Morgunblaðið - 03.06.1995, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
London
- nafli leiklistar
Leikhúslíf í London er í miklum blóma nú
sem fyrr. Sveinn Haraldsson brá sér til
London og sá ótrúlega mörg leikverk á jafn
ótrúlega skömmum tíma.

H'ERGI gefst færi á að
sjá jafn fjölbreytt leik-
hús á jafn litlu svæði og
í London. Það að nafli
leiklistar í hinum enskumælandi
heimi er staðsettur í seilingarfjar-
lægð frá landinu kalda er staðreynd
sem ég held að of fáir landar geri
sér grein fyrir. Við skiljum málið
betur en önnur erlend mál, við höf-
um séð meira af bresku leiknu efni
í sjónvarpi, hlustað á meira breskt
efni þýtt á íslensku í útvarpi og séð
meira af slíku á leiksviði en efni
skrifað á íslensku.
Þrátt fyrir að íslensk leiklistar-
hefð hafi einnig orðið fyrir áhrifum
frá Bandaríkjunum, írlandi, Norð-
urlöndum, Þýskalandi og hinum
rómönskumælandi heimi, hafa fleiri
bresk leikverk verið sett hér upp
af atvinnuleikhúsunum síðan þeim
var komið á fót heldur en frá nokkru
öðru landi í veröldinni. íslensk leik-
listarhefð er gegnsýrð breskum
áhrifum og áhorfendur hér eru ald-
ir upp í breskri leiklistarhefð.
Auðvitað notar íjöldi íslendinga
tækifærið og fer í leikhús þegar
þeir fara til London og til er að
fólk fari sérstaklega til borgarinnar
héðan reglulega til að kynna sér
leiklistarlífið. Kynning á leikhúslífi
í London fyrir þá sem eiga leið um
borgina í sumar er því vel við hæfi,
í þeim tilgangi að hvetja þá til að
notfæra sér það sem leikhúsin hafa
upp á að bjóða og jafnframt auð-
velda þeim það þegar á hólminn er
komið.
Undarleg dýpt
I Aldwich Theatre er verið að
sýna nýtt leikrit eftir Tom Stoppard
sem kallast Indian Ink. Sviðsverkið
er byggt á útvarpsleikritinu In the
Native State og ber þess nokkur
merki. Meðal leikara eru Art Malik
(þekktur hér úr sjónvarpsþáttaröð-
inni The Jewel in the Crowrí) og
Felicity Kendal. Stoppard leikur sér
að stað og stundu og samtímis er
verið að túlka atburði í Englandi
og á Indlandi, sem gerast á íjórða
áratugnum, fyrir sex mánuðum og
núna. Þetta gefur verkinu undar-
lega dýpt sem er í andstöðu við
kyrrstöðuna á sviðinu.
í Apollo Theatre við Shaftes-
bury Avenue í Soho er verið að
endurvekja In Praise of Love, sem
er eitt af síðustu leikritum Terence
Rattigan. Á allra síðustu árum hef-
ur rykið verið dustað af helstu verk-
um Rattigans í Englandi og þau
ýmist sett á svið, verið flutt í sjón-
varpi eða jafnvel gerðar kvikmyndir
eftir þeim. Rattigan var meistari í
gerð hefðbundinna stofuleikja en
laut í lægra haldi fyrir „eldhús-
vasksbylgjunni" á sjötta áratugnum
(John Osborne, Shelagh Delaney
o.fl.). Meðal leikenda er Peter Bowl-
es sem er íslenskum sjónvarps-
áhorfendum að góðu kunnur.
í Comedy Theatre er verið að
sýna A Passionate Woman eftir Kay
Mellor. Þetta er gamanleikur sem
fjallar um húsmóður á tímamótum
og hefur verið líkt við leikritið Sig-
rúnu Ástrós (Shirley Valentine) sem
gekk hér lengi í Borgarleikhúsinu.
My Night with Greg í Criterion
Theatre er gamanleikur með alvar-
legu ívafi um hóp samkynhneigðra
vina sem kemur saman eftir dauða
eins þeirra úr eyðni. Það kemur á
daginn að þeir hafa flestir einhvem-
tímann eytt nótt með hinum látna.
