Morgunblaðið - 06.06.1997, Síða 6

6 B FÖSTUDAGUR 6. JÚNÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
DAGLEGT LIF
Með augum landans
Messa
og mannlíf
í
María Elínborg Ingvadóttir gegnir
starfí viðskiptafulltrúa Útflutningsráðs
-----7---------------------------1 --
Islands í Moskvu og segir hér
frá páskamessu í Rússlandi.
í DAG er páskadag-
ur, fjórum vikum eftir
að við mæðgur örkuð-
Y f \ um úr einni páska-
v M 1 messu í aðra í hinni
stórkostlegu Vínar-
Oborg. Nú eru það ortó-
doxar sem fagna pásk-
um. Hátíðin hófst með
helgihaldi í gær, laug-
ardag, og messað var í
öllum helstu kirkjum
landsins.
Epiphany-dóm-
kirkjan er kirkja
patríarkans, yfirbiskupsins. Há-
punktur aðalmessunnar hófst
rétt fyrir miðnættið og stóð í
fjóra klukkutíma. Aðeins þeir
sem sýnt höfðu þá fyrirhyggju að
ná sér í aðgöngumiða að mess-
unni, komust inn
á vel afgirt og vel
vaktað svæðið
umhverfis kirkj-
una. Þessi kirkja
er einn af gim-
steinum borgar-
innar, fyrst
byggð um 1840,
Pétur mikli lét
reisa hana til
minningar um
landvinninga í
norðurhéruðum
Kákasus. Seinna
var hún endur-
byggð í tilefni
sigurs yfir her-
sveitum Napóle-
ons. Ekki fyrir
löngu fannst fæð-
ingarvottorð Alexanders Puskins
hér í kirkjubókum. Kirkjan er
eitt listaverk, tignarlegur ein-
faldleikinn að utan, en innandyra
miklar útflúraðar gyllingar, stór-
kostlegar helgimyndir á veggjum
og í hvelfingum í lofti, það er líka
góður andi í þessari kirkju.
Messan náði hámarki eftir
ritningarlesturinn, þegar patrí-
arkinn, ásamt öðrum tignum
kirkjunnar mönnum, gekk fram
kirkjugólfið með helgitákn, reyk-
elsi og kerti. Út var haldið og
gengið umhverfis kh-kjuna,
kirkjugestirnir fylgdu á eftir,
með logandi kerti í hendi. Utan
girðingar fylgdist með mikill
mannfjöldi. Þegar inn var komið
aftur, hélt athöfnin áfram og
upprisunni var fagnað með lof-
gjörð og söng. Hér virtist enginn
hafa á áhyggjur af brunahættu,
hver haldandi á kerti í öllum
troðningnum, þó gaus öðru
hverju upp sviðalykt, en enginn
virtist kippa sér upp við það.
Fólk kemur vel útbúið til þessara
athafna, konurnar auðvitað með
slæður, sumir með heimatilbúin
hulstur til að hafa kertið í, en
flestir bara með bréfmiða sem
kertinu er smeygt í gegnum, til
að vaxið dijúpi síður niður á fing-
urna. Þar sem mér sýndist í
fyrstu að fólk væri almennt með
tvö kerti, gerði ég eins, fólkið
sem stóð við hliðina á mér, var
svo vinsamlegt að gefa mér af
sínum bréfmiðum. Á göngunni
umhverfis kirkjuna, voru nokkr-
ar gamlar konur sem fundu sig
knúnar til að segja mér svolítið
til, laga bréfmiðana á kertunum
mínum og ein spurði af hverju ég
væri með tvö kerti, ég ætti bara
að vera með eitt. Önnur greip
fram í og sagði að annað kertið
gæti verið fyrir vin minn, ég var
fljót að kinka kolli við því, vildi
síður að þær færu að karpa
þarna í miðri helgigöngunni.
Gamlar konur í Moskvu, einkum
þær sem sinna störfum í kirkjun-
um, geta verið nokkuð grimmar,
reyndar hin verstu sköss, þannig
að betra er að haga sér almenni-
lega, þegar þær sjá til, sérstak-
lega ef maður er útlendingur.
Þær eru með nefið ofan í öllu,
ekkert er þeim óviðkomandi og
þær hika ekki við að stjaka við
fólki, prestamir eru ekkert und-
anskildir áreiti kerlinganna. Það
sem sérstaklega gladdi litla
hjartað mitt, var að sjá að þarna
var fólk á öllum aldri, karlar
jafnt sem konur
og allir tóku þátt í
helgihaldinu,
unga fólkið er
jafn vel að sér og
það eldra í við-
hafnarsiðunum,
fólk kom saman
til að gleðjast.
Það er óneitan-
lega góð tilfinn-
ing, að fá að taka
þátt í helgiathöfn
sem þessari, innri
gleði fyllir brjóst-
ið og samtaka-
máttur bænarinn-
ar verður svo
áþreifanlegur. Þá
skiptir ekki máli
hvort um er að
ræða kirkju kaþólskra í Vín,
ortódoxa eða Ameríkana í
Moskvu.
Sú almenna viðurkenning, ekki
aðeins í orði, en einnig á borði, að
trúin sé hið trausta bjarg, sem
tilvera okkar er byggð á, gefur
styrk í daglegum ólgusjó og von
um betra líf. Líklega er gleðin
ein nauðsynlegasta næring and-
ans og það er kúnst að kunna að
gleðjast og gleðja aðra. Þeir eru
ríkir sem það kunna og enn rík-
ari sem kunna að bægja frá
gleðispillum.
