Morgunblaðið - 07.02.1997, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 7. FEBRÚAR 1997 B 3
%
X
Q
Höfnin

\ 7
Ss,
. /
'SW ^ g
'ZQat* K £?
°fyó,

£ *°s,

i
T I
r ^ <■" |
■ THORVALDSENS- \^T/ .»
>««* vu-i
f * ^rtdPx ?
/ I *" f\ £■
Jy Jc $?
KOPTTn c.'m.v
fö
^oroHGs«ö. ý
-Upphaflega
Austurstræti var kallað
Langastétt eða Langeforto vegna
þess að þar var fyrsta ræsið og
gangstétt meðfram því. Götur
voru líka nefndar dönskum
nöfnum en nefndarmenn tóku
þann pól í hæðina að kalla þær
íslenskum nöfnum ef þau fyndust
í heimildum.
Vallarstræti er undantekningin
frá þeirri reglu og verður merkt
að undirheiti Kæmnergade, sem
merkir fjárhirsla, en þar bjó
bæjargjaldkerinn. Gömlu nöfnin
voru aldrei út í loftið heldur í
höfuðið á einhveijum eða
einhveiju.
HvaA haltlr stígurlnn þar sem
menn sneru relpi f kaðla?
Ætli margir kannist við
Reipslagarabraut? Leiðin til
Reykjavíkur að austan lá í
öndverðu eftir sjávarkambi. Farið
var yfir læk við ós og þaðan var
stígur eftir kambinum til vesturs,
að norðurenda Austurstrætis.
Fálkahúsið reis árið 1762 en hjá
því stóð lítið hús sem tilheyrði
kaðlagerðarverksmiðju
Sérstök stemmning vaknar innra meó
þeim sem þræða gamla stígi innan
um gömul hús ó kaupstaðarlóöinni,
ef sagan blundar í vitund þeirra.
MorgunDiaoio/Ami öæoerg
SÝNISHORN af götuskilti Hafnarstrætis.
Einnig verður ritað Reipslagarastræti og
Strandgata.
Horft noður Lækjargötu árið 1906 sem áður hét
Heilagsandagata.
Innréttinganna og var kallað
kaðla- eða reipslagarahúsið á
samnefndri braut. Eftir
kaupstaðarréttindin hét þessi gata
Strandgata en að lokum skráð sem
Hafnarstræti. Stæði Kaðlarahúsið
enn væri það á Hafnarstræti 19.
Fyrsti vísirinn að strætinu var
braut manna sem sneru reipi í
kaðal, kölluð Reipslagarabraut.
Nikulás segir að ennfremur
verði búin til númer á öll hús á
gömlu Kaupstaðarlóðinni og verða
þau í samræmi við
götunafnaskiltin. Húseigendur
munu sjálfir sjá um uppsetningu
á númerunum, en borgin á
götunafnaskiltunum.
Hann segir að borgarráð hafi
svo samþykkt tvö skilti á
Lækjartorgi og Ingólfstorgi með
upplýsingum um gömlu
kaupstaðarlóðina og helstu
kennileiti.
Nikulás segir merkingarnar
fyrsta stig að því að auðkenna
kaupstaðarlóðina. En sennilega er
fátítt að höfuðborg eigi jafngóða
lýsingu á upphafi sínu og
Reykjavík.
Á hvaða götu bjó blskuplnn?
Hinn 18. ágúst 1786 lauk
verslunareinokun Dana og öllum
var leyfílegt að versla á íslandi.
Kaupstaðarlóðin var svo ákveðin
12. febrúar næsta ár. Sjötíu og
sjö íslendingar bjuggu á
kaupstaðarlóðinni og 26
útlendingar þegar saga
höfuðborgarinnar hófst.
Elsta gatan í borginni telst vera
Austurstræti. Fyrsta steinhúsið
reis á Amarhólstúni 1764 og var
tukthús. Innlend stjórn bjó um sig
í því með skrifstofur sínar árið
1904 og hefur húsið verið kallað
Stjórnarráðið.
Fyrsti íslenski kaupmaðurinn i
Reykjavík var Páll Brekkmann.
Hús hans var á homi Veltusunds
og Hafnarstrætis. Fyrsti biskupinn
í Reykjavík var Geir Jónsson
Vídalín og bjó hann í húsinu
Aðalstræti 10. Fyrsti
landlæknirinn sem búsettur var í
Reykjavík, Thomas Klog, bjó í
