Morgunblaðið - 24.12.1992, Qupperneq 8

XJöfóar til
XX fólks í öllum
starfsgreinum!
VIÐSKIPn AIVINNULÍF
FIMMTUDAGUR 24. DESEMBER 1992
VZterkurog
L/ hagkvæmur
auglýsingamiöill!
JRtagunftlfifeffc
Iðnaður
Vogabær eykur umfang
framleiðslu sinnar
Vogabær er með um 80% markaðshlutdeild af tilbúnum sósum og ídýfum
FYRIRTÆKIÐ Vogabær í Vogum mun hefja framleiðslu á tómatsósu,
sinnepi og remúlaði um áramótin. Síðastliðin ár hefur fyrirtækið fram-
leitt Voga-ídýfur og jafnframt keypti Vogabær E. Finnsson sósur, en
það eru m.a. hamborgara-, kolteil- og pítusósur. Velta fyrirtækisins
hefur farið vaxandi ár frá ári og á síðastliðnu ári var hún 58 milljón-
ir króna, að sögn Guðmundar Sigurðssonar eiganda Vogabæjar. Með
aukinni framleiðslu er ráðinn einn nýr starfsmaður til Vogabæjar og
þá eru starfsmenn fyrirtækisins 8 talsins.
Vogabær var upphaflega stofnað
sem verslun árið 1976 en eftir upp-
komu æ fleiri stórmarkaða á Suður-
nesjum ákváðu eigendur fyrirtækis-
ins, hjónin Sigrún Ósk Ingadóttir
og Guðmundur Sigurðsson, að hefja
framleiðslu á Voga-ídýfum til að
laða að viðskiptavini. Viðtökumar
voru það góðar að árið 1985 ákváðu
þau alfarið að snúa sér að þeirri
framleiðslu. Ári seinna var farið í
mikla söluherferð og markaðssetn-
ing hófst í stórmörkuðum, m.a. í
Reykjavík. „Við komumst mjög fljótt
inn í stórmarkaðina og við það jókst
markaðssetningin til muna. Nú er
Vogabær með um 80% markaðshlut-
deild af tilbúnum sósum og ídýfum.
Viðskiptavinir okkar eru um 600
aðilar um allt land,“ ságði Guðmund-
ur.
„Fyrir þremur ámm keyptu við
fyrirtæki í Hafnarfirði sem fram-
leiddi E. Finnsson sósumar. Við tók-
um yfír þá framleiðslu og fluttum
hana í Vogabæ. Með þessari auknu
framleiðslu tvöfaldaðist velta fyrir-
tæksins en fastakostnaður hélst
mjög svipaður. Afkoma fyrirtækisins
batnaði til muna.“
Hin nýja tómatsósa, remúlaði og
sinnep Vogabæjar kemur á markað
eftir áramót. „Það er mjög hörð sam-
keppni á þeim markaði en við ákváð-
um að láta slag standa þar sem
kostnaðurinn við framleiðsluna er
ekki svo mikill fyrir fyrirtækið. Nú
þegar emm við með dreifíngu og
viðskiptavinimir verða væntanlega
þeir sömu og nú.
Það styrkir mig einnig í þeirri trú
að framleiðslan eigi erindi á markað-
inn að þetta er góð íslensk vara sem
ekki er dýrari en t.d. innflutt erlend
tómatsósa. Við höfum haldið verðinu
á E. Finsson sósunum niðri með því
að framleiða umbúðimar sjálfír og
keyptum sérstaka vél til þess. Dós-
irnar undir Voga-ídýfumar kaupum
við hins vegar frá Reykjalundi. Það
má því segja að framleiðslan sé
sannarlega íslensk."
Guðmundur segist vera bjartsýnn
og vongóður um framtíð fyrirtækis-
ins. „EES-samkomulagið mun vænt-
anlega leiða til aukins innflutnings
en við munum standast þá sam-
keppni."
T o r g i ð
Fólk
Stöðuhækkanir
ogskipulags-
breytingar hjá
MERLINGUR Leifsson tekur við
starfí deildarstjóra nýrrar deildar um
öryggismál, gæðaeftirlit og málm-
fræðistofu. Fellur
deildin undir fram-
leiðslu- og um-
hverfíseftirlit. Erl-
ingur er fæddur
1942, stúdent frá
Menntaskólanum
í Reykjavík og er
véltæknifræðingur
frá Mannheim í
Þýskalandi. Auk
þess hefur hann sótt mörg námskeið
um tækni og stjómun á vegum ISAL
hjá fyrirtækjum og háskólum heima
og erlendis. Hann hefur lengst af
starfað hjá ISAL, í steypuskála, sem
deildarstjóri en nú um 15 mánaða
skeið sem deildarstjóri fræðslu- og
öryggismála. Hann er kvæntur
Arndísi Gunnarsdóttur og eiga þau
fíögur böm.
MJÓN Þórður Jónsson tekur við
starfi deildarstjóra kersmiðju og
skautsmiðju. Hann er fæddur 26.
september 1943.
