Morgunblaðið - 15.09.2000, Qupperneq 2

2 C FÖSTUDAGUR 15. SEPTEMBER 2000
MORGUNBLAÐIB
BÍÓBLAÐIÐ
Siguröur
Sverrir Pálsson
Út úr
myrkrinu
Selma heitir aðalkarakterinn í
„Dancer in the Dark" og ein-
hvers staðar mun nafnið þýða
„falleg sjón " sem vísar til að-
aldramans í myndinni, blind-
unnar, sem ógnar Selmu og
syni hennar. Það var þó ekki
falleg sjón sem blasti við les-
endum dagblaðanna sl. föstu-
dagsmorgun, daginn sem
kvikmyndin var frumsýnd í
dönskum kvikmyndahúsum.
Oróleg myndavélahreyfing
erorðin að klisju, sag-
an er nánasttilfinninga-
klám og poppstjaman
Björk sýgurtil sín allan kraftfrá
meðleikurum sínum," segir
gagnrýnandi Berlingske Tidende
og í Politiken er vísað í D-dag
Tríers. „ Trierer í þetta skipti
kominn út í öfgar, sem meira að
segja hann getur ekki fengið til
aö hanga saman, og „Dancerin
the Dark“ er þar meö sú mynd
hans sem valdiö hefur mestum
vonbrigðum fram til þessa."
Gagnrýnendur þessara tveggja
stærstu blaöa eru sammála um
margt, t.d. að Björk sé bæði
styrkur myndarinnar og veikleiki
í senn, myndin sé of löng og
fyrstu 45 mínúturnar séu sér-
staklega þunglamalegar. Þeir
eru líka sammála um aö tónlist-
aratriðin standi uppúr-sem er
styrkleiki Bjarkar, en báðir segja
að Björk leiki sjálfa sig í drama-
tísku atriðunum - en ekki pers-
ónuna Selmu - og í því felist
vandamál myndarinnar.
Politiken gefur þrjár stjömur
af 6, en síðdegisblaðið BT bara
2 og er harðorðast: „Myndin er
móðgun við hugsandi manneskj-
urogsaurgartilfinningalíf
manns." Gagnrýnandi Jyllands-
posten gefur 4 stjörnur af 6 og
ermunjákvæðari: „Björker
auðvitaö frábær og aðrir með-
leikarar sérstaklega sannfær-
andi.“ Þetta minnir á þær mót-
tökur sem „Gertrud“ Carís
Dreyer fékk á sínum tíma, hún
var rökkuð niður innanlands en
fékk síðar góðar móttökur í öðr-
um löndum, ekki hvað síst í
Frakklandi. ítilefni affrumsýn-
ingu myndarinnarvarendurút-
gefin bókin um Lars von Trier
eftir PeterSchepelern, sem
fýrst kom út eftirfrumsýningu
„Breakingthe Waves". Nú er
búið að bæta í bókina frásögn-
um af þremur síðustu myndum
hans, „Idioterne", „D-dag" og
„Dancerin the Dark". Og hvað
er „D-dag"? D-dag varnefnilega í
reynd D-dagur Dogmareglunnar.
Þetta geröist sl. gamlárskvöld,
þegar 4 dogma-reglubræöur
voru með beina útsendingu
samtímis á nær öllum helstu
sjónvarpsstöðvum f Danmörku,
þar sem hver bróðir fjarstýrði í
beinni útsendingu sinni sögu og
leikurum úti í bæ, og síöan varð
hver áhorfandi að gerast klippari
og búa til sína eigin sögu með
því að nota fjarstýringuna.
Vandamálið var bara það að eng-
inn vissi hver sagan var eða
hvaö var klippt í burtu. Það kem-
ur nú fram í bókinni að Lars vill
ekki eiga þetta vandræöabarn
og kemur því yfir á Thomas Vint-
erberg og telur þátttöku sína
byggða á misskilningi. Trier
gerirsérvel Ijóst mikilvægi
þess að leiðrétta söguna fyrir
framtíðina.

Baltimore -
sögur Barrys
Bandaríski kvikmyndaleikstjórinn
ogframleiðandinn Barry Levinson er
frá borginni Baltimore og hefur notað
hana sem sögu-
sviö í tveimur
myndum sínum.