Eg hafði ástæðu til að gleðjast
í morgun, á göngu minni hér um
hverfið mitt, rakst ég á ungan
mann, liggjandi sofandi utan i
vegg, hann var skítugur og illa
haldinn, bólginn og blóðugur í
framan. Þar sem ég er að virða
fyrir mér manntetrið, kemur að
lögreglubiíreið, ein af þessum
fínu, innfluttu og út úr snarast
tveir vaskir lögregluþjónar, ekki
óvingjarnlegir og fara að stumra
yfir manninum. Þeir fara í burtu,
sem kom mér reyndar ekki á
óvart. Hálftíma síðar kem ég aft-
ur að þar sem maðurinn liggur, í
því rennur að sjúkrabifreið,
einnig ein af þessum fínu, sem
geta staðið undir nafni. Ég varð
auðvitað að fylgjast með. Tveir
menn, góðlegir, reyndu að tala
við manninn, sem virtist ekki al-
veg átta sig á aðstæðum, þeir að-
stoðuðu hann gætilega við að rísa
á fætur og hjálpuðu honum var-
fæmislega inn í bílinn. Ég átti
ekki auðvelt með að trúa mínum
eigin augum, en ég fylltist ein-
hverri mikilli innri gleði.
Úr því að þetta gerðist í
Moskvu, hvað ekki þá?
Mynd úr bókinni Móðir og barn e. E. Fenwick
Bætt samskipti
forsenda góðrar heilsu
UM 30% bamshafandi kvenna hafa
þörf fyrir aukinn stuðning, áfallaúr-
vinnslu eða einhver meðferðarúr-
ræði. Þetta er ein af niðurstöðum í
þróunarverkefni sem staðið hefur
yfir á vegum Heilsugæslustöðvar-
innar á Akureyri undanfarin miss-
eri, en því lýkur formlega um næstu
áramót og hefur þá staðið yfir í
fimm ár. Forsvarsmenn verkefnis-
ins, Karólína Stefánsdóttir fjöl-
skylduráðgjafi og Hjálmar Frey-
steinsson læknir hjá Heilsugæslu-
stöðinni á Akureyri, segja þetta
verkefni nýjung á íslandi og vona
þau að aðrar heilsugæslustöðvar
nýti sér það sem fyrirmynd í sínu
starfi.
Um er að ræða þróunarverkefni í
mæðravernd og ungbarnavernd
sem ber heitið „Nýja barnið _ aukin
fjölskylduvernd og bætt samskipti".
Markmiðið er að skapa heilsuvernd
sem fellur sem best að mismunandi
þörfum neytendanna og tekur mið
af því að góð tilfinningatengsl em
undirstaða góðrar heilsu. Hugað er
að sálrænum og félagslegum
áhættuþáttum ekki síður en líkam-
legum. Tíð og reglubundin sam-
skipti í mæðra- og ungbamavernd
hafa verið nýtt til að greina og
skiija félagslega og tilfinninga-
áhættuþætti og ná samvinnu við
fjölskyldurnar um úrræði. Á þessu
mótunarskeiði fjölskyldunnar er oft
auðveldara en ella að ná samstarfi
um úrbætur.
Mikilvægt tímabil í
lífi fjölskyldunnar
Karólína segir að rannsóknir
síðari ára hafí í auknum mæli beinst
að meðgöngunni, fæðingunni og
fyrsta skeiði í lífi barnsins, enda sé
þetta mikilvægt tímabili í lífi ein-
staklings og fjölskyldu. Hún bendir
á rannsóknir norska sálfræðingsins
dr. Lisbeth Brudahl sem leggur
áherslu á þýðingu forvarnarstarfs
fyrir verðandi og nýorðna foreldra
og hvað þekking og viðmót heil-
brigðisstétta getur á þessu við-
kæma skeiði í lífi fjölskyldunnar
haft afdrifarík áhrif. Með tiltölulega
einföldum aðgerðum bjóði þetta
tímabil upp á hagstæða möguleika
Morgunblaðið/Kristján
HJÁLMAR Freysteinsson læknir og Karólína Stefánsdóttir
fjölskylduráðgjafi.
DAGNÝ Sigurgeirsdóttir hjúkrunarfræðingur hjá ungbarnavernd
Heilsugæslustöðvarinnar á Akureyri með Viðar Theódór Friðriksson,
10 mánaða gamlan snáða á Akureyri.
á að fyrirbyggja tilfinningalega og
félagslega erfiðleika og stuðla að
heilbrigðri tengslamyndun.
Starfsfólk heilsugæslustöðvar-
innar sem tekur þátt í verkefninu
hefur með fræðslu og handleiðslu
lært að nýta betur eigin reynslu og
annarra til að greina áhættuþætti
og þá hefur stuðningur og meðferð
við þá sem eru í mestri þörf fyrir
slíkt verið aukinn. Fram hefur kom-
ið á því tímabili sem verkefnið hef-
ur staðið að a.m.k. 30% barnshaf-
andi kvenna hafa þörf fyrir aukinn
stuðning, áfallaúrvinnslu eða ein-
hver meðferðarúrræði. Niðurstöður
rannsókna sýna að líðan mæðra á
meðgöngu og eftir fæðingu hefur
mikla þýðingu fyrir heilsu og
þroska barnsins.