Þjóðólfur - 24.06.1853, Page 2

-V
102
En (imm ára tími nægði til að sýna og sanna, að
hvroutveggi þessi ákvörðuO var sama sem blátt bann;
með þeitn álögum vildi enginn útlendíngur hvorki færa
oss timbur né aðra vöru.
þá kom út konúngsúrskurður 30. maí 1821, auglýst-
ur með opnu Rentuk. bréli l.júní s. á.. sem „heimilar
Rcntukammerinu hér eptir, og á nicðan nauðsyn þækti
til, að veita leiðnrhrcf útlendum þjóðum
(„fremmede Staters Undersaatter") til þess aðfæra
timbur og tré til íslands, án þess þeir greiði
það gjald, sem á kveðið er i tilsk. 11 sept.
1816, 3. gr.“.
þenna konúngsúrskurð staðfesti aptur að öllu, nýr
konúngsúrsk. 22. mars 1839, auglýstur með Rentuk. bréfi
s. d., og bætir við, að „einnig megi útlendar
þjóðir flytja til íslands smíðað og tilbúið efni til húsa-
byggínga, án þess að greiða það gjald sem áskilið var
í 3. gr. tilsk. 11. sept. 1816“.
þessi lagaákvörðun, um 20 rbd. tollinn af
þeim timburförmum, sem útlendar þjóðir flytja til ís-
lands, er því beinlínis tekin úr Iögum með þeiin 2. kon-
úngsúrskurðunt 30. maí 1821 og 22. marz 1839; ogþessir
tveir kóngsúrskurðir, sem enn eru í fullu og óröskuðu
gildi, ná jafnt til allra útlcndra þjóða og gcra
engan greinarmun á neinni þeirra, hvorki á Spán-
verjum, N o rð in ö nn u m, Finnlendíngum eður nokk-
urri annari þjóð. Hver sú þjóð, og hvaðan sein Uún
cr í heimi, sem vill flytja híngað timbur eða efni í
hús, iná fá til þess leiðarbréf afarkostalaust, —
áður hjá „Rentukammerinu11, nú hjá ráðherra innanrík-
ismálanna. — því slður gera þessir konúngsúrskurðir,
nokkurn greinarmun á því, hvort hinn útlcndi þegn vill
sjálfur gera út skípið híngað, með timbur eða liúsa-
efni, eða innlcndur maður og þegn Danakonúngs vill
taka það á leigu til þeirra flutnínga
Vér sjáum nú samt af þessum úrskurðnm, að þeir
nefna að engu vöruútflutnlnga héðan með þeim skip-
um útlendra þjóða, scin mega færa híngað timbur svoua
afarkostalaust. það niun liggja næst, eptir tilsk. 11. sept.
1816 3. gr. sbr. við 17.gr., að þá hafi þeim ekki
gjörzt að grciða neinn útflutníngstoll aðnuki, ef út-
lendíngar gerði sjálfír út skip híngað; cu ef innlendir
menn gerði útsltip héðan með vöru beinlínis til útlanda,
þá áttu þ e i r, eptir 17. gr., að greiða 5 rbd. af liverri lest.
þessu var breytt, eins og kuntiugt er, mcð o. br. 28.
des. 1836, 13. gr., svo, að siðan hafa að eins vcrið goldnir
2 rbd. 2 mörk fyrir hvcrt það lestarrúin, sem þegnar
konúngsins hafa notað til að flytja mcð vöru frá íslandi
rakleiðis til útlanda, hvort sem þeir hafa átt skipin eða
útlendir menn.
þessar eru nú hinar gildandi lagaákvnrðanir um
þctta efni, og það má virðast nokkurn vcginn vafalaust,
að það var og er enn öldángis þarflaust, að sækja um
til stjórnarinnar eða háyfirvaldanna, að mcga nota hvert
það skip héðan til útflutniuga á íslengkri vöru rakleiðis
til útlanda, hvort sem skipið er útlent cða innlent,
sem hcíir komið híngað til landsins með fúllu lagalcyli
og með lögskipuðu Ieiðarbréfi, leystu fyrir lögskipað gjald.