Dinerfrá 1982
var myndin sem
fýrstvakti at-
hygli á leikstjór-
anum ungum en
hún fjallaöi um
nokkra vini sem
voru aðfull-
orónast og hitt-
ust reglulega á
matsölustað í
borginni. Avalon frá 1990 var af allt
öðrum toga og sagði frá örlögum inn-
flytjendafjölskyldu í borginni. Núna er
Levinson að vinna við þriðju Balti-
more-myndina sína en hún heitir Lib-
erty Hights og mun verða frumsýnd
síðará árinu. Hún segirafgyðinga-
fjölskyldu og fara Ben Foster, Bebe
Neuwirth og Joe Mantegna með að-
alhlutverkin ásamt Adrien Brody,
sem einhverjir muna kannski eftir úr
The Thin Red Line.
Allen, Murray
og Weaver
Athyglisverður leikarahópur kemur
saman í myndinni CompanyMan sem
búist er við að verði frumsýnd í byrjun
næsta árs. Meö helstu hlutverkin í
henni fara Woody Allen, sem ekki er
þekkturfýrirað
leika í annarra
manna mynd-
um, BillMurray,
Denis Leary,
John Turturro,
Sigoumey
Weaver og Ryan
Phillippe. Sá
síðastnefndi
mun fara með
hlutverk ballett-
dansarans Rud-
olph Nureyevs.
Sagan er einnig nokkuð forvitnileg en
myndin segirfrá klaufalegum mennta-
Allen: Kássast
upp á annarra
manna jússur.
skólakennara sem leyniþjónusta
Bandaríkjanna, CIA, ræðurtil þess að
ráða Fidel Castro af dögum. Með hlut-
verk Castros fer Anthony LaPaglia.
Bale i fram-
tíðartrylli
Breski leikarinn Christian Bale hef-
ur vakið verðskuldaöa athygli að und-
anförnu en hann lék m.a. fjöldamorö-
ingjann f American Psycho með
eftirminnilegum hætti. Hann leikur
núna fýrir John Maddení myndinni
Captain Correll's Mandolin á grísku
eyjunum en næsta mynd hans verður
framtíöartryllirsem heitir Librium. Aðr-
ir leikarar í myndinni eru Taye Diggs
og Emily Watson úr Brimbroti og fleiri
góðum myndum. Bale mun leika lög-
reglumann í framtíðarheimi þar sem
tilfinningareru bannaðarfekki ókunn-
ugt efni í framtíðartryllum) en tökur
eiga að hefjast í Evrópu í næsta mán-
uði. Leikstjóri er Kurt Wimmerog er
þetta fýrsta mynd hans. Hann hefur
hins vegar skrifað kvikmyndahandrit
m.a. að Sphere áriö 1998, byggt á
sögu Michael Crichtons.
Billy Bob
skrifar
handrit
Leikarinn og kvikmyndagerðarmaö-
urinn Billy Bob Thomton er efnilegur
handritshöfundur eins og Slingblade
ber með sér.
Hann hefur
verið upp-
tekinn af þvf
að leikaí
hverri stór-
myndinni á
fætur annarri
að undan-
förnu en sest
niðurámilli
og skrifar kvik-
myndahandrit.
Það nýjasta
heitir The Gifteöa Hæfileikinn en
hann byggir það aö einhverju leyti á
sögum af móður sinni og miöilshæfi-
leikum hennar. SamRaimi kvikmynd-
ar handritið sem segir frá því þegar
kona með miöilshæfileika hjálpar lög-
reglunni að hafa upp á konu sem horf-
ið hefur með dularfullum hætti. Með
aðalhlutverkin fara Cate Blanchett,
Keanu Reeves, Giovanni Ribisi og
HilarySwank.
Thornton:
Löggumiðill.

•
arhorn
Kvikmynda-
veriö ísland
Eftir flrnald Indriðason Mikill hópur fólks frá Paramount - kvikmyndaver-
__________ inu hefur verið hér á landi að undanförnu svo
sem kunnugt er að kvikmynda nokkrar mínútur í nýjan spennutrylli sem
byggður er á tölvuleiknum Tomb Raider. Vekurathygli að aðalleikkonan í
myndinni ermeð kvikmyndatökuliðinu en hún heitir Angelina Jolie og er
dóttir leikarans Jon Voight (Voight kom hingað til lands fyrir nokkrum ár-
um og hitti m.a. Vigdísi Finnbogadóttur, þáverandi forseta íslands, lét vel
afdvöl sinni og hefur ugglaustgetað sagt dóttursinni frá landi og þjóð).
