Alþýðublaðið - 03.01.1935, Qupperneq 3

FIMTUDAGINN 3. JAN.-1934.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Nýlr markaðlr
og hagnýtlng markaða.
Eftir Eirík Sigurbergsson.
ALÞÝÐUBLAÐÍÐ
DTGEFANDI:
ALÞÝÐUFLOKKURINN
RITSTJORI:
F. R. VÁLDEMARSSON
Ritstjórn og afgreíðsla:
Hverflsgötu 8—10.
SIMAR :
4900—4906.
4900: Afgreiðsla, auglýstngar.
4901: Rltstjórn (inníendar fréttir).
4902: Rltstjóri.
4903: Vilhj. S. Vilhjálmss. (heima).
4904: F. R. Valdemarsson (heima).
4905: Prentsmiðjan.
4906: Afgreiðsla.
Bændaflokknrmn
fær fyrirsldpaiir.
' i j i._, I ! 1 '
Y R S T A ganga PiOKtedinfi
Briem á alþmgi er enn í
fiensku minni.
Allir muna, hversu hann ætlaði
að skjóta peinri skyldu af herð-
um Bændafl'Okksins, að kjósa
ma'nn táiT efri deildar, og paúnfe
koma því tiil leiðar, að stjórnar-
andstæðingar fengjú synjunarvald
í 'nieðiri deiild.
Hafi Þorsteinn hugsað — og
með j)ví verðjur að reikna — þá
hlaut . honum að vera ijóst,
að hiefíji áform hans tekist, hlaut
það að leáða til þingrofs og nýrra
kosninga.
Enginin flokkur þingsiins átli
tins mikið á hættu vÍ3 nýjar kosn-
ingar eins og eiinhlitt Bænda-
flokkuriinin, því eiins og kumugt
er byggiist tjlverá hans á þingi)
á örfáum atkvæðumi í Vestur-
Húnavatnssýslu, þ. e. a. s. þetta
iítur þaininig ut, ef ilokkurinn
hefði ætlað sér að standa einn
síns T-iðs við kosn'inigama'r. Ein
öllum var ljóst, að svo var ekki;
ö'iium var ljósí, að Porsteirn
Bráem og Hanines á Hvamims-
íanga vöhu í raun og veru búnir
að samneina flokk sinn og Sjálf-
stæðiisftokkinn, og nú stóð til að
hið samteiinaða íhald Jiegði til höf-
uðorusfu við stjórnarfliokkana.
En aJliar þiessar ráðageri'ir fóru
út um þúfur, og Magnús Toría-
sion', siem jafnan Jiefir verið hir.m
skæðasti andstæð|.'ngur ílialds-
ins, veitti umbólaflolíkum þings-
ins hirnn drengilegasta stuðlning.
Var Magnús þar í hinu fyista
siamræimii við yfiriýsta stefnu
Bændaflokksins.
Bæindafiiokkuriinn kvað siern sé
svo aö 'orði í stefnuskrá sinni.
„Að hann miulndi syeigja ti:L í
skoðunum tii samkomulags eftir
ö'IJum máLsástæð|Uim.“ Enn fnern-
ur er það tekiði fram, að ha'nn
viilji rjeka stjórnmál övga- og
æsinga-líaust gagnvart mönnunr
og máliefnum og öðxiuimi stjórn-
málafliokkuni.
I því sama blaði „Fra'msóknar",
siem birtir stefnuskrána, er Sjálf-
sitæðásflio'kknum þannig lýst, að
hanin sé sarna eðJis ei'ns oig Naz-
istaflokkannir, og er lögð á það
miegin áherzla, að mieð slíka ó-
aldaflokka vill Bændaílokkurinn
ekkert hafa að, gera..
Eftjr þessari keniningu bneyt'i
Magnús dyggilega á alþingi, en
þá kiom nú hljóð úr horni.
v Jí í I k T 1 'io'! [U l 1 i :
ulafur Thors heimtar að Magn-
ús sé gerður flokksrækur og
þingrækur.
Áramótahuglieið'ing sú, æm ól.
