Morgunblaðið - 04.02.1996, Blaðsíða 3

2 C SUNNUDAGUR 4. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 4. FEBRÚAR 1996 C 3
FERÐALÖG
FERÐALÖG
UM BORÐ í skútunni, sem
liggur undan ströndum
Aruba í Karíbahafmu, eru
28 mjög svo léttklæddir sólþyrstir
farþegar ásamt þriggja manna
áhöfn, skipstjóra, fararstjóra og
þernu, þegar mér er skutlað þang-
að út á slöngubát. Ég klifra um
borð, heilsa nærstöddum, kem mér
þægilega fyrir á þilfari skútunnar
og fækka fötum eins og hinir, sem
eru í óða önn að smyija á sig
brunavörn enda sólin hátt á lofti,
sjórinn ljósblár og tær og hitinn
um eða yfir 30 stig. Á meðan er
hávetur á íslandi.
Klukkan er hálftíu að morgni.
Næstu tímunum ætla ég að eyða
í skútulíf og „snork.“ Það hafði
ég þó aldrei reynt áður, enda má
með sanni segja að íslenskt haf-
svæði sé vart til þess fallið. Karíba-
hafið hentar hins vegar vel til
þessa og ég hugsa með tilhlökkun
til dagsins.
Einn áhafnarmeðlimurinn,
kaffibrúnn,' þéttvaxinn, ber að of-
an, tekur til við að klifra út á
framstefnið, klappar saman lófun-
um og kallar á athygli. Hann er
afslappaður eins og við hin, lætur
nokkra brandara, sem hann segir
tvisvar á dag flesta daga vikunn-
ar, fjúka út í loftið, lýsir síðan til-
högun fararinnar og hvar meining-
in sé að demba okkur í sjóinn. „En
við byijum auðvitað á morgun-
matnum; kleinuhringjum og
kampavíni, og í hádeginu bjóðum
við upp á samlokuhlaðborð, snakk
og fleira góð-
gæti. Ekki má
svo gleyma bam-
um, sem verður
auðvitað opinn
allan tímann. Ég
vil sérstaklega
minna á sér-
drykk okkar að
þessu sinni sem
er blanda af
vodka, rommi,
djúsi, banana-
líkjör og ein-
hveiju fleiru. Ég
vona að þið eigið
eftir að njóta
dagsins."
Upplýsinga-
skyldunni er full-
nægt í bili, seglin
eru dregin upp
og skútan hreyf-
ist úr stað á með-
an við njótum
morgunverðarins og kynnumst ör-
lítið innbyrðis. Flestir um borð eru
Ameríkanar. Þó einir fjórir Hol-
lendingar og undirrituð frá íslandi.
Skemmtun
KAMPAVÍNINU skenkt í glös.
Ég gef mig á tal við hjónin, sem
flatmaga við hliðina á mér og
skríkja af kæti við og við, bið þau
að taka mynd af mér á skútunni
DEBBIE og Bill frá New Jersey voru kampakát og
ánægð með tilveruna.
Kampavín
og kleinuhringir
í morgunmat
í stað
kjarnorku
ÞÝSKA kjarnorkuverið í Kalkar
við Rín var umdeilt frá upphafi.
Andstæðingar þess fullyrtu að
allt að fjörtíu þúsund manns
gætu farist ef kjarnorkuverið
bræddi úr sér og 55.000 ferkíló-
metrar lands lagst í eyði. Bygg-
ingarkostnaðurinn fór fram úr
öllum áætlunum. Verið átti í
upphafi að kosta 310 milljónir
þýskra marka, en kostaði á
endanum 10 milljarða marka.
Það var fullklárað fyrir fimm
árum, en hefur aldrei verið tek-
ið í notkun.
Hollendurinn Henny van der
Mosr hefur nú keypt kjarnorku-
verið fyrir þrjár milljónir marka.
Hann ætlar að breyta því í
skemmtigarð með hótelum, mat-
stöðum, diskótekum, keiluhöll og
veggboltasal. Það verður sund-
laug í kæliturninum og vatnsdæl-
unum verður breytt í 100 metra
háan gosbrunn. Skemmtitæki
koma i stað tankanna sem áttu
að framleiða kjarnorku.