Er það nokkuö merkilegt (og ánægjulegt) að Jolie skuli koma til lands-
ins því hingað hafa komið miklir kvikmyndahópar áður og myndað stykki í
stórmyndir sínar en stjarnan setið heima. Þannigvar Roger Moore klippt-
ur inn í mikla jöklasenu sem tekin var hérá landi ígamalli Bond-mynd og
var óþarflega klaufalegt að sjá.
ísland hefur löngum þótt hafa eitthvert annarlegt og eyðilegt landslag
og birtu sem hæfirtryllum, eins furðulegt og það nú annars er; bandarískir
geimfarar eins og Neil Armstrong hafa lesið úrlandinu tungl og stjörnur.
Atriði úrJudge Dredd, einhverri verstu mynd SylvesterStallones (ogeraf
mörgu að taka), voru tekin hérogeins var spennumynd úrgeimnum, En-
emy Mine, tekin hér að mjög litlum hluta. Eða stóð það bara til og var hætt
við allt saman?Það átti íþað minnsta að taka Leitina að eldinum eftir
Annaud hérá landi og vakti mikla athygli en ekkert varð úr. Gabriel Axel
kom hingaö upp oggerði Rauðu skikkjuna, nokkurt furðuverk, á sjöunda
áratugnum.
Ognúer Hal Hartley kominn hingað til lands að kvikmynda Skrímslið.
Það er mynd sem manni skilst að Friðrik Þór og félagar eigi allan heiður-
inn að en með Hartley koma sjálfsagt frægir leikarar og enn er vakin at-
hygli á íslandi sem ákjósanlegu kvikmyndaveri.
Hins vegarkom enginn hingað til lands þegar Leyndardómar Snæfells-
jökuls var kvikmynduö árið 1959meóJames Mason teymandi á eftirsér
asna upp hóla og hæðir. Ogeins varskáldað stórkostlega í eyðurnar þeg-
arstórmyndin lceland með Sonja Henie vargerð að öllu leyti vesturí Holly-
wood en Eggert Þór Bernharðsson sagnfræðingur lýsirþvímjög skemmti-
lega í doðrantinum Heimi kvikmyndanna.
Þaðviðhorf, aðísiandségóðurvettvangurkvikmyndagerðar, hefur
lengi verið við lýði eða allt frá dögum þögla skeiðsins. Lítil sem engin inn-
lend kvikmyndagerð var til á þeim árum en erlendir aðilargerðu myndir
hérí samvinnu við íslendinga búsetta erlendis og hingað kom breskur
kvikmyndahópur 1924 aðgera bíómynd.
ÞegarSalka Valka vargerð afSvíum að frumkvæði íslendinga voru úti-
senurnar teknar hér á landi og eitt afþví sem islensku gagnrýnendurnir
töluðu um varhversu ákjósanlegt það væri að kvikmynda iíslenska lands-
laginu og að það ætti eflaust eftirað draga að kvikmyndahópa erlendis
frá. Mjög hefursú spá ræst.
Við eigum að sjálfsögðu að taka kvikmyndahópum hvers konar fagn-
andi oggera þeim til hæfis eins ogkosturer. Þeirlífga upp á íslenska kvik-
myndagerð, veita ófá störf (eitthvað um 100 íslendingar vinna við tökurn-
ará Tomb Raiderheyrði maðurí fréttum), koma með ómælt fé inn í landið
og síðast en ekki síst er alltafgaman að sjá eldgömlu ísafold gera sig
breiða á hvíta tjaldinu.
Hún erstjarnan sem sóst ereftir.
I_____________________________________________________________________I
Norrænir sagnameistarar
Inga Björk Sóines
er 38 ára gömul. Hún er
B.A. í stjórnmálafræði, en
gerðist fljótlega eftir nám-
ið framkvæmdastjóri
Listahátíöar í Reykjavík,
því næst starfaði hún f
tvö árhjá Filmkontakt
Nord, upplýsingamiðstöö
fýrir norrænar stutt- og
heimildarmyndir í Kaup-
mannahöfn, var síðan
starfsmaöur hjá íslensku
kvikmyndasamsteypunni
til ársins 1998, þá vann
hún um skeiö með Bööv-
ari Bjarka Péturssyni við
Kvikmyndaskóla íslands
og er nú skrifstofustjóri
Kvikmyndasjóðs íslands.
Kvikmyndin og ég
Eftir Pái Kristin Pálsson
INGA Björk Sólnes heillaðist fyrst
barnung í bíó af sænsku myndunum
um Línu langsokk og hún sá Tóna-
flóð með Julie Andrews átta sinnum.
