Morgunblaðið - 15.08.1996, Blaðsíða 8

VIÐSKIPn AIVINNULIF
FIMMTUDAGUR 15. AGUST 1996
Fjölbreytni ístegunda er lykillinn að miklum vinsældum ísbúðarinnar í Kringlunni
Selur hátt í
ársfram-
leiðslu kúabús
ALLT frá opnun Kringlunnar fyrir
níu árum hefur ísbúð verið starf-
andi þar. Núverandi eigendur, E.
Jakobsson ehf., hafa rekið búðina
í tvö ár og ekkert lát virðist vera
á vinsældum íssins í Kringlunni.
Kristinn Ingi Sigutjónsson, tals-
maður ísbúðarinnar, segir að þrátt
fyrir að húsaleiga í Kringlúnni sé
hærri en víða annars staðar vegi
mjög mikil viðskipti upp á móti
og stöðugt streymi viðskiptavina.
„Allt frá opnun ísbúðarinnar hefur
verið mjög mikið að gera en þessi
mikla sala byggir á gífurlegri
vinnu við að tryggja fjölbreytni
ístegunda og spennandi markaðs-
setningu. Hér á íslandi hefur sam-
einast evrópsk _ og bandarísk ís-
búðamenning. Ítalía er að öllum
líkindum eina landið þar sem ís-
sala er meiri í ísbúðum en eftir
öðrum dreifingarleiðum. Þar eru
u.þ.b. 36 þúsund ísbúðir sem fram-
leiða sinn eigin ís en hér eru þær
einungis fjórar,“ segir Kristinn.
Aukin samkeppni með
innflutningi
Innflutningur á ís var heimilað-
ur þann 1. júlí 1995. Þangað til
hafði ekki ríkt mikil samkeppni á
ísmarkaðnum, enda framleiðend-
umir einungis tveir, Emmess ís
og Kjörís.
„Það besta sem hefur komið
fyrir markaðinn er að hann hefur
verið opnaður. Því að í kjölfarið
hafa báðir íslensku framleiðend-
urnir verið að bæta sig. Aukin
samkeppni hlýtur að leiða til fjöl-
breyttara úrvals og hagstæðara
verðs. Það er það sem við höfum
verið að sjá á íslenska ísmarkaðn-
um undanfarið ár,“ segir Kristinn.
ísbúðin í Kringlunni selur ein-
vörðungu ís frá Emmess ís en um
tíma framleiddi verslunin eigin
kúluís.
Kristinn segir sölu á kúluís fara
stöðugt vaxandi. „Emmess fram-
leiðir 25-30 tegundir af honum og
hafa gæðin og fjölbreytnin farið
stöðugt batnandi.“
Tvær nýjar tegundir
Kristinn segir að ísbúðin hafi
mjög oft verið í samstarfí við
Emmess ís um nýjungar í ísréttum
og sé í samstarfí við þá um tvær
nýjar tegundir núna. Önnur er
risaeðluís með risaeðluhlaupi frá
sælgætisgerðinni Mónu og nýjasta
afurðin, Smartís með Smarties,
er samstarfsverkefni ísbúðarinn-
ar, Emmess ís og Danól. ísinn,
sem er sérlagaður af Emmess ís,
samanstendur af jarðabeija- og
vanilluís og blöndu af smarties
með tilheyrandi skreytingum. Við
höfum verið að kynna ísinn und-
anfama daga og fengið mjög góð-
ar viðtökur," segir Kristinn.
ísbúðum hefur fjölgað mjög
mikið á undanförnum árum og
ísneysla aukist samfara aukinni
fjölbreytni og lægra verði. Að sögn
Kristins nemur sala ísbúðarinnar
í Kringlunni hátt í ársframleiðslu
eins meðalkúabús, eða 80 þúsund
lítrar. „Umræða um sjoppur og
skyndibitastaði er yfírleitt nei-
kvæð en það vill gleymast að þar
fer fram heilmikil sala á íslenskum
landbúnaðarvörum."
Vaiitar jógúrtís á íslandi
í Bandaríkjunum hefur sala á
jógúrtís farið stöðugt vaxandi síð-
an hann kom fyrst á markaðinn
fýrir 15-20 árum. Um tíma var
seldur jógúrtís á íslandi við miklar
vinsældir en nú hefur framleiðslu
hans verið hætt.
Að sögn Kristins þá vantar jóg-
úrtís inn í ísflóruna hér á landi.