Thors birti í Mogga, er þegiar
kunn að endemum. Þar er meðai
annars komist svo aö orði: „Hér
skai nú gert ráð fyrir því, að
miðstjórn Bændafiokksins .bjargi
sóma fiokksins og geri Ma,gnús
Torfa&on flokksrækan, og jafn-
framt hinu, að sjálfan skort'i hasnn
vielsæmi til að víkja mótþróialadst
af þingi.“
Hér ier farjð fram á það af for-
Að undanförnu hefir verið alI-
mjkið ritað og rætt um örðug-
Leika þá, sem íslendingar eiga við
að strííYi á sviði viðskiftanna vilðl
öinnur Lönd. Blöð. úr öllum flokk-
um liafa birt Langair gneinar um
þetta vandamái og ýmisir ísLenzk-
k s'tjórnmálamienn hafa drépið á
(þ;áð| í ,T(æ;ð'um, siern þieir hafa flutt.
Á alþingi er svo að segja daglegá
talað um innflutningshöft dg inn-
flutningsbönn, siem íslenzk fram-.
leiðisia fái að kenna á í löindum
þieim, sem keypt hafa ísienzlían
varning fram tit þessa. Og ölluim
ber samain um að eitthvað' þurfi
að hafast a'ð til þesis að bæta úr
þiessu, ef möguLegt væri.
Mér diettuir í hujg í þiesisu sam-
bandi litla gneinin „Eigum við —“
ef-tir Gest Pá,LsS'on. Dag nokkurn
er hann á gangi, hiðpiil í fjöru hér
í bænum og sér þar bát I fLæð-
armálinu. Sjómienn standa beggja
megin við bátinn og halla sér
fram á hann. „Eigum við að
sietja?" kialla þeir og ræða það
fram og aftur, hvort þiess sé þörf.
Svo bierst talið að öðru og þannn-
íig líður góö stunnd. „Eigum við
að sietja?" segir formaðurinn að
nýju. „Ja, 'eigum við að setja?"
lenduítaka hinir og enin er rætt
um imiáiið og engi,n ákvörðun tek-
in.
Pietta bar nú við fyrir aldamót-
in síöustu. Þjóðl'h var ekki aiveg
vöknuð af maþgra alda d'eyfðar-
mókd. Nú er öidin önnur. En þó
;er mér nær að þajda, að ienn ettmi
eftir af þessu gamla oeigum við,
ja, leilgum við ?“ og tefji um of
fyrir friamkvæmd sumra mála, er
•mauðisyn ber til að' bráður biuguh
sé undinn að. Við lifum á þei’m
tímum, -er alli'r verða að, flýta sér.
Menn verðá að hu'gsa íljótt,
ákveða' strax og þjóta af stað
til. þiess að koma máiiefni sínu í
gegin. Hinir, sem bíða og ste'gg-
ræða, verða úttundan. loaniúg er
þiað að minsta kosti á sviði véð-
isíkiitanna. Og hvað gemi íslend-
in'gar t.L þess að greiða úr vi">
sikiftaörðugiieikum síhutn við önn-
ur lönd?
Aðstaðjan er örðug, afar-örðug,
því ber Íekki að nieita. Hún er örðr
ug hjá öilum, ekki sízt hjá okk-
ur. Norðmenn, okkar vierstu
keppinautar, eru alJs staðar að
f lækjast fyrir okkur. Þeir eiga
góða málsvara í þieijm löndum,
siem þeir skifta við. Þessir .mieinír
fylgjast með öllu, sem gerist, og
reyna að sjá það, sem verða
muni. Þeir sitanda í sitöðU'gu sam-
bandi við heimaJaudið og gefa
nákvæmar uppiýsingar um á-
standið og útiLitíð. í markaðsland-
in;u. Og Norðmiemn eru úrræðia-
góðir! og skjótir tii. Þieir fara. og
siemja við vpskiftavin1:; 'sfoa í diagý,
manni SjáLfstæðisflokksins, að
Bændaf liokkurinn gieri þriðjunginin
af þingmönnum sinum fLokksræk-
an, af því; að sá þriðjungur vi.Ldi
ekki fyligja Ólafi að málum, en
kaus heidur að vera í siamræani
við þá stefnu, sem flokkur hans
hafði Jýst yfir. í blaðíi sfnu.
