Morgunblaðið - 14.04.1996, Blaðsíða 3

2 C SUNNUDAGUR 14. APRÍL 1996 MORGUNBLAÐIÐ MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14. APRÍL 1996 C 3
FERÐALÖG FERÐALÖG
HÖFURÐBORGIN St. Johns er langstærsta borgin á Nýfundnalandi.
Nyrst á Nýfundnalandi
eru varðveittar rústir
og minjar frá bústað
Leifs heppna og Þorf-
inns Karlsefnis og er talið víst að
Vínland hafi verið eyja sú, sem
nú heitir Nýfundnaland. íslenzk
búseta á Nýfundnalandi stóð stutt
yfir í þá daga og var Þorvaldur,
bróðir Leifs, drepinn af skrælingj-
um. Nú stunda íslenzk skip rækju-
veiðar af miklum móð utan land-
helgi landsins, en útgerðir þeirra
og áhafnir eiga mikil samskipti
við heimamenn, landa aflanum þar
og sækja ýmsa þjónustu þangað.
Á um það bil fimm vikna fresti
leigja útgerðirnar þötu frá Flug-
leiðum til að flytja áhafnir á milli
landa. Töluvert hefur verið um það
að fólk notfæri sér þessar ferðir,
þó stuttar séu, því aðeins er stopp-
að í um hálfan sólarhring, Flogið
er til höfuðborgarinnar St. John’s
og má því segja að hið síðara
landnám íslendinga í Nýfundna-
landi sé hafíð. Aðrar leiðir eru
einnig færar til Nýfundnalands.
Til dæmis er flogið beint til St.
John’s frá London, auk þess sem
þangað eru greiðar samgöngur frá
Halifax í Nova Scotia. Eftir að
Flugleiðir hefja þangað áætlunar-
flug í maí nk. verður því auðvelt
fyrir fslendinga að heimsækja bú-
stað Leifs heppna á Vínlandi.
Kalt á veturna, mllt á sumrin
Nýfundnaland er eftirsóttur
ferðamannastaður. Kynni undir-
ritaðs af landinu hafa einungis
verið að vetrarlagi og þá er óhætt
að segja að hafi andað köldu.
Frostið var upp í 15 stig og um 9
vindstig af norðaustan, beint utan
af ísauðnum og íshafinu. Veður-
stofan þar vestra sagði kælinguna
svara til um 28 stiga frosts á cels-
íus. Þess má geta að Nýfundna-
land er mun sunnar en Island og
er höfuðborgin St. John’s, er á
sömu breiddargráðu og París. Á
Veiðar og minjar
um Leif s heppna
F :yrstu íslendingarnir komu til Nýfundnalands fyrir um eitt
j lúsund árum. Hjörtur Gíslason heimsótti þessa eyju
/ ausíast í Kanada, sem Isle mdingar eru nú aftur
farnir að setja svip sinn á.
BÚSTAÐUR Leifs heppna í L’Anse aux Medows nyrst á Nýfundna-
landi hefur verið byggður upp. Norskir fornleifafræðingar grófu
upp þennan bæ og aðrar mannvistarleifar á staðnum. Svæðið er
nú friðlýst og er vinsæll ferðamannastaður.
sumrin er hitastigið í Nýfundna-
landi mun hærra. Hiti á daginn
fer vel yfir 20 stig en niður í 12
á nóttunni.
Þó að kalt sé á veturna og snjón-
um geti kyngt niður, er viðmót
íbúanna hlýlegt. Fólkið er markað
af áratuga óvissu um afkomu sína,
en Nýfundnaland er líklega eitt
mjög fárra landa, ef ekki hið eina,
sem hefur orðið gjaldþrota. Það
var árið 1949, en þá var greitt
þjóðaratkvæði um framtíð lands-
ins, sem var eitt af sambandsríkj-
um brezka heimsveldisins. Niður-
staðan varð sú að gerast ríki í
Kanada og stendur sy.o enn.