Kalkar er við landamæri
Þýskalands og Hollands. Van der
Most er sannfærður um að Kalk-
ar-skemmtigarðurinn eigi eftir
að ganga vel. Hann hefur reynslu
af að breyta vonlausum bygging-
um í skemmti- og fundarstaði.
Aðdáendur hans fullyrða að hann
geti breytt steinum í gull. ■
ab
HÚSIN í Chagabuco
íslendinga-
slódir í Chile
um
ÍSLENDINGA er að fmna um allan
heim. Meðal annars er nokkuð
íslendinga í suðurhluta _______
Chile, en þeir vinna þar
hjá sjávarútvegsfyrir-
tækinu Friosur, sem er
að hiuta til í eigu
Granda hf. Friosur er í
smábænum
Chagabuco. í sama hér-
aði eru tveir stærri
bæir og flugvöllur, en
byggingar eru fábrotn-
ar og fátækt fremur mikil. Náttúran
er hins vegar fjarri því að vera fátæk-
leg, gífurlegir fjallgarðar, mikið
Náttúran er fjarri því
að vera fátækleg,
gífurlegir fjallgarðar,
mikið fjarðakerfi og
gróskumikill skógur.
Morgunblaðið/HG
SJÁVARÚTVEGSFYRIRTÆKIÐ Friosur, sem er að hluta í eigu Granda hf.,
er staðsett í bænum Chagabuco í suðurhluta Chile.
fjarðakerfi og gróskumikill skógur.
Marga sælureiti er að finna á svæð-
__________ inu, meðal annars heitar
laugar, sem tilvaldar eru
til að baðast og hvílaf
lúin bein.
Umhverfi Chagabuco
er mjög fallegt. Þar sem
bærinn stendur eru An-
desfjöllin komin út í
Kyrrahafið og mynda
þar gífurlegt fjarðakerfi
og mikilfenglegt lands-
lag, þétt vaxið skógi. Úrkoma er
mjög mikil á þessum slóðum eða um
3.000 millimetrar á ári. Nokkuð stór-
ar ár renna þama til
sjávar og er ein þeirra
Áisén-áin, sem rennur *
út í samnefndan fjörð,
en við hanii stendur
Chagabuco og bærinn
Aisén.
Lítil byggð hefur
lengst af verið á
þessu svæði. Frum-
byggjarnir, Chonos,
hurfu af svæðinu um
1870 og Spánveijarn-
ir töldu héraðið ekki
byggilegt vegna þess
hve þéttur skógurinn
var. Charles Darwin
kallaði þennan lands-
hluta „grænu eyði-
mörkina". Fyrstur af
síðari tíma mönnum'
til að kanna svæðið
að ráði var kapteinn
Simpson og era ýmis
ömefni tengd nafni
hans.
Brenndu skóginn til að
helga sér land
Snemma á þessari öld hófst svo
búseta á svæðinu og brenndu menn
þá skóginn í stóram stíl til að helga
sér land og Aisén varð hafnarborg
héraðsins. Coihaique er höfuðborg
héraðsins. íbúar era um 40.000 og
þar eru miðstöðvar ýmissa opin-
berra stofnana, sjúkrahús, skólar
og flugvöllur. 68 kílómetrar eru til
Aisén og 82 til Chagabuco og ligg-'r
ur leiðin um afar fagurt umhverfi,
meðal annars Simpson-þjóðgarðinn
við Simpson-ána. Þar er mikill tijá-
gi-óður og breiður af lúpínu og sól-
ey á árbökkunum.
íbúar Aisén eru um þrettán þús
und. Bærinn var áður hafnarbæ
héraðsins, og sigldu skipin þá upp
eftir Aisén-ánni upp til bæjarins
Uin 1960 breyttist rennsli árinna
og varð þá ófært upp hana. Þá væ
byggð höfn við Chagabuco og nf
búa þar um 1.500 manns og eri
stærstu vinnuveitendurnir sjávarút-
vegfyrirtækin Friosur og Pesct
Chile. Friosur flutti starfsemi sínt
á staðinn fýrir um 10 árum.