Öllum.ier Ijóst, að Þorsteir.n
Briem hugðisl að inota Bænda-
ílokksnafniö sem grímiu til þess
að hyija íhákisinnrcrtið.
Nú sþyrja margir: Verður
grimunni kas-tað, verðiur farið að
boði Ólafs .og Magnús nekinn?
Það ier vitanjegt, að ýmsir Bæinda-
fiiOikksnneinn hafa látið þau ,orð
falla, að svo mundi fára, en meði
því fær aiþjóð staðfest þaÖ, sem
áður var vitað, a'ð það er enginn
munur á Bændaf lokks-ihaldinu og
S j á. I,f stæðis-íh a I d inu.
en bfða ekki tii morguns. En ís-
Jiendingar húka heima og skegg-
ræða. Norðmenn taka vandamál
sín föstum tökum, hjá ísiiending-
um ier þetta meira kák. Norð-
mienn Leita ails staðar fyrir sér
þar sem möguieikar ieriu fyrir
hien,di mieð söiu; islendingar halda
sig við sörnu staðina. Og þiegar
við ætlum að far|a að siemja, eru
Norðmenn búnir að því oft og
tí'ðum. Norðmenn eru fljótir til
að hrinda í framkvæmd þeim
hugmyndum, sem bætt geta úr
söiu framiieiðslunnar. Þeir breyta
tiL log halda út á nýjar brautir án
biesis að hiká. isiendingar bíða í
inokkur ár og sjá til
Ég vi,l aðieiins nefna eitt dæmil
i diesiember 1931 átti ég tal við
fiskkaupmlenn í B>onliog:nie-s.ur-Mier
í Frakklandi. Þessir kaupmenn
kaupa ísfisk mieðaL án;nars frá
Noriegi. Þeir vildu líka kaupa nýj-
an fisk frá ísiandi. Hér var ra'un-
ar um freimur þröinlgan markað að
ræða, en hann var tryggur þetta
siem hanin náði, verðsveiflur litl-
ar. Kaupmenn þessir höfðu rnefni-
liega komið ár sinni þaniúg fyrir
biorð', að mikiill fiskur var ekký
iátinin berast á márkáðinn í leiinu
til þiess að tryggja það, áð verðið
hrapaðí ekki niður úr otlu valdí
En þessu fylgdu aftur á móti
þau vandkvæði, aö skipin þurftu
að koma til borgarlnnair visea
daga,. Auk þiess vildu kaupendur
heizt fá fiskinn sendan í kössuni
og — haml\atM\a\n; þannig fengju
þieir hann frá Nonegi. Þeir sögð-
ust þó taka á móti togurum ef
um annað væri ekki að ræða. —
Ég átti síðan tal um þetta við
nokkra íBlenzka útflytjendur. Um
það Leyti var markaðUr á ísfiski
ekki eins skorðaður. og ha.nn er
nú. Engu að síðiur tóku þie&sir
ú;tfLytjenduir vel í ínálið og sögílu
að sjálfsagt væri að giera tiilraun,
En svo varð tekki neitt úr neinu,
tilraunin var aldnei gerð. I-egar
á átt'i að herða fanst þeim, sem
óg hafð'i tal af, þetta vera of
miklum lerfiðleikum bundiið.
Þetta, að fiytja fi'ski:n|n í kössum,
gat auðvitað ekki komiö tii mála
nema með bátafisk. Og hitt, að
s'kipið þyrfti að koma vissan daig,
var Jíika fráleitt. Og að afhaus-a
fiskinn, það væri fjandans staut.
Það væri náttúrlegá hægt að gera
það, það væri ekki svoieiðis. —
Ég bienti þeim á að Niorðlmenn
sieldu sin,n ílsfisk hauslausan. „Já,
eimuitt það,“ sögðu' þeir. Við
það stóð.