Ekki hægt að rða í gegn um
þorsktorfuna
Eftir búsetu íslendinga þar
vestra er lítið vitað um sögu lands-
LABRADOR
QUEBEC
rjL'Anse aux Medows
St Anthony
NÝFUNDNA-
leááickton LAND
í
VESTUR
HÉRUÐ,
Gros 1 ,
Momet^ '}ij i
Corner Grand%,s ‘VÍ.A^.
Ste^pfe Ý MipHÉR|Ð/
I ' átA|t)an's5j 1 /:)
Portaux Harbour Breton f /
Basques Grand
town
200 km
/near
“ý' ■^’al
Sf John’s
'forí
v'*Trepassey
St Pierre 8t Miquelon (Erakkland)
ins, þar til Bretar komu þangað fyrir um
500 árum. Landnámsmaðurinn John Cabot
lýsir því fjálglega, hvernig aðkoman var.
Hann segir í frásögnum sínum að þorsk-
gegndin hafi verið svo mikil að tæpast
hafi verið hægt að róa í gegnum torfuna.
Lengst af lifðu Nýfundnalendingar á fisk-
veiðum, einkum þorski, en aðrar auðlindir
voru einnig nytjaðar svo sem skógurinn,
selur, hvalur og ýmis skógardýr, en mikið
er um elg á eyjunni. Hin síðari ár hefur
svo sigið á ógæfuhliðina á ný. Þorskstofn-
inn er hruninn og atvinnuleysi hefur aukizt
gífurlega. Ríkið sjálft stendur ekki undir
sér og nýtur mikilla styrkja frá alríkisstjórn-
inni í Ottawa.
Lágt verðlag
Fyrir þá, sem ferðast til útlanda til að
verzla, er St. John’s álitlegur kostur. Verð-
lag þar er lágt, einkum á almennri vöru
og kanadadollarinn er mun lægri í verði
en sá bandaríski og kostar um 50 krónur
íslenzkar. í borginni eru tvær fremur stórar
verzlunarmiðstöðvar og er vöruúrval þar
fjölbreytt, en lítið um mjög vandaðar vörur
og svokallaðar merkjavörur. Eins og víðast
hvar annars staðar en á hinum rándýru
Norðurlöndum er þar einnig hægt að njóta
góðs matar og drykkjar við vægu verði.
í höfuðborginni og víðar er boðið upp á
ágæta gistingu og eru aðbúnaður
og þjónusta á beztu hótelunum
hvetjum sem er fyllilega samboðin.
Verð fyrir gistingu er nokkuð mis-
munandi eða frá um 40 kanadísk-
um dollurum, um 2.000 krónum,
nóttin upp í rúmlega 100 dollara,
eða yfir 5.000 krónur.
Fjölbreytilegt
’ og fallegt landslag
Landið er töluvert skógi vaxið
og skiptast gjarnan á klettóttir
ásar, dalir og lægðir og skógar.
Töluvert er um vötn og víða sker-
ast langir firðir inn í landið. Lands-
lagið er því bæði fjölbreytilegt og
fallegt og verður fegurðin stund-
um hrikaleg. Þá er vegakerfið yfir-
leitt gott. Tvískiptar hraðbrautir,
þar sem umferðin er mest, en
annars góðir malbikaðir vegir.
Fjölskrúðugt dýralíf er á landi,
mikið um fugla og í sjónum mikið
um hval og sel og er hægt að
stunda veiðar á sjó, í vötnum og
ám og á stórum og smáum dýrum
merkurinnar.
Rúmlega 100.000 manns
í St. John’s
Nýfundnalandi er skipt í fjögur
svæði, Vestur-, Mið- og Austur-
héruðin auk Avalon-héraðs, sem
er umhverfis höfuðborgina St.
John’s. Loks telst Labrador eitt
hérað í ríkinu. Sé farið til Ný-
fundnalands er líklegt að fyrsti
viðkomustaðurinn sé höfuðborgin
St. John’s. Þar búa rúmlega
100.000 manns, en með útborgum
eru íbúarnir rúmlega 170.000. í
borginni eru miðstöðvar stjórn-
sýslu, menntamála og fleiri stjórn-
sýsluþátta auk sjúkrahúsa. Þar eru
söfn og fræðasetur, verzlanir og
veitingahús og ýmsir sögufrægir
staðir eins og Signal Hill, sem er
fornfrægt virki. Bezt er að vera á
bíl, en bilaleigubílar eru þarna á
sómasamlegu verði.