Chagabuco er lítið, þokkalegt hót
el, en nóttin þar kostar um 50 doll
ara, 3.500 krónur. Þar er einni
hægt að fá mat og drykk við væg
verði. I
Hjörtur Gíslaso *
svo ég geti yljað mér við minning-
ar þegar heim er komið. Þau
kynna sig sem
Debbie og Bill
frá New Jersey
og vinna bæði
hjá síma-
fyrirtækinu
AT&T. Þau
segjast hafa
mikla ánægju
af ferðalögum
og reyna að
velja nýja
áfangastaði á
hveiju ári. Bill
segist þó láta
frúnni valið
eftir hveiju
sinni gegn því
að hann fái að
fljóta með
enda sé það
hún sem liggi
yfir
ferðabækling-
unum og láti
fjárhagsdæmið ganga upp ein-
hvern veginn. Það hafi gengið
fínt, aldrei klikkað hingað til hjá
kerlu.
Eftir um klukkutíma siglingu
er nú komið að því að við þurfum
að gefa upp skóstærðir. Til stend-
ur að afhenda kafaragræjur við
hæfi, froskalappir, gleraugu og
pípu svo við getum andað án telj-
andi vandræða á ferð okkar um
undirdjúpin. „Og ef einhver hefur
aldrei gert þetta áður, verður
hann snarlega tekinn í kennslu-
stund. Þeir, sem á þurfa að halda,
eru vinsamlegast beðnir um að
gefa sig fram. Dýpið er þrír til
tuttugu metrar,“ segir brandara-
karlinn í áhöfninni. Ég lít í kring-
um mig. Aðeins ein hönd fer á
loft sem tilheyrir konu á sjötugs-
aldri. Ég klára úr kampavínsglas-
inu og ákveð að vera í flokki
þeirra sem þykjast fær í flestan
sjó.
„Snorkað" í sjónum
Seglin eru dregin niður og akk-
erinu hent út. Ferðafélagarnir
troða sér í froskalappirnar, setja
á sig höfuðbúnaðinn og varpa sér
einn af öðrum í sjóinn. Ég sé að
þeim skýtur fljótt upp aftur og
fara að iðka sund og köfun af
kappi. Þegar ég geri mig líklega
Morgunblaðið/Jóhanna Ingvarsdóttir
MARGT er hægt að gera sér til dundurs á Aruba, eins og auglýsingaskiltið á ströndinni segir til um.
til að stökkva útbyrðis bætir farar-
stjórinn því góðlátlega við að við
þyrftum sérstaklega að gæta okk-
ar á kóröllum, því það getur haft
ófyrirséðar afleiðingar ef við þeim
er hróflað. Farsælast væri að forð-
ast þá eins og pestina. Mér verður
ekki um sel en ég læt þó vaða án
frekari „spekúlasjóna“. Fer á bóla-
kaf með hendur fyrir vitum, eins
og ég hafði hlerað að ætti að gera,
og nýt í botn næstu mínútna innan
um sjávargróður og litlar litskrúð-
ugar fískaverur, sem dansa innan
um neðansjávargróðurinn. Þetta
er svo sannarlega heimur út af
fyrir sig.
En þar sem ég er ein til frásagn-
ar hér þótti mér takast einkar vel
upp svona í fyrstu atrennu og var
ekki lengi að spenna á mig græj-
urnar á þeim viðkomustöðum, sem
á eftir komu.
í lokin er vert að geta þess fyr-
ir þá sem hyggja á Araba-ferð, að
ferð þessi tekur um fjórar klukku-
stundir og er í boði hjá fyrirtæki,
sem kallar sig „Wave Dancer“.
Ferðin kostar 45 dollara með öllu
eða rúmlega 3.000 ísl. kr. ■
Jóhanna Ingvarsdóttir
bæjunum í kring þegar sonurinn
tók við rekstri bakarísins fýrir þó
nokkuð mörgum árum. Margir
bæjanna voru þá að leggjast í eyði
og fólk var fegið að losna við
gamla, suma eldgamla, muni. Piaty
safnaði þeim saman á einn stað
og efri hæð bakarísins er núna hin
merkasta byggðasafn. Gallinn er
sá að það þarf að ganga í gegnum
bakaríið og upp þröngan stiga til
að komast þangað. Safnið er því
ekki opið almenningi, en Karl Piaty
ljómar þegar einhver vill skoða það
og hefur unun af að segja frá hlut-
unum og hvernig faðir hans komst
yfir þá.
