Skírnir - 01.04.1906, Side 3

Sldrnir.
J a i) a n.
Það er kunnugra en frá þurfi að segja, að frægð og
framfarir Japans eru nú á hvers manns vörum, enda eru
þess tæpast dæmi í allri sögu mannkynsins, að þjóð hafi
tekið svo miklum þroska og bráðum framförum á örfáum
árum sem Japanar. Um miðja síðastliðna öld var landið litt
þekt, útlendingum voru bönnuð öll viðskifti og verzlun
við það, en sjálfum landsmönnum var ekki leyft að byggja
haffær skip eða fara af landi burt. Að vísu var þar forn
þjóðmenning og hún á allháu stigi, gamlar bókmentir,
skáld og listamenn, en þjóðin var þó orðin aftur úr líkt
og Kínverjar og flestar verklegar framfarir vesturþjóðanna
voru með öllu ókunnar. Járnbrautir, gufuskip, ritsímar,
talsímar, verksmiðjur, almennir skólar og annað því líkt,
alt mátti það heita óþekt og ónotað. Iðnaðurinn var
gamaldags heimilisiðnaður, þó snildarlegur væi’i hann að
ýmsu leyti, og í flestu smíði voru Japanar litlu fróðari
þá en vér erum nú. Þeir kunnu t. d. ekki að steypa járn
eða vinna það í stærri stíl. Ofan á alt þetta bættist, að
landið mátti heita fátækt og vinnulaunin afarlág.
Þó ólíku sé saman að jafna, þá svipar þessu ástandi
til þess sem verið hefir hjá oss Islendingum. Reyndar
höfum vér ekki með lögum einangrað oss frá umheimin-
um og framförum mentaþjóðanna, en afstaða landsins,
erlend kúgun og vesalmenska sjálfra vor hafa haft rík
áhrif í sömu átt og valdið því að vér höfum orðið aftur
úr í ótal greinum, einkum verklegum fræðum, þrátt fyrir
það, að gömul siðmenning hefir þrifist hér og framleitt
margt virðingarvert í skáldskap og bókmentum.
7*