Fjölmargir ferðakostir
Ferðamálaráð Nýfundnaiands
og Labrador gefur út vandaðan
bækling með upplýsingum um
gistingu, þá staði sem vert er að
skoða, verzianir, læknishjálp^
þjónustu og fleira í þeim dúr. I
þessum bæklingi eru tillögur um
ferðir af ýmsu tagi innan hvers
héraðs. Þar er bæði um að ræða
skipulagðar ferðir, á landi og legi
eða tillögur um ferðir fyrir þá, sem
eru einir og vilja ráða ferðinni
sjálfir. Þessir kostir eru fjölmarg-
ir, en merkastur eru kannski þjóð-
garðurinn á vesturströndinni, Gros
Morne, en náttúrufegurð er þar
mjög sérstæð, bæði hrikaleg og
yndisfögur. Þá ættu íslendingar
ekki að láta hjá líða að heimsækja
víkingabyggðina nyrst á eyjunni á
L’Anse aux Medows. Leiðin, sem
hefst í þjóðgarðinum Gros Morne
og lýkur nyrst á eyjunni, er kölluð
víkingaslóðin. Hana er hægt að
fara á allt frá tveimur dögum upp
í 10, eftir ferðamáta og á þessum
slóðum ber flest það fyrir sjónir,
sem vert er að sjá af sögu, landi
og þjóð auk þess sem hægt er að
skjótast með feiju yfir til Labrad-
or.
Á slóðum Leifs heppna
Til að gera langa sögu stutta,
er rétt að minnast aðeins á L’Anse
aux Medows. Langt er síðan Ný-
fundnalendingar sjálfir töldu tóft-
irnar þar vera frá tímum víking-
Matseðill
á íslenzku
ÞAÐ er glatt á hjalla meðal
Islendinganna, sem hvíla lúin
bein á veitingastaðnum Strand
Lounge í Avalon verzlanamið-
stöðinni í St. Johns. Meðal
þeirra, sem þjóna þar til borðs
er Connie. Hún segir að svo
mikið sé um Islendinga á veit-
ingastaðnum að hægt sé að fá
matseðilinn á íslenzku. Einn ís-
lenzku sjómannanna hafi tekið
að sér að snara matseðlinum
yfir á íslenzku og fyrir vikið
séu allir ánægðir. Hún lætur
vel af Islendingunum, sem
koma á staðinn og segir að
þeir virðist eiga mikið af pen-
ingum.
anna, aðsetur Lejfs heppna og
föruneytis hans. Árið 1920 setti
rithöfundurinn W.A. Munn fyrstur
fram þá kenningu að í L’Anse aux
Medows væru minjar komu Leifs
heppna til Vínlands. Árið 1960
kom hópur norskra fornleifafræð-
inga til Nýfundnalands og fóru að
ábendingu sjómannsins George
Decker, þegar þau hófu uppgröft
á þessum merka stað. Með uppgr-
eftinum þótti sannað, að þarna
væru merki mannvistar frá því um
árið þúsund og væru þau eftir vík-
inga. Svæðið hefur verið grafið
upp, endurreist að hluta til og
fært til eldra horfs eftir mætti.
Minjasafn hefur ve«ð reist og er
staðurinn nú friðlýstur.
Veiðar á skógarbirni,
elg og fleiru
Nýfundnaland er eftirsótt af
veiðimönnum, bæði stangveiði-
mönnum og þeim, sm stunda skot-
veiði. Boðið er upp á ýmiss konar
pakkaferðir af því tagi, þar sem
innifalin er gisting og fæði, leið-
sögn og leyfi til að veiða lax eða
skjóta dýr eins og elgi og skógar-
birni. Um 120.000 elgir eru á eyj-
unni, 70.000 hreindýr og svart-
birnir eru allt að 10.000. Þá eru
þar fjölmargar gjöfular laxveiðiár.
