Morgunblaðið - 26.01.1997, Page 2

2 C SUNNUDAGUR 26. JANÚAR 1997
FERÐALOG
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 26. JANÚAR 1997 C 3
+
FERÐALÖG
Lake Louise
V Bantf
Calgary
Bahff -
..., fijóÓgarðurinn
Panorama
Invermere
Fainnont Hot
O'- Springs
Fernie
Snow
Valley
Stækkað svæði
neðst við skíðasvæðið og kostaði
hver tími fyrir barnagæsluna um
tvö hundruð íslenskar krónur.

VIÐ skíðabrekkurnar í Lake Louise.
skíðasvæði
Kimberley B
Kimberley
Cranbrook
LITLI og notalegi skíðabærinn
Banff, sem ber sama nafn
og þjóðgarðurinn sem hann
er í, kúrir í tignarlegum
fjallasal um 130 km vestan við
Calgary í Alberta. Bærinn er Mekka
þeirra sem leggja leið sína til kana-
dísku Klettaijallanna, ekki síst
þeirra sem koma í þeim erindagjörð-
um að njóta skíðasvæðanna sem
finna má í nágrenninu, en tilgangur
okkar var einmitt sá að prófa skíð-
in í einum vinsælustu skíðabrekkum
Kanadabúa.
Ferðin var farin í lok febrúar á
síðasta ári, en á þeim árstíma átti
veður og færi að vera hið besta í
fjöllunum. Eftir tæpa tveggja tíma
keyrslu frá Calgary komum við að
bænum Banff sem svo margir kana-
dískir vinir okkar höfðu dásamað.
Við urðum heldur ekki fyrir von-
brigðum; falleg lítil hús, svolítið í
evrópskum stíl, og ekkert þeirra
hærra en þriggja hæða til að byrgja
ekki útsýni til tilkomumikilla fjalla.
Við ókum eins og leið lá í gegnum
aðalgötu bæjarins þar sem búðir
stóðu nokkuð þétt og greinilegt af
útstillingargluggunum að þar var
hægt að kaupa allt sem hugurinn
girntist; skemmtilega minjagripi,
skíðagræjur og hátískufatnað, svo
eitthvað sé nefnt. Hótelið okkar var
lítið og látlaust skammt frá mið-
bænum, herbergið þrifalegt og mun
stærra en við höfðum búist við. Til
að gefa einhveijar verðhugmyndir
er hægt að nefna að þriggja nátta
gisting kostaði þar með morgun-
verði og þriggja daga skíðapassa í
lyfturnar, um ellefu þúsund íslensk-
ar krónur á manninn. Það hefur
sennilega verið með því ódýrasta
sem gerðist. Mun fleiri hótel eru í
Banff og fer verð á gistingu á þeim
eftir staðsetningu, þjónustu og
íburði. Þá má benda á þann mögu-
Á skíðum í
Klettafjöllum
í þjóðgarðinum Banff í Klettafjöllunum eru
stærstu og elstu skíðastaðir Kanadabúa.
Arna Schram var þar í þrjá daga ásamt
fjölskyldu sinni og segir hér frá þessum heillandi
og vinsæla áfangastað.
leika að gista á hótelum utan við
bæinn eða alveg við skíðasvæðin.
Elglr og villikettlr á vappi
Banff er, eins og fyrr var tæpt
á, ekki aðeins fyrir skíðaiðkendur.
í bænum sjálfum er nóg um að
vera fyrir þá sem vilja vera í nám-
unda við villta náttúru en njóta um
leið nútíma þæginda. Þar er ógrynni
veitingastaða; mexíkóskir, grískir
eða ítalskir svo eitthvað sé nefnt,
fjölbreyttar verslanir og all mörg
söfn og listhús sem eru tileinkuð
sögu og villtri náttúru þjóðgarðsins.
í gegnum bæinn rennur áin Bow
og skammt undan er fallegur foss
sem vert er að sjá. Þar geta menn
líka orðið áþreifanlega varir við hið
villta lífríki, því af og til má sjá til
elgja og risakatta (lynx). Vissara
er þó að láta þessi dýr óáreitt og
er stranglega bannað að gefa þeim
Morgunblaðið/Ama
svæði sem liggur hæst, en það er
í 2.160 metra hæð yfir sjávarmáli
og er hæsti tindurinn 2.730 metr-
ar. Hæðin gerir það að verkum að
þar er alltaf mikill snjór um vetur-
inn og ágætt skíðafæri, en í desem-
ber og janúar getur verið nokkuð
kalt. Við fórum þangað fyrsta dag-
inn og líkaði mjög vel, enda hægt
að velja um 89 merktar skíðaleiðir.
