Þjóðólfur - 10.10.1850, Blaðsíða 2

lftO
eins og einmitt ísland? Ekki verður þóguði
um það kennt, eins og hann hafi sett landið
svo önuglega fyrir Dani, til þess að geta
komið þar við stjórnspeki sinni, efhún hefði
annars nokkur verið; eða svo óhaganlega á
hnettinum, að eigi hefíiu vel mátt komazt þar
að framfarir og endurbætur hins siðaða heims,
ef vel hefði verið á lialdið. 3>ví að hvorki
stjóraði guð landið niður fyrir norðan Gand-
vik í grend við siðlausa Rússa, nje fyrir
sunnan Svartahaf í nánd við trúlausa Tyrkja.
Nei, hann ljet eykonuna ísland gnæfa við
himinn norðurljósa sinna mitt á milli þeirra
þjóða, sem eiga að hrósa mestum framförum
í öllum greinum, þar sem eru Englendingar
annars vegar, en hins vegar Yesturheims-
menn. Og er það sannarleg ráðgáta, hvers
vegna forsjónin hagarþví svo, að vjer Islend-
ingar skulum ekki geta átt samband og fje-
lagsstjórn við þessar þjóðir, sem liggja þó
svo vel við oss, heldur skulum þurfa að
krækja fyrir Jótlandsskaga og inní Kattargat,
gegnum það og útúr því, til þess að sækja
alla stjórn á málefnum vorum, og hana þá
ekki merkilegri fyrir land og lýð, en raun
gefur vitni. $ví þegar jeg nú virði fyrirmjer
ásigkomulag helztu og mestumvarðandi mál-
efna fslands, eins og þau sýna sig sjálf ept-
ir einveldisstjórn Dana, þá dettur mjer nokk-
uð í hug svipað því, sem jeg lærði í spurn-
ingakverinu. ,Sjáið, laun verkamannanna,
bændanna, sem hafa unnið fyrir yður til sjós
og sveita, sem hafa verið af yður innihaldin
með verzlunarokinu, hrópa í himininn"! Og
spítelskra manna mikla kvein er komið til
drottins Sebaots eyrna! Sje þáorsök til, að
vjer fslendingar tökum oss þessi orð í munn,
þegar vjer lítum yfir liðna tíma, og ihugum
hversu Dönum hefur farizt að stjórna fyrir
oss og annast um ntálefni vor, meðan vjer
ljetum þá öllu ráða, og tókum við öllu af
þeim þegjandi, þá þurfunt vjer víst ekki að
syrgja einveldisstjórn þeirra, nje sakkna
mikillrar stjórnvizku oss til handa frá dögum
hennar. Og vjer höfum ekki neina ástæðu
til, að vantreysta svo sjálfum oss að öllu ó-
reyndu, að vjer gjörum gyllingar til að kom-
ast nú líka undir þjóðstjórn Dana, með því
að leyfa konungi þeirra ótakmarkað neitun-
arvald gegn öllum uppástungum vorum; því
sú mun raunin á verða konungsstjórninni í
Danmörku lijeðan í frá, að hún samþykkir
og neitar því einu, sem ríkisfundurinn ræður
til. Jað getur að vísu verið, að stjórnfræð-
isleg mentun sje enn nafesta litil hjá oss, svo
að vjer megum vara oss á, að ætla henni ekki
of mikið; en of lítil væri hún að vöxtunum,
og þó enn minni að ávöxtunum, ef hún eigi
gæti unnið þjóðinni annað eins gagn, eins og
stjórnspeki Dana hefur gjört. Og sama er
segja um lagavizkuna. 5ó að það geti yerið,
að vjer Islendingar engir lögfræðingar sjeum,
eins og vjer líka eruin öllum lagasetnuigum
lítt vanir, þá trúi jeg því samt valla, að þess
konar starfi geti ekki með viðleitni og vana
farið oss eins laglega úr hendi og lögfræð-
ingum Dana. Að minnsta kosti efa jeg í
engan ínáta, að aðrir eins menn og Jórður á
tánga og Jórður í vík, og hver veit, hve
góða Jórða guð kann að gefa oss? geti eins
vel og haganlega skipað lögum fyrir land
vort, eins og Theodorarnir dönsku, eða hvað
þeir kunna að heita löggjafarnir þar. Danir
eru til þrauta búnir að reyna sig á stjórn-
spekinui og lagavizkunni oss til handa; og
vjer höfum sagt já og amen til alls, semþeir
hafa viljað íá frain; en jeg lield þó, að þeim
enda sjálfum þyki land vort hafa tekið af því
litlum bótum. Hvað er þá annað, en að vjer
að minnsta kosti bjóðum þeim, að reyna oss
sjáltir á þessum kostum fyrir þeirra hönd?
en áskiljum, að þeir segi líka já ogamen til
þess, sem vjer viljum fá fram. Eigum þá að
tii leiðbeinandi ráðaneytis, en eigum ekki
undir þeiin algjört neitunarvald. Og vjer
skulum vita, hvort þeir ekki geta hal't eins
mikin sóma af sambandi við oss eptir, eins
og áður!
Frjettir.
jjaft er livorttveggja, aft l'átt ber til líðinda í landi
voru, er að nokkru sje getandi, enda kemur jijóðólfur
optast svo á bæi manna, að bann verst allra innlendra
frjetla. En það er þá ekki lieldur því að heilsa, að
hann segi mönnum útlendar frjettir, og getur hann þó
ekki baft sjer það til afsökunar, að lífið sje svo tið-
indalaust hjá öðrum þjóðum. Nei, margt ber að vísu
til tíðinda í öðrum löndum, er oss Islendinga mnndl
fýsa að heyra jafnóðum og það kemur fram; en bæði
er það, að tímarit vor eru enn of litil vexti til þess,
aðgeta ilutt lesendum sínuui útlendar frjettir, svo nokk-