Þjóðólfur - 17.06.1854, Side 1

1
Þjöðólf UR.
1854.
Scnduv kaupendum kostnaðarlaust; verð: árff., 18 ark. 1 rbd.; hvert einstakt nr. 8 sk.; sölulaun 8. hver.
6. ár.
17.
juni.
151.
— 3>au orð og sakargyptir í Ingólfi 22., eink-
um í 4 stöftum á bls. 116. og aptúr á bls. 120,
sem ábyrgðarmaður {ressa blaðs verður að á-
líta sig ineiddan af á mannorði sínu, lagði
hann til sættaumleitunar fyrir sættanefndina
í líeykjavík, 13. {>. m., o°; stefndi {tángað,
fyrir {>au, „kostnaðarmanni og útgefara Ing-
ólfs“, fyr veranda presti Svb. Hallr/rímsxyni;
ltann mætti samt ekki á sættafundinum, og
var {>ví málinu vísað þaðan til lands laga og
réttar; og er nú stefnt fyrir bæjarþingsréttinn
22. þ. m.
Hið íslenzka biblíniela^.
III.
Sjóður félagsins, leiya hans orj leir/ustaður.
^þeir 4,247 rdd., setn biblíufélagið á í sjóði,
eru á vöxtum í jarðabókarsjóðnum, gegn 3|
rdd, af 100. Leigustaður þessi, — aðalgrein
íslands úr ríkissjóði Dana, — er nú almennt
álitinn góður og óyggjandi, og vér skulunt
engu spá um það að þessu sinni, livað vel
hann rjetur gefizt eða hvað auðveldlega hann
má bregðast; ]>að nægir að vita og xnuna, að
ríki, sent eru miklu voldugri og auðugri en
Danmörk, hafa neyðzt til, bæði beinlínis að
lýsa yfir gjaldþrotum, og jafnframt að fella
talsvert í verði opinber ríkisskuldabréf, frá
þvi, sem þau uppá hljóða, og þar til að breyta
þeitn í óuppsegjanlegar skuldir, þ. e. svo, að
innstæðan fáist, aldrei, heldur að eins vext-
irnir. Peníngabreytíngin i Danntörku 1808—
1813 er talandi sýnishorn af þessu. Jegar
hið fyrsta fjártjón, sem beinlínis leiðir-afslíkri
breytíngu, er afstaðið, þá geta afleiðíngarnar
af henni fyrir seinni tímana, opt orðið lítt til-
finnanlegar ríkum stofnunum og auðættum, sem
fyrir henni hafa orðið, en aldrei þurfa bein-
línis né bráðlega að grípa til höfuðstólsins
sjálfs, einkuni þegar eigendur skuldabréfanna
eru í sjálfu meginríkinu, og svo að segja ó-
aðskiljanlegir frá því. En ef að eigendunum
kann opt og bráðlega að liggja á sjálfri inn-
stæðunni, og einkum ef þeir búa í fjærlæg-
um skattlöndum, sem geta orðið á marga vega
viðskila við meginríkið, bæði eptir frjálsum
samníngum og fyrir óvina vald, þá má reynd-
ar mjög svo bregðast til beggja vona hve
farsæll og óhultur skuldastaður að sjóður meg-
inrikisins reynist fyrir þá, er byggja skatt-
landið, sem undan gengur ríkinu.
Jegar þvi er kostur á, að koma fé opin-
berra stiptana og félaga á óhulta leigustaði
í skattlandinu sjálfu, hverju sem er, gegn fullu
og óbundnu veði í fasteignum þar, þá er því
fé ekki að eins margfalt betur borgið og ó-
hultar, heldur en ef því er snarað svona inn
í ríkisskuldasjóðinn, sem enginn veit hvað
ötlugum fótum stendur, eða hvað lengi muni
að.að búa eða hægt að ná til, heldur er með
þvi móti hverju fé, sem er, svo vel borgið,
sem fremst má verða og svo, að það getur
ekki tapazt með neinu ínóti.
Ef menn nú þar að auki gæta þess, að
3j af 100, er sú leiga af innstæðu, sem er
áttunda parti minni en hinir lögboðnu og vana-
legu vextir af leigufé, svo aö af hverjum 800
rdd. innstæðu, sem sett er á vöxtu gegn 3£,
verða 125 rdd. svo gott sem arðlausir, ogtap-
ast því 5 rdd. vextir árlega af hverjum 800
rdd., sexn eru settir á vöxtu í jarðabókarsjóð-
inn en að aptur mætti komast hjá þessum
halla og hinum viðsjálli leigustað, með því
að Ijá féð bændum gegn óyggjandi jarðaveði
og 4 af 100 í leigu, þá gegnir það reyndar
furðu, að menn skuli ekki, yfir höfuð að tala,
líta frekar bæði á auðséna hagsmuni sjálfra
hinna opinberu stiptana og ómyndugra, og
svo í annan stað allra landsmanna, heldur en
hér kemur fram í þessu efni, og ekki fara í
því fremur að bendíngum og vilja löggjafans
(tilsk. 18. febr. 1847, 7. gr. c.), sem hefir séð
fram á, hvaða hagur bæði landsúiönnum og
þeint, sem eiga féð, geti orðið að þvi, að það
»