Veiðileyfi fyrir íbúa annarra
landa en Kanada eru seld af hinu
opinbera. Það kostar 600 banda-
ríkjadollara eða um 37.000 ísl. kr.
að fá leyfi til veiða á einum hrein-
dýrstarfi á Nýfundnalandi. Leyfi
á hvern elg kostar 350 dollara eða
um 22.000, 100 dollara, rúmar
6.000 kr. kostar að veiða tvo svart-
birni og 25 dollara eða um 1.500
kr. að fá leyfi til veiða á ijúpu,
öðrum mófugli, héra og kanínu.
Fjöldinn er lítt eða ekkert tak-
markaður.
Eins og áður sagði er einnig
boðið upp á pakka, sem innihalda
fæði og gistingu, leiðsögn og veiði-
leyfi. Sem dæmi má nefna að viku-
pakki, sem felur í sér veiði á elg
eða hreindýri, kostar um 2.400
bandaríkjadollara, eða um 150
þúsund ísl. kr., pakki með skógar-
birni kostar 1.240 bandaríkjadoll-
ara eða um 77 þúsund kr. Allur
pakkinn, elgur, hreindýr og bangsi
með gistingu o.s.frv. kostar 4.150
bandaríkjadollara eða um 260.000
krónur fyrir vikuna.
Stangveiðar eru eðlilega ódýrari
en skotveiðin. Leyfi til laxveiða
kostar 50 dollara eða rúmar þijú
þúsund kr. og 5 dollara, rúmar
300 kr., kostar á silunginn. Auk
þess er boðið upp á hagstæða fjöl-
skyldupakka. Misjafnt er hve
marga fiska má veiða á hvert leyfi.
Forráðamenn nýs safns vilja að Cleveland í Ohio verði Mekka rokkaðdáenda
Saga rokksins
í glerpýramída
ROKKAÐDÁENDUR á ferð um
miðvesturríki Bar.daríkjanna eiga
efalítið eftir að koma í auknum
mæli við í Cleveland í Ohio. Þar í
borg hefur verið opnað rokksafnið
The Rock and Roll Hall of Fame and
Museum, sem hýst er í tilkomumikl-
um glerpýramída, hönnuðum af arki-
tektinum l.M. Pei, þeim hinum sama
og hannaði pýramídann fyrir framan
Louvre-safnið í París.
Bygging pýramídans kostaði tæpa
sex milljarða íslenskra króna. Á
fimmtán þýsund fermetra sýningar-
svæði gefst gestum kostur á að
skoða tónlistarsöguna í tali, tónum,
myndum og tölvum. „Markmiðið er
að bjóða gestum að skyggnast bak-
sviðs og kynnast því hvernig tónlist-
in hefur breytt heiminum. Safnið á
ekki að vera eingöngu sýningarskáp-
ur fyrir tilbúna gripi, sem tengjast
tónlistinni,” segir Dennis Barrie,
framkvæmdastjóri safnsins.
Fróðleiksmolar á tölvuskjám
I aðalsýningarsalnum finnst gest-
um þeir vera á raunverulegum tón-
leikum því tónlistin hljómar úr öllum
áttum og gríðarstórir skjáir út um
allt eru notaðir til að varpa ljósi á
rokkgoðsögnina. Hver og einn getur
haft sína hentisemi og ráfað um
safnið að vild án þess að vera í fylgd
leiðsögumanns. Flestir kjósa þó að
hefja ferðina í „The Mystery Train“,
THE Rock and Roll Hall ofFame and Museum í Cleveland
í Ohio opnað með pomp og pragt.
TRABANT bílarnir, sem notaðir voru sem
sem tákn fyrir plötuna Zooropa og hljóm-
leikaferðalag hljómsveitarinnar U2.
