Morgunblaðið - 14.04.1999, Blaðsíða 6

6 B MIÐVIKUDAGUR 14. APRÍL 1999
MARKAÐIR
MORGUNBLAÐIÐ
Fiskverð he/ma
Faxamarkaður
Fiskmarkaður
Hafnarfjarðar
Fiskmarkaður
Suðurnesja
h
Um fiskmarkaðina þrjá hér syðra fóru í 41,4 tonn af þorski
í síðustu viku. Um Fiskmarkaðinn hf. í Hafnarfirði fóru 10,9 tonn
og meðalverð var 145,57 kr./kg., um Faxamarkað fóru 25,4 tonn
á 179,21 kr./kg og um Fiskmarkað Suðurnesja fóru 5,1 tonn á 146,57
kr./kg. Af karfa voru seld 9,2 tonn. í Hafnaifirði á 71,00 kr/kg (3,7
t), á Faxamarkaði á 56,80 kr/kg (4,61) og á Fiskmarkaði Suðurnesja
á 72,40 kr./kg (0,91). Af ufsa voru seld 3,6 tonn.
í Hafnarfirði á 68,81 kr. (1,31), á Faxamarkaði á 59,65 kr. (1,21)
og á 66,46 kr./kg (1,11) á Fiskmarkaði Suðurnesja.
Af ýsu voru seld 52,8 tonn. Á Fiskmarkaðnum hf. í Hafnarfirði
á 99,50 kr. (3,01), á Faxamarkaði á 154,02 kr. (27,81) og á
213,23 kr./kg (21,91) að meðaltali á Fiskmarkaði Suðurnesja.
Fiskverð ytra
Kr./kg
-240
160
140
120
100
Þorskuraaaaa* Karfiaaaa Ufsi Ýsam* Skarkoliaaa
Alls voru seld 258,6 tonn af fiski af íslandsmiðum í Bremerhafen (síðustu
viku. Þar af voru seld 160,5 tonn af karfa á 156,40 kr. hvert kíló og 91,9
tonn af ufsa á 75,88 kr. hvert kíló að meðaltali.
268,26
Alls voru seld
543,8 tonn af fiski
á fiskmörkuðum í
Grimsby í 14. viku.
Miðverð á þorski
var 268,26 kr./kg,
á ýsu 243,59 kr./kg,
koli ekki seldur.
Fiskverð var sem
hér segir...
Lægsta Hæsta
Þorskur kr/kg kr./kg
Stór 259 333
Meðal 241 315
Lítill Ýsa - 204 259
Stór 241 296
Meðal 222 278
Lítil 185 241
Koli
Stór
Meðal Lítill 148 185
Leirgeddan verður stöðugt
vinsælli í Bandaríkjunum
LAXINN ber höfuð og herðar
yfir aðra eldisfiska en leirgedd-
an hefur stöðugt verið að sækja í
sig veðrið, ekki síst í Bandaríkj-
unum þar sem hún er mjög eftir-
sótt á veitingahúsum. Á síðasta ári virtist ætla að verða nokkur skortur á
henni, sem varð að sjálfsögðu til að hækka verðið, en sá ótti reyndist þó
ástæðulaus og leikur jafnvel grunur á því, að framleiðendur hafi tekið sig
saman um að skjóta kaupendum skelk í bringu.
Neyslan komin yfir
eitt pund á mann
Veitingahúsaeigendur og aðrir
kaupendur leirgeddu í Bandaríkj-
unum bjuggust við, að framboðið
yrði lítið fram á þetta ár en það
reyndist vera mikill misskilningur. I
raun hefur framleiðslan verið að
aukast í Bandaríkjunum og sló hún
öll met á síðasta ári þegar hún var
töluvert á þriðja hundrað þúsunda
tonna, um 7% meiri en árið áður.
Það horfir því vel með framboðið á
þessu ári og gæði framleiðslunnar
hafa aldrei verið meiri.
Stöðugt og gott framboð skiptir
alla miklu máli, framleiðendur og
kaupendur, en uppgangur leirgedd-
unnar hefur verið ævintýri líkastur
á undanfömum árum. Áður fyrr var
hún aðeins á matseðlinum í ákveðn-
uin landshlutum en nú hefur hún
lagt undir sig landið allt. Er það
meðal annars að þakka því, að hún
hefur uppfyllt þær óskir, sem
bandarískir neytendur gera til mat-
vörunnar. Hún er ekki aðeins hið
mesta lostæti, heldur hefur fram-
boðið verið fyrirsjáanlegt og vax-
andi og verðið stöðugt.
