnum leikritið. Þær sjást öðru hveiju og hlutverk
þeirra er að vekja ugg og „mystík" og eru því í
aðra röndina fyrirboðar. Þær gegna ekki hlutverki
persóna og eru ekki í neinu, tímabili; eru meira
eins og ævintýri en raunveruleiki. Búningarnir
þeirra eru mjög ólíkir, úr leðri, rúskinni og grisju
og litatónarnir eru tengdir kórfólkinu, þannig að
þær eru eins og tengiliður milli þess og einsöngv-
aranna.
Edgardo, unnusti Luciu, var einu sinni ágæt-
lega stæður en er það ekki lengur. Hann er frek-
ar fátæklegur miðað við hinar persónurnar,
þótt það sé alveg ljóst að hann hefur verið ijáð-
ari. Búningurinn hans er að miklu leyti úr leðri,
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. OKTÓBER 1992
B 3
KALDALONSTRIOIÐ
„NAFNIÐ’ER HÁLFGERÐ TILVILJUN,“ SEGIR SNORRISIGFÚS BIRGISSON
TRÍÓIÐ sem nefnir sig eftir
tónskáldinu Sigvalda Kalda-
lóns heldur tónleika í Lista-
safni íslands annað kvöld.
Tríóið hefur starfað í rúm tíu
ár, en nafnið, Kaldalónstríóið,
kom þó ekki til sögunnar fyrr
en á síðasta ári, og var
hálfgerð gamansemi, en okkur
er ánægja að því að heiðra
minningu tónskáldsins með
þessari nafngift," segir Snorri
S. Birgisson tónskáld og píanó-
leikari tríósins. Auk hans er
það skipað Noru Kornblueh
sellóleikara tíg Óskari Ingólfs-
syni klarinettuleikara.
Að nafnið skuli vefjast svona
fyrir blaðamanni stafar af því
að óneitanlega bendir það til þess
að hér sé á ferðinni tríó sem tekið
hafi þá ákveðnu stefnu að helga
krafta sína verkum Sigvalda Kalda-
lóns. Snorri segir syo ekki vera en
útskýrir nafngiftiria: „Fyrir hálfu
öðru ári vorum við á tónleikaferð
um Svíþjóð og lékum á fjölmörgum
stöðum, s.s. í skólum, á vinnustöð-
um og sjúkrahúsum. Efnisskráin
var fjölbreytt, íslensk og erlend lög,
og m.a. nokkur lög eftir Kaldalóns.
Það vakti athygli okkar að alls stað-
ar þar sem viðlspiluðum vöktu lög
Kaldalóns mesta hrifningu og slógu
alltaf í gegn. Samferðafólk okkar
fór þá að kalla okkur í gamni
„Kaldalónstríóið“ og okkur líkaði
nafnið vel og ákváðum að halda
því.“
Tónleikamir í Listasafninu eru á
vegum samtakanna Musica Nova
og ber efnisskráin: því vitni; verk
eftir nútímatónskáld eingöngu, þijú
erlend og tvö íslensk. Tónskáldin
eru Pólveijinn Lutoslavsky, Eist-
lendingurinn Arvo Párt, Banda-
ríkjakonan Carolyn Yarnell, Snorri
'Sigfús Birgisson og
i Atli Ingólfsson.
•Verkin eru
Kaldalónstríóiö leikur ó tónleikum Musica Nova
Morgunblaðið/Þorkell
Listasafni Islands annað kvöld.
Grave eftir Lutoslavsky, sem samið
er til minningar um pólska tónvís-
indamanninn og Debussy-sérfræð-
inginn Stefan Jarocsinski. Arvo
Párt er eitt af þekktustu núlifandi
tónskáldum Eistlendinga. Hann
fæddist 1935 og á seinni árum hef-
ur tónlist hans borið sterkan keim
af tónlist miðalda og endurreisnar
sem og grísk-kaþólskri kirkjutónl-
ist, en Párt hefur stundað rann-
sóknir á slíkri tónlist um árabil.