Jón lærði renni-
smíði, nam síðan
tæknifræði við
Motala tekniska
aftonskola í Sví-
þjóð og lauk prófí
þaðan árið 1971.
Hann vann við
hönnunarstörf hjá
Luxor Radio í
Motala 1969-1972 síðan við sölu
vörubifreiða og þungavinnuvéla hjá
Velti hf. til 1977. Jón hóf störf hjá
ISAL árið 1977 í nýbyggingtækni-
deild og hefur unnið við umsjón
ýmissa nýframkvæmda, síðast sem
verkefnastjóri þekjuverkefnis. Hann
er kvæntur Sigrúnu Stellu Guð-
ión ÞórAur
mundsdóttur sjúkraliða og eiga þau
þijú böm.
MKRISTJÁN Guðmundsson verð-
ur forstöðumaður yfír samræmingu
gæðakerfa, fræðslumálum, útgáfu-
málum og gesta-
móttöku. Hann er
fæddur 27. júní
1953, lauk stúd-
entsprófí frá
Verzlunarskóla
íslands 1975 og
prófi í viðskipta-
fræði frá Háskóla
íslands árið 1978.
Hann var kennari
við Fjölbrautskólann í Breiðholti
1979-1984 og deildarstjóri viðskipta-
sviðs skólans frá 1982-1984. Krist-
ján lauk BS prófí í tölvunarfræðum
frá The City University í London
árið 1988 og hóf störf hjá ISAL að
því námi loknu, en tók síðar við
umsjón með samræmingu gæðakerfa
og aðlögun þeirra að ISO 9002 gæða-
kerfisstaðlinum.
Viðskiptafull-
trúi Kaupfélags
Þingeyinga
MPÉTUR Jónsson hefur verið ráð-
inn viðskiptafulltrúi Kaupfélags
Þingeyinga á Húsavík. Starfssvið
viðskiptafulltrúa er
framkvæmd innra
eftirlits áætlana-
gerð, uppgjörsmál
og yfírumsjón með
verslunarrekstri fé-
lagsins. Pétur er
26 ára. Hann lauk
prófí í viðskipta-
fræðum frá Hand-
elshögskolan i
Göteborg vorið 1990 og ári síðar
lauk hann Meistaragráðu af reikn-
ingshalds og fjármálasviði frá sama
skóla. Eftir að námi lauk hefur hann
starfað við eigin atvinnurekstur.
Kona Péturs er Arna Hreinsdóttir
og eiga þau eina dóttur.
Pótur
Kristján
A að skera upp landbúnaðarkerfið á krepputímum?
Á lokaspretti fjárlagaafgreiðslu
þingsins fuku allar fyrirætlanir rík-
isstjórnarinnar um niðurskurð til
landbúnaðar meira og minna út
af borðinu. Bændur og forystu-
menn landbúnaðarins anda vænt-
anlega léttar í bili, enda má ef til
vill segja að kerfi þeirra hafi þurft
að sæta meiri uppskurði á síðustu
mánuðum en nokkur annar at-
vinnuvegur. Forystumönnum
bænda er þó væntanlega fullljóst
að slagnum er hvergi nærri lokið.
Meginmálið er hins vegar hvernig
staðið verður að umbótum í fram-
tíðinni.
í því Ijósi er kannski hollt að
glugga í grein sem birtist í breska
tímaritinu The Economist 12. des-
ember sl. þar sem er að finna ítar-
lega umfjöllun um landbúnaðarmál
hins vestræna heims. í aðalatrið-
um má segja að í heiminum togist
á tvenns konar sjónarmið — ann-
ars vegar þau að nauðsyn sé á
róttækum og skjótum aðgerðum
til aukins frjálsræðis innan land-
búnaðarkerfisins og hins vegar að
allar breytingar verði að gerast
með hægfara aðlögun til að valda
sem minnstri röskun og uppnámi.
í grein The Economist er dæm-
ið um róttækar og skjótar aðgerð-
ir í þessu efni sótt til Nýja-Sjálands
þar sem Verkamannaflokkurinn
greip til slíkra ráða um miðjan
níunda áratuginn, fljótlega eftir að
hann komst þar til valda. Fram að
þeim tíma höfðu fáir bændur í
heiminum notið jafn ríkulegra ríkis-
styrkja, en nú er svo komið að
aðeins um 4% af tekjum bænda
eru í formi opinberra styrkja.
