Þjóðólfur - 10.03.1849, Blaðsíða 3

39
skotið saman 20,000 rbtl. í einu, þá eru lik-
indi til, aft f»eir gætu bætt við innstæðuna
4000 — 5000 rbd. á hverju ári, og eptir því
sem nieiru væri bætt við innstæðuna, þvi sið-
ur þyrfti að verja öllum leigunum af henni
til aðstoðar hinum fátæku, svo það eru lík-
indi til, að þeireptir 30 eða 40 ár yrðu orðnir
nokkurn veginn færir um að stofna sæmileg-
an skóla í Norðurlandi, og gætu þó eigi að
síður "jört prestaskólann vel úr garði að sin-
um hluta, og þeir yrðu líka þvi færari um
þetta, sem það virðist sanngjarnt, að þeir fengju
j»á sinn hluta af hinum opinberu ölmusum la-
tínuskólans í Keykjavík, þegar þeir stofnuðu
skólasjer á annað borð, ogKeykjavíkurskóIinn
yrði |)ví færari um að missa jiann hluta af öl-
musunum, sem hann þyrfti þá fyrir færri að
sjá, og ö!l líkindi væru til, að hin uindæmin
yrðu þá búin að birgja hann svo að fje, að
hann þyrfti ekki að biðja Norðlendinga öl-
inusu. En livað þeim annmörkum viðvíkur,
sem beinlínis eru sprottnir af reglugjörð skól-
ans í Reykjavík, þá skil jeg ekki í öðru, en
jieiin verði vonum bráðara hrundið i lag, ef
menn kvarta um þá með allri einurð og skyn-
semi“. — Grannar minir kváðust þurfa að
hugsa þessa uppástungu rækilega, áður en
þeir segðu álit sittumhana, og jeg hef ekki
fundið þá síðan.
Getnr eigi orðið hagnaður að líkri bú-
stjórn við skólann í Reykjavík, eins og var
á Bessastöðum?
Er ekki þörf á nefnd manna i Reykja-
vík, er hlutist til um, að skólapiltar fái ávallt
fæði og þjónustu hjá áreiðanlegum mönnum,
fyrir svo sanngjarna borgun, sem orðið getur?
Er ekki nauðsynlegt, að byggja sjerstakt
hús handa prestaskólanum, svo hvorki leiði
óhægð nje óreglu í latínuskólanum af hús-
rúmsleysi?
Hyaöa stjórn verður affara-bezt fyrir la-
tínuskólann?
Er það nokkur' ósvinna, þó vjer bænd-
urnir biðjuin þig, að bera jiessar spurningar
vorar upp fyrir lærðu mönuunum i henni
Reykjavík, fyrst liún „þenkir og ályktar“ hvort
sem er.
!§ v a r.
Ef Reykjavíkinpóstiirinn liefur í raun og veru á-
lilið svo, sem heiðarprjedikaranum í J>jóðólfi væri annt
uin það, að menn skyldu bugsa, að bann ælti sjálfur
liina svo nefndu Ilellisheiðarræðu, og liefði ,af eigin
rainiiileik samið greinir liennar; en liafi þó Póstiirinn
engu að síður gjört sjer far af því í „liálfyrði sínu um
Ilellislieiðarræðuiia" í janiíarniánuði 1840, að konia því
upp uin Jijóðólf, að liann ætli ekki annað í lienni, en
útlegginguna, þá lýsir slíkt ekki meir en svo góðum
anda lijá Póstinum, og liann her sjalfur að sjer böndin
með það, sein liontim liefuráður verið borið, ,,að hann
sje hnýsinn og máliigur lansingi“, sem ekki geli ylir
neinu þagað. Jeg, sem rita línur þessar, geng að því
vísii, að Pósturinn inuni eins vel eptir því, að liann
fjekk þennan Ijelega vitnisburð í vor eð var, eins og
liann segist sjálfur iimna svo vel eptir því, hvernig
prcsturinn hans talaði yfir kolliniim á honiini lijerna
iini árið. En eins og Jijóðólfi gat ekki koniið það fil
liugar, að eigna sjer Ilellislieiðarræðuna, þar cð jeg
vissi lil, að liann var beðinn af öðruin iiianni, 1 að út
leggja liana, eins og liann lika gaf að skilja, er hann
sagðist verða að læra ræðuna úr diilarliam, og fá lienni
almennilegan leturbúning, eins vil jeg ekki heldur á-
lita, að Pósturinn liafi reyndur með hálfyrði síuti liaft
þann tilgang, að kasta skugga á Jijóðólf, með að drótta
þvi að honutn, að Itann vildi eigna sjer þá ritgjörð,
sein liann ætti ekki; lieldur liugsa jeg, að Pósturinn
hafi nolað þetta tækifæri, til að bera Ijós á sjálfan sig
raeð því að sýna mönnum, hve lærður liann væri, að
liann væri svo sem ekki, cins og Póstiirinn segir eiu-
liverstaðar sjálfur, „á borð við liina dönsku júrista1';
því að liann skyldi enskar bækur lika. Að Ilellisheiðar-
ræðan sje til á ensku, iiin það efast jeg ekki; þvíaðjeg
má fuliyrða, að liin er til á flestum niáluin Norðurálf-^
unnar, og sýnir það, að mönniim liafa þótt mjög fagr-
ar og nytsamar lífsreglur þær, sem luin brýnir fyrir
iilönmnn, jafnvel þó einn afsinásveinum Keykjavíkiir-
póstsins kalli huna bæði smekklaiisa og leiðinlega.
Ilvað því viðvíkur, að höfiindur hálfyrðisins þykist
vita, liver ræðuna liafi upphaliega samið, með því liann
segir, ,,að sjer sjc það ekki kunnugt, að liöfundur
liennar væri nokkur óeirðarmaður“, þá er slíkt drjúg-
inæli ein, og læt jeg kunnlngjana vila það, að inönn-
iim er með öllu ókiinnugt iim höfiind liennar. En það
seiu mönnuni er unnt að vila iiin uppruna ræðu þess-
arar, og er saga að segja frá því, þá skal Jijóðólfur
birla það , þegar liann er búinn að Hytja það af ræð-
unni, sem liontim sýnist. Að það fari dável á því, að
bagnýta sjer annara rit, sýnir Reykjavíkurpósliirinn
1) Prestinuni sjera Sigurði á lítskáluni.