Þjóðólfur - 10.03.1849, Blaðsíða 2

3S
kostnafti. er og eitt af fivi, seni er skoft-
unarmál, livort það er f)jó?arvilji, að kosta
bókasafn handa alþingi, og því siöur er þaö
liklegt, að þjiiðin finni skyldu sína í því, að
kosta upp a danska þýðingu á öllum alþing-
istíðindunum, nema í hæsta lagi á álitsskjöl-
um þingsins og bænarskrám til konungs. jiað
er því tilgangur vor, með þessum fáu línum,
að leiða atliuga manna að þessum málefnum,
um alþingiskostnaðinn; og oss þykir áriðandi,
að þjóðin láti eigi hjer við lenda, heldur it-
reki ósk sína með bænarskrám til næsta al-
þingis, ef verða mætti, að þeim yrði þá gaum-
ur gefinn; því við það yrði þingið vinsælla
hjá þjóðinni, ef hún sæi vilja sinn, bæði í
þessu, sem mörgu öðru, nokkurs metinn; og
sannlega er þingið stofnað i öörum tilgangi,
en þeim, að verða þjóðinni til ógeös og
byrðar.
Nokkrir Iriyuliðar
í suðurumdæminu.
IJr brjeíl.
(Framliald). „þú talar, granni minn! um
kostaðinn í lleykjavíkurskóla, og þvi neitar
enginn, að hann sje mikill; en því meiri sein
kostnaðurinn er, því brvnari nauðsyn ber til,
að sem flestir leggist á eitt, til að stofna öíl-
uga styrktarsjóði til aðstoðar hinum fátæku.
Vera má, að þú segir, að kostnaðurinri hefði
getað verið minni, ef skólinn hefði annað-
livort ekki verið fluttur frá Bessastöðum, eða
þá verið settur einhverstaðar annarstaðar, en í
líeykjavík; en það er nú húið að flytja skól-
ann í Keykjavík, og menn verða að gjöra við
því, sem er, en ekki hinu, sem hefði getaö
verið; þess er og gætandi, að nú er skóla-
timinn mánuðilengri á liverju ári, enhannvar,
og líka ættu nienn ekki að bera uppheldis-
kostnaðinn í Keykjavík einungis saman við
það, er liann var minnstur á Bessastöðum, þ.
e. 60 rbd., heldur ættu menn og að gæta þess,
að ölmiisurnar á Bessastöðum uröu einu sinni
nálægt 100 rbd.; samb. Ný Fjelagsrit, annað
ár, bls. 129. Fyrst kostnaðurinn á Bessa-
Stöðum gat orðið svona ólíkur sjálfum sjer
eptir því, livernig bústjórn skólaus var liátt-
að, má þá ekki gjöra ráð fyrir svo góðri bú-
stjórní lleykjavík, að kostnaðurinn geti orð-
ið þar lika lieldur minni en meiri, en bann
er nú? £ú segist vilja lifa við þá von, að
reistur verði latinuskóli i Norðurlandi, og
stofnaðir alþýðuskólar á Austfjörðum; þessi
von er raunar svo lögur, að jeg vil engan
veginn missa sjónar af heiini með öllu; en
jeg veit líka hitt, að bún rætist aldrei, ef
menn lifa við hana aðgjörðalausir; jeg sje
heldur engar líkur til, að hún muni rætast
bráðlega, svo í lagi fari; þvi að, færu Islend-
ingar núna að þriskipta kröptum sinum til að
styðja skólamálefnið, þá er auðsætt, að allar
þessar tilraunir yrðu þvílikt hálfverk, að seint
mundi verða notasælt landi voru; jeg er því
sannfærður um, að allir eigi nú að veröa sam-
taka i því, að styrkja skólana í lleykjavík af
alefli, en Norðlingar ættu engu að síðnr að
liafa alvarlegan og stöðugan áhuga á því, að
koma upp latinuskóla í Norðurlandi, |>egar
þeir væru orðnir vel unilir það búnir; en hvern-
ig gæti þetta orðið samfara? jeg held einna
bezt með því, að hvert umdæmi fyrir sig stofn-
aði nú þegar styrktarsjóði handa skólunum
í lleykjavík, t. a. m. ef noröur- og austur-
umdæmið vildi hafa samtök á, að skjóta sam-
an lijer um bil 20,000 rbd., og skipti þeim
síðan milli prestaskóians og latinuskólans ept-
ir því, sein þeiin þætti bezt henta, þá yrði á-
góðinn af þessu fje nálægt 8 ölmusum, er
liver væri 100 rbd., á hverju ári, og væri það
ekki lítill styrkur handa fátækum stúdentum
og skólapiltum úr þessum liluta landsins; þvi
að, efþeir stofna sjóð fyrir sig á annaö borð,
þá er auðsætt, að þeir gjöra það með því skil-
yrði, að ekki sjeu styrktir með honum meiiii
úr hinuin umdæmunum; en þá liggur í aug-
uin uppi, að þeir lilytu að hafa áreiöaulega
vissu fyrir því, að þeir, eins eptir sem áður,
fengju sinn skerfað tiltölu af hiuuni opinberu
ölmusum við skólana; því að ekkert væri ó-
saniigjarnara, en ef einhver liluti landsins feugi
þvi minni styrk af hinum opinberu ölinösum,
sem liann væri örari á fje, til að styðja skól-
ana, en annar hliitinn fengi þvi meira af hiiuii
almennu sameign, sem haiin væri nauiuari
og nirfilslegri. j>að má vera, að einhverjiyn
þyki mikið tekiö til 20,000 rbd.; en hvernig
getur þeim dottið í hug að stofna skóla fyr-
ir 100,000 rbd., sem ekki væru færir uni að
skjóta saman 20,000 rbil.; en ef þeir gætu