Verkin tvö á tónleikunum nefnast
Variationen zur Gesundung von
Arinuschka og Fúr Alina og eru
bæði einleiksverk fyrir píanó.
Carolyn Yamell er hámenntað
og margviðurkennt tónskáld í
Bandaríkjunum. Hún dvaldi hér á
landi og stundaði framhaldsnám í
tónsmíðum hjá Þorkeli Sigurbjörns-
syni sl. vetur. Verk sitt, A Frag-
ment of an Angels Robe, segir hún
innblásið af íslandsdvöl sinni og
tileinkað Sigþóri Þórarinssyni.
Verkið samdi hún sérstaklega fyrir
Kaldalónstríóið.
Eftir Snorra Sigfús Birgisson
verða flutt tvö verk; Cantilena fyrir
klarinett og píanó og ... the Sky
composes Promises fyrir klarinett,
selló og píanó. Fyrra verkið er til-
einkað Oskari Ingólfssyni og var
samið að beiðni Borgarbókasafns
Reykjavíkur og fmmflutt í Gerðu-
bergi sama ár. Seinna verkið var
samið að tilstuðlan sænsku ríkis-
konsertanna árið 1989. Titill verks-
ins er fenginn að láni úr ljóði eftir
bandarísku skáldkonuna Mary Jo
Salter en það er ort í Reykjavík og
nefnist Sunday Skaters, Reykjavík.
Snorri segir það dálítil forréttindi
að fá að leika verkin sjálfur, „... þá
finnur maður svolítið fyrir þeim á
eigin skinni og áttar sig betur á
því hvernig þau em í „laginu“.“
Eftir Atla Ingólfsson leikur tríóið
þijú verk; A verso, Dubbletter og
útsetningu á Invensjón í B dúr eft-
ir J.S. Bach. Þessi verk em öll ný
af nálinni - að Bach undanskildum
að sjálfsögðu - en A verso var sam-
ið fyrir Eddu Erlendsdóttur vorið
1990, Dubbletter er skrifað fyrir
Kaldalónstríóið og fmmflutt í Sví-
þjóð í mars á þessu ári. Atli segir
sfðan um útsetningu sína á Invensj-
ón Bachs: „Þetta fer gert handa
Snorra, Óskari og Nóm. Útsetjarinn
taldi ekki þörf á að lagfæra tón-
smíð Bachs, þótt hann hafi langað
að lesa hana með eigin gleraugum.
Þetta er eins konar „analísa" á
verkinu, þar sem bætt er inn upp-
hrópunarmerkjum hér og þar.“
Við þetta er engu að bæta nema
að tónleikar Kaldalónstríósins hefj-
ast stundvíslega klukkan 20.30 í
húsakynnum Listasafns íslands við
Fríkirkjuveginn.
raimondo
(Sigurður Steingrímsson)
aðallega í
brúnum og
'fyráum tónum,
auk þess sem
hann er f bláu og
dimmbláu og hann
er ekki mikið
skreyttur. Edg-
, ardo er í stuttu
f\ leðurvesti á
meðan hinir
era í síðum
skikkjum. Búning-
urinn hans er allur styttri
og praktískari en búningar
aðalsfólksins, því hann er maður
sem lifir mikið utandyra og þarf meiri
hreyfímöguleika; þarf til dæmis að geta set-
ið hest verið fljótur í fömm við ýmsar aðstæð-
ur. Það er líka smá rómantík yfir Edgardo og
þessvegna er silúetta hans öðmvísi en hinna
karlmannanna og maður fær strax á tilfinning-
una að hann sé öðmvísi manneskja en þeir
sem búa í kastalanum.
Alicia, sem er vinkona Luciu og að ein-
hveiju leyti þjónustustúlka hennar, er í tveim-
ur búningum. Hún er ekki eins mikið skreytt
og Lucia þótt þær séu í svipuðum litatónum;
bláum, dimmbleikum og út í vínrauða liti.
Annar búningur Aliciu er fremur látlaus en
í brúðkaupinu klæðir hún sig upp eins og
hinir gestirnir og fer í sitt besta skart. Hún
er dálítið hlutlaus persóna í sjálfu sér og
þvf eðlilegt að hún tóni við Luciu.
