Þjóðólfur - 17.05.1856, Blaðsíða 2

Þjóðólfur - 17.05.1856, Blaðsíða 2
— 86 - verk þafe seni í réttinum er fram lagt er biiii) til án þess áfríjandinn hafi verií) þar vibstaddur, og án þess ab honum fyrifram hafi verib gefin vfs- bendíng um ab vera þar yib. AÖ vísu hefir nú áfríjandinn fyrir undirréttinum tekib fram ýmsar athugasemdir vib afstöbumályerkib, eptir hverjum, ef til víll, hefbi mátt leiörétta þab nokkub, en þar slík leibréttíng ei hefir átt sér staö, og þar eö þab meb berum orÖum er fyrir skipab í tilskipun 31. marz 1719, 4. gr., sbr. tilsk. 11. júlí 1800, 20.gr., aö afstÖÖumálverk í landaþrætumálum skuli gjöra í allra málsparta viÖurvist, og hcimild til ab víkja frá þessari skýlausu lagareglu því síöur getur átt sér sta&, sem þaÖ virbist augljóst, aÖ þær athuga- semdir vib afstöÖumálverkií), sem eptir á koma fram, meÖan á málsfærslunni'stendur, enganveginn gegn mótmæhim áfríjandans geti jafngilt efea komíö í staöinn fyrir þá umræddu og lögboönu abferí), aÖ afstöÖumálverkib upphaftega sé búií) til í viÖurvist málspartanna, verbur, þegar hér vií) bætist og þaí) atriii ab þrætan milli málspartanna ekki getur á- litizt útkljáij meÖ dóminum svo ljóslega og endi- lega sem skyldi, þar sem allt er mibab vib vissa púnkta á afstöimmálverkinu, en ab því leyti rábib verbur af réttargjöröunum engin merki sett eba reist á sjálfu þrætusvjbinu, þegar áreibín fór fram, til aÖ tákna landamerkin eptirleiÖis, ekki komizt hjá því, ab dæma undirréttarins dóm ómerkan, og þarf eptir þessirm úrslitum málsins ekki fremur aÖ yfir- vega þær abrar ómerkíngarástæbnr, sem frani eru komnar, eba áfríjandinn hefir til greint. Málskostn- aÖ viÖ landsyfirréttinn og undirréttinn ber hinum stefnda aÖ greiöa áfrfjandanum meÖ 40 rdl. silfurs; svo borgar hann einnig til áfríjandans skipaba máls- færslumanns viÖ yfirréttinn 10 rdl. í málsfærslulaun, og enn fremur dómsskrifarapenínga og réttartekjur viÖ landsyfirréttinn, eins og rnálib hefbi þar ekki veriÖ gjafsóknarmál. Ab því leyti málib vib yfirréttinn hefir verib gjafsóknarmál vitnast, ab sókn þe3s þar liefir verib lögmæt". „t’ví dæmist rétt ab vera:* „Undirréttarins dómur á ómerkur ab vera. í mál3kostnaö viÖ yfir- og undirréttinn ber hinum stefnda Jósafat Tómassyni aÖ greiba áfríjandan- um, stúdent Jóni Fr. Thorarensen 40 rdl., og þar aÖ auki í málslærslulaun til áfríjandans skipaba málsfærslumanns viÖ landsyfirréttinn, lögfræbíngs J. Gubmundssonar, 10 rdl. r. m.; svo greibir hann og dómsskrifarapenínga og réttartekjur vib landsyfiryétt- inn, einsog málib ekki hefbi verib gjafsóknarmál". „Dóminum ab fullnægja innan 8 vikna frá hans liiglegri birtíngu, undir abför ab liigum". Bréf úr sveitfnnl. 1. bréf, um verzlun. (Niburlag). Hvort sem nú löndum mínum skilst þab eba skilst ekki, — en þeir eru líka ótrúlega skilníngs- daufir og tornæmir á allt þab sem viÖkemur for- sjállegri og skynsamlegri verzlun, — þá má þó öll- um gefa ab skilja, ab þeir menn sem eru fátækir, ráölitlir og þar til síbundnir meiri og minni kaup- stabarskuldum, — ab þessir menn geta ekki haft neinn verulegan eba beinlínis hag af frjálsri verzl- un, hvab hagfeld og ábatasöm sem væri; því hvab er þab sem þessIeiÖis mönnum getur orbib til veru- legra hagsmuna eba búbóta? þó ab þeir mennfái eitthvert árib þrefalda hlutarupphæb eba meira, vib þab sem vanalegt er, og þann afla vel borgaöan, þá sér alls engan né meiri stab þess heldur en þegar aílinn er í meballagi eba minna meballagi; því þar sem kaupstabarskuldir og rábleysi eru búin ab rába sig algjörlega heima, þar er og út byggt af heimilinu öllum verulegum hagsmunum af hverju sem er; eba hvab þekkib þér marga rábleysíngja, eÖa þekkiÖ þér nokkurn, sem heíir orbib aubmabur til lángframa þótt hann hafi tekiö auÖ fjár í arf? því eru þaÖ liinir efnabri rábdeildarmenn og auömennirnir, sem einir geta haft nokkurn veru- legan og beinlínis hag af frjálsri verzlan, þegar hún fer aÖ bjóöa sig fram, 'og sem gæti nú þegar farib ab undirbúa sig undir ab hafa hennar veruleg not; en fæstir eru svo ríkir ab þeir geti þab svona hver út af fyrir sig eba sér í lagi, heldur verba þeir ab sameina sig til þess samtökum í mátulega mann- mörgum flokkum eba félögum: — 5 — 10 beztu og efnubustu mennirnir í hverjum lirepp, þaÖ eru nógu stór samtök til þesg ab byrja meÖ, og eg hef enga trú á aö liafa slík verzlunarfélög mikib stærri en þetta, svona fyrst í stab; hægast er aÖ fjölga ef þetta gæfist vel, en ekki eins hægt ab stofna minni félög síÖar, þegar fjöldinn í hinum stærri væri búinu ab sundra öllum félagsskapnum, og vib- leitni kaupmanna; því þeim er sjálfsagt mjög móti skapi öll slík samtök, þar sem þeir vilja helzt, þab er aubskiliÖ, eiga vib einfeldni og fákænsku hver* einstaks manns út af fyrir sig. Ef fleiri eru vel efnabir og skynsamir menn í hinuin stærri og rík- ari sveitum, lieldur en 5—10, þá er ab mynda þar 2 félögin ebur 3, og veljist þeir saman er sain- hentastir eru og beztir kunníngjarnir ab innbyrbis trausti og öbru: meb svo feldu eiga þeir lm-gast

x

Þjóðólfur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðólfur
https://timarit.is/publication/72

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.