Nú ier svo konrið, að hálfu er
lerfiðara að fá markað fyrir is,a,ð-
an fisk en nokkru s;i;n|ni fyr. Eng-
iiendingar hafa skamtað — og
skorið við nieglur sér. Nú megum
við ekki flytja þaingað' nema viss-
an pu.nc,a af nýjunr fiski. Og hvaö
skieður? Hvað gerum vi'ð tli þess
að þiessi ákveðini þungi ver'ði siem
verðmætastur á markaðinum?
Mienni hafa riiað um máiið, tal-
að um það; fram og aftur, é’itt-
hvað ver.ður a'ð ge>á, ber ö.llum
saman um. í stuttu máii, það
þyrfti að íhuga þetta og undlrbúa
miáiið vel, því hefir enginn mót-
mæJ't. Menn yrðu jaflnvel að sætta
sig við ýmsa örðugiieiika, fyriir-
höifn oig staut, sem engum hefði
diottið í hug fyrir nokkrum ár-
um. En biezt væri að flaná ékki
að niein'u.
Því skal ekki ineitað, að það er
lerfitt og kostnaðarsamt að hrinda
í! framkvæmd sumum þieirn tii-
iögum, sem borlnar hafa verið
fram. En það er þó ertt, sem ó-
'nieitainlléga hefði getað farið betur
’ oig auðveit hofði verið að fram-
kvæma á því ári, sem nú er lið-
ið: Hvers vegna hef;r fiskur{m
vetm fhUpur til Englands tnea
Imus og hala prátt fyrir pdö, að'
ekkf mátti flytfa pgrtgad mma
vis^ip\n punga? Hvi\ h&fjj' hcmsmn
ekki vmið, t&iúnn af? Hausinn ,er
auðvi'tað sára verðilí|tiill, en hann
er ekki Iftill hluti af þunga fisikls-
ins. B'oiurilán einn hefir verðmætt:
á markaðinum. Ég er óviss um
að hausinn Lrorgi nneir en flutn-
ingskostnað. Auk þess verður að
borga af honum háan toil. Er
þietta annars nokkurt vit? Við
miegum ekki flytja tii Englands
nema ákveðið toimnatal af fsuðum
fiski; siem sagt, okkur er ska'mjt-
aður pimgitm, e,n ekki verð'ið. Svo
er verið að bisa vi'ð að _f Lytja
þan,g,að verðilausa hausa, borga af
þióim háa toila til þ,ess að koma
þiedm á Land, aðein's til þess að
skierða þar með skamt þann, sem
okkur hefir verið úthlutaður.
Ekki þartf að biera því við, að
óviminandi verit sé að afhausa
fiskinn áður en hanin er fluttur á
maitkaðjinn, annaö iec!ns hefir þó
verið' gert og enginn talið eftifr
sér.
Nú er þessi skamtur búi'nn. Við
vorum búnir að flytja til Engiands
þann þumga af ísuðum fiski, sem.
við máftum og vorum búnir
að því er hálfur annar mánuðnr
var ieftir af árinu, ailur des,em-
bier og næstum hálfur növem-
ber. En það er aidnei betri nrark-
aður fyrir ísfisk en einmitt á
þessum tima árs. Þá er sala oft
og tfðum ágæt. Þetta vita alliri
Allir hljóta líika að sjá, að ef
hausi.nn hiefði verið tekiun af fisk-
inum, sem við, fluttum til Eng-
lands si. ár, myndum við hafa
getað flutt þangað íjsaðam fisk í
r)ó og næðí nú t'ii. áramóta. Hve'
mörg hundruð þúsuind eða jafn-
viel milljómr króna hefðum við
grætt á því? En nú mieguim við
geria svo vel að loka búð og
hætta að höndla, gera ekkert, e,n
naga okkur í handarbökin og
hugsa um þessa dæmaiausu
þoiiskhausa, sem erdílega v. rð að
pakkfl á markaðinn hvað aem þa;ð
kostaði. Skárri er það Ifka hugg-
unin i
Þietta ætti að minsta kosti
ekki að koma fyri'r oftar. Það
er alt of auðvelt og fyrirhaínah-
lítið að afhausa fiskinn til þess
að það þurfi lengri tíma til um,-
hugsunar. Urn það eíni ætti ekki
að þurfa Lengur að bollaléggja.