Neðst við skíðabrekkurnar er
barnagæsla, þar sem yngsti fjöl-
skyldumeðlimurinn fékk að mála
og föndra á meðan við hin rifjuðum
upp skíðataktana.
Það skíðasvæði sem okkur líkaði
þó best við var Lake Louise, en það
er jafnframt lengst frá bænum
Banff, eða um hálftíma akstursleið
þaðan. Lake Louise er fjölbreytt
skíðasvæði þar sem hægt er að
velja um 105 merktar skíðabrekk-
ur, miserfiðar og langar, en allar
ákaflega skemmtilegar. Eins og í
Sunshine Villacre var harnaheimili
Mataræði á ferðalögum
Góð hótel
og snyrti-
legir veit-
ingastaðir
eru engin
trygging
LÍKUR á því sem kallað er ferða-
niðurgangur aukast ef ferðast er
til lands þar sem loftslag er mjög
ólíkt loftslagi í heimahögunum og
einnig ef mikill munur er á hrein-
læti og féiagslegum aðstæðum. í
Mayo Clinic Health
Letter var nýlega
fjallað um þennan
hvimleiða sjúkdóm og
kom þar fram að
drykkjarvatn eða
matvæli, sem inni-
halda bakteríur, vír-
usa eða sníkjudýr,
valda oftast niður-
gangi hjá ferðamönn-
um.
Lúxushótel og
skipulagðar hópferðir
á framandi slóðir
draga úr líkum á ferðaniðurgangi
og öðrum sjúkdómum, meðan lík-
uraar aukast ef ferðast er á eigin
vegum, búið innan um innfædda
og ferðast utan alfaraleiða. f blað-
inu er þó ítrekað að góð hótel og
snyrtilegir veitingastaðir séu eng-
in trygging gegn sjúkdómum af
þessum toga.
Yflrleitt ekki alvarlegt
Niðurgangur hjá ferðamönnum
er að öllu jöfnu ekki alvarlegs
eðlis, segir í ritinu. „Hann gengur
yfírleitt yfir á þremur til fjórum
dögum. Einkenni eru tíðar hægð-
ir, krampaverkir í kviði og stund-
um hiti, ógleði eða uppköst. í um
10% tilvika kemur blóð með hægð-
um og álíka oft eru uppköst nyög
mikil og hiti mjög hár.“ Er þá
mælt með því að leitað sé til lækn-
is og sömuleiðis ef niðurgangur
gengim ekki yfír á nokkrum dög-
um.
Ef ferðast er til landa, þar sem
vitað er að hætta er á niðurgangi
er mælt með grundvallarreglunni
að sjóða mat og drykk, elda mat-
væli vandlega, afhýða þau, eða
sleppa þeim. „Mataræði ætti að
einskorðast við það sem talið er
öruggrt. Aldrei ætti að kaupa mat-
væli af götusölum. Þess ætti ætíð
að gæta að diskar, hnífapör og
glös séu hrein áður en matvæla
er neytt og ef kranavatn er drukk-
ið ætti að sjóða það í tiu mínútur.“
Lyf gegn niðurgangi
Ekki eru til bóluefni gegn nið-
urgangi og ekki er mælt með því
að fúkalyf séu tekin í forvarnar-
skyni, enda geti þau haft óæski-
legar aukaverkanir. Sagt er frá
tveimur lyfjum, sem einn-
ig eru seld hér á landi.
Annað heitir Mixtúra
bismuthi, sem bæði er
hægt að fá fljótandi og í
töflum, og hitt Imodium,
sem selt er í töfluformi.
Fyrra lyfíð hefur verið
selt áratuguum saman, en
Imodium er yngra lyf.
Bæði lyfin eru seld I
lausasölu og eru auka-
verkanir sagðar óveru-
legar. Ekki er mælt með
notkun lyfjanna í meira
en 3-4 daga, enda þykir ástæða
til að leita læknis ef niðurgangur
gengur ekki yfir á þeim tíma.
Öruggt
í blaðinu er listi yfir það sem
talið er öruggt að borða og
drekka.
• Eldaður matur, sem borinn er
fram sjóðandi heitur.
• Þurrmatur, t.d. brauð.
• Mjög sæt matvæli, t.d. sulta og
síróp.
• Ávextir sem ferðamaður afhýð-
ir sjálfur.
• DrykJkjarföng í ílátum, sem
framleiðandi hefur innsiglað, t.d.
sódavatn í flösku, bjór eða vín.
