Morgunblaðið - 24.12.1992, Page 2

2 C
MORGUNBLAÐIÐ VIÐSKIPTI/ATVINNULÍF FIMMTUDAGUR 24. DESEMBER 1992
Fyrsta íslenska flæðilínan
seld til Bandaríkjanna
Velta í flæðilínuvinnslu hjá Þorgeiri & Ellert komin á annað hundrað
milljónir á árinu
ÞORGEIR & EUert og Marel hf. hafa selt fyrstu íslensku flæðilínuna
til Bandaríkjanna, en það var til Arkansas. Verð flæðilína er háð
stærð en algengt verð er á bilinu 10-20 milljónir króna. Alls hefur
velta Þorgeirs & Ellerts í flæðilínum verið á annað hundrað milljónir
á árinu en framleiðslan skapar um 30 ársverk hjá fyrirtækinu.
Marel og Þorgeir & Ellert hófu
samstarf fyrr á árinu um þróun
flæðilínu sem sett var upp í Fisk-
iðju Sauðárkróks. Síðan hafa verið
sett upp kerfi í Vestmannaejrjum,
Þorlákshöfn og Eskifirði, svo og
kerfi um borð í frystitogurum, þ.á
m. þýskum og færeyskum. „Kerfin
hafa vakið mikla athygli erlendis
þar sem sannað er að þau geta
gefíð aukna nýtingu, aukinn
sveigjanleika og innaleiða tölvu-
stýrt gæðaeftirlit. Á árinu hefur
fjöldi fiskvinnslumanna, alls staðar
að úr heiminum, komið til íslands
til að skoða þetta kerfi sem nú er
talið það fremsta á sínu sviði,“
sagði Haraldur. Auk samstarfs við
Marel er Þorgeir & Ellert einnig í
samstarfí við Ingólf Árnason sem
er hönnuður á línunum.
Fyrirtækið í Arkansas sem,
keypti flæðilínuna mun nota hana
við vinnslu leirgeddu eða „catfísh"
en framleiðsla hennar hefur aukist
mjög í Bandaríkjunum sl. áratug.
Gert er ráð fyrir að framleiðslan
verði um 200 þúsund tonn á þessu
ári. Haraldur sagði marga aðila í
Noregi, Kanada og í leirgeddu-
vinnslunni í Bandaríkjunum hafa
sýnt kerfinu raunverulegan áhuga.
„Við erum t.d. í viðræðum við að-
ila í Noregi og höfum lagt þar inn
tilboð.
Salan nú er því mikilvægt skref
Fyrirtæki
Hagnaður Jarðbor-
í að koma kerfinu á framfæri, en
„catfísh" svæðið í Bandaríkjunum
hefur verið talið eitt hið erfíðasta
að komast inn á en möguleikarnir
þar eru líka taldir miklir.“
Haraldur segir að auk þess sem
framleiðsla flæðilínanna sé orðin
stór þáttur í framleiðslu Þorgeirs
& Ellerts hafi fyrirtækið gert
samning við verndaðan vinnustað
á Akranesi um að þar verði ýmsir
hlutir fyrir færibönd settir saman.
„Við gerum ráð fyrir að þessi fram-
leiðsla komi til með að haldast á
næsta ári og jafnvel aukast, þar
sem útflutningurinn er rétt að hefj-
ast,“ sagði Haraldur.
Raunávöxtun hlutabréfa
frá 1. janúar til 21. desember 1992
Utreikningur
Kaupþings hf.
Tollvörugeymslan hf.
Marel hf.
Olís hf.
Olíufélagið hf.
Hlutabréfssj. Norðurlands hf. I
-1,36% |
31,21
29,10%
20,22%
14,52%
H 4,84%
Eignarhaldsf. Alþýðubankans hf.
Haraldur Böðvarsson hf.
Eignarhaldsf. Verslunarbankans hf.
Skeljungur hf.