Hverri blekkingahulunni af annarri
er svipt af meðlimum hópsins þar
til sannleikurinn stendur einn eftir
berstrípaður.
í Duchess Theatre er enn verið
að sýna farsann Don’t Dress for
Dinner. Þetta er nýr franskur farsi
sem hefur verið staðfærður upp á
enskar aðstæður. Hraðinn og mis-
skilningurinn er í hefðbundnum
farsastfl en verkið er það vel skrifað
og leikarar vel valdir að hann virð-
ist ferskur og bráðfyndinn.
The Woman in Black í Fortune
Theatre er nokkurs konar viktor-
íanskt hryllingsleikhús. Aðdáendur
hryllingsmynda ættu að nota tæki-
færið og sjá hvort þeir njóta ekki
hryllingsins enn meir í návígi. Örfá-
ir leikarar fara með hlutverkin en
aðalstjaman hlýtur að vera leik-
myndahönnuðurinn. Ég hef sjaldan
séð leikmynd notaða á jafn áhrifa-
mikinn hátt og í lokaatriðinu. Leik-
ritið er að hluta til í frásagnarstíl
og gerist á síðustu öld.
I hinu nýnefnda Gielgud The-
atre eru hafnar sýningar á leikriti
Noel Cowards Design for Living.
Meðal leikenda eru Rupert Graves
og Marcus D’Amico, báðir þekktir
úr sjónvarpi hvor sínu megin Atl-
antsála en tiltölulega óþekktir úr
þeim fjölmiðli hér á landi.
I St Martins Theatre er enn
verið að sýna Músagildruna (The
Mousetrap) eftir Agöthu Christie,
sem er sú uppfærsla sem lengst
hefur gengið í leikhúsheiminum
gervöllum. Þetta er vel skipulögð
morðsaga eins og kellu er von og
vísa en leikurinn er upp og ofan
enda oft skipt um leikara. Leikmun-
ir, sviðsmynd og búningar hafa
verið eins eða svipaðir frá upphafí
og er vel þess virði að sjá sýninguna.
Gordon Kaye (kráareigandinn úr
grínþáttunum ’Allo, ’allo i ríkissjón-
varpinu) og Rue McCIanahan
(Blanche í Golden Girls) eru í aðal-
hlutverkum í gamanleiknum Harv-
ey um mann sem á sér ímyndaðan
vin sem vill svo til að er hvít risa-
kanína.
í Strand lýkur sýningum á Horft
af brúnni (A View from a Bridge)
eftir Arthur Miller 11. júní. Sýning-
in hefur ekki fengið sérstaka dóma
og þykir leikstjórinn hafa vannýtt
þau tækifæri sem textinn hefur upp
á að bjóða.
Utan „West End“
Ennfremur má nefna þau leikhús
í London sem teljast staðsett utan
„West End“. Þau eru auðvitað
fjöldamörg. Time Out gaf t.d. síð-
ustu vikuna í maí upplýsingar um
66 leikhús og leikhópa sem voru
með sýningar „Off-West End“ eða
sem falla undir skilgreininguna
„Fringe Shows“. Það sem sýningar
þessar eiga sammerkt er að þær
standa iðulega í stuttan tíma og er
erfitt að henda reiður á því hvað
verður á boðstólum í sumar. Svo
nefnd séu einhver leikhús má mæla
með Theatre Royal Stratford
East við Gerry Raffles Square,
Stratford (E15), The Bridewell
Theatre, Bride Lane, Fleet Street
(EC4), Greenwich Theatre,
Crooms Hill, Greenwich (SEIO),
The Lyric Hammersmith, King
Street (W6) og Riverside Studios,
Crisp Road, við Queen Caroline St,
Hammersmith (W6), sem sýnir
Anton ogKleópötru eftir Shakespe-
are með Vanessu Redgrave og Paul
Butler í aðalhlutverkum til 11. júní.
í Þjóðleikhúsinu breska (The
Royal National Theatre) er sýnt
í þremur sölum. Nú er verið að
sýna Vindsór-konurnar kátu (The
Merry Wives of Windsor) og Rík-
harð annan eftir Shakespeare,
Trójukonur (Women of Troy) eftir
Evripídes, í Mjólkurskógi (Under
Milk Wood) eftir Dylan Thomas,
What the Butler Saw eftir Joe Or-
ton með John Alderton og Absolute
Hell eftir Rodney Ackland með Judi
Dench í aðalhlutverki, sem einnig
lék sama hlutverk í sjónvarpsgerð
leikritsins, sem var sýnt nýlega í
ríkissjónvarpinu. Einnig hafa þeir
hafíð sýningar á tveimur nýjum
leikritum, Skylight eftir David
Hare og The Blue Ball eftir Paul
Godfrey.
Velskur Malvolio
The Royal Shakéspeare Comp-
any setur upp leikrit í Stratford-
upon-Avon og í London og hefur
til umráða þrjú leiksvið í hvorri
borg. Leiksviðin í London eru í The
Barbican Centre, gríðarstóru
steinsteyptu völundarhúsi við borg-
armörk The City, hinnar gömlu
Lundúnaborgar. Meirihluti verk-
anna er eftir Shakespeare og er
núna verið að sýna Draum á Jóns-
messunótt (A Midsummer Night’s
Dream), Líku líkt (Measure for
Measure), Kóríólanus (Coriolanus)
Ofviðrið (The Tempest), og Þrett-
ándakvöld (Twelfth Night) allt eftir
Shakespeare. Síðastnefnda sýning-
in er mjög vel heppnuð og leggur
áherslu á skopið í verkinu. Desmond
Barrit slær í gegn sem Malvolio,
og velur að tala með suður-velskum
hreim, sem breskum áhorfendum
finnst hvað fyndnastur (sjá stóru
myndina). Tvö leikrit eftir spor-
göngumenn Shakespeares, John
Ford og Thomas Southerne, eru á
fjölunum þessa dagana auk Bingo
eftir Edward Bond, sem fjallar um
síðustu daga Shakespeares eftir að
hann hætti að semja leikrit og sneri
aftur til fæðingarbæjar síns, konu
og bama.
Fjórir söngleíkir
eftir Lloyd Webber
Vinsælasti söngleikjahöfundur
nú á dögum er tvímælalaust
Andrew Lloyd Webber. í sumar
verða fjórir söngleikir eftir hann
sýndir í London, þrír þeirra hafa
gengið árum saman, Cats, Óperu-
draugurinn (The Phantom of the
Opera) og Starlight Express. Þessir
söngleikir standa fyrir sínu, músik-
in er talin best í Óperudraugnum
og sviðsetningin í Cats en Starlight
Express talinn einna sístur (snýst
mest um rúlluskauta). Miða er yfír-
leitt hægt að fá auðveldlega, nema
að betra er að hugsa fyrir þeim í
tíma ef fara á um helgi.
Fjórði söngleikurinn og sá nýj-
asti er Sunset Boulevard sem
byggður er á kvikmynd með sama
nafni. Aðsókn hafði dalað svo að
Elaine Paige, sem telst þekktust
söngleikjastjama breskra, var feng-
in til að taka að sér aðalhlutverkið.
Áherslan er lögð á að leikararnir
geti sungið frekar en leikið, en
söngur Elaine Paige, sviðsmyndin
og minningarnar sem sýningin vek-
ur um kvikmyndina með William
Holden og Gloriu Swanson, sem
söngleikurinn er byggður á, halda
sýningunni uppi. Tónlistin er í stíl
Lloyd Webbers án þess að vera
dæmigerð fyrir hann. Hún er til-
raunakenndari og stundum dettur
manni helst í hug að Lloyd Webber
sé að reyna að stæla Wagner við
notkun á leitmótífum, nema hvað
ef það vakir fyrir honum er langt
frá að honum takist það. Áhorfand-
inn kemur ekki út af sýningunni
raulandi lög heldur sundurlausa
lagstúfa sem hafa einmitt verið
stífðir heldur hrottalega áður en
þeir náðu að verða að laglínu. EI-