1-
ROKKTÍSKAN spannar hálfrar aldar tímabil.
eða leyndardómsfullu lestinni og
horfa síðan á tvær stuttar kvikmynd-
ir um þróun rokksins. Safnið er vel
tölvuvætt og geta gestir sótt alls
kyns fróðleik um feril og áhrif ein-
stakra listamanna í tölvurnar. Fróð-
leiksmola eins og að hljómsveitin
Red Hot Chili Pepper hafi sótt inn-
blástur sinn til Stevie Wonder og
að fyrirmynd Bruce Springsteen
hafi verið Roy Orbison má meðal
annars finna á tölvunum.
David Bowie lét eitt sinn svo
ummælt að í grundvallaratriðum
byggðist frægð rokkstjarnanna á
buxnasniðinu. Efalítið nokkuð til í
því, enda hefur klæðnaður og útlit
stjarnanna oft verið æði áberandi.
Rokktískunni er gerð skil á safninu
með sérstakri sýningu þar sem gínur
eru í búningum, sem spanna hálfrar
aldra tímabil rokksögunnar. Lista-
mennirnir eða fjölskyldur þeirra hafa
lánað ýmsa gripi, sem komið hafa
við sögu rokksins, til dæmis gefur
þar að líta mölbrotinn gítar Pete
Townsends, geðveikislega málaðan
Porsche-bíl, sem var í eigu Janis
\joplin og handskrifaðan texta Paul
Simons af Graceland.
Pallíettuhanski
og sitthvað fleira
Ólíkustu gripir eiga sér samastað
á safninu og má þá nefna pallíettu-
útsaumaðan hanska af Michael
Jackson og barnslega skrifaða dag-
bók frá æskuárum Jim heitins Morri-
sons, söngvara hljómsveitarinnar
The Doors. Við hliðina á dagbókinni
gefur að líta opinbera tilkynningu
frá bandaríska sendiráðinu í París
um_ dauða söngvarans.
Á safninu, sem er á fjórum hæð-
um, kennir ýmissa grasa. Andrúms-
loftið á tveimur efstu hæðunum, sem
helgaðar eru frægum, gömlum og
nýjum rokkstjörnum, er öllu rólegra
en á neðri hæðunum. Líklega mún
rokksafnið í Cleveland í Ohio eiga
þátt í að nöfn eins og Little Ric-
hard, James Brown, Iggy Pop og
Lou Reed falla ekki í gleymskunnar
dá. Ekki þykir heldur ólíklegt að
forráðamönnum safnsins verði að
ósk sinni og Cleveland verði Mekka
rokkaðdáenda í náinni framtíð. ■
Heimild/Scanorama, mars 1996
MAÍ
í fyrsta ferðablaði hvers mánaðar birtast upplýsingar um
ákveðnar ferðir ferðaskrifstofa til útlanda í næsta mánuði á eftir.
Urval-Utsýn
Golf í Hallfax
í JÓMFRÚARFLUGI Flugleiða til
Halifax í Nova Scotia héraði í
Kanada 14. maí nk. býður ferðaskrif-
stofan upp á golfferð. Um er að
ræða níu daga ferð, til 23. maí.
Fyrstu tvo dagana verður leikið á
Brightwood Golf Club þaðan sem
stórkostlegt útsýni er yfír höfnina í
Dartmouth og Halifax. Á þriðja degi
verður leikið á Grandview Golf Club
og daginn eftir ekið í 45 mín. norður
af Halifax til Valley Golf Club.
Sunnudagur er frídagur, notaður til
að skoða markverða staði. Á mánu-
dag og þriðjudag verður leikið í Gran-
ite Springs Golf Club, um 25 mín-
útna akstur frá Halifax. Þessi völiur
er talinn einn sá besti í Kanada. Á
miðvikudag verður leikið á Ashburn
Golf Club þar sem reynir verulega á
kunnáttuna.
Vallargjöld í Noca Scotia eru frá
1.500- 2.000 ísl. kr. og golfbíll kost-
ar um 700 kr. á mann. Hægt er að
leigja golfkerrur á öllum völlum á
200 kr. á mann. Gist verður í íbúða-
hótelinu Cambridge Suites í miðbæ
Halifax í göngufæri við verslanir og
veitingastaði.