Afmælissýnlngar
Landamæri Austurríkis hafa
breyst mikið síðan nafn landsins
var fyrst notað. Sum sambandsrík-
in hafa því meiri áhuga á þessu
afmæli en önnur, en þau halda öll
upp á það á einhvern hátt. Sögu-
sýningin í Niederösterreich verður
væntanlega hin merkasta. Önnur
sambandsríki eins og Steiermark
nota tækifærið til að halda sérstaka
sýningu á gersemum sambands-
ríkisins frá miðöldum og Vínarborg
heldur fjölda konserta og minni
sýninga í nafni afmælisins. ■
ab
honum búa til járnverkfæri á
ævafornan hátt. Hann er meðlim-
ur í samtökum áhugamanna um
járnframleiðslutímabilið. Samtök-
in gefa út kynningarrit um
gróskutíma svæðisins og leiðar-
vísa í samráði við ferðamálaráð
yfir áhugaverða staði og söfn sem
tengjast járnframleiðslunni.
Byggðasafn á bakarílsloftlnu
Bærinn Waidhofen var höfuð-
staður Eisenwurz á blómaskeiði
þess. Bænum hefur verið vel við
haldið og er fallegur. Nú búa þar
um 12.000 manns.
Það eru þó nokkur kaffihús og
bakarí í miðbænum. Uppi á lofti
einu þeirra leynist merkilegt safn.
Faðir Karls Piaty bakara byrjaði
að safna gömlum munum á bónda-
►ARUBA, ein af
syðstu eyjum Karíba-
hafsins, skammt
norðan við Venezu-
ela, er einn af áfanga-
stöðum Úrvals-Útsýn-
ar næsta sumar. Á
Aruba búa liðlega 70
þúsund manns, en eyj-
an heyrir undir Hol-
land.
►Flestir íbúar Aruba
tala ensku, hollensku
og spænsku auk
tungumáls inn-
fæddra, papiamento.
Eyjan er að öllu leyti
utan fellibyljabeltis
Karíbahafsins og er
hitastig mjög stöðugt,
26-32oC.
►Á Aruba er úrval
veitingastaða og
margir skemmtistað-
ur eins og fram kem-
ur í nýjum sum-
arbæklingi Úr-
vals/Útsýnar. Fjöl-
GAMALL járnsmiður í Ybbsitz tregðast við og hættir ekki járn-
framleiðslu þótt tímarnir hafi breyst. Smiðjan hans er safn og
gestir geta fylgst með honum smíða járn á ævafornan hátt.
MERKILEGT byggðasafn
leynist uppi á lofti í bakarii
við miðaldabæinn Waidhofen.
AFSLÖPPUN og leikur.
breytt tækifæri bjóð-
ast til tómstunda;
Eagle Beach er talin
ein af betri bað-
ströndum heims, golf
er hægt að stunda á
18 holu velli, sjó-
stangaveiði er vinsæl
íþrótt á Aruba ásamt
köfun og fleiri vatna-
íþróttum. Þá er í boði
fjölbreytt úrval
skoðunarferða;
jeppaævintýri, dags-
ferð til Caracas í
Venezuela, hestaferð-
ir, skoðunarferðir
með kafbát auk fjölda
styttri og lengri sigl-
inga. ■
Pósturinn hefur enn nóg að gera
ÞAÐ er auðveldlega hægt að ímynda sór að
tækniframfarir eins og tölvupóstur og faxtæki dragi ~
úr þörf fyrir póstútburð og pósthúsum fækki í v' *$#>&*** ...}
kjölfarið. Slíkt virðist þó ekki vera, að minnsta kosti .
ekki strax. (flestum löndum heims hefur , , -
póstafgreiðslum fjölgað ef eitthvað er síðustu árin. I .iv”,
Singapore, sem er eitt af tæknivæddustu ríkjum
Asíu og þarmeð heims, fjölgaði póstafgreiðslum
nær 1.000 á milli áranna 1980 og 1994.
Á eftirfarandi lista má sjá hvernig fjöldi póstafgreiðslna hefur /
breyst á þessum tíma í nokkrum löndum heims. Upplýsingarnar koma
úr vikuritinu Asiaweek, en upplýsingar um fjölda póstafgreiðslna á Islandi
komu frá póstþjónustunni hér á landi.