Lucia er aftur á móti í fjórum búningum
í sýningunni.
í fyrsta þætti er hún úti við, þar sem
hún á stefnumót við Edgardo. Alicia er
með henni og Lucia er í dimmbláu flauel-
isvesti og kjól sem tónar bæði við Aliciu
og Edgardo. Hún er þó ríkmannlegri og
vegna tilefnisins er svolítið rómantískur
blær yfir henni.
í næstu senu er hún í koníakslitum
kjól. Hún er á tali við bróður sinn og
er að þráast við að giftast Arturo.
Kjóllinn er látlaus og undirstrikar
það að hún er ekki að ögra bróður
sínum, hún er ekki alveg hamingju-
söm og það geislar ekki af henni —
en hún er saklaus og hrein og bar-
áttuþrekið er að bresta.
Þriðji búningur Luciu er í brúð-
kaupssenunni. Hann er mun meira
skreyttur en aðrir búningar hennar,
í blágrænum litum og með mikið
höfuðskraut. Hún er þó ekki yfir-
skreytt. Sem fyrr er hún stílhrein
og kjóllinn er dökkur. Hún er í
dimmum litum, því þótt brúðkaups-
dagurinn eigi að vera gleðidagur,
er Lucia ekki glöð. Dimmu litimir
eru til að koma óhamingju hennar
til skila, án þess að hafa þungt yfir
henni.
Síðasti búningur Luciu er blóð-
kjóllinn. Það er að segja brúðkaups-
nætursloppurinn. Þetta er hvítur
silkislopppur, aðeins skreyttur
blúndum og pífum og undirstrikar
hreinleika hennar. En hann er atað-
ur blóði, til að undirstrika dramatík-
ina, því Lucia er gengin af vitinu.
Þar er þó hárgreiðslan meira til
áhersluauka og hárið er úfið og
reytt. Við notum hárgreiðslu og
höfuðskraut mikið til að túlka
ástand persónanna enn frekar.
Við tökum okkur lfka leyfi til að
breyta aðeins frá sníðagerðinni frá
tímabilinu, til að búningarnir fari
betur á söngvuranum. Þetta eru því
ekki alveg „períódusnið, þótt tíma-
bilið sé notað sem grunnur. Flestir
kjólarnir eru til dæmis útsniðnir og
óskiptir niður. Það eru aðeins tveir
kjólar teknir saman undir brjóstinu
og skreytingarnar eiga sér stoð f
tímabilinu.
Þegar við byrjuðum að hanna
búningana, hlustuðum við mikið á
tónlistina og lásum handritið vel
yfir. Síðan gerðum við rannsókn á
hvenær stykkið er skrifað, við hvaða
aðstæður fólk lifði, hvaða efni vom
notuð og hvers konar vefnaður og
skreytingar. Við skoðuðum líka
skartgripi, skreytingar í húsagerð,
jafnvel skreytingar í handritum —
til dæmis leturgerð — og húsgögn.
Þá athuguðum við hvernig fólk lifði,
veðurfar og annað sem mótar
klæðnað og þar með höfðum við
fengið nokkuð heilsteypta mynd af
þvf hvernig tilfinning var á þessu
tímabili — því auðvitað reynum við
að halda okkur við tímabilið sem
við veljum okkur, innan vissra
marka.
Síðan reynum við að tengja pers-
ónuna bæði við tímabilið og tilfinn-
inguna sem er í tónlistinni; finna til
dæmis út hvort þetta er rómantísk,
kaldlynd eða óhamingjusöm per-
sóna. Það eru því margir hlutir sem
hafa áhrif á það hvernig snið, litir
og efni eru valin. Skreytingarnar á
búningunum er byggðar á skreyt-
ingum og hlutum frá tímabilinu, en
einfaldaðar og stílfærðar.
Samt er það svo að þótt teikning-
ar séu tilbúnar, eiga búningarnir
oftast eftir að þróast meira og
minna þegar farið er að útfæra þá.