En hann heíir lengi haldizt hér, þessi blessaði siður,
að fara auðmjúkan bónarveg til stjórnarráða og yfir-
valda uin það, sem lögin sjáffhafaþó allauðskiljanlega
verið búin að leyfa, — allt hvað Iagahókstafurinn hefir
ekki verið þukklanlegur um það, — og að yfirboðar-
arnir hafa látizt veita það af náð sinni, scm þeir gátu
eklti mcð neinu móti bannað né áttu mcð að banna, eptir
lögunum; og ætlum vér að svona séu eingaungu undir
koinin þessi sérstöku lof stjórnarráðanna til kaupmanna
vorra bæði utanlands og innan, að þeir mætti nota út-
lend skip til að flytja á vöru héðan beinlinis til útlanda
að eins gegn 14 rbmarka gjaldinu. En ef þessi lof
sanna nokkuð annað eða meira, heldur enn þegar var í
lögum, þá sanna þau það, að því síður hali verið nú
nein ástæða fýrir Knudtzon stórkaupmann að klaga ráð-
herrann Bang fyrir að hann hefði brotið gegn lögmn,
þegar hann veitti þeitn Siemsen og Bieríng leyfið í fyrra,
að taka á leigu úllent skip og nota það til útflutnínga,
né hcldiir nein ástæða fyrir stjórnina, að kalla aptur
heiti sitt til þeirra, um að þeir mætti taka í ár 2spönsk
skip á leigu með sömu kjörum og íyrri, en gjöra þó
seinna kost á þessu, að eins cf greiddur væri 20rbd.
tollurinn af hverju lestarrúmi.
því þegar 1847, sókti C. F. Siemsem kaupmaþur um,
aí> mega nota útlent skip til útflutnínga héílan, og veitti
„ltentekammerib“ þaí> meí> bréfl 5. júní f. en fól stipt-
amtinu jafnframt ab hafa eptirlit meíi því.
En hitt er þó markveribara, aþ sjálfur stórkaupmaþur-
inn P. C. Knudtzon, sem nií er a?> klaga ráþherrann
fyrir aí> hann hafl veitt þess konar leyfl samkvæmt liigum,
varð fyrstur til þess allra, að nota útlenskt
skip til útílutnínga liéðan, án [>ess að hann
ltefði fengifi til jiess neitt leyfi frá stjórninni.
þaþ var hérna um ári?>, þegár hann tók norskt skip til ab
flytja á harþan flsk til Kaupmannahafnar.
ilfib áminnsta Rentekammerbréf, 5.júníl847, varseínna
heimfært til aí> leyfa II. P. Ilansen (nefndarmanninum), eptir
hæriar9krá hans, aí) taka samstundis á leigu hit) norska skip
„Victoría" frá Manda), til þess aí> flytja á því timhur-
farm tii Islands, og aptur héþan vöru til baka, var þab leyfl
út geflb af rábherra innanríkismálanna 16. maí 1850, en þó
ekki tekib fram né gætt þess eptirlits af hendi stiptamt-
mannSins á Islandi, sem tét) Rentekammerbréf 5. júní 1847
áskildi. Á líkan hátt og í áþekka stefnu heflr ýmsum út-
lenzkum mónnum, þai) er ab skilja Norémónnum, veriíi
veitt síþan leibarbréf eptir tilmælum ísienzkra kaupmanna.
Nú mátti þa?> vera auþsætt hverjum manni, aí> meiri
ávinm'ngsvon væri ab því, aí) taka á leigu spánsk skip,
til aí> flytja lu'ngaí) timhurfarma, heldur enn norsk skip;
því alltaf erhéban fluttur árlega töluveríiur flskur til Spán-
ar, en þar er sá ójafnabartollur í lögum, aþ «f flskurinn
er fluttur þáxigab á Innlendum (spánskutu) skipum þá er
aí> því 3j rbd. hagur á hverju skippundi, eþa meí)
öbrum orþurn, kaupmemi geta, sér aþ skaþiausu, tekiíi flsk-
inn af landsbúum, hvert skippund á alit ac) því 3.} rhd.
meira, ef þeir gæti fengÆ haun fluttan héban á spáiiskum -