Vinsælust steikt og grilluð
Vinsælast er að steikja leirgedd-
una og oft er hún borin fram heil,
böðuð fyrst upp úr hveiti og chil-
isósu. Stundum er hún líka mar-
ínerað yfir nótt og bökuð næsta dag
með alls konar kryddi. Þá er fiskur-
inn líka grillaður og soðinn í feiti og
á mörgum veitingastöðum er hún
langeftirsóttasti rétturinn.
I verslunum er líka boðið upp á
leirgedduflök, fiskbita og heilan fisk
að sjálfsögðu og þar eins og á veit-
ingastöðunum hefur geddan slegið
út aðrar fisktegundir. Virðist hún
hafa náð að höfða til allra jafnt,
borgarbúa sem fólks á landsbyggð-
inni.
Víst þykir, að leirgeddusalan
muni aukast á þessu ári í Banda-
ríkjunum en 1997 komst neyslan í
fyrsta sinn yfir eitt pund á hvert
mannsbarn í landinu. Hefur hún
ekki verið minni á síðasta ári og al-
mennt er búist við, að nýtt met sé
framundan nú.
Ólöglegt samráð?
Kaupendur vestra eru enn að
velta fyrir sér leirgedduskortinum á
síðasta ári eða kannski öllu heldur
óttanum við yfirvofandi skort, sem
varð til þess að þrýsta verðinu upp.
Þótt ekkert drægi úr framboðinu í
raun þá bentu samt allar athuganir
á birgðastöðunni hjá eldisfyiirtækj-
unum til þess, að það myndi
minnka. Þeir, sem þekkja hvað best
til þessarar atvinnugreinar, benda
á, að upplýsingarnar hafi einfald-
lega ekki verið nógu nákvæmar og
framleiðslu- og framboðsspáin því
eðlilega röng. Birgðastaðan hafi
ekki verið réttilega metin.
Aðrir halda því hins vegar
blákalt fram, að framleiðendur og
samtök þeirra hafi vísvitandi gefið
upp rangar tölur í því skyni að
valda ótta við minnkandi framboð
og tryggja sér þannig stórar sölur
snemma á árinu. Ef það reynist
rétt er um mjög alvarlegar ásakan-
ir að ræða, ekki síst með tilliti til
þess, að 1997 voru leirgeddufram-
leiðendur dæmdir til að greiða
næstum 1,8 milljarða íslenskra
króna í bætur vegna ólöglegs sam-
ráðs um verðið.
Mikil verðhækkun
Óttinn við minnkandi framboð olli
því á síðasta ári, að verðið til fram-
leiðenda fór úr 49 krónum pundið í
upphafi árs í tæpar 57 krónur á
þremur mánuðum. Raunar er það
talið heldur ólíklegt, að um hafi verið
að ræða samantekin ráð, heldur
miklu fremur tilraunir einstakra
framleiðenda til að ýta undir verð-
hækkun. I Bandaríkjunum er hins
vegar fylgst vel með slíku og þar
komast menn ekki upp með að hrópa
„úlfur, úlfur“ hvað eftir annað. Verð-
hækkunin gekk líka til baka að
nokkru leyti og í desember sl. var
verðið nálægt meðaltalinu fyrir 1997.
Nokkrar verðsveiflur þykja aftur
á móti eðlilegar í þessari framleiðslu
enda er hún langmest yfir heitasta
tímann. Birgðir eru því jafnan mikl-
ar á haustin en að sama skapi litlar á
vorin. Verðið er því hærra þá en að
jafnaði á öðrum árstímum.
Aukin framleiðni
Leirgeddueldið í Bandaríkjunum
hefur vaxið hröðum skrefum á síð-
ustu árum og framfarir í greininni
hafa verið miklar. Hefur framleiðn-
in aukist verulega í takt við minnk-
andi tilkostnað. Munar þar mestu
um, að tekist hefur að finna aðferðir
til að nýta fóðrið betur en áður.
Fóðurkostnaður á hvert fiskpund
hefur því lækkað mikið.