Uppskurður landbúnaðarkerfis-
ins var hraður þegar ný stjórn
snerist gegn þessari þróun, enda
efnahagur landsins í rúst. Styrkjum
og niðurgreiðslum var að miklu
leyti hætt á aðeins þremur árum
og hætt var að niðurgreiða vexti
af lánum. Afleiðingarnar létu ekki
á sér standa. Vergar rauntekjur
af býli féllu um mílli áranna 1980
og 1986. Jarðarverð féll um helm-
ing vegna þess að jörðin var ekki
lengur uppspretta þeirra styrkja
sem áður buðust. Búpeningur
dróst verulega saman. Áburðar-
styrkir féllu um 55%. Vaxtagreiðsl-
ur hafa í tvígang orðið hærri en
allar tekjur landsins af landbúnaði,
þrátt fyrir að stjórnvöld afskrifuðu
talsvert af lánum. Aðlögunin varð
erfiðust fyrir þá bændur sem
skuldugastir voru en þeir voru ein-
att þeir sömu og státuðu af mestri
framleiðni. Það hefur tekið nýsjá-
lenskan landbúnað um sjö ár að
rétta aftur úr kútnum. Verðbólgan
í landbúnaði sem náði hæst um
23%, hefur nú fallið svo að leita
verður aftur til um 1960 að finna
samsvörun. Samtök bænda segj-
ast nú fyrst greina aukna bjartsýni
meðal umbjóðenda sinna.
Engu að síður kynnu einhverjir
að ætla að reynsla Nýsjálendinga
væri skólabókardæmi fyrir rök-
semdafræslu þeirra sem mæla
gegn róttækum uppskurði í land-
búnaðargeiranum. The Economist
segir hins vegar hið gagnstæða.
Um miðjan síðasta áratug hafi
bergmálað viðvörunarorð um að
þúsundir bænda mundu flosna
upp af jörðum sínum vegna þess-
ara aðgerða stjórnvalda. Stað-
reyndin sé hins vegar sú að bænd-
ur séu nú fleiri en hafi verið í byrj-
un níunda áratugarins þar sem
tómstundabændur og garðræktar-
bændur hafi farið að yrkja jörðina.
Rannsóknir hafa einnig sýnt að
það eru einmittfjölskyldubýlin sem
hafa spjarað sig best vegna þess
að það hefur sýnt sig að fjölskyld-
an hefur getað nýtt sér vannýtt
vinnuafl heima fyrir, ýmist við störf
heima fyrir eða til að afla tekna
utan býlanna. Þær fáu rannsóknir
sem gerðar hafa verið á bændum
sem yflrgáfu jörð sína hafa einnig
leitt í Ijós að aðlögun þeirra í nýju
umhverfi hefur verið auðveldari en
gert var ráð fyrir.
The Economist rekur einnig af-
drif kornræktarbænda í Bandaríkj-
unum í byrjun níunda áratugarins.
Á áttunda áratugnum virtist heim-
urinn hafa óseðjandi þörf fyrir
bandarískt korn. Útflutningur á því
jókst um 10% á ári í magni og um
20% í verðmæti. Tekjur bænda
höfðu aldrei verið meiri. Jarðarverð
jókst hratt og bændur tóku um 100
milljarða dollara að láni í krafti
þess. í byrjun níunda áratugarins
fóru bandarísk stjórnvöld hins veg-
ar að beitd vöxtum gegn verð-
bólgu. Afleiðingin varð samdráttur
— verslun með korn dróst saman
og hátt gengi dollars vegna hárra
vaxta hækkaði kornið í verði gagn-
vart viðskiptalöndunum. Eins og á
Nýja-Sjálandi komu umhverfis-
breytingarnar fyrst fram í jarðar-
verðinu og það féll um helming á
sumum svæðum. Miðlungs stór-
býlin urðu harðast úti þar sem þau
höfðu óspart tekið lán meðan allt
lék í lyndi. Sumar kannanir benda
til að allt að 15% bænda hafi flosn-
að upp af jörðum sínum meðan á
þessu stóð.
Ekki birti yfir bandarískum land-
búnaði fyrr en vextir og dollarinn
tóku að falla á ný og eftir að banda-
rísk stjórnvöld höfðu varið nærri
50 milljörðum dala í styrki. The
Economist segir að reynsla Banda-
ríkjamanna líkt og Nýsjálendinga
sýni einfaldlega að bændur geti
ekki lokað sig af frá öðrum þáttum
efnahagslífsins. Rannsóknir í báð-
um þessum löndum bendi til þess
að vextir og gengisskráning hafi
afgerandi áhrif af afkomu landbún-
aðarins. Hið síðarnefnda á þó síð-
ur við hér á landi vegna þess að
útflutningur landbúnaðarafurða
skiptir hér óverulegu máli. Ályktun
The Economist af þessum tveimur
dæmum er sú að grípi stjórnvöld
til uppstokkunar á landbúnaðar-
stefnunni á samdráttartímum, þá
verði bændur eins og aðrir kaup-
sýslumenn sem versli með mark-
aðshæfa hrávöru, sérlega illa úti.
Ef hins vegar uppstokkunin er gerð
þegar skilyrði til einhvers efna-
hagslegs bakslags eru hagstæð,
þá sé lag til skjótra og róttækra
umbóta jandbúnaðarkerfsins og
vandi bænda vel leysanlegur.
í þessu Ijósi ættu menn því ef
til vill ekki að sýta það þótt land-
búnaðurinn íslenski hafi sloppið
með skrekkinn undan niðurskurð-
arhnífnum að þessu sinni — heldur
bíða betra færis þegar árferðið
leyfir.
BVS