Hlutabréfasj. Auðlind hf.
Síldarvinnslan hf.
ísl. hlutabréfasjóðurinn hf.
Hlutabréfasjóður VÍB
Sæplast hf.
Eimskip hf.
HMARKS-vísitalan
Alm. hlutabréfasj. hf.
Grandi hf.
Skagstrendingur hf.
Flugleiðir hf.
Útgerðarf. Akureyringa hf.
Sjóvá-Almennar hf.
Hlutabréfasjóðurinn hf.
Eignarhaldsf. Iðnaðarb. hf.
Hampiðjan hf.
Ármannsfel! hf.
Hlutabréf
Stór kaup á hlutabréfum
ÍHB og Skeljungi
anajókst um 19%
Á fyrstu 11 mánuðum ársins var hagnaður af starfsemi Jarðborana
hf. tæplega 17 milljónir króna. Samanborið við uppfærðan hagnað
ársins í fyrra er um 19% aukningu að ræða, þetta kemur fram í fyrsta
tölublaði fréttabréfs sem Jarðboranir hafa hafið útgáfu á. Stefán
Halldórsson hjá Kaupþingi, sem annast hefur hlutafjárútboð Jarðbor-
ana, segir í sölulýsingu fyrirtækisins hafi verið gert ráð fyrir 15-25
milljóna króna hagnað á árinu en nú stefni í að hagnaður fyrirtækis-
ins komi til með að verða nær 25 miHjónunum. Þá séu horfur á verk-
efnastöðu fyrirtækisins fyrir næsta ár betri en um árabil.
{ fréttabréfínu kemur fram að
erfitt sé að gera áætlanir um verk-
efni ársins 1993, vegna þess að flest-
ir að stærri verkkaupum Jarðborana,
t.d. opinberir aðilar, gangi ekki end-
anlega frá fjárhagsáætlunum sínum
fyrr en á fyrstu mánuðum komandi
árs.
Líkt og komið hefur fram í Morg-
unblaðinu fengu Jarðboranir verk-
efni við neysluvatnsboranir á Azo-
reyjun. Nú eru þær boranir hafnar,
en það er fyrsta erlenda verkefnið
sem Jarðboranir hf. vinna. Fyrirtæk-
ið mun leggja höfuðáherslu á fleiri
Fyrirtæki
verkefni erlendis á næstunni.
Sala á hlutabréfum ríkis og
Reykjavíkurborgar stendur fram til
áramóta. Nú hafa selst um 110 millj-
ónir af hlutabréfunum en áformað
var að selja bréf fyrir 260 milljónir
króna. Stefán Halldórsson segir að
salan hafí tekið nokkuð við sér að
undanförnu og að hann búist við líf-
legri sölu á milli jóla og nýárs. Hann
býst við að takmarkið um að hluthaf-
ar verði a.m.k. 200 talsins náist en
það er skilyrði fyrir því að fyrirtæk-
ið verði skráð á Verðbréfaþingi ís-
lands.
í síðastliðinni viku keypti einn
aðili hlutabréf fyrir 15,5
milljónir í Haraldi Böðvarssyni
hf. af fyrirtækinu sjálfu. Sam-
kvæmt upplýsingum Morgun-
blaðsins keypti annar aðili sl.
þriðjudag hlutabréf fyrir 22
milljónir króna í Skeljungi sem
er um 1,3% af hlutabréfum fyr-
irtækisins. Vikuna 16-22. des-
ember voru skráð viðskipti á
Verðbréfaþingi íslands og Opna
tilboðsmarkaðnum fyrir rúm-
lega 50 milljónir króna sem er
langtum meira en fyrri vikur.
Stóra salan í Skeljungi var á
genginu 4,40 sem er 0,3 lægra
en smærri sala daginn áður. Bréf-
in í Haraldi Böðvarssyni voru seld
á genginu 3,10 sem er óbreytt
gengi frá fyrra degi.