En hún ákvað þó ekki sjö ára að fara
út í kvikmyndagerð.
„Nei, ég flæktist inn í þennan
bransa af tilviljun," segir Inga Björk.
„Eg var að vinna fyrir Listahátíð í
Reykjavík, sem hélt líka á þeim tíma
Kvikmyndahátíð í Reykjavík. Þetta
var árið 1989 og í framhaldi af þvi
starfí fór kvikmyndin að höfða mjög
til mín umfram aðrar listgreinar.
Kvikmyndaformið hefur svo gríðar-
lega mikla möguleika. Ég hef alltaf
lesið mikið, og eiginlega bara fagur-
bókmenntir, og þegar ég horfi á
kvikmyndir finnst mér skemmtileg-
ast að skoða hvernig þær eru byggð-
ar upp, þ.e. handritið. Það er semsé
sagan sem heillar mig mest, mér
finnst hún eigi að snerta mann til-
finningalega og þegar vel tekst til er
varla hægt að gera það betur en í
kvikmynd. Ég er því ein af þeim sem
tárast gjarnan í bíó.“
Inga Björk segir norræna kvik-
myndagerð höfða mjög til sín. „Það
er stundum talað um „nordisk
vemod“ og það er eitthvað sem er
mjög sterkt í okkar menningu og ég
kann vel við mig í norrænu sam-
hengi. Myndir eins og Pelle Erobr-
eren eftir Bille August, Babettes
Gæstebud eftir Gabriel Axel og
Fanny og Alexander eftir Ingmar
Bergman - það er ekki hægt að gera
hlutina mikið betur. Það eru líka
góðar skáldsögur á bakvið þær tvær
fyrstnefndu, eftir sagnameistarana
Martin Andersen Nexö og Karen
Blixen, og Ingmar Bergman er mikill
sögumaður í sinni kvikmyndagerð.
Og þar sem ég er svona veik fyrir
stórum epískum myndum er ég hrif-
in af verkum leikstjóra á borð við
David Lean og Godfather-trílógían
eftir Francis Ford Coppola er líka í
uppáhaldi. Svo þykja mér gömlu
amerísku vestrarnir dýrðlegir
margir hverjir og af nýrri myndum
mætti nefna Unforgiven eftir Clint
Eastwood, þar sem allt gengur ein-
hvern veginn upp og er svo feikilega
vel gert.“
Þar sem Inga Björk var fram-
kvæmdastjóri Bíódaga, Á köldum
klaka og Djöflaeyjunnar er hún ekki
alveg hlutlaus hvað varðar íslenska
kvikmyndagerð. „En það getur auð-
vitað enginn neitað því að Friðrik Þór
er mjög fær kvikmyndagerðarmað-
ur. Eg er ekki í vafa um að hann á
eftir að gera fjöldann allan af bíó-
myndum og verða sennilega alltaf
betri og betri. En án þess að hallað
sé á nokkurn annan þá finnst mér
seinni helmingur myndarinnar Börn
náttúrunnar það allra besta sem ég
hef séð í íslenskri kvikmyndagerð.
Englar alheimsins er einnig mjög
vel heppnuð og kannski jafnari
mynd en Börnin, en hún fer ekki í
eins miklar hæðir. Annars er íslensk
kvikmyndagerð almennt alveg ótrú-
leg. Ég held að almenningur geri sér
ekki grein fyrir hvað hér hafa verið
búnar til fínar myndir miðað við það
sem gerist og gengur í öðrum lönd-
um. Það er t.d. sagt að ef gerðar eru
100 myndir í Bretlandi þyki gott ef
10 eru í lagi. Hér hefur verið mikil
breidd, íslenskir kvikmyndagerðar-
menn hafa spreytt sig á flestöllum
tegundum mynda og innan um eru
finar lókalmyndir eins og Með allt á
hreinu, Lífskómedíur Þráins Bert-
elssonar, Karlakórinn Hekla, Sód-
óma Reykjavík og nú síðast íslenski
draumurinn. Ég held að íslenski
draumurinn geti átt eftir að ganga
prýðilega af því hún er svo vel skil-
greind af þeim sem að henni standa,
hún er ekki mjög dýr í framleiðslu,
er gerð fyrir íslenskan markað og
ákveðinn markhóp. Það er nefnilega
ekki hægt að gera kvikmyndir í ein-
hverju tómaními. Það verður að
hugsa um áhorfendur.“