Morgunblaðið - 17.01.1997, Qupperneq 4

4 B FÖSTUDAGUR 17. JANÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
DAGLEGT LÍF
Matselja
og matmaður
bera saman bækur sínar
Æ fleiri borða grænmetisrétti og heilsufæði
í hvert mál og öðrum fínnst gott að fá slík-
an kost af og til. Valgerður Þ. Jónsdóttir
spjallaði við Guðjón Sigmundsson og
Sólveigu Eiríksdóttur, sem nú eru að leggja
lokahönd á útgáfu bókarinnar Mataræði.
Á HEIMILI Sollu litlu voru græn-
metisréttir í hávegum hafðir og fjöl-
skyldan óvenju meðvituð um heilsu
og hollustu miðað við tíðarandann.
Mataræðið á heimili Gaua litla var
hins vegar ofur venjulegt; fískur
fímm daga vikunnar og einstaka
sinnum kjötfars í kálbögglum. Mat-
ur, matargerð og megrun var ekki
efst í huga þeirra þegar þau léku
sér í hópi annarra bama á Ásvalla-
götunni á sjötta og sjöunda ára-
tugnum. Af ólíkum ástæðum fengu
þó bæði mikinn áhuga á mat þegar
þau uxu úr grasi. Guðjón Sigmunds-
son, eða Gaui litli eins og hann er
kallaður og flestir landsmenn
þekkja úr Dagsijósi í Sjónvarpinu,
fannst mest gaman að borða og
Sólveigu Eiríksdóttur að matreiða.
Eins og gengur skildu leiðir
krakkanna í götunni. Sólveig fór í
myndlistarskóla og Guðjón lærði
leikmyndagerð. Þau hittust af og
til á fömum vegi í áranna rás, tóku
tal saman en umræðan snerist aldr-
ei um mat fyrr en Guðjón ákvað, í
hundraðasta skipti að eigin sögn,
að fara í megrun. Frammi fyrir al-
þjóð hvorki meira né minna þannig
að engrar undankomu var auðið.
Áður en fyrsti þátturinn fór í loftið
í bytjun október ráðfærði Guðjón
sig við ýmsa, þar á meðal gömlu
-kunningjakonuna sína úr Vestur-
bænum, sem þá var búin að geta
sér gott orð sem meistarakokkur í
heilsufæði. Sólveig er grænmetis-
æta, annar eigandi veitingastaðar-
ins Græns kosts og setti aldrei
óhollustu af nokkru tagi inn fyrir
sínar varir - vitaskuld tággrönn,
en Guðjón var 170 kg (hann var
komin niður í 159 kg þegar hann
fór opinberlega í megrun), heilsu-
tæpur og stressaður.
14dagar- 14mðltíðir
Síðastliðna mánuði hafa Sólveig
og Guðjón setið á rökstólum um
mat, matargerð og megrun, heilsu
og hollustu. Eftir því sem
kílóin hrundu af Guðjóni
batnaði heilsufarið og
hann gerðist æ áhuga-
samari um mat á borð
við þann sem Sólveig
hefur að lifibrauði sínu.
Smám saman vaknaði sú
Heilsufæði
er margra
meina bót og
matreiðslan
ekki flókin
hugmynd hjá þeim að gefa út mat-
reiðslubók með uppskriftum að
grænmetisréttum og tilheyrandi
meðlæti, enda fólk alltaf að biðja
þau um uppskriftir. „Textavarpið
er ekki á öllum heimilum og því var
ég oft beðinn um að ljósrita upp-
skriftirnar hennar Sollu, sem birt-
ust í tengslum við Dagsljós, og
senda fólki. Slíkt var alltof tíma-
frekt og því fórum við Solla að
velta fyrir okkur hvernig best væri
að koma til móts við vaxandi áhuga
manna á heilsufæði. Heimasíða á
alnetinu hefði ekki náð til allra sem
vildu og því fannst okkur besti kost-
urinn að ráðast í bókaútgáfu,“ seg-
ir Guðjón.
Guðjón og Sólveig eru nú í óða
önn að leggja síðustu hönd á verkið
og búast við að afraksturinn líti
dagsins ljós í lok mánaðarins. Mat-
aræði á bókin að heita og segja þau
að þar kenni margra grasa; upp-
skriftir að fjórtán aðalréttum, ol-
íum, sósum, salötum, kökum og
sykurlausum ábætisréttum. „Við
miðum við mataræði í tvær vikur.
í bókinni verða tveir innkaupalist-
ar, sinn fyrir hvora vikuna,
ásamt upplýsingum um hvar
hráefnið fæst og aftast
eru orðaskýringar, því
við göngum ekki út
frá því sem vísu
að fólk viti deili
á öllu hráefni.
Við notum
ekki ger,
hvítt hveiti
eða sykur í
eina ein-
ustu upp-
skrift og
því henta
réttirnir
líka sykur-
sjúkum og
þeim sem
eru með ger-
sveppaof-
næmi,“ segja
Sólveig og Guð-
jón og bæta við að
réttirnir séu afar fitu-
snauðir.
Ekki einu sinni bjúgu
Grænmetisréttir voru Guðjóni
ekki framandi, því eiginkona hans
og dætur eru grænmetisætur, og
slíkir réttir því ævinlega á borðum
heima hjá honum. Sjálfur neytti
Guðjón ekki kjöts og fisks í fimmt-
án ár. Hann rifjar upp að ömmu
sinni heitinni hafi þótt uppátækið
hið furðulegasta. „Blessunin þrá-
spurði mig hvort ég mætti ekki einu
sinni borða bjúgu. Slíkt þótti henni
greinilega hámark sjálfsafneitunar-
--------- innar. Annars er mikill
misskilningur að allar
grænmetisætur borði
bara hollan mat. Ég var
ekki ein af þeim, enda
jókst umfang mitt stöð-
ugt. ^leilsufarið var líka
orðið afar bágborið, því
ég borðaði osta, rjóma, sætindi og
sælgæti í miklu óhófi. Fyrir þremur
árum gerðist ég aftur kjötæta og
ekki batnaði líkamlegt ástand mitt.
Ég var stressaður í vinnunni, alltaf
á ferð og flugi og fór oft út að
borða með viðskiptavinum hér
heima og erlendis. Smám saman
nennti ég ekki að vera með sérþarf-
ir á veitingastöðunum og ekki leið
á löngu þar til ég fór að fá mér
pylsu hér og hamborgara þar í tíma
og ótíma,“ segir Guðjón.
Fór næstum að skæla
Sólveigu hryllir við slíkum lýsing-
um, en hún er sannfærð um að
hollt mataræði sé flestra meina
bót. Sjálf þjáðist hún lengi af ftjó-
Heilhveitipasta
l dl AB-mjólk eða hrein soja jógúrt (mó sleppa)
2 msk olía til steikingar
4 laukar, í þunnum sneiðum
'li sellerírót, rifin milligróft
l spergilkólshaus
l lítil dós tómatmauk (2 ef þið viljið mikið
tómatbragð)
'li tsk kóríander
'li jera cumin
l tsk pastakrydd (fró Pottagöldrum)
’/stsk kanill
'h-1 tsk salt (eftir smekk)
100 g frosnar grænar baunir
Pestósósa
25 g ferskt basil
2-3 hvítlauksrif
'A-l tsk salt
'h b vatn
2 msk ólífuolía, græn
100 g ristaðar pine-hnetur
1. Hneturnar þurrristaðar á pönnu eða í ofni 200°
í 5-7 mín. Þær látnar kólna og síðan settar í mat-
vinnsluvél og malaðar fínt. Basilinu bætt út í ásamt
hvítiauk, salti og vatni. Olían sett út í síðast.
2. Ef þið viljið mýkri sósu er meiri olíu bætt út í.
1. AB-mjólkin er sett í kaffifílter látin standa í 1
klst. eða lengur á eldhúsborðinu.
2. Olían hituð á pönnu og laukurinn mýktur þar
í um 10 mín. Sellerírótinni bætt út á og látið malla
í 5 mín. Þá er stilkurinn skorinn af spergilkálinu
og hann rifinn í milligrófu rifjámi og bætt út í.
3. Tómatmauki er bætt út í og hrært vel saman
við réttinn, því næst er kryddað og þetta látið
malla í 2-3 mín.
4. Nú eru spergilkálsblómin skorin í mátulega
munnbita og þeim bætt út á pönnuna ásamt grænu
baununum.
5. Að lokum er AB-mjólkinni hrært saman við og
rétturinn tilbúinn. Það má alveg sleppa AB-nyólk-
inni en hún gerir matinn mýkri.
6. Borið fram með pestósósu og fersku grænu
salati.
Ferskt grænt salat
'h salaf haus (höfuðsalat), rifið í höndunum
'lt lceberg haus, rifinn.
4 grænkólsblöð, stöngullinn skorinn fró en blöðin
eru fínt söxuð
'h agúrka, skorin í sneiðar og síðan í fernt
1 græn paprika, skorin í þunnar sneiðar
'h pk baunaspírur
'h búnt steinselja, fínt söxuð
3 msk fersk mynta, klippt yfir
Smó graslaukur
1. Grænmetið er rifið og skorið niður og blandað
saman í skál. Kryddjurtunum er blandað saman við.
Hægt er að nota ýmsar kryddjurtir. ■
Morgunblaðið/Ásdls
SÓLVEIG Eiríksdóttir og Guðjón Sigmundsson matreiða
gómsæta grænmetisrétti.
kornaofnæmi, ofnæmi fyrir dýra-
hárum og gersveppaóþoli. „Þegar
ég var við nám í Kaupmannahöfn
leitaði ég til skottulæknis, sem setti
mig á mjög strangan matarkúr. Ég
mátti ekki drekka mjólk, ekki borða
kökur með sykri og ekki neyta
matar, sem innihélt ger. Í fyrstu
fannst mér þetta skelfilegt, fór
næstum að skæla, en ekki leið á
löngu þar til ég fann mikinn mun
á mér og fékk áhuga á að prófa
mig áfram í matreiðslu fæðis sem
hentaði mér.“
Síðan hefur Sólveig farið á ótal
námskeið í matreiðslu heilsufæðis.
Hún saknar ekki sykursins og gers-
ins, enda segir hún að ýmiskonar
hráefni geti komið í stað hvors
tveggja. Heilsufæði segir hún ljúf-
fengan kost sé notað gott hráefni
og vandað til matreiðslunnar, sem
sé alls ekki eins flókin og margir
ætli.
Sólveig segist ekki vera fanatísk
grænmetisæta. Henni fínnst að
hver og einn verði að finna hvað
henti sér best. „Þótt fólk borði kjöt
og fisk getur því líka þótt gott að
fá sér grænmetisrétti af og til. Sem
betur fer bjóða veitingahús I aukn-
um mæli upp á slíka rétti. Fyrir
áratug áttu grænmetisætur ekki
um margt að velja. Mér fannst til
dæmis hámark hugmyndaleysis
kokkanna þegar ég fékk einu sinni
niðursoðið Ora-grænmeti ásamt
nokkrum appelsínusneiðum á einum
fínasta veitingastaðnum í bænum."
Fellur stundum í frelstni
Þótt Guðjón sé að öllu leyti sam-
mála Sólveigu og óðum að tileinka
sér hollara mataræði segist hann
enn falla í freistni endrum og sinn-
um. „Einkaþjálfarinn minn segir að
af kjöti megi ég bara borða innra
læri af nauti og kjúklingabringur,
dýrasta kjötið á markaðnum þannig
að þess vegna verð ég líka að stilla
kjötneyslunni í hóf. Eg fæ mér því
bara kjúklingabringur á laugardög-
um og dett núna afar sjaldan í
nammi, fæ mér fremur ís á nammi-
dögunum. Ég er orðinn eins og nýr
maður, laus við flesta fylgikvilla
offitunnar. Hnén voru að gefa sig
og líklega þarf ég ekki að fara í
uppskurð eins og til stóð, verkir í
baki, öxlum, höfði og herðum hafa
horfíð, meltingin er orðin góð og ég
er meira að segja laus við exemið."
í Mataræði, sem Bókaforlagið
Una gefur út, er meðal annars upp-
skrift að meðfylgjandi grænmetis-
rétti og meðlæti. ■