Fyrir utan þessar tvær sölur
seldust hlutabréf í ijöl^örgum
hlutafélögum þó smærri væru í
sniðum. Til dæmis seldust bréf í
Eimskipi fyrir um 3 milljónir,
Flugleiðum fyrir tæp 900 þúsund
og Hlutabréfasjóðnum fyrir 2,8
milljónir. Hlutabréfasala til ein-
staklinga hefur lifnað við síðustu
daga og mikið verið um fyrirspurn-
ir til verðbréfafyrirtækjanna. Á
meðfylgjandi súluriti má sjá raun-
ávöxtun hlutabréfa á árinu, skv.
útreikningum Kaupþings. Tölurn-
ar eru verulega frábrugðnar tölum
um raunávöxtun hlutabréfa sem
birtust í viðskiptablaði í síðustu
viku og má rekja það til mismun-
andi útreikningsaðferða verð-
bréfafyrirtækj anna.
Stjórnir Útgerðarfélags Akur-
eyringa, Jarðborana, Sæplasts
hafa ákveðið að sækja um skrán-
ingu á hlutabréfum félaganna á
Verðbréfaþingi. KEA stefnir enn-
fremur að'því að skrá bréf sín á
Verðbréfaþingi eftir að hlutafjár-
útboði félagsins lýkur, að því er
fram kemur í útboðslýsingu. Sala
á hlutabréfum KEA hefur gengið
vonum framar og höfðu í gær selst
bréf að nafnvirði 46 milljónir
króna fyrir um 103 milljónir.
Iðnaður
Mengunarvamarbúnað-
ur seldur til Filippseyja
fyrir280 milljónir
Prófun fer fram í janúar varðandi rafmagns-
framleiðslu í Illinois
Pharmaco selur meiii-
hlutaeign sína íDelta
LYFJAFYRIRTÆKIÐ Pharmaco hf. mun nú um áramótin selja öll
hlutabréf sín í framleiðslufyrirtækinu Delta hf. og er stefnt að því
að ijúfa þau nánu tengsl sem verið hafa milli fyrirtækjanna. Eins
og nú háttar til á Pharmaco meirihluta hlutabréfa í Delta eða 63%
en um áramótin mun Delta kaupa bréfin. Að sögn Wemers Rasmus-
sonar, sem er sljórnarformaður beggja fyrirtækjannna hefur ekki
verið tekin ákvörðun um hvernig hlutabréfunum í Delta verður ráð-
stafað en það er m.a. til skoðunar að bréfin verði boðin til sölu á
almennum markaði. Hluthafafundir fyrirtækjanna hafa þegar sam-
þykkt þessar breytingar en hluthafamir era að miklu leyti sömu
aðilar.
„Við höfum hlotið gagnrýni fyrir
það að þessi fyrirtæki væru tengd,“
sagði Wemer í samtali við Morgun-
blaðið. „Erlendir umbjóðendur hafa
talið að það væri ekki eðlilegt að
fyrirtæki sem væri umboðsmaður
fyrir erlend stórfyrirtæki væri jafn-
framt ráðandi í fyrirtæki sem fram-
leiddi lyf í samkeppni við þau. Við
teljum að það sé kominn tími til
að rjúfa þau tengsl. Þetta gerist í
sátt og samlyndi því það eru mikið
til sömu eigendur að báðum fyrir-
tækjunum og eftir sem áður verður
mikið samstarf á milli þeirra.
Pharmaco kemur til með að annast
dreifingu fyrir Delta á sama hátt
og gagnvart öðrum umbjóðendum."
Werner sagði að ýmis teikn væru
á lofti sem bentu til harðnandi sam-
keppni á samheitalyfjamarkaðnum
bæði frá innlendum og erlendum
aðilum.