Nóg er eftir samt.
Einkur Sigunbergssen.
Lövenstein prins heimtnr að
höfnðsmanni enskn iögiegln-
sveita^innar, Hensijre kapteini,
sé vikið frá.
Fyrstu deildimar í a'lþjóðalög-
rieglu'nni svo kölluðu ertu nú
kominar til Saar, én í liði þessu
verða sem kunn'ugt er brezkir
, ítalskir, hollenzkir og sænskir her-
mienn. Verður aðlalstöð bnezka
Jiðsins í SaaThrucken. Bæði Þjóð-
verjar og Frakkar hafa fail-
ist á þessa tilhögun, og
var það ahnent talið fagn-
aðarefni, að þ'etta yrði ekki
alvarlegt ágreiningsmál. Nú befir
hins vegar tvent gerst, sem hefir
valdið nokkurri ókyrð og ekki
verður sagt um að svo stöddu
hverjar afleiðingar það hefir.
Þannig atvikaðist, að foringi úr
bnezka liðiinu, James Justioe, ók
á konu af slysni, er hann var á
ferð í bifneið sinni, og féll konan,
sem er ófríisk. Vakti þetta svo
mikla gnemju fólks, að gerðiur var
aðsúgur að Jannes Justioe og
grjóti kastað á hann. Fékk hann
slfkt högg á höfuðið í æsingum
þiessum og þófi, að hann var
fluttur í sjúkrahús, og kom þar
í ijós, að höfuðikúpa hans erbrot-
in. — Justioe tók upp skammf
byssu, er á hann var ráðist, og
hleypti af henni skotum. Særð-
ist einin rnaður af.
|pá hefir þ,eim lent í deilu Hiens-
liey kapteini, höfuösmanni brezka
liðsins, og Löwenstein prins. Liemti
þeim saman á giLdaskála einum.
Hefir Löwensiein krafist þess af'
Knox, forseta stjórnarnefndar
þjóðabandalagsins, að hann víki
HenisLey kapteini frá starfi síhu,
•en stjórn alþjóðalögrjeglunnar er,
eins og áður lrefir verið getið,
undir stjórtn bandalagsmefmdarinn-
ar, sem hefir stjórn Saarhéraðs
á hendi, uinz ákvarðanir hafa ver-
ið teknar, að afloknu þjöðarat-
kvæðinu, um framtíð þess, og er
Krnox því æðsti yfirmaður al-
þjóða Lögreg luhinar.
(United Press.)
Vilia sem Darf aö
leiðrétta.
Undirlri'tuð var leiuu simnii s. L.
sumar boðiU tii þ'ess að taka þátt
í móti frjátslyndra kvenna frá
ýmsuim iöndum hehnsins. — Þar
voru fulltrúar frá Svíþjóð, Nonegi,
Danmörku, Sviss, Finniandi, Búl-
gariu, Lithavíu, Tjekko-Sliovakíu,
Rússiandi, Nýja Sjálandi og
Bandari'kjum Norðu r-Amieríku.
í salnum var hið stóra la|nda-
kort, sem Þjóðabandaiagið hefir
gefið út (prieaitaðí' í Lioinjdjojn í de;S'.
1933), hiengt upp, til þess að hiniir
ýmsu ræðumenn (sem þarna
rjeyndar voru konur) skyldu geta
notað sér það' og bent á þær
ágætu töfiur, siem því fyigjia.
Kortið er í tveim hlutum:
1. Öll rílki, siem eru í Þjóða-
bandalagSnu (Thie Leaígue of Na-
tioins).
2. Öll sjálfstæð ríki, sem eru
ekki\ meðiLiimir Bandala'gíins —-
'ötg enn fiiemur fánnr ailra þiessiara
rijkja ásamt töflujh sem sýna
vefísiih pj'jr.a\jn þeirjra í ijunfluttum
og útfiuttum vörum.