Það koma alltaf upp vissir hlutir sem
gera það að verkum að maður verð-
ur að breyta upphaflegu hugmynd-
inni. Ástæðurnar geta verið í leik-
myndinni, lýsingunni eða vegna
hreyfinga söngvarans. Búninga-
hönnuður þarf að hafa mjög góða
mynd af því hvað hver söngvari
gerir á sviðinu; hvort hann þarf að
standa, sitja eða skríða. Búningur-
inn þarf að gefa honum möguleika
á þeim hreyfingum og hjálpa til —
og í þessari sýningu var nauðsyn-
legt að þeir tónuðu við leikmyndina.
MENNING/LISTIR
í NÆSTU VIKU
MYNDLIST
í SEPTEMBER
Listasafn íslands
Frá 5. september til 11.
október stendur yfir sýning
á breskum bókverkum er
nefnist Blöðum flett, og eru
verkin frá síðasta áratug.
Einnig er sýning á verkum
í eigu safnsins.
Skúlptúrar Jóhanns Eyfells.
Sýningin opnar í dag og
stendur til 22. nóvember.
Listasafn íslands er opið
alla daga nema mánudaga
kl. 12-19.
Kjarvalsstaðir
FIGÚRA - FÍGÚRA: Sýning
í Vestursal á verkum eftir
Jón Óskar, Huldu Hákon,
Brynhildi Þorgeirsdóttur,
Helga Þorgils, Kjartan
Ólafsson og Svölu Sigur-
leifsdóttur. Sýningin stend-
ur til 25. okt. og er opin
daglega frá 10—18.
Alfreð Flóki: 60 teikningar.
Ásmundur Sveinsson: ab-
strakt höggmyndir.
Norræna húsið
Sýning á verkum 11
álenskra listamanna. Þeir
sýna vatnslitamyndir, graf-
fk og ljósmyndir.
Frímerkjasýning í bókasafni
og bækur eftir álenska rit-
höfunda Opið daglega kl.
14— 19 Sýningamar standa
til 25. okt.
Listasafn ASÍ
Tolli sýnir málverk til 4.
október. Opið alla daga frá
14- 19.
Menningarmiðstöðin
Gerðubergi
Þorvaldur Þorsteinsson opn-
ar sýningu á mánudags-
kvöld kl. 20. Á sýningunni
eru lágmyndir frá síðustu 8
árum. Sýningin stendur til
3. nóvember.
Vistrýnin list: Bernd
Löbach- Hinweiser um-
hverfislistamaður sýnir verk
sín.
Gerðuberg er opið fimmtd.
10-22, föstd. 10-19 og
laugard. 13—16. Lokað á
sunnud.
Hafnarborg
Norski málarinn Káre Tvet-
er sýnir olíumálverk og
vatnslitamyndir frá 7. sept.
til 5. október.
STRAUMAR, Lárus Karl
Ingason sýnir portrett-
myndir af hafnfirskum lista-
mönnum.
Opið frá 12-18 alla daga
nema þriðjudaga.
Nýlistasafnið
Ragna Róbertsdóttir opnar
sýningu í dag kl. 16. Verk
úr grágrýti, hrauni, gúmmíi,
auk teikriinga á vegg. Sýn-
ingin stendur til 11. okt.
FIM-salur, Garðastræti
Björn Bimir sýnir akríi-
myndir og tússteikningar.
Opið frá kl. 14 — 18
Menningarstofnun
Bandaríkjanna
Farandsýning á úrvali
bandarískra einþrykks-
mynda stendur til 1. nóvem-
ber.
Listamiðstöðin Straumur
Maj Siri Österling heldur
sýningu í gestavinnustofu
eftir að hafa dvalið þar sem
■gestalistamaður um hríð.
Asmundarsafn
Bókmenntirnar í list Ás-
mundar Stefánssonar.
Gallerí einn einn/ Skóla-
vörðustíg 4a
Inga Þórey Jóhannsdóttir
opnar máiverkasýningu í
dag kl. 14. Sýningin stendur
til 8. okt.