Löngustétt eða Austurstræti í húsi
sem nú kallast
Hressingarskálinn ... ■
AKOYA-perlur eru klassískar
og hafa verið ræktaðar frá síð-
ustu aldamótum. Þær eru hvít-
ar, rósrauðar, jjósar, grænar,
hvítar og gráar. Perlumar eru
hnöttóttar og 2-11 mm á
breidd, en erfitt er að rækta
þær stærri en 9 mm og eru
slíkar perlur því nýög dýrar.
Perlurækt er upprunnin í Kína,
en Japanir hafa á síðasta árhundraði
þróað aðferðir við hana. A því sviði
ber hæst nafn Japanans Kokichi
Mikimoto, sem komst að því árið
1893 að með því að setja litla perlu,
svokallaða perlumóður, í skelina
næðist bestur árangur. Hann var
fyrstur til að setja ræktaðar perlur
á markað við misjafnar undirtektar
þeirra sem áður höfðu selt náttúru-
legar perlur. Haft var eftir honum
að hann vildi sjá perlufesti um háls
allra kvenna í heiminum og eina leið-
Kína-perlur eru ræktaðar
í Kina. Þær eru kjarna-
lausar og ræktaðar í
ferskvatni. Kína-perlur
eru likar Biwa-perlum i
lögun og lit, enda er
ræktun þeirra svipuö. Yf-
irborð ó Kina-perlum er
þó ekki jafn óreglulegt.
þær í Tiff-
any. Perlu-
kóngurinn,
eins og Miki-
moto er jafn-
an nefndur, dó
ári áður, en
fyrirtæki hans
er enn talið
leiðandi í fram-
leiðslu á perlu-
skarti í heimin-
um.
Perlur eru við-
kvæmar og risp-
ast auðveldlega. Er það ástæða
þess að þær eru oftast notaðar í
skartgripi þar sem þær eru vel varð:
ar, til dæmis í festar og hringa. í
bæklingi Félags íslenskra gullsmiða
kemur fram að nauðsynlegt er að
hreinsa perlur eftir notkun því ilm-
vatn og hárlakk geta skemmt gljáa
þeirra. Ráðlegt er að þurrka af perl-
um með mjúkum klút eða vaska-
skinni, en varað er við notkun
hreinsiefna og bursta.
■
Brynja Tomer
BIWA-perlur eru
kjarnalausar
ferskvatnsperlur.
Perluvefur er
græddur í ostruna
og eru perlurnar-
bleikar, laxa-
bleikar, gulbrún-
ar og gráar.
in til þess væri að rækta perlur í
náttúrulegu umhverfi þeirra.
Tískudrottningin Coco Chanel
kom Mikimoto til aðstoðar, því hún
var afar heilluð af þessu hlutlausa
og fagra skarti og notaði perlufestar
mikið sem fylgihluti við hinar víð-
frægu Chanel-dragtir sínar. ímynd
heimskonunnar á fjórða áratugnum
var því snyrtileg kona í Chanel-dragt
með perlufesti um hálsinn. Segja
má að ræktaðar perlur hafi hlotið
viðurkenningu í heimi skarts ogtísku
árið 1955 þegar farið var að selja
:ild RKÍ
ið 1997
1. Barnfóstrunámskeið
fyrir böm fædd 1983, 1984 og 1985.
Kennsluefni: Umönnun ungbama og skyndihjálp.
1. 5., 6., 10. og 11. mars.
2. 12., 13., 17. og 18. mars.
3. 2., 3., 7. og 8. apríl.
4. 9., 10., 14. og 15. apríl.
5. 21., 22., 28. og 29. apríl.
6. 26., 27., 28. og 29. maí.
7. 2., 3., 4. og 5. júní.
8. 9., 10., 11. og 12. júní.
2. Slys á börnum, forvarnir og skyndihjálp
Námskeið 17. febr. 8 kennslust. Umhverfið innan
og utan heimilisins. Orsakir slysa á bömum og
skyndihjálp vegna bamaslysa.
3. Önnur námskeið vorið 1997
Skyndihjálpamámskeið 16 kennslust.
„Móttaka þyrlu á slysstað" 6 kennslust.
*
Afallahjálp og stórslysasálfræði 8 kennslust.
Upplýsingar og skráning í síma 568 8188 á
skrifstofutíma kl. 8-16 mánud.-föstud.
Reykjavíkurd
Námskeið voi