Þegar að mér kdm og ég va.
bisöin að Láta í té .nokkrar upp-
Lýsingar um afstöðu kveinjhfa i ís-
lienzka þjóðfélaginu, sýndi það
sig, þiegar ég ætlað'i að fara að
bienda á ís;Laind, að þáð var alls
ekki. sýnt á kortinu sém sjáLf-
stætt rilki, ísiienzka flaggið vant-
aði O'g sömulieiðis allar tölur, sem
sýndu verzlíunarmagn landsiins.
Þegar ég sá þetta, fór ég fram
á að miega géfa stutta lýsingu á
sjálfstæðisharáttu Islands og nú-
[ verandi afstöðu þess sem rikife',
í sitaðinln fyrir að talá um aðstöðu
kvienfóJksins sérstaklega, og sýndi
foiisétinin mér þá vinsemd og til-
hliðflunarsemi að leyfa það. Ég
fiutti svo eniindi á sænsku, sem ég
endurtók aftur bæði á þýSku og
enskn, og sú athygii, sem áheyfl-
endur mlnir veittu því, s,em ég
hafði að segja, var mér nægiieg
söininun fyrir því/ að fulltrúar
hinina ýrnsu ianda, er þarna voflu,
munu gefla sitt til að benda á
viLlu þá eða vöntun, sem kortið
sýnir, að því er áhrærir Island,
i heimalöndum sínum.
En þar sem þetta mjög vandaða
og að öðru iieyti fuLlkomna landa-
kolflt er gefið út með það fyrrr
augum að vena nioitað um allaln
hieim, bæði af mientastofnunum
o;g eins sem það fullkom;nas,ta
fyrifl verzlun og viðskifti, væflii
það ef til vill ekki úr végfc, að
flfjkissitjórn Isiands gérði nauCsyn-
Jegart ráðstafanir til þess að fá
villuna leiðrétta, áður en næsta
upplag verður gefið út. —- Þess
vegna hiefi ég viljað b'enda á þetta
hér.
Rvík, 311. des. 1934.
Estrid Falberg Bmkkajt.
Kona, nafn nitt er hégóma-
girni.
Löigneglunini í Aabenraa baflst
kæfla hér á dö'gununr. Ung stúlka
kom heim á búgarðinn þar sem
hún þjónaði og sagöi sínar farir
ekki sléttar. Sflgði hún að mað-
ur niokkur hefði ráðást á sig, rif-
ilð föt sín og tiekið sig með of-
beldi. Síðan hafði lianin klipt af
hiennii1 löngu og fögru fJétturnar
mieð skænuim, Lögreglan geflði ait,
pemj í hieninar valdi stóð, ti! þess
að fin,na óbótamanninn. En undir
yfirhieynsLuinni komst stúLkan í
maflgfalda.mótsögn við sjálfa sig,
iOig vaflð að> lokum að játa, að frá-
sögn hiennar væri iítils háttar orð-
um aukin.
Oflsökin var sú, að fofleLdrafj
hennafl höfðu bannað lrenni að fá
sér „jólaklippingu“. Fléttur sinar
geymdi hún í bréfpoka undifl
sæng sinini.
I I
Stjómarkosniog í
Dagsbrún.
Samkvæmt lögum Verkamanna-
félagsins Dagsbrún hefst stjórn-
arkosning í félaginu í dag kl. 4 e. h.
Kosið er í skrifstofu félagsins í Hafnarstræti 5,
herbergi nr. 18 alla rúmhulga daga kl. 4—7 e. h.
til dagsins fyrir aðalfund.
Kjörgögn liggja frammi í skriístofu félagsins.
Dagsbrúnarmenn, sækið vel kosninguna.
Reykjavík 2. janúar 1935.
' iijTj-jjn
F élaggssf JÓFmin.
Tilkynning.
í fjarveru minni annast herra vélaverk-
fræðingur Gísli Halldórsson störf mín við
verksmiðju og vélaeftirlit ríkisins.
Tilkynningar um ný fyrirtæki og beiðnir
um skoðanir skal senda í skrifstofu eftir-
litsins, Bárugötu 9, sími 1805.
Þórður Runólfsson,
vélaverkfræðingur.