G-15 Skólavörðustíg 15
Kristín ísleifsdóttir sýnir
öskjur og skrín frá 12. sept-
ember.
Listhús Laugardal
Sýning á verkum Leifs
Breiðfjörðs og Jóns Reyk-
dals.
Vinnustofur listamanna
opnar almenningi alla daga
kl. 10—18 nema sunnudaga.
I dag kl. 14—16: Jasstríóið
BP og Doddi. Kl. 17.30:
Tryggvi Tryggvason arki-
tekt flytur fyrirlestur.
Hulduhólar, Mosfellssveit
Keramikverkstæði Stein-
unnar Marteinsdóttur er
opið er frá 14 til 19 alla
daga nema fimmtudaga og
föstudaga, þá er opið frá
17 til 22.
Vinnustofur Álafossi
Vinnustofur listamanna í
verksmiðjuhúsinu Álafossi
eru opnar almenningi á
laugardögum og aðra daga
eftir samkomulagi.
Listasalurinn Nýhöfn,
Hafnarstræti
Guðbjörg Lind Jónsdóttir
sýnir olíumálverk til 7. októ-
ber.
Mokka kaffi
Hulda Hákon sýnir málverk
af dýrum úr miðbæ Reykja-
víkur
Gallerí Úmbra
Aðalheiður Valgeirsdóttir
sýnir vatnslitamyndir til 21.
okt.
Snegla - Listhús, Grettis-
götu 7
Sýning á myndverkum og
listmunum 15 listamanna.
Opið virka daga 12—18, og
laugardaga 10—14.
Önnur hæð, Laugavegi 37
Sýning á verkum eftir Don-
ald Judd. Opið miðvikudaga
klukkan 14—18, eða eftir
samkomulagi.
Frímúrarasalur-
inn/Njarðvík
Halla Haraldsdóttir sýnir
glerverk, olíuverk og vatns-
litamyndir.
Sunnudag 4. okt.
Hafnarborg kl. 17: Tónleik-
ar kennara Tónlistarskóla
Hafnarfjarðar.
íslenska óperan kl. 20: Há-
tíðarsýning á Lucia di Lam-
mermoor eftir G. Donizetti.
Listasafn íslands kl. 20.30:
Kaldalónstríóið flytur verk
eftir Lutoslavsky, Carolyn
Yarnell, Arvo Párt, Snorra
Sigfús Birgisson og Atla
Ingólfsson.
Föstudag 9. okt.
íslenska Operan kl. 20: Luc-
ia di Lammermoor.
Laugardag 10. okt.
Gerðuberg kl. 17: Ljóðatón-
leikar. Elsa Waage kontra-
alt og Jónas Ingimundarson
píanó. Ljóðasöngvar eftir
Sibelius, Mahler, Kurt Wiel
og íslenska höfunda.
LEIKLIST
Þjóðleikhús
Hafið eftir Ólaf Hauk
Símonarson. Sýningar á
Stóra sviði, 8. og 10. okt.
kl. 20.
Kæra Jelena. Sýnt á Stóra
Sviði 9. okt. kl. 20.
Emil í Kattholti. Sýnt á
Stóra sviði 4. okt. kl. 14
Rita gengur menntaveginn.
Frumsýning á Litla sviði 2.
okt. Sýningar 4., 8., og 10.
okt. kl. 20.30
Stræti eftir Jim Cartwright.
Frumsýning á Smíðaverk-
stæði fimmtud. 8. okt.
Borgarleikhús
Dunganon eftir Björn Th.
Björnsson. Sýnt á Stóra
sviði 8. og 9. okt.kl. 20
Til umsjónarmanna lista-
stofnana og sýningarsala
Upplýsingar um listviðburði
sem óskað er eftir að birtar
verði í þessum dálki verða
að hafa borist bréflega fyr-
ir kl. 16 á miðvikudögum.
Merkt: Morgunblaðið,
menning/listir, Hverfisgötu
4,101 Rvk. Myndsendir 91-
691294.