Þjóðólfur - 16.09.1849, Side 1

1§4».
1. Ár. 16. September. 31.
* Um T'egabætur.
Gróftir vegir og kunniítta í sjóforum er þaft,sein
mest hjálpar til að efla samlifí og samgöngur
manna, og Jiaðer kunngra en fráfmrfí að segja,
að af því hvorutveggju hafa þjóðirnar tekið
mestum framforum i menntun og atgjgrfí, að ó-
töldum öllum þeim hagnaði öðrum, sem góðir
vegir og sjókunnátta veitir. En að þessu
sinni viljum vjer að eins fara fáurn orðum um
vegina á'Islaucli eða þó heldur vegabæturnar.
Jví meiri velfarnan og liægð sem góðir
vegir veita landsbúum sjálfum, því herfilegra
er til þess að hugsa, að land vort skuli vera
svo vanræktaf börnumsjálfs sín,að áfáumstöð-
um verður farið harðara, en klifjagangur, og víða
ekki einu sinni fært að fara með hesta,nemaþar
sem náttúran sjálf hefur búið oss svo landið
í hendurnar, að það getur ekki orðið öðruvísi,
en greitt yfirferðar. Jað var um tíma, að
manndómur kom að IslendinguVn með vega-
hætur, meðan Fjallvegaljelagið var uppi, enda
voru þá menn uppi, sem veittu fjelaginu for-
stöðu með dáð og dug, en það voru þeir amt-
maður B. Thorarensen og gullsmiður Jor-
grimur Tómásson, og margir fleiri merkis-
mennj en þvi nafngreinum vjer þessa, að þeir
voru frumkvöðlar fjelagsins. Margir urðu og
til að styrkja fjelag þetta, og sumir gáfu því
stórgjafir, sem sjá má af skvrslum fjelagsins
i Skirni 1833 og 1834, og Sunnanpóstinum
1835, bls. 92. Fjelag þetta afrekaði mikið
með fjallvegina milli Norðurlands og Suður-
urlands, eins og skýrslurnar bera vott um;
en siðan fjelagið hætti starfa sínum, hefur
líka náttúran verið látin ráða, og ekki verið
tekinn éinn steinn úr vegum þessum, enda
eru þeir nú farnir að ganga mjög úr sjer,
og þurfa víða lagfæringar talsverðrar, og ef
þessu afskiptaleysi fer enn fram, verða veg-
ir þessir litlu betri yfirferðar, en þeir voru,
áður en Fjallvegafjelagið Ijet fara að ryðja þá
fyrir 17 árum síðan, en sá er munurinn, að
sjást munu um aldur ummerki til ruðnings-
ins, þar sem engin sáust áður. Höldum vjer
þó, að hjer eigi fullkomlega við, „að hægra
sje að styðja, en reisa*, helzt ef menn tækju
sig til í tíma að gjöra vegbótina. Vjer get-
uin því ekki minnzt svo á fjullvegina, að vjer
látum ekki þá von vora í ljósi, að menn fari
að taka sig saman og skjóta saman Qe til
að endurbæta þessa vegu; því að öllum er
kunnugt, hversu mikið á því ríður fyrir lands-
búa sjálfa; en að öðrum kosti er það ekki
alllitil vanvirða, að trassa svo góða vegi fyr-
ir latmennsku sakir og hirðuleysis.
En svo illa sem út líturmeð fjallvegina,
er þó engu betur ástatt með vegina innan um
hjeruðin; því að víða er það, sem aldrei hef-
ur verið við þeim hreift, og sumstaðar eru
þeir eingir til í lijeruðunum, jafnvel þó þjóð-
brautir liggi um þau. Svo er t. a. m í FIó-
anuin i Árnessýslu, Holtasveit í Rángárvalla-
sýslu og viðar, sem of langt er upp að
telja. Jar eru allstaðar slóðar, og þó hvergi
vegur, það vegur megi heita, að jeg nú ekki
tali um brýr eða aðra vegabót; fer svo hver
lestin, þar sem hún ætlar sjer og komizt
verður, hvað sem fyrir er, hvort heldur eru
hagar eða engjar, þar eð hvorki eru vörður
rije aunað til leiðbeiningar fyrir lítt kunnuga
ferðamenn. Verður þetta bæði sveitarbúum
og ferðamönnum til stórbaga: lestirnar troða
niður engjar hjeraðsmanna bótalaust, sem von
er, þar sem ekki er öðrum uin að kenna, en
sveitarbúum sjálfum, eða þó heldur þeim,
sem stjórna eiga í sveitinni, að þeirhafaekki
haft dáð til að láta gjöra þá vegabót í hjer-
aði sinu, sem bæði afstýri átroðningi ferða-