„Jógúrtís er mjög vinsæll í Asíu
og Norður-Ameríku og hann hef-
ur bjargað mörgum ísvélafram-
leiðendum í Bandaríkjunum frá
gjaldþroti. Kostir jógúrtíssins eru
þeir hversu bragðgóður hann er,
í honum eru lifandi jógúrtgerlar
sem hafa góð áhrif á meltinguna
og hann er fituminni. Aftur á
móti er meira af kolvetnum í hon-
Morgunblaðiö/Ásdís
um en mjólkurís," segir Kristinn.
„Við erum allaf að vinna að
nýjungum og munum örugglega
kynna spennandi nýjungar áfram
en stöðug endurnýjun er það eina
sem gildir á ísmarkaðnum. Þrátt
fyrir að ísbúðin selji einhveija
ákveðna ísrétti, reynum við að
uppfylla allar óskir viðskiptavin-
arins.
ísland er sérstakt markaðs-
svæði í ísgerð en ís er misjafn
eftir löndum. Það eru framleidd
mismunandi bragðefni fyrir ís-
markaði í heiminum en ís er mis-
feitur og sætur, allt fer þetta eft-
ir vilja neytenda á hveijum stað,“
segir Kristinn.
Torgið
Hröð umskipti í
efnahagslífinu
UMRÆÐAN um efnahagsmál hefur heldur
tekið stakkaskiptum hér á landi á undanförn-
um mánuðum. Ekki eru nema fáeinir mánuð-
ir síðan mikið var rætt um þörfina á því að
lækka hér vexti til að örva fjárfestingu fyrir-
tækja og um leið skapa forsendur til hagvaxt-
ar. Nú kveður hins vegar við allt annan tón.
Áhyggjur af þenslu virðast fara vaxandi og
farið er að bera á umræðu um vaxtahækkan-
ir ásamt aðhaldi í ríkisfjármálum til að slá á
vöxtinn.
Á morgunverðarfundi sem Verslunarráð
efndi til í gær sagði Þórður Friðjónsson, for-
stjóri Þjóðhagsstofnunar, að ástæða væri til
að hafa áhyggjur af þenslu hér á landi. Benti
hann m.a. á að aðstæðum nú svipaði um
margt til áranna 1987 og 1977 en þau væru
einkennandi fyrir það sem verst hafi farið í
íslenskri hagstjórn í gegnum tíðina.
Þórður sagði að horfur væru á því að hag-
vöxtur á þessu ári yrði enn meiri en 4,5%
sem gert var ráð fyrir í endurskoðaðri þjóð-
hagsáætlun stofnunarinnar. Þá væru útgjöld
þjóðarinnar að aukast á öllum sviðum. Þann-
ig stefndi í að þjóðarútgjöld ykjust um 6,7%,
einkaneysla um 6%, samneyslan um 2,5%
og fjárfesting fyrirtækja um 20%. Sú fjárfest-
ing væri þó enn ekki mikil í samanburði við
nágrannalöndin, eða um 15% af landsfram-
leiðslu. „Það sem þarf fyrst og fremst að
hafa áhyggjur af hér er einkaneysluþróunin.
6% vöxtur í einkaneyslu er einfaldlega of
mikill vöxtur við þær aðstæður sem nú eru
í þjóðarbúskapnum," sagði Þórður.
Aðhald í rikisfjármálum og
vaxtahækkanir
Þórður ítrekaði þá skoðun sína að það
væri ekki ásættanlegt að verðbólga hér á
landi væri á bilinu 2-3%, heldur þyrfti að
halda henni á bilinu 1-2%. Benti hann enn-
fremur á að horfur væru á að halli yrði á við-
skiptum við útlönd á næstu tveimur árum.
Jafnvel þó svo fjárfestingu vegna stækkunar
álversins í Straumsvík væri haldið utan þess-
ara talna. Það væri nauðsynlegt að hér væri
afgangur af viðskiptajöfnuði á næstu árum
ef takast ætti að greiða niður erlendar skuld-
ir þjóðarbúsins.
Þórður sagði að miðað við þann tekjuauka
sem hefði skilað sér í ríkissjóð á þessu ári
vegna efnahagsbatans ætti afkoma ríkissjóðs
að vera nálægt jafnvægi strax á þessu ári
og ríkissjóður ætti að skila um 2-4% afgangi
á því næsta, miðaö við að menn héldu sig
við þær útgjaldaáætlanir sem gerðar voru á
síðasta ári.
Þórður sagði að við aðstæður sem þessar
kynni að vera þörf á að grípa til aðgerða á
peningamarkaði til að stemma stigu við vext-
inum á meðan aðhald í ríkisrekstri væri auk-
ið. Því kynni að vera nauðsynlegt að grípa
til tímabundinna vaxtahækkana.
Steingrímur J. Sigfússon, alþingismaður,
sagði á fundinum að ástæða væri til að setja
spurningarmerki við það hvort hér ríkti góð-
æri. Efnahagsbatinn hefði sýnilega skilað sér
til fyrirtækjanna í landinu og að nokkru leyti
í auknum tekjum ríkissjóðs. Hins vegar hefði
það ekki skilað sér til þeirra lægst launuðu
og heldur ekki til atvinnulausra. Þá mætti
ennfremur benda á að enn væri ástandið
mjög slæmt í fiskvinnslu víða um land.
Ríkissjóður þarf að skila 8 millj-
arða afgangi á ári á næstu árum
Bæði Steingrímur og Hannes G. Sigurðs-
son, aðstoðarframkvæmdastjóri Vinnuveit-
endasambandsins, sögðu hins vegar þau
þenslueinkenni sem nú yrði vart við ekkert í
líkingu við það sem verið hafi árið 1987.
Aðstæður nú væru allt aðrar, stöðugleiki
væri meiri og því ætti ekki að vera hætta á
viðlíka þenslusprengingu og þá.
Hannes tók hins vegar undir með Þórði
að ástæða væri til að gæta aðhalds í ríkis-
fjármálum. „Síðustu árin hafa ríki og sveitar-
félög undanbragðalaust haldið uppi fram-
kvæmdum og öðrum umsvifum með halla-
rekstri og miklum lántökum. Þær aðgerðir
drógu úr niðursveiflu í atvinnulífi en nú er
komið að því að draga úr á móti og greiða
niður lánin. Hallarekstur ríkisins nam 40
milljörðum á fyrstu fimm árum hagsveiflunn-
ar, þ.e. frá 1992. Sé hagsveiflan 10 ár, eins
og menn hafa verið að nefna, þyrfti ríkissjóð-
ur að skila árlega 8 milljarða afgangi til að
jafna metin.
Ef eitthvað í líkingu við þetta verður ekki
gert, hlýtur þessi hagstjórnaraðferð, þ.e. að
jafna sveiflur með hallarekstri í niðursveiflu
og rekstrarafgangi í góðærum, að teljast
óbrúkleg og einungis fallin til stöðugrar út-
gjaldaaukningar ríkissjóðs. Ef ekki tekst að
ná verulegum afgangi í rekstri ríkissjóðs á
næstu árum ber að endurskoða þessa stefnu
og taka upp hallalausan rekstur ríkissjóðs,
hvort sem ríkir upp- eða niðursveifla í efna-
hagslífinu,“ sagði Hannes.
Það er vissulega ástæða til þess að varast
að þensla fari úr böndunum hér á landi enn
á ný. Stjórnvöldum hefur í gegnum árin geng-
ið ákaflega illa að haldast á þeim árangri sem
náðst hefur í efnahagsmálum og oftar en
ekki hafa þau farið fremst í flokki í umfra-
meyðslunni á tímum góðæris. Það er því
gríðarlega mikilvægt að sú verði ekki raunin
nú. Það að stefnt sé að óbreyttum halla á
ríkissjóði í ár, þrátt fyrir að tekjur hans hafi
aukist verulega það sem af er árinu, er eng-
an veginn ásættanlegt markmið og hlýtur
raunar að teljast merki þess að verið sé að
slaka á klónni.
Það er því brýnt að fjármál ríkissjóðs séu
tekin föstum tökum og ríkisstjórnin beiti að-
haldi í ríkisfjármálum til þess að stemma stigu
við ofþenslu. Þá hlýtur öll umræða um vaxta-
hækkanir að vera varasöm. Fjárfesting fyrir-
tækja hér á landi hefur verið allt of lítil á
undanförnum árum og þrátt fyrir að hún hafi
aukist nokkuð á þessu ári er hún enn heldur
lítil.
Séu vaxtahækkanir nauðsynlegar til þess
að draga úr þenslunni væri réttast að beina
þeim að þeim þætti þenslunnar sem veldur
mönnum hvað mestum áhyggjum, þ.e. einka-
neyslunni.