Sæeyra algengara á
japönskum matseðli
JAPANSKA matvæla- og land-
búuaðarstofnunin liefur ásamt
fleiri aðilum stofnað nýja veit-
ingaiiúsakeðju þar sem m.a.
verða sæeyru á matseðlinum, að
því er fram kemur í timaritinu
Seafood hiternational. Sæeyra
er stórvaxinn ætur sæsnigili,
með flata, eilftið undna skel að
innan klædda perlumóður sem
úr eru gerðir ýmsir skrautmun-
ir. Það er mjög sjaldgæft og því
veiyulega injög dýrt. Miklar
sveiflur hafa verið í markaðs-
verði á sæeyra vegna þess hve
illfáanlegt það getur verið. Að
hinni nýju veitingahúskeðju
kemur ráðgjafafyrirtaekið T’s
Network sem meðai annars rek-
ur 110 veitingastaði fyrir
stærstu bjórverksmiðju Japans,
Kirin Beer, Þrátt fyrir að Japan
só stærsti sæeyrnamarkaður f
heimi hafa veitingastaðir þar í
iandi ekki getað hafi fast verð á
sæeyra á matseðlum sínum,
heidur aðeins tekið fram að rétt-
urinn sé á markaðsverði hverju
sinni. Sagt er að japanskir veit-
ingaliúsagestir hafi ekki einu
sinni kjark til að spyijast fyrir
um verðið þegar það er gefið
upp með þessum hætti. Matvæla-
stofnunin fékk til liðs við sig
fleiri fyrirtæki til að tryggja
stöðugt verð og framboð. Fyrsti
veitingastaðurinn tii að bjóða
hinn nýja rétt var opnaður í
Sapporo í nóvember á síðasta ári
en ráðgert er að opna tvo til við-
bótar í Nagoya og Fukuoka á
þessu vori. Gangi rekstur þeirra
jafnvei og veitingastaðarins í
Sapporo er búist við að sótt
verði um einkaieyfi í Japan og
fleiri staðir opnaðir vítt. og breitt
um iandið. Mikil áhersla verður
lögð á stöðugt framboð, gæði og
verð. Fjárfest verður í búnaði til
vinnslu á sæeyra í landi sem
einnig miðast við vinnslu á hinni
svokölluðu Kuruama-rækju.
Fiskafli í heiminum og eldisafurðir frá 1950 til 1997
Miiljónír tonna
120-----------
i Fiskafii
1950
1955
1960
1965
1970
1975
1980
1985
Bráðabirgðatölur fyrir árið 1997
Fram til ársins 1984 eru tölur
um magn eldisafurða áætlaðar
1990
1995
ÍlÍlMlflÍ)ÍNÍ0NÍMNÍNÍMlM!WÍÍÍÍM^^
Ferskfitkur
Innflutningur á ísuðum
fiski til Bretlands,
árið 1998
Frá:
Tonn:
Islandi
Færeyjum
æájjplfr írlandi
Danmörku
Öðrum ríkjum
19.364
SAMTALS 67.336 tonn
Bretar kaupa
minna af
ferskfíski
• Á SIÐASTA ári fluttu Bretar
inn rúm 67 þúsund tonn af fersk-
um fiski sem er samdráttur um 7
þúsund tonn frá fyrra ári. Verð-
mæti innflutningsins nam hins-
vegar um 12,3 milljörðum ís-
lenskra ltróna sem er um 1,2
milljörðum meira verðmæti en ár-
ið 1997. íslendingar fluttu mest af
ferskum fiski til Bretlands á síð-
asta ári, eða um 28% alls innflutn-
ingsins, og juku útflutninginn lít-
illega frá fyrra ári. Hlutdeild
Færeyinga, sem voru stærstir í
ferskfiskinum á Bretlandi árið
1997, dróst hinsvegar saman um
11 þúsund tonn á milli áranna og
var um 19.364 tonn í fyrra.
Innflutningur á frystum
fiski til Bretlands,
árið 1998
Frá:
Tonn:
Noregi
Rússlandi
íslandi
Færeyjum
Oanmörku
Þýskalndi
Öðrum ríkjum
35.338
25.951
J 12.828
] 10.486
I 7.956
SAMTALS 184.802 tonn
Norðmenn eru hinsvegar stór-
tækastir í freðfiskinnflutn-
ingi til Bretlands en á síð-
asta ári nam innflutningur-
inn þaðan nímum 48 þúsund tonn-
um. Þar á eftir voru Islending-
ar með tæp 26 þús-
und tonn. Alls fluttu Bret-
ar inn um 184 þús-
und tonn af frosn-
um fiski í fyrra sem er um 4 þús-
und tonna aukning frá ár-
inu 1997.