„Með fyrirtækjunum Medis og
Medis Danmark sem bæði eru sam-
eign Delta og Pharmaco höfum við
verið að reyna hasla okkur völl á
erlendri grund. Þar hefur Pharmaco
einnig lent í erfiðri stöðu gagnvart
erlendum umbjóðendum okkar sem
hafa óttast að við ætluðum í verð-
stríð. Við höfum ennfremur haft
spurnir af því að ýmis fyrirtæki
hafi reynt að ná til sín einhvetjum
af umboðum okkar. Það hefur verið
reynt að skapa tortryggni um að
við i Pharmaco ráðum alfarið fyrir
Deltu. Samheitalyfjamarkaðurinn
hefur gjörbreyst og er orðin veruleg
ógn við frumlyfjafyrirtækin og þau
líta því á tengsl umboðsmanna
sinna við fyrirtæki í framleiðslu
samheitalyfja allt öðrum augum en
áður.“
Wemer sagði að Delta og Viking
Brugg myndu sameinast. Þá myndi
dótturfyrirtækið Kemikalia samein-
ast Gosan en íslensk matvæli og
laxeldisstöðin yrðu áfram deildir í
Pharmaco. „Við höfum hins vegar
ekki mótað endanlega hvernig
þessu verður fyrir komið.“
AIR Purificaton Ltd., sem selur íslenska mengunarvarnarbúnað-
inn Rotorfilter, er að ganga frá samningum við aðila á Filippseyj-
um um sölu á 21 tæki þangað á næstu 26 vikum. Um er að ræða
tvær aðskildar pantanir og er sú stærri sem hljóðar upp á 18
tæki, frá fyrirtæki sem er að selja á stofn olíuhreinsunarstöð á
Filippseyjum. Verðmæti samninganna nemur samtals 4,7 millj-
ónum dollara eða um 280 milljónum íslenskra króna. Þá er fyrir-
hugað að prófa mengunarvarnarbúnaðinn í kolabrennslu hjá
stórri rafstöð í Illinois um miðjan janúar að sögn Kjartans A.
Jónssonar, eiganda Air Purification.
„Stóra pöntunin frá Filippseyj-
um er sú fyrsta sem kemur til
vegna olíuhreinsunarstöðvar,“
sagði Kjartan í samtali við Morg-
unblaðið. „Þessir aðilar nota olíu
til að framleiða það rafmagn sem
þeir þurfa fyrir stöðina og ætla
að nota Rotorfilter mengunarvarn-
arbúnaðinn til að hreinsa reykinn
sem myndast af þeirri framleiðslu.
Prófunin í Illinois um miðjan
janúar er mjög mikilvæg að sögn
Kjartans. „I Illinois er mikið um
kolaframleiðslu og menn hafa þar
umtalsverðan áhuga á búnaði okk-
ar því kolin þeirra hafa of hátt
brennisteinsmagn. Prófunin sem
er gerð í samvinnu við Illinois ríki
og stórt rafmagnsfyrirtæki þar,
mun opna alveg nýja markaðs-
möguleika fyrir okkur um allan
heim, enda tel ég engan vafa á
því að hún komi vel út fyrir okk-
ur,“ sagði Kjartan.
Sala mengunarvarnarbúnaðar-
ins hefur gengið vel í Bandaríkjun-
um og verið er að setja upp tæki
í Tékkoslóvakíu, Ungveijalandi,
Póllandi, Eistlandi, Lettlandi og
Litháen auk þess sem samninga-
viðræður eru í gangi við aðila í
Japan.
Rotorfílter mengunarvarnar-
búnaðurinn er framleiddur í Vél-
smiðju Sigurðar H. Þórðarsonar í
Kópavogi. Sigurður er bróðir Jóns
Þórðarsonar sem hannaði búnað-
inn upphaflega fyrir um 20 árum
þegar hér stóð til að skylda físki-
mjölsverksmiðjur og aðrar verk-
smiðjur sem valda loftmengun til
að gera átak í mengunarvarnar-
málum. Ekkert varð úr fram-
kvæmdum þá.