Ferðin kostar 58.900 krónur á
mann miðað við tvo í tvíbýli í svítu
með einu herbergi. Aukagjald fyrir
einbýli í mini-svítu er 26.000 krón-
ur. Innifalið í verði er flug, gisting í
9 nætur, flutningur til og frá flug-
velli erlendis, allir skattar og farar-
stjórn. Fararstjóri er Peter Salmon.
Alpasmellur
30. MAÍ verður lagt í stutta og
skemmtilega ferð til bæjanna Rot-
henburg og Kempten í Þýskalandi
og að Comovatni á Ítalíu. Um er að
ræða átta daga ferð. Fyrstu nóttina
verður gist á Hótel Baren í Rothen-
burg og daginn eftir verður bærinn
skoðaður áður en haldið verður til
Kempten. Á leiðinni þangað verður
áheitakirkjan í Wies skoðuð. í
Kempten verður gist á Hótel Furst-
enhof. Á meðan dvalið verður í
Kempten verður m.a. varið í skoðun-
arferð að Bodenvatni, hin þekkta
kirkja í Birnau verður skoðuð og siglt
yfir í blómaeyjuna Mainau á Boden-
vatni. Einnig verða konungshallir
Lúðvíks 2. Bæjarakonungs í Fússen
skoðaðar. Mánudaginn _3. júní verður
ekið í gegnum Sviss til Ítalíu þar sem
gist verður á Hótel Barchetta Exc-
elsior við Comavatn. Daginn eftir
verður farið í siglingu um vatnið. Á
miðvikudag verður farið til Mílanó
þar sem hin fræga dómkirkja verður
m.a. skoðuð og litið í búðir. Daginn
eftir verða lystisemdir Como bæjar
kannaðar. 7. júní verður síðan haldið
heim á leið með kvöldflugi.
Ferðin kostar 83.900 krónur á
mann í þríbýli, 84,900 á mann í tví-
býli og 101.900 í einbýli. Innifalið
er flug, akstur, gisting með morgun-
verðarhlaðborði á 3ja til 4ra stjörnu
hótelum í 8 nætur, 6 kvöldverðir, 1
hádegisverður, kynnisferðir, flug-
vallarskattar og íslensk fararstjórn.
Fararstjóri er Lilja Hilmarsdóttir.
UPPSTILLINGIN minnir frekar á mötuneyti en einn
vinsælasta veitingastaðinn í London.
London
*
I mat á Mezzo
MEZZO í Lond-
on er einn
stærsti veitinga-
staður Evrópu.
Einn helsti hi-
býlahönnuður
Bretlands, Sir
Terence Conr-
ans, á heiðurinn
af því að hafa
skapað þar
Mekka hönnun-
ar og kræsinga af ýmsu tagi.
Heimilisfangið er Wardour
Street 100. Einu sinni varþar
leikin lifandi músík af rokk-
stjörnum á borð við Hendrix
og Clapton. Nú borðar fólk
þarna.
Mezzo er nýjasta vísbending
hönnunarins Sir Terence
Conrans, um það hvernig nú-
tíma veitingahús eigi að líta
út. Útkoman er djarft sam-
bland af ljósum við í skandin-
avískum stíl,
áli, marmara og
vatnsbláu gleri.
í veitingastað-
inn fóru til
dæmis hvorki
meira né minna
en 500 tonn af
marmara.
Terence
Conran hefur
undanfarin ár
og áratugi hannað marga
þekktustu og eftirtektarverð-
ustu veitingastaði í London.
Nýjasta verkefnið hefur tekist
vel, ef marka má örtröðina á
staðnum sem tekur 700 matar-
gesti. Þeir eru tvö hundruð
kokkarnir sem sjá um mat-
reiðsluna, en innan Mezzo er
líka kaffihús, tvö bakarí og
þrír barir. g|
Heimild Bo Bedre.
MEZZO rúmar líka
kaffihús og bari.