Land
Fjöldi pósthúsa Brsytingar ,
1980 1994 á milli ára Land
Fjöldi pösthúsa Breytingar
1980 1994 ámilliára
Indland 152.786 Ungverjaland 3.213 3.223 0%
Kína 48.206 64.482 34% Búlgaria 4.034 3.104 -23%
Bandaríkin 39.486 50.087 27% Algería 1.571 3.087 96%
Rússland 46.523 Austurríki 2.639 2.643 0%
Tyrkiand 10.335 34.692 236% Noregur 2.862 2.414 -16%
Japan 22.983 20.817 -9% Suður-Afríka 2.237 2.198 -2%
Bretland 22.480 19.603 -13% írland 2.162 1.949 -10%
Þýskaland 18.510 19.479 5% Finnland 3.799 1.879 -51%
Kandada 8.305 18.607 124% Svíþjóð 1.786
Frakkland 17.116 16.919 -1% Belgía 1.844 1.639 -11%
ítalía 14.035 14.377 2% Danmörk 1.323 1.291 -2%
Indónesía 4.214 13.629 223% Singapor 126 1.110 781%
Portúgal 11.513 7.053 -39% Israel 601 651 8%
íran 6.721 írak 343
Spánn 7.177 4.845 -32% Sam. arabísku 161
Ástralía 5.057 3.992 -21% furstadæmin
Sviss 3.835 3.642 -5% rlong Kong 78 124 59%
Suður-Kórea 2.081 3.390 63% ísland 100
iikið vatn hefur runnið til sjávar frá því að nafn landsins var fyrst notað
Keisarans gjöf kom
Austurríki á blað
SÍÐAR á þessu ári eru þúsund
ár liðin síðan Otto III keisari
gaf biskupnum í Freising landið
í kringum Neuhofen við ána
Ybbs. Það væri ekki í frásögur
færandi ef keisarinn hefði ekki
skrifað í gjafabréfinu að landið
lægi í Ostarrichi (Austurríki).
Ostarrichi hafði fram að því
verið notað í daglegu tali yfir
svæðið sem Dóná fellur um aust-
an við Bæjaraland, en nafnið
hafði aldrei fyrr verið fest á
blað. Keisarinn gerði það 1.
nóvember 996. Það gefur Aust-
urríkismönnum tækifæri til að
rifja upp sögu landsins og halda
sýningar í tilefni af þúsund ára
afmæli nafns landsins í ár.
Neuhofen er rúmlega klukku-
tíma akstur vestan við Vínarborg.
Þorpið er ósköp hversdagslegt og
kannski ekki þess virði að gera
sér sérstaka ferð
þangað - nema ein-
mitt til að skoða sýn-
inguna í tilefni af af-
mælinu sem verður
opnuð 4. maí og
stendur til 3. nóvem-
ber og fjallar um
mannfólkið, merka
atburði og goðsagnir
síðastliðinna þúsund ára. Sveit-
irnar í kringum Neuhofen eru
fallegar og gaman að fara um
þær, auk þess sem þær eiga sér
merka sögu.
Elnn jðrnsmiður þrjóskaðlst vlð
Héraðið var kallað Eisenwurz-
en þegar á 13. öld vegna járn
Austurríkismenn rifja
upp söguna og halda
sýningar í tilefni af
þúsund ára afmæli
nafns landsins.
(Eisen) framleiðslunnar sem þar
var. Það bjó yfir vatnsafli og mikl-
_____ um skógum, en hrá-
efnið var sótt í Erz-
berg (Málmfjall) í
Steiermark sem ligg-
ur ekki langt undan.
íbúarnir lifðu góðu lífi
aí járnframleiðslu í
mörg hundruð ár eða
fram á miðja síðustu
öld þegar iðnvæðing-
in náði einnig til Niederösterreich.
Nú er sama og engin járnfram-
leiðsla lengur í Eisenwurzen og
stór hluti íbúanna verður að sækja
atvinnu til Vínar eða Linz.
Eldri maður í þorpinu Ybbsitz
þijóskast við og stundar enn járn-
framleiðslu. Smiðjan hans er opin
gestum og þeir geta fylgst með