• Kaffi og te, sé það borið fram
sjóðandi heitt.
Ekki öruggt
Ennfremur er birtur listi yfir
drykki og matvæli, sem æskilegt
er talið að forðast á ferðalögum
á framandi slóðum.
• Stofuheitur matur, t.d. pylsur,
salat eða hlaðborð.
• Hrár eða lítið eldaður matur,
t.d. fískur og skelfiskur.
• Hrátt grænmeti og ávextir, sem
ekki eru afhýddir, t.d. vínber og
önnur ber.
• Allar mjólkurvörur.
• Kranavatn.
• ísmolar.
Danir hafq óhugq á gömlum hlutum, bæði þeim verðmætu og eins bara því sem er skrýtið og
skemmtilegt. Áhugamenn um slíkt geta því víða leitað fanga. Sigrún Pqvídsdéttir bendir hér
á hvar hægt sé að bera niður í Kaupmannahöfn í leit að alvöru antík eða bara skrýtnu dóti.
IKAUPMANNAHÖFN er
um auðugan garð að
gresja hvað markaði og
fornmunabúðir varðar.
Með vaxandi áhuga undahfar-
in ár á notuðu og nýtilegu
hefur verðið líka hækkað.
Alvöru fornmunir er í háu
verði hér eins og annars stað-
ar. Fyrir áratug eða svo leit
enginn við munum í „art
deco“-stíl frá því um aldamót
og fram á þriðja áratuginn,
en nú er það tímabil í tísku.
Síðast er það svo sjötti og
sjöundi áratugurinn sem hef-
ur verið litinn náðaraugum
af söfnurum og um leið hefur
verðið hækkað. í búðum sem
sérhæfa sig í tímabilum og
stílum er verðið eðlilega hátt,
því þar kunna menn að skilja
hismið frá kjarnanum og
verðleggja eftir því.
Öllu æglr saman
A mörkuðum og í svoköll-
uðum „marskandiserforretn-
inger“ ægir öllu saman og
glöggir kaupendur geta með
heppni dottið niður á merka
hluti. Úti á Sjálandi og reynd-
ar víða um landið eru svokall-
aðar antíkbúðir. Oftast eru
þetta hálfgerðir ruslamarkað-
ir, bæði gömlu og nýlegu
ægir saman og þarna er enn
hægt að gera góð kaup og
detta niður á merka hluti ef
lánið leikur við mann eða ef
maður hefur úthald til að
heimsækja búðirnar reglu-
lega.

Morgunblaðið/Jón Svavarsson
UNDANFARIN ár hefur hver búðin á fætur annarri
skotið upp kollinum á Ravnsborggade, hliðargötu frá
Norrebrogade.
anum á næst síðastnefndu
götunni eru nokkrar búðir
með fjölbreyttu úrvali, meðal
annars ein sem sérhæfir sig
í hlutum frá 6. og 7. áratugn-
um. Niðri á Classensgade,
skammt frá horninu við Aust-
urbrúgötu eru nokkrar ágæt-
ar búðir, meðal annars Nost-
algoteket á Classensgade 14.
Þar er ótrúlegt úrval af alis
kyns furðuhlutum eins og gín-
um, skiltum og öðru frá und-
anförnum áratugum. Þetta er
engin antík, heldur heill heim-
ur af skrýtnum hlutum.
Markaðlr af ýmsu tagi
Flóamarkaðir af ýmsum
gerðum eru hér og þar um
borgina, en síst að vetri til. Á
sumrin og fram á haust er
Israels Plads markaður á
laugardögum, þar sem ýmsir
eigendur antíkbúða koma og
selja vörur sínar. Verðið er
ekki lengur lágt, því þetta eru
sumsé búðarhlutir og seljend-
urnir vita oftast hvað þeir
hafa í höndunum. Á torginu
bak við ráðhúsið á Friðriks-
bergi er líka markaður á laug-
ardögum. Þar er meira af
drasli, en líka tækifæri til að
ná í sniðuga hluti á lágu verði.
Undir vegg Assistens-kirkju-
garðsins við Norrebrogade
er líka útimarkaður og enn
óskipulegri og draslaralegri
en þeir fyrri, en um leið eru
líka góðar líkur á því að
glöggur kaupandi geti verið
heppinn.
í leit að f ornmunum
oq skrýtnum hlutum

EFTIR erfiðan dag í brekkunum var gott að hvíla
lúin bein í heita pottinum.
að borða samkvæmt reglum þjóð-
garðsins.
Rétt fyrir sunnan bæinn eru heit-
ar uppsprettulindir. Þar er hægt að
slaka á í ylvolgum pottum um-
kringdum hvítri snjóbreiðu, háum
birkitijám og snævi þökktum fjalla-
toppum í fjarska. Þar er einnig í
boði almennilegt nudd, ekki ama-
legt eftir erfiðan dag á skíðum.
Skíðasvæðin þrjú
í þjóðgarðinum Banff eru þijú
stór skíðasvæði og fara áætlunar-
bifreiðar þangað reglulega frá bæn-
um Banff. Skíðasvæðið næst bæn-
um er í um tíu mínútna fjarlægð
og heitir Mount Norquay. Þetta er
reyndar minnsta skíðasvæðið, því
þar eru ekki eins margar skíðalyft-
ur og brekkur og á hinum svæðun-
um.
Sunshine Village er það skíða-
Við skíðasvæðin þijú er boðið upp
á alla þá þjónustu sem skíðamenn
geta hugsað sér, til dæmis almenna
skíðakennslu fýrir unga jafnt sem
aldna, byijendur og lengra komna.
Veðrið þessa þrjá daga sem við
undum okkur í Banff var eins og
best verður á kosið og skíðafærið
fullkomið; léttur og fínn púður-
snjór. Við skíðuðum síðustu tvo
dagana í Lake Louis, renndum okk-
ur snilldarlega, að sjálfsögðu, niður
brekkurnar og fengum okkur þess
á fnilli hressingu í notalegum skála
sem var neðst við eina brekkuna.
Þegar heim á hótel var komið
eftir erfiðan en ánægjulegan dag
var unaðslegt að hvíla lúin bein í
heita pottinum fyrir utan hótelið
og njóta þess að horfa á sólina setj-
ast á bak við snævi þakinn fjalla-
hring.
NOKKUÐ algengt er að hæglst á
blóðrási á ferðalögum, sérstaklega
f flugi. I Mayo Clinic llealth letter
var nýlega fjallað um þennan
ferðakvilla og kom þar fram að
bjúgur í fótum og kálfum er tnjög
algengur fylgifiskur flugferða.
„Afleiðing hans getur verið öllu
alvarlegri, því honum fylgir aukin
hætta á blóðtappamyndun. Blóð-
tappi getur verið hættulegur, sér-
staklega ef hann fer af stað og
kemst á Iungnasvæði,“ segir í rit-
inu.
Gefín eru nokkur ráð til að
halda blóðrás í réttu horfí og
draga úr likum á bjúg- eða blóð-
tappamyndun á ferðalagi. Mælt.
er með því að farþegar standi upp
á um klukkustundar fresti og
gangi um vélina eftir því sem kost-
ur er. A bílferðalagi er ráðlagt
að taka hlé á akstri ððru hvoru,
um klukkutíma fresti, standa upp,
teygja úr sér og ganga um svo-
litla stund. Einnig er hægt að
teygja úr fótunum öðru hvoru, svo
framai’lega sem nægilegt bil er
milli sætaraða og er þá sagt gott
að snúa fótum í nokkra hringi um
öklann.
Sokkar og sokkabuxur sem
halda vel við fótleggi, svokallaðar
sjúkrasokkabuxur, þykja ipjög
hentugar á ferðalögum og í Mayo
Clinic Health Letterer mælt með
þeim, þar sem þær hjálpa líkaman-
um að viðhaida eðlilegri blóðrás.
Er það sagt sérstaklega mikilvægt
fyrir þá sem hafa tilhneigingu til
að fá bjúg eða hafa fengið blóð-
tappa. Sömuleiðis er þeim ráðlagt
að sleppa öllum sjússum, f það
minnsta þar til þeir eru komnir á
áfangastað.
Margar hinna fínni antík-
búða eru í Kompanistræde,
göngugötu sem liggur sam-
hliða Strikinu milli þess og
Kanalsins. Bæði í þessari götu
og nærliggjandi götum eru
margar búðir, sem selja silf-
ur- og postulín, málverk og
koparstungur, auk húsgagna
af ýmsu tagi. Þama er varla
nokkur jarðlegur möguleiki
að gera góð kaup, því kaup-
mennimir _eru vel að sér um
vöru sína. I Silfurkjallaranum
þarna er silfurdót í haugum
og hægt að finna allt sem
hugurinn girnist af þeirri vöru
og verðið er oft þokkalegt.
Þeir sem hafa áhuga á
dönsku postulíni ættu að huga
að því að kaupa það fremur
notað en nýtt, til dæmis ef
ykkur vantar inn í sett. Úrval-
ið er mikið og það sér iðulega
ekki á því. Eitt sinn leitaði
ég að mokkabollum úr
danskri seríu, sem lengi hefur
verið framleidd. Bollana mátti
fá nýja í postulínsbúð, en ég
rakst einnig á þá í fornmuna-
búð í Kompagnistræde. Þeir
gömlu voru mun fallegri, því
postulínið var þynnra, þeir
voru stráheilir og auk þess
ódýrari. Jólaplattarnir gamal-
FLÓAMARKAÐIR af ýmsum stærðum og gerðum eru
hér og þar um Kaupmannahöfn.
góðu fást alls staðar fyrir þá
sem vantar inn í safnið eða
vilja ná í ákveðin ár.
Af svipuðu tagi eru búðirn-
ar við sem liggja upp frá
Kóngsins nýja torgi. Þarna
eru nokkrar, sem sérhæfa sig
í gömlu málverkum og kop-
arstungum, auk listmuna.
Ófínnl búðir og ný klassík
Frá finu búðunum er hægt
að feta sig að hinum ófínni.
Undanfarin ár hefur hver
búðin eftir aðra skotið upp
kollinum í Ravnsborggade,
sem er hliðargata frá
Norrebrogade. Þarna ægir
öllu saman, en verðið er samt
sem áður ekki endilega lágt.
Búðirnar halda áfram í Ry-
esgade, sem er nálæg gata
og eins uppi á Norrebrogade
á móts við Assistens-kirkju-
garðinn, þar sem Jónas Hall-
grímsson lá forðum (og liggur
kannski enn, ef það voru ekki
hans bein sem flutt voru til
ísland) ásamt heimspekingn-
um Seren Kirkegaard, skáld-
inu Dan Turell sem lést fyrir
nokkrum árum og öðrum
dönskum andans mönnum.
Þarna fást víða skemmtilegir
lampar, en lampar eru í miklu
uppáhaldi þeirra sem leita
skrýtinna og skemmtilegra
hluta og því ekki ódýrir.
Undanfarin ár hafa búðir,
sem sérhæfa sig í nútíma
hönnun undanfarinna ára-
tuga verið opnaðar. Mest er
þetta dönsk hönnun, sem hef-
ur fengið á sig klassískt orð
og er heitt elskuð af innfædd-
um á öllum aldri. Ein slík búð
er Klassik á Christian IX’s
gade nr. 5, skammt frá
Kóngsins nýja torgi og úrval-
ið þar er mjög gott.
Á Austurbrú er einnig orð-
ið töluvert af áhugaverðum
búðum. Nordre Fri-
havnsgade er verslunargata,
sem liggur milli 0sterbrogade
og Strandboulevarden. í end-
Úti á Amager er stórt
markaðshús, Det Blá. Pakhus
á Holmbladsgade 113, þar
sem fólk getur leigt pláss og
selt það sem því dettur í hug. ‘
Þar ægir öllu saman, notuðu
af öllu tagi, hvort sem er teppi
eða sjónvörp, en líka alls kyns
smáhlutum. Strætisvagnar
nr. 5 og 37 stoppa alveg við
húsið. Það kostar fimmkall
danskar að beija dýrðina aug-
um, en það er vel þess virði
fyrir þá sem hafa gaman af
upplifun af þessu tagi.
Einstaka sinnum má finna
íslenskt dót á flóamörkuðum.
Einu sinni rakst ég á leirdúfu
eftir Guðmund frá Miðdal.
Það var ungur strákur að selja
hana og þegar hann sá að ég
þekkti gripinn fór hann að
spyija um hana. í einfeldni t
minni sagði ég að listamaður-
inn hefði verið einn sá fyrsti,
sem tók að stunda leirmuna-
gerð á Islandi og þá ályktaði
strákkjáninn sem svo að dúf-
an væri óskaplega mikils virði
og vildi alls ekki selja hana,
svo einhver staðar stendur
hún nú og safnar ryki meðan
eigandinn bíður rétta kaup-
andans. Kjarvalsmálverk eða
önnur málverk þekktra mál-
ara hef ég aldrei rekist á á
flóamarkaði fyrir gjafverð, en,
hins vegar fann ég einu sinni
gullfallegt málverk af Esjunni
eftir Arreboe Clausen í forn-
munabúð nokkurri og risa-
stóra gamla ljósmynd frá
Siglufirði hef ég einnig séð,
svo það leynast líka íslenskir